Một số biện pháp giúp trẻ 5 đến 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết

Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

LỜI NÓI ĐẦU
Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai đất nước.
Việc bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của
xã hội và của mỗi gia đình. Giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng
quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển toàn
diện nhân cách cho trẻ sau này. Sản phẩm của giáo dục là con người mà
con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai
đó chính là thế hệ trẻ.
Hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động đan xen của những
yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn
những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn, thách thức, những áp
lực tiêu cực. Nếu thiếu kỹ năng sống, các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi
tiêu cực, bạo lực và lối sống ích kỉ, thực dụng dễ bị phát triển lệch lạc về
nhân cách.
Như chúng ta biết về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng
giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác
của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn
đề cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết
quả học tập của trẻ tại trường. Vì thế, ngày nay trên thế giới rất nhiều
trường mầm non áp dụng phương pháp học trung tính là phương pháp học
tập thông qua các giao tiếp tích cực với những người khác. Trong vài năm
gần đây, các nhà giáo dụcvà các nhà nghiên cứu tâm lý đã tìm ra các trở
ngại phát triển của trẻ mà làm chậm khả năng cũng như hạn chế tình trạng
tâm lý tích cực ở trẻ. Một trong những trở ngại chính đó là khả năng về kỹ
năng sống.
Nghiên cứu về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao
tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của
Sáng kiến kinh nghiệm
1

Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề
một cách cơ bản, một cách tự lập có những ảnh hưởng rất lớn đến việc hình
thành nhân cách và kết quả học tập của trẻ. Giáo dục kỹ năng sống là giáo
dục cách sống tích cực, xây dựng những hành vi lành mạnh và thay
đổinhững hành vi, thói quen tiêu cực giúp trẻ có được những nhận thức,
kiến thức, hành vi, thái độ và kỹ năng thích hợp.
Câu thành ngữ: “ Tiên học lễ, hậu học văn” của ông cha ta từ ngàn
xưa đã để lại đến bây giờ vẫn không thể thiếu trong các trường học. Lễ
phép là nét đẹp văn hoá được đặt lên hàng đầu khi đánh giá về một con
người.
Việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói
riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kỹ năng sống phải
được đo
bằng sự vận dụng những kỹ năng đó trong cuộc sống mỗi các nhân để sống
tích cực, sống hạnh phúc, sống có ý nghĩa. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
nhằm giúp trẻ phát triển hài hoà, toàn diện về nhân cách. Cung cấp cho mỗi
trẻ kiến thức cần thiết về kỹ năng sống để các em sống sao cho lành mạnh
và có ý nghĩa. Giúp các em hiểu và biến những kiến thức về kỹ năng sống
được cung cấp thành hành động cụ thể trong quá trình hoạt động thực tiễn
với bản thân, với người khác, với xã hội, ứng phó trước nhiều tình huống,
học cách giao tiếp, ứng xử với mọi người, giải quyết mâu thuẫn trong mối
quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực. Có thể nói việc trang bị kỹ
năng sống cho trẻ em là một phương pháp giáo dục cần thiết để trẻ bớt thụ
động trong việc học và giao tiếp xã hội.
Qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt, hình thành cho trẻ
những phẩm chất cơ bản, bước đầu đặt nền móng cho sự phát triển giúp trẻ

