Giáo án Ngữ văn 6 bài 29: Cầu Long Biên Chứng nhân lịch sử

Giáo án Ngữ văn lớp 6

TIẾT 121 : CẦU LONG BIÊN – CHỨNG NHÂN LỊCH SỬ
I. Mục tiêu : giúp HS nắm được :
1) Kiến thức :
- Khái niệm văn bản nhật dụng
- Cầu Long Biên là chứng nhân lịch sử của thủ đô, chứng kiến
cuộc sống đau thương mà anh dũng của dân tộc ta.
- Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật trong bài.
2) Kĩ năng :
- Biết đọc diễn cảm một văn bản nhật dụng có yếu tố thuyết minh
kết hợp với biểu cảm theo dòng hồi tưởng.
- Bước đầu làm quen với kĩ năng đọc - hiểu văn bản nhật dụng có
hình thức là một bài bút kí mang nhiều yếu tố hồi kí.
- Trình bày những suy nghĩ tình cảm, lòng tự hào của bản thân về
lịch sử hào hùng, bi tráng của đất nước.
3) Thái độ :
- Tự hào về cây cầu - chứng nhân lịch sử của dân tộc, tự hào về
lịch sử dân tộc.
II. Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài :
1) Tự nhận thức và xác định cách sống tôn trọng và bảo vệ các giá trị
văn hoá.
2) Làm chủ bản thân, nâng cao ý thức giữ gìn và bảo vệ di sản văn hoá.
3) Giao tiếp, phản hồi, lắng nghe tích cực; trình bày suy nghĩ, ý tưởng,
cảm nhận của bản thân về ý nghĩa chứng nhân lịch sử của cây cầu Long
Biên.
III. Các phương pháp/ kĩ thuật dạy học :
1) Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những ý nghĩa lịch sử
của cây cầu Long Biên- một nhân chứng quan trọng gắn với lịch sử dân
tộc.
1

Giáo án Ngữ văn lớp 6
2) Cặp đôi chia sẻ suy nghĩ về cách ứng xử với di sản văn hoá.
3) Máy chiếu đa năng.
IV. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy – học.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV& HS
Hoạt động 1 : Khởi động

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

- Kiểm tra : hình thức trắc - Giúp HS nhớ chính xác 2 khái
nghiệm ghép đôi.

niệm hồi kí và bút kí.

- Giới thiệu bài : GV chiếu hình - HS nắm được nhiệm vụ và các
ảnh cầu Long Biên và dẫn dắt yêu cầu cần đạt của bài học.
vào bài.
Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn I.Đọc, tìm hiểu chung:
bản.

1) Đọc

- GV hướng dẫn đọc và đọc mẫu
đoạn 1
- Y/C HS đọc tiếp và nhận xét 2) Tìm hiểu chú thích :
cách đọc.
Em hãy cho biết ai là tác giả - Tác giả : Thuý Lan.
của văn bản

? Giới thiệu sơ - Tác phẩm : Trích báo “Người Hà

lược về tác phẩm.

Nội”, thuộc kiểu văn bản nhật
dụng.

- GV đưa ra câu hỏi yêu cầu HS
tìm hiểu về văn bản nhật dụng, - Văn bản nhật dụng là những bài
thể loại của văn bản “Cầu Long viết có nội dung gần gũi, bức thiết
Biên – chứng nhân lịch sử”

với cuộc sống trước mắt của con
người và cộng đồng trong xã hội
hiện đại.
2


Giáo án Ngữ văn lớp 6
- Thể loại : Bút kí mang nhiều yếu
- Y/C HS giải nghĩa từ chứng tố hồi kí.
nhân

- Giải nghĩa từ khó.

- GV HD HS tìm hiểu bố cục
của văn bản và nội dung từng
phần.

3) Bố cục 3 phần:
+ Phần 1 : từ đầu đến “của thủ đô
Hà Nội” => Giới thiệu khái quát về
cầu Long Biên.
+ Phần 2 : tiếp đến “dẻo dai, vững
chắc” => Minh chứng, khẳng định
cầu Long Biên là nhân chứng sống
động của dân tộc.
+ Phần 3 : còn lại => Ý nghĩa của
câu cầu trong hiện tại và tương lai.
II. Đọc, hiểu văn bản.

