Phương pháp nghiên cứu khoa học

Phương pháp
nghiên cứu khoa học
Nguyễn Đình Thọ
Khoa QTKD, Trường ĐH Kinh tế TPHCM


Nghiên cứu và
lý thuyết khoa học


Nghiên cứu khoa học




Nghiên cứu?
Nghiên cứu khoa học?
Nghiên cứu hàn lâm và ứng
dụng?

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

3


Dự án kinh doanh và nghiên cứu




Dự án kinh doanh ⇒ giải quyết vấn đề về
QTKD
Dự án nghiên cứu: Thiết kế và thu thập dữ
liệu:




Nghiên cứu ứng dụng: Giải quyết vấn đề trong
thực tiễn QTKD
Nghiên cứu hàn lâm: Giải quyết vấn đề về tri thức
khoa học trong QTKD

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

4


Dự án KD: Giải quyết vấn đề về QTKD
Xác định vấn đề
kinh doanh

Giải quyết vấn đề

Cơ sở
lý thuyết
Các
giải pháp

Nghiên cứu
(thu thập
thông tin)

Hiệu quả?

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

5


Phương pháp nghiên cứu khoa học



Định tính hay định lượng?



Khám phá, mô tả hay nhân quả?



Suy diễn hay qui nạp?



Xây dựng hay kiểm định lý thuyết khoa học?

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

6


Nghiên cứu
hàn lâm và ứng dụng
Ví dụ minh hoạ


Nghiên cứu hàn lâm và ứng dụng

• Công ty Thái Tuấn phải phân bổ ngân
sách quảng cáo qua các phương tiện
truyền thông đại chúng như thế nào để
có thể thông tin cho thị trường mục tiêu
của mình hiệu quả

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

8


Nghiên cứu hàn lâm và ứng dụng

• Quảng cáo trên truyền hình làm thay
đổi lòng tin về thương hiệu và xu
hướng tiêu dùng của khách hàng ở

mức độ nào?

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

9


Nghiên cứu hàn lâm và ứng dụng

• Các công ty trong ngành mỹ phẩm nên
phân bổ ngân sách quảng cáo của
mình trên các phương tiện truyền
thông đại chúng như thế nào để đạt
được hiệu quả tối ưu

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

10


Lý thuyết khoa học


Lý thuyết khoa học


Là một tập những khái niệm, định
nghĩa và giả thuyết trình bày có hệ

thống thông qua các mối quan hệ giữa
các khái niệm, nhằm mục đích giải
thích và dự báo các hiện tượng khoa
học (Kerlinger 1986: 9)

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

12


Thành phần của lý thuyết khoa học

Khả năng tổng quát hóa

Giới hạn: Giả thuyết về giá trị, thời gian và không gian

Khái niệm
nghiên cứu
Biến
quan sát

Giả thuyết
lý thuyết
Giả thuyết
kiểm định

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

Khái niệm
nghiên cứu
Biến
quan sát

13


Suy diễn và qui nạp: vòng Wallace
Lý thuyết
Suy diễn
Tổng quát hóa

Vấn đề nghiên cứu

Giả thuyết

Quy nạp
Quan sát
Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

14


Xây dựng vs kiểm định lý thuyết khoa học

Phương pháp

Mục đích

ĐỊNH TÍNH
Định lượng

QUY NẠP

Xây dựng
lý thuyết khoa học

ĐỊNH LƯỢNG
Định tính

SUY DIỄN

Kiểm định
lý thuyết khoa học

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

15


Khám phá vs kết luận vấn đề kinh doanh
Phương pháp
ĐỊNH TÍNH
Định lượng

ĐỊNH LƯỢNG
Định tính

Mục đích

QUY NẠP

Khám phá
vấn đề kinh doanh

SUY DIỄN

Kết luận
vấn đề kinh doanh

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

16


Qui trình nghiên cứu
Mục tiêu
nghiên cứu

Mô hình
nghiên cứu

Cơ sở
lý thuyết

Báo cáo

kết quả

Thiết kế
nghiên cứu

Thực hiện
nghiên cứu

Hãy cho biết nội dung và mối quan hệ giữa các thành phần trong sơ đồ này?
Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

17


Phương pháp luận NCKH

Tạo ra tri thức khoa học bằng
những cách thức nào

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

18


Phương pháp luận NCKH
QUY NẠP
Định tính
Xây dựng

Quá trình
(process
theorizing)

LÝ THUYẾT
KHOA HỌC

SUY DIỄN
Định lượng
Kiểm định
Phương sai
(variance
theorizing)

Phối hợp
(triangulation
─mixed
methodology)
Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

19


Xây dựng và kiểm định LTKH
•

Qui nạp (induction)–định tính (định lượng): xây
dựng lý thuyết khoa học (grounded theory–
process theorizing)

•

Suy diễn (deduction)–định lượng (định tính): xây
dựng lý thuyết khoa học dựa vào lý thuyết và kiểm
định nó bằng định lượng (variance theorizing)
hoặc định tính

•

Kết hơp (mixed methodology)–định tính + định
lượng: xây dựng và kiểm định lý thuyết khoa học
với nhiều dạng dữ liệu khác nhau
Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

20


XD và KĐ LTKH: nguyên tắc đa hướng



NGHIÊN CỨU KHOA HỌC  ĐA HƯỚNG
(TRIANGULATION)




đa lý thuyết (theory triangulation)

đa phương pháp (methodology triangulation)
đa dữ liệu (data triangulation)

Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

21


Vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong thực
tiễn
• Nền tảng cho các nghiên cứu ứng
dụng
• Không có nghiên cứu hàn lâm ⇒
không có nghiên cứu ứng dụng
• Không có gì thực tế bằng một lý
thuyết tốt (Lewin 1945)
Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

22


Nghiên cứu hàn lâm và ứng dụng


Nghiên cứu hàn lâm thường không thể ứng
dụng mà cần nghiên cứu tiếp theo để ứng
dụng



Nghiên cứu tiếp theo có thể ở dạng





Hàn lâm giải quyết vấn đề



Ứng dụng ra quyết định kinh doanh

Cần phân biệt ứng dụng và nghiên cứu ứng
dụng
Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

23


“Phóng viên giỏi có thể đóng góp thông tin mới
và đôi khi quan trọng cho kho tàng tri thức. Nhà
khoa học giỏi cũng có thể làm điều đó, nhưng họ
làm vậy không phải vì họ là nhà khoa học mà vì
họ là phóng viên giỏi”
“Good reporters can contribute new and
sometimes important information to the body of
knowledge. Good scientists can do the same

thing, doing so not because they are scientists
but because they are good reporters” (Dubin
1978, p16).
Nguyễn Đình Thọ, ĐH Kinh tế
TPHCM

24