tự tin khi bước chân vào trường tiểu học.
Sáng kiến kinh nghiệm
2


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

Ngành Giáo dục và Đào tạo đã phát động phong trào “ Xây dựng
trường học thân thiện- học sinh tích cực”, với yêu cầu tăng cường sự
tham gia một cách hứng thú của trẻ trong các hoạt động giáo dục trong nhà
trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo.
Có 5 nội dung thực hiện trong đó có nội dung rèn luyện kỹ năng sống cho
trẻ mầm non.
Về phía các bậc cha mẹ trẻ em luôn quan tâm đến việc làm sao để
kích thích tính tích cực học tập của trẻ, ai cũng muốn con mình được biết
đọc và biết viết ngay trong những năm tháng học ở Mầm non, đặc biệt là
các bậc cha mẹ có con chuẩn bị vào lớp một.
Là giáo viên mầm non phụ trách lớp Lá, nhận thức được tầm quan
trọng của kỹ năng sống đối với sự phát triển của trẻ, tôi đã luôn trăn trở suy
nghĩ làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi. Giáo dục kỹ
năng sống không phải là nói cho trẻ biết thế nào là đúng, thế nào là sai như
ta thường làm. Giáo dục kỹ năng sống là giúp trẻ nâng cao năng lực để tự
lựa chọn những giải pháp khác nhau. Giải quyết phải xuất phát từ trẻ.
Chính vì vậy, tôi đã nghiên cứu một vài biện pháp giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ 5 – 6 tuổi đạt hiệu quả. Qua thời gian thực hiện tôi đã tích luỹ
được một vài kinh nghiệm, đó chính là lí do tôi chọn đề tài: “Một số biện
phápgiúp trẻ 5 – 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết”.
Đề tài này cũng đã có nhiều đồng nghiệp nghiên cứu, nhưng mỗi
người đều có cách thực hiện riêng, ở đây tôi chỉ mạnh dạn nghiên cứu tìm
ra một số biện

pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết tại trường mầm non
Tân Ninh trong năm học 2018 – 2019 làm đề tài nghiên cứu.

Sáng kiến kinh nghiệm
3


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

Mục đích nghiên cứu của đề tài là nêu lên những kinh nghiệm mà tôi
thực hiện có kết quả khả thi và áp dụng cho tất cả các lớp lá tại trường
Mầm non Tân Ninh, huyện Tân Thạnh, tỉnh Long An.
Do khả năng có giới hạn, nên khi viết không tránh khỏi những thiếu
sót, rất mong hội đồng khoa học ngành và quý đồng nghiệp góp ý để đề tài
hoàn thiện hơn.

Sáng kiến kinh nghiệm
4


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

PHẦN NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI
Năm học 2018- 2019 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu
giáo lớn 5 – 6 tuổi với tổng số cháu là 36 cháu. Qua tìm hiểu, nghiên cứu
thực trạng việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, hai năm phụ trách khối lá,
tôitiến hànhkhảo sát kỹ năng sống của trẻkết quả như sau:
Kỹ năng tự

phục vụ
bản thân
Sĩ
Số
Tỉ
số lượng Lệ
%

Năm
học

Năm
học
20172018
Năm
học
20182019

Kỹ năng
giúp trẻ tự tin
Sĩ
số

Số
lượng

Tỉ
Lệ
%

Kỹ năng
giao tiếp
Sĩ
Số
số lượng

Kỹ năng
bảo vệ an toàn
bản thân
Sĩ
Số
Tỉ
số lượng Lệ
%

Tỉ
Lệ
%

35 15/35 42.9 35

17/35 48.6 35 14/35 40

35

19/35 54.3

36 17/36 47,2 36

19/36 52,8 36 16/36 44,4 36

21/36 58,3

( Bảng số liệu thực trạng kỹ năng sống của trẻ năm học
2017- 2018 và đầu năm học2018- 2019)
Qua số liệu cho thấy
Nhìn vào bảng khảo sát tôi nhận trên cho ta thấy kết quả đạt chưa cao
cụ thể
Kỹ năng tự phục vụ bản thân, Kỹ năng giúp trẻ tự tin, Kỹ năng giao tiếp,
Kỹ năng bảo vệ an toàn bản thân rất thấp là do những nguyên nhân về
thuận lợi và khó khăn sau:
1. Thuận lợi :
- Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo về cơ sở vật chất.
Sáng kiến kinh nghiệm
5