- Y/C HS theo dõi vào đoạn 1 và 1) Giới thiệu khái quát về cầu
phần đầu của đoạn 2 VB, phát

Long Biên

hiện các chi tiết tác giả dùng để * Đặc điểm cầu :
giới thiệu khái quát về cây cầu.

+ Vị trí : bắc ngang sông Hồng

- HS phát hiện, nhận xét bổ + Độ dài : 2290m
sung, GV kết luận.

+ Trọng lượng : 17000 tấn
+ Hình dáng : như một dải lụa uốn

- Tác giả đã sử dụng biện pháp lượn vắt ngang sông Hồng.
nghệ thuật nào để giới thiệu đặc + Chất liệu : bằng sắt

điểm của cây cầu ? Từ đó em có - Dùng số liệu chính xác
nhận xét gì về cây cầu ?

- Miêu tả thông qua so sánh

- GV HD HS tìm hiểu quá trình => Là cây cầu to, đồ sộ, đẹp.
xây cầu: Quá trình xây cầu diễn * Quá trình xây cầu :
3


Giáo án Ngữ văn lớp 6
ra như thế nào ?

+ Xây dựng 1898-1902 do kĩ sư
người Pháp thiết kế.
+ Khi mới khánh thành, cầu mang
tên Toàn quyền Pháp ở Đông
Dương Đu- me.
+ Được xây dựng bằng bao mồ hôi,

- Giáo viên chiếu hình ảnh Đu – sương máu của nhân dân.
me.
- Khi làm cầu chúng đối sử với - Đánh đập dã man, hơn 1000 dân
người dân phu Việt Nam như thế

phu bị chết.

nào? Từ đó em có nhận xét gì về - => Gợi nhắc một thời thực dân,
quá trình làm cầu ?

nô lệ, áp bức và bất công.

- Qua phần vừa tìm hiểu, em có
cảm nhận già về cây cầu Long
Biên ?
- Y/C HS khái quát những cảm
nhận của mình về cầu Long Biên
qua phần vừa tìm hiểu. GV bình Cầu Long Biên là cây cầu to lớn,
và chốt ý- HS ghi.

là nhân chứng quý giá của dân
tộc.
2) Giá trị nhân chứng lịch sử của

- GV yêu cầu đại diện 4 nhóm

cây cầu.

lần lượt trình bày nội dung đã * Sau 1945:
chuẩn bị ở nhà: Trong mỗi giai - Cầu được đổi tên là cầu Long
đoạn, cây cầu đã chứng kiến Biên.
những gì? Từ đó nhận xét về giá - Cầu chứng kiến người dân thủ đô
4


Giáo án Ngữ văn lớp 6
trị của cây cầu ?

cùng trung đoàn yêu dấu của mình

+ Nhóm Đoàn Kết : Sau 1945.

ra đi bí mật.

+ Nhóm Chăm Học: Những năm - Chứng kiến cảnh đát trời bốc lửa,
hoà bình sau 1954

thành đô nghi ngút cháy.

+ Nhóm Tình Bạn: Những năm => Cầu lặng lẽ chứng kiến sự tàn
kháng chiến chống Mĩ.

phá của chiến tranh và lòng người

+Nhóm Quyết Tiến: Những Hà Nội anh dũng sắt son bảo vệ đô
ngày tháng lũ lụt.

thành.

- Các nhóm khác theo dõi, nhận
xét, bổ sung.
- GV KL, bình và chốt ý.
- GV chiếu hình ảnh thực dân * Hoà Bình sau chống Pháp :
Pháp rút khỏi Hà Nội và quân ta - Cầu chứng kiến màu xanh của bãi
tiến về Hà Nội tháng 10/1954;

mía, nương dâu, bãi ngô vườn
chuối.
- Chứng kiến những ánh đèn mọc
lên như sao sa.