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

- Ban giám hiệu luôn quan tâm tới chuyên môn, bồi dưỡng phương
pháp, đổi mới hình thưc tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo mọi
điều kiện giúp tôi thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non sau chỉnh
sửa bổ sung.
- Giáo viên trong lớp đoàn kết cùng đưa ra các biện pháp giáo dục
kỹ năng sống sao cho phù hợp với khả năng nhận thức của từng trẻ.
- Lớp có hai giáo viên, cả hai đều nắm vững phương pháp, có trình
độ trên chuẩn, có sự nhiệt tình, chia sẻ, luôn phối hợptốt với nhau và luôn
quan tâm tới trẻ, thường xuyên dành thời gian trao đổi với phụ huynh để
cùng chăm sóc giáo dục trẻ.
- Là một giáo viên yêu nghề, mến trẻ, tận tuỵ với nghề. Tôi thường

xuyên tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, tạp chí… có liên quan đến chương trình
Giáo dục Mầm nondục để áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ hằng
ngày đặc biệt là giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
2. Khó khăn:
- Giáo viên chưa được tham gia các lớp tập huấn về phương pháp tổ
chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
- Diệt tích lớp hẹp nên còn gặp khó khăn trong việc tổ chức các hoạt
động.
- Trẻ được bố mẹ nuông chiều , phụ huynh chưa trang bị cho trẻ
những kỹ năng sống cơ bản.
- Do dạy lớp ghép 2 độ tuổi, do đó còn một số cháu chưa qua lớp
mầm, chồi cho nên còn nhút nhát, chưa tự tin, không tích cực hoạt động và
một số trẻ khác lại quá hiếu động.
- Kỹ năng sống của trẻ còn hạn chế, trẻ chưa có những kỹ năng ứng
xử cụ thể.

Sáng kiến kinh nghiệm
6


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

Với vai trò là giáo viên chủ nhiệm, bản thân tôi cũng đã nhận thức
rất sâu sắc về trách nhiệm của mình trong việc bồi dưỡng kỹ năng sống cần
thiết cho trẻ tôi áp dụng một số biện pháp như sau:
1.Tự trau dồi, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về giáo dục kỹ năng
sống cho bản thân.
2. Tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua
các hoạt động cụ thể hàng ngày.
3. Tạo môi trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong trường, lớp

4. Tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm có tính giáo dục và tính tương tác
cao
5. Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh.

II. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Tự trau dồi, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về giáo dục kỹ năng
sống cho bản thân:

Sáng kiến kinh nghiệm
7


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ trong trường mầm non tuy không
còn mới mẻ và rất nhiều giáo viên thực hiện, nhưng đa số chưa hiểu rõ
được tầm quan trọng của vấn đề hoặc thiếu kỹ năng giảng dạy để có thể
truyền đạt cho trẻ hiểu và hình thành cho trẻ những kỹ năng sống cần thiết
cho trẻ.
Ngoài học tập chuyên đề ra tôi còn tham khảo thêm trong sách báo
như tạp chí “giáo dục mầm non” ở thư viện nhà trường, phương tiện thông
tin đại chúng, internet, qua bạn bè để nâng cao trình độ chuyện môn.
Đồng thời giáo viên tự trang bị cho bản thân về những kỹ năng cần
thiết trong việc dạy trẻ các kỹ năng sống .
Ví dụ: Để dạy trẻ một số kỹ năng sống cần thiết, tôi đã áp dụng
nhữngkỹ năng sau:
* Nắm chắc những kỹ năng sư phạm bắt buộc:
Hát, múa, đọc truyện, sử dụng nhạc cụ phổ thông, làm đồ chơi là
những điều đầu tiên mà một giáo viên mầm non được dạy khi còn ngồi
trên ghế nhà trường, đây là những kỹ năng yêu cầu bắt buộc phải thành

thạo nếu muốn bước tiếp trên con đường làm nghề giáo viên mầm non.
Nếu biết sơ sơ tất cả hay nổi trội một hoặc một số kỹ năng nào đó thì đó
cũng làm lợi thế rất rất lớn cho một giáo viên năm non.
* Kỹ năng giao tiếp và ứng xử với trẻ nhỏ:
Một người giáo viên mầm non tốt, có chuyên môn và yêu nghề là
người trẻ nhỏ luôn yêu mến, tôi luôn trau dồi và hoàn thiện hơn nữa khả
năng ứng xử, giao tiếp với trẻ nhỏ. Có thể mất nhiều thời gian để rèn
luyện kỹ năng này, tuy nhiên nếu không có kỹ năng như thế cô sẽ trở
thành cô cảm với trẻ, với nghề nghiệp. Đây là kỹ năng rất quan trọng mà
tôi sử dụng thường xuyên giao tiếp với trẻ hàng ngày.
* Kỹ năng soạn kế hoạch giảng dạy và tổ chức các trò chơi, sự kiện:

Sáng kiến kinh nghiệm
8


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

Làm nghề nuôi dạy trẻ không có nghĩa là sáng đến lớp tối đi về mà còn
đòi hỏi bản thân tôi luôn phải lên trước các kế hoạch, những hoạt động cụ
thể cho từng ngày để giúp trẻ luôn được phát triển tốt và không cảm thấy
nhàm chán, người giáo viên dạy giỏi là người luôn biết làm mới bản thân
cũng như cách giảng dạy mỗi ngày. Rất khó, nhưng cũng cần phải ôn lại
kiến thức, đổi mới để có sự sáng tạo hơn trong việc thực hiện giáo dục kỷ
năng sống cho trẻ.
* Nắm bắt, sử dụng thành thạo máy tính:
Hiện nay, việc lên kế hoạch năm, tháng, tuần, ngày… , thu thập thông
tin trẻ hầu hết đều đã được thực hiện trên máy tính. Chủ yếu bằng phần
mềm word, powerpoint, và hiện nay còn rất nhiều các phần mềm hỗ trợ
soạn thảo bài giảng sinh động cho cô giáo sư phạm mầm non. Do đó tôi

phải nắm được những kỹ năng cơ bản sẽ giúp ích hơn rất nhiều về thời gian
cũng như công sức trong công việc.
*Kỹ năng xử lý tình huống sư phạm:
Bản thân tôi cũng phải biết xử lý hợp lý một số tình huống sư phạm
thường gặp trong các vấn đề liên quan đến giáo dục đạo đức cho trẻ; ứng
xử với đồng nghiệp, với cha mẹ học sinh; về văn hoá trong nhà trườngnhư
các tình huống sau:
+ Các vấn đề liên quan đến trẻ (khóc, tai nạn, lười ăn, đánh nhau…);
+ Các vấn đề liên quan đến cha mẹ học sinh (chuyển trường, nghỉ học, trao
đổi giữa phụ huynh với giáo viên, công tác phối hợp với gia đình…)
+ Các vấn đề liên quan đến đồng nghiệp (Ứng xử với đồng nghiệp khi có
những phản ánh về thực hiện nhiệm vụ chuyên môn: giảng dạy, quản lý trẻ,
đánh giá xếp loại trẻ….)
* Kỹ năng hài hước và lấy lòng con trẻ:
Để làm được việc này bản thân tôi cần phải là tấm gương là hình mẫu
trước trẻ. Tôi áp dụng một số phương thức rèn luyện kĩ năng bằng việc
Sáng kiến kinh nghiệm
9


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

nhanh chóng giảm áp lực, giải tỏa căng thẳng, tăng cường các hình thức
giao tiếp không lời, sử dụng sự hài hước hay nghệ thuật hình thể hoặc qua
trò chơi,… để tạo ra không khí sôi nổi và lôi cuốn trẻ. Đây là kỹ năng giải
quyết nhiều vấn đề khó khăn trong quá trình tiếp xúc với trẻ.
Ngoài những kỹ năng trên, để trở thành một giáo viên mầm non giỏi
và có chuyên môn tốt, tôi luôn có ý thức luôn tự nỗ lực trau dồi, học tập
bồi dưỡng để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, tham gia các khóa học bồi
dưỡng, học hỏi bạn bè đồng nghiệp, tham quan trường bạn và sáng tạo để