=> Cầu chứng kiến sự hồi sinh của
Hà Nội tươi đẹp, trù phú, yên bình,
quyến rũ và thơ mộng.
* Những năm KC chống Mĩ :

- GV chiếu hình ảnh nhân dân ta - Cầu bị bom Mĩ đánh phá nhiều
chiến đấu bảo vệ cầu.

lần.
- Cầu rách nát giữ trời, tả tơi như ứa
máu.
- Nhân dân ta hàn cầu, bảo vệ cầu.
=> Cầu oằn mình chịu đựng sự
oanh tạc dã man của giặc Mĩ, cảm
5


Giáo án Ngữ văn lớp 6
nhận sâu sắc tình yêu thương của
thủ đô và dân tộc với mình.
* Những năm tháng lũ lụt:
=> cầu dẻo dai, vững chắc chứng
- GV chiếu hình ảnh cây cầu kiến con người chống chọi với sự
trong mùa lũ lụt.

tàn phá của thiên nhiên.

- HS thảo luận nhóm bàn :
Qua phần tìm hiểu, em hãy cho
biết cầu Long Biên đã chứng

kiến những sự việc lịch sử gì
của dân tộc ?

=> Cây cầu chứng kiến sự trưởng

- Đại diện 1 số nhóm trình bày thành của một dân tộc anh hùng,
kết quả, các nhóm khác bổ sung, bất khuất, dũng cảm, cần lao.
GV KL- HS ghi vở.

3) Cầu Long Biên - hôm nay và
mai sau.

- GV HD HS tìm hiểu vai trò, vị
trí của cây cầu trong hiện tại và
tương lai.
- Hiện tại và tương lai cầu Long - Hiện tại : cầu Long Biên đã rút về
Biên có vị trí như thế nào trong vị trí khiêm nhường.
sự phát triển của đất nước?

- Tương lai : Trở thành điểm dừng
chân của du khách năm châu khi
đến thăm đất nước Việt Nam.
- Biện pháp nhân hoá. Tác dụng coi

- Vì sao ở tiêu đề văn bản tác cây cầu như một con người chứng
giả không gọi là cây cầu mà gọi kiến lịch sử đồng thời đem lại sự
6


Giáo án Ngữ văn lớp 6

là “chứng nhân lịch sử” ? Biện sống linh hồn cho cây cầu.
pháp nghệ thuật nào được sử
dụng ở đây và có tác dụng gì ?
- Ngày nay ta có cầu Thăng - Ta không phá bỏ nó vì nó đã trở
Long, Chương Dương, Thanh thành cây cầu lịch sử, thành nhân
Trì… vắt qua sông Hồng nhưng chứng.
sao vần không phá bỏ cầu Long
Biên ?
- Ở đoạn kết văn bản tác giả - Mong ước làm nhịp cầu nối giữa
mong ước điều gì ? Điều đó có ý trái tim.
nghĩa như thế nào ?
- Vậy trong hiện tại và tương lai => Cầu vẫn có giá trị tinh thần vô
cầu Long Biên có giá trị gì ?

giá.
III. Tổng kết.
1) Nghệ thuật:

- GV Y/C HS khái quát lại - Nghệ thuật nhân hoá, so sánh
những thành công về mặt nghệ

đặc sắc

thuật của văn bản. Từ đó khái - Từ ngữ biểu cảm, xúc động.
quát giá trị nội dung văn bản.

2) Nội dung :
Khẳng định cầu Long Biên vẫn luôn
là chứng nhân lịch sử quý giá thiêng
liêng của thủ đô Hà Nội và cả nước.

IV. Luyện tập.

Hoạt động 3 : Luyên tập

BT 1 : HS kể được : Cầu Hiền

- Kể một số chứng nhân lịch sử Lương, chùa Một cột, Văn Miếu
khác của đất nước mà em biết.

Quốc Tử Giám, Hồ Gươm…
BT2: Đình Xuân Biều - Xuân Cẩm;
7


Giáo án Ngữ văn lớp 6
- Tìm hiểu ở địa phương em xóm Đá – ATK2 Hoàng Vân – Hiệp
(phạm vi xã, huyện, tỉnh) những Hoà, Khu di tích Hoàng Hoa Thám
di tích nào có thể gọi là chứng ở Yên Thế…
nhân lịch sử của địa phương ?
Hoạt động 4 : Củng cố, dặn dò
- Nhắc lại nội dung, nghệ thuật
của văn bản
- Nhắc nhở về học bài làm tiếp
bài tập 2; soạn văn bản “Bức
thư của thủ lĩnh da đỏ”

8