ngày càng nâng cao trình độ của mình.
Những căng thẳng, áp lực lớn giáo viên mầm non gặp phải nếu biết sử
dụng trí tuệ cảm xúc biến những cảm xúc thành trí thông minh phục vụ
cho công việc sẽ tạo động lực và tình yêu nghề của người giáo viên.
* Kỹ năng tự làm đồ dùng, đồ chơi:
Ngoài những nguyên vật liệu ở ngoài thị trường, tôicòn sử dụng, khai
thác các nguyên vật liệu sẵn có của địa phương, đồ phế thải: Tre, nứa, chai
nhựa, ống hút,… để làm đồ chơi cho trẻ ( cầu trượt, bập bênh, … hay lọ
hoa đào, hoa hồng…) để sử dụng cho tiết hoạt động học, hoạt động chơi.
Thông qua việc tự trau dồi, bồi dưỡng nghiệp vụ về giáo dục kỹ
năng sống cho bản thân, biện pháp này giúp tôi hiểu hơn và nắm vững
hơn phương pháp cũng như cách truyền đạt kỹ năng sống tới trẻ.
2. Tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các
hoạt động cụ thể hàng ngày:
Từ việc tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, xác định và xây dựng
nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, tôi tiến hành thực hiện đưa các nội
dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động cụ thể như
sau :

Sáng kiến kinh nghiệm
10


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

- Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động học có chủ đích.
- Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ qua các hoạt động góc.
- Giáo dục kỹ năng sống thông qua các trò chơi vận động.
- Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua việc tạo tình huống cụ thể.
- Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi.

2.1.Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động học có chủ đích:
Trẻ ở lứa tuổi này, học mà chơi, chơi mà học. Trẻ dễ nhớ nhưng cũng
rất nhanh quên nên việc lồng nội dung giáo dục kỹ năng sống vào hoạt
động học chiếm nhiều ưu thế nhằm hình thành cho trẻ những thói quen,
hành vi có văn hoá.
Vì thế bản thân luôn tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm
khuyến khích sự chuyên cần, tích cực của trẻ, giáo viên cần phải biết khai
thác phát huy năng khiếu, tiềm năng sáng tạo ở mỗi trẻ. Vì mỗi đứa trẻ là một
nhân vật đặc biệt, phải giáo dục trẻ như thế nào để trẻ cảm thấy thoải mái
trong mọi tình huống của cuộc sống.
Ngoài ra tôi thường xuyên tổ chức các họat động giáo dục chăm sóc
giáo dục trẻ một cách thích hợp tuân theo một số quan điểm: Giúp trẻ phát
triển đồng đều các lĩnh vực: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm- xã
hội và thẩm mỹ. Phát huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ hứng thú, chủ động
khám phá tìm tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc giải quyết
các tình huống khác nhau.
Thông qua hoạt động học, trẻ có cơ hội chia sẻ với các bạn thông qua hoạt
động nhóm. Mặt khác, trẻ cũng tự tin, mạnh dạn khi thể hiện khả năng
Sáng kiến kinh nghiệm
11


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

của mình cũng như giới thiệu về bản thân, gia đình mình ....trước cô giáo và các
bạn trong lớp.
Ví dụ 1: Khi tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc thông qua trò chơi âm
nhạc “Hát theo tranh” tôi yêu cầu trẻ chơi theo 3 đội, khi cô đưa ra bức tranh
trẻ sẽ phải cùng nhau thảo luận để tìm ra bài hát phù hợp với nội dung trong
bức tranh của cô và cả đội sẽ cùng hát bài hát đó. Như vậy, ta thấy trẻ đã biết

cách hoạt động theo nhóm, có tinh thần hợp tác với nhau và cùng nhau tìm ra
đáp án về bài hát, cùng nhau hát lại bài hát. Thông qua hoạt động này, ta thấy
chỉ qua một trò chơi trong hoạt động giáo dục âm nhạc nhưng trẻ vừa được
hoạt động nhóm, vừa có được sự mạnh dạn tự tin biểu diễn hát cùng nhau.
Ví dụ 2: Hoạt động khám phá: Tôi là ai? ( chủ đề Bản thân)
Khi tổ chức tiết học này, tôi yêu cầu từng trẻ tự lên giới thiệu về tên,
tuổi, giới tính, học lớp nào, trường nào, cô giáo nào, sở thích của mình.Tôi
nhận thấy, trẻ rất hào hứng lên giới thiệu. Những trẻ mạnh dạn đã nói được
đầy đủ những thông tin tôi đưa ra. Nhưng đáng mừng hơn là có những trẻ
rất nhút nhát, thiếu tự tin nhưng cũng vẫn có thể đứng dậy và giới thiệu
được 1 vài thông tin của mình.Điều đó chứng tỏ rằng, nếu như chúng ta
không gọi đến những trẻ nhút nhát thì có lẽ những trẻ đó sẽ chẳng bao giờ dám
làm một việc gì trước đám đông cả, và sẽ chẳng bao giờ trẻ tự tin lên được.

Sáng kiến kinh nghiệm
12


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

(Trẻ tự giới thiệu về bản thân)
Ví dụ 3: Hoạt động khám phá ( Gia đình của bé).
Trước khi thực hiện tiết học này, tôi đã nhờ phụ huynh ủng hộ những bức
ảnh chụp cả gia đình mình. Khi vào tiết học, tôi cho cả lớp xem tất cả những
bức ảnh đó, từ đó trẻ rất hào hứng, phấn khởi khi những bức ảnh của nhà
mình được cô giáo đưa ra trưng bày.Sau đó tôi cho trẻ kể về gia đình mình
bằng những bức hình đó.Tôi nhận thấy những trẻ lên kể rất vui vẻ, rất tự hào
khi kể cho cô giáo và các bạn nghe về những thành viên trong gia đình mình,
và kỷ niệm gắn với bức ảnh đó.
2.2. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ qua các hoạt động góc:

Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong
hoạt động của trẻ ở trường. Thông qua giờ chơi, trẻ được đóng các vai
khác nhau trong xã hội, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy
trong cuộc sống. Tất cả những kiến thức và kinh nghiệm cuộc sống mà trẻ
có sẽ được trẻ thể hiện qua họat động vui chơi. Chính vì vậy, tôi rất chú
Sáng kiến kinh nghiệm
13


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

trọng đến việc tạo các tình huống khi trẻ đóng vai để trẻ tìm cách giải
quyết, cũng như quan sát những điều trẻ thể hiện được những kiến thức mà
trẻ đã có. Thông qua hoạt động vui chơi trẻ được trải nghiệm nhiều vai
chơi khác nhau trong cuộc sống từ đó biết cách ứng xử với mọi người
xung quanh.
Qua các góc chơi như: Góc chơi xây dựng, góc phân vai, góc chơi vận
động, góc nghệ thuật ….Cô giáo luôn là người bạn chơi cùng trẻ để hướng
dẫn trẻ giao lưu với nhau trong từng góc, từng nhóm. Cô giáo gợi ý, hướng
dẫn trẻ cách chơi, cách xưng hô khi chơi. Cô chơi với trẻ như người bạn
thật sự của trẻ để cho trẻ học cách ứng xử với nhau khi chơi, biết đối đáp
với nhau trong quá trình chơi.
Ví dụ: Qua góc chơi phân vai:Trò chơi nấu ăn- gia đình.
Trẻ được làm quen với những đồ dùng, vật dụng khác nhau, (bộ đồ bếp,
bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự sạch sẽ, gọn gàng, một thói quen nề nếp, sự sắp
đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, vật dụng, thái độ, ăn uống từ
tốn, không vội vã, không khí cởi mở, thoải mái và đầm ấm, những cuộc
trao đổi nhẹ nhàng, dễ chịu… tất cả những yếu tố trên sẽ giúp trẻ có thói quen
tốt để hình thành kỹ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là kỹ năng sống tự lập
sau này.

2.3. Giáo dục kỹ năng sống thông qua các trò chơi vận động:
Biện pháp này giúp tôi tập hợp các trò chơi vận động, tạo nguồn tư
liệu phong phú cho giáo viên để sử dụng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Tôi đã sưu tầm các trò chơi vận động, phân loại các trò chơi theo tác
dụng của chúng đối với việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Sau đó tôi lưu
lại để sau này sử dụng.
*Nội dung “Kỹ năng hợp tác”
Sáng kiến kinh nghiệm
14


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

Đây là một đức tính cần thiết đối với trẻ ở lứa tuổi này. Có những
việc chúng ta không thể tự làm được, nếu được người khác giúp đỡ thì ta sẽ
hoàn thành được việc ta muốn làm. Khi chúng ta kết hợp năng lực làm việc
của mình với người khác theo cùng một mục đích chung, đó chính là sự
hợp tác. Sự hợp tác giúp ta hoàn thành nhiệm vụ của mình nhanh chóng và
dễ dàng hơn là tự mình làm lấy. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cùng làm,
cùng chơi với bạn bè, biết cảm thông và chia sẻ với bạn.
Ví dụ:Quatrò chơi: “Bắt cá trong chum”(làm việc theo nhóm)“
Khiêu vũ cùng bóng” ( làm việc theo cặp đôi).
* Nội dung “Sự tự tin”
Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo viên cần chú tâm là phát
triển sự tự tin trong trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về
trong cá nhân và trong mối quan hệ với người khác. Không ai sinh ra đã có
ngay sự tự tin. Đó là một đức tính chỉ có thể có được nhờ vào việc rèn
luyện và học hỏi. Sự tự tin lớn dần lên nhờ vào cảm giác được yêu thương,
tôn trọng và thấy mình có giá trị. Một trẻ tự tin sẽ “duy trì được khả năng
học hỏi, khám phá trong học tập và luôn sẵn sàng đón nhận những thách

thức mới, mong muốn được yêu quý và đón nhận chính là khởi đầu tuyệt
vời để trẻ gần gũi hơn với mọi người.
Ví dụ: Trò chơi“ Bạn hãy làm giống tôi” ( Trò chơi này sử dụng đầu năm
học và các buổi giao lưu với các bạn lớp khác).
Qua các trò chơi vận động tôi thấy trẻ học được rất nhiều kỹ năng
như sự tự tin, cách hợp tác với bạn để hoàn thành công việc, cách xử lí tình
huống và tôi thấy trẻ lớp tôi tự tin, khéo léo hơn rất nhiều.
Trong hoạt động vui chơi không thể thiếu được các trò chơi dân gian, trò
chơi dân gian thường được lồng ghép trong quá trình hoạt động của trẻ.Trẻ
Sáng kiến kinh nghiệm
15


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

được tiếp cận và trực tiếp tham gia chơi các trò chơi dân gian sẽ giúp cho
trẻ sớm hình thành các thói quen hoạt động có hệ thống, tính tập thể giúp
trẻ tự tin, linh hoạt hơn trong mọi hoạt động cũng như sự phát triển sau này
của trẻ. Thông qua trò chơi dân gian, trẻ sẽ phát triển được các giác quan,
phát triển trí nhớ, phát triển tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ.
Trò chơi trí tuệ còn được gọi là trò chơi học tập, nhằm thúc đẩy hoạt động
trí tuệ, giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh thông qua các thao tác trí óc kết
hợp với hành động chơi như: Ô ăn quan, Cờ vua, Cờ tướng....
Trò chơi vui - khỏe - khéo léo là những trò chơi dân gian tổng hợp vì mỗi
trò chơi kết hợp nhiều kỹ năng vận động thể lực. Mục đích của các trò
chơi loại này nhằm phát huy tính tích cực chủ động của trẻ, giúp trẻ mở
rộng các mối quan hệ như : Hái quả - chui vào hang bắt chuột đồng hoặc
chuột túi nhảy qua rãnh nước - tới đích lấy cờ. Tất cả các trò chơi là
phương tiện giáo dục thể lực một cách tích cực và thoải mái, giúp trẻ
hoàn thiện sức khỏe, hoàn thiện các vận động như chạy, nhảy, đứng lên,

ngồi xuống, hình thành và phát triển các tố chất của thể lực (nhanh nhẹn,
khéo léo) và những phẩm chất nhân cách như tính kỉ luật, tính tập thể;
như trò chơi: Kéo co, rồng rắn lên mây…

Sáng kiến kinh nghiệm
16


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

(Trẻ tham gia chơi trò chơi kéo co)
Qua hoạt động vui chơi trẻ mạnh dạn dần, thành thạo dần trong giao
tiếp, trong ứng xử đối với mọi người xung quanh. Từ đây trẻ cũng biết nói
và trả lời đầy đủ câu từ, biết xưng hô chuẩn mực.
Trò chơi dân gian mang tính tập thể cao. Vì vậy, giáo viên cần chú ý
giáo dục và rèn luyện cho trẻ biết phối hợp nhịp nhàng, ăn ý với nhau khi
tham gia chơi thì mới đạt được kết quả mong đợi.
2.4. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua việc tạo tình huống cụ thể:
Trước đây, với những nội dung dạy trẻ nhận biết một số nguy cơ không
an toàn và cách phòng tránh thì giáo viên thường giáo dục trẻ với những
lời dặn dò nhắc nhở đơn giản thông qua nội dung các bài thơ, câu chuyện,
bài hát có nội dung giáo dục dạy trẻ. Song trên thực tế, trong chương trình
có rất ít bài hát, bài thơ, câu chuyện có nội dung đó. Vì vậy, trong năm học
Sáng kiến kinh nghiệm
17


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

này, tôi nghiên cứu lựa chọn những tình huống bất trắc thường xảy ra đưa

ra những tình huống cụ thể để dạy trẻ có kỹ năng ứng biến khi gặp tình
huống khó khăn, biết cách suy nghĩ và giải quyết .
Ví dụ: Với chủ đề “Bản thân”. Trước đây, thông qua câu chuyện “Chú
vịtxám” hoặc nội dung bài hát “Đàn Vịt con” tôi chỉ dùng lời giáo dục
trẻ:“Khi đi công viên hoặc đến những nơi công cộng thì phải đi với bố mẹ,
không được chạy lung tung để khỏi bị lạc” chứ chưa dạy trẻ nếu chẳng
may xảy ra sẽ phải xử lý như thế nào.
Với cách giáo dục như vậy tôi thấy kết quả đạt trên trẻ chưa đạt hiệu quả.
Trẻ ghi nhớ một cách thụ động, và thường chóng quên. Và điều cốt yếu trẻ
không hiểu cốt lõi của vấn đề là tại sao không nên làm như vậy và nếu xảy ra
thì phải làm thế

nào. Do đó bây giờ ngoài việc giáo dục như vậy vào giờ hoạt động chiều, tôi
đã đưa ra tình huống “Khi bé bị lạc mẹ trong siêu thị - bé sẽ làm gì?”
Tôi đã cho trẻ suy nghĩ, mỗi trẻ đưa ra một cách giải quyết của riêng
mình. Lắng nghe ý kiến của trẻ, cho trẻ suy nghĩ và trả lời theo ý kiến của
mình, gợi mở cho trẻ bằng các câu hỏi: Theo con làm như vậy có được
không? Tại sao? Sau đó, cô giúp trẻ rút ra phương án tối ưu nhất :
Khi bị lạc mẹ, bé hãy bình tĩnh, không khóc và chạy lung tung mà hãy
đứng yên tại chỗ chờ. Vì bố, mẹ sẽ quay lại chỗ đó để tìm bé. Hoặc bé có
thể đến chỗ chú bảo vệ, cô bán hàng trong siêu thị ở gần chỗ đó để nhờ
gọi điện thoại, hoặc thông báo lên loa để tìm bố mẹ. Tuyệt đối không đi
theo người lạ dù người đó có hứa sẽ đưa về với bố mẹ. Vì có thể đó sẽ là
kẻ xấu lợi dụng cơ hội đó bắt cóc hoặc làm hại bé.
Sáng kiến kinh nghiệm
18


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

Với tình hình phức tạp trong xã hội hiện nay, nhiều tình huống bất trắc
có thể xảy ra đối với trẻ như bị bắt cóc, xâm hại. Tôi đã đưa ra những tình
huống để dạy trẻ như : “ Nếu có người không quen biết cho bé quà bé nên
làm như thế nào”. Ở tình huống này, với lứa tuổi của trẻ trên thực tế trẻ
rất thích khi được cho quà và sẽ không biết tại sao không được nhận.Khi
trẻ thảo luận, tôi đưa ra những giả thiết, những tình huống xấu “Nếu đó là
kẻ xấu thì sẽ rất nguy hiểm cho bé”. Tôi phân tích, giải thích cho trẻ và
giúp trẻ có phương án giải quyết đó là:
Tuyệt đối không nhận quà, ăn bánh kẹo của người lạ vì có thể bị người
xấu tẩm thuốc mê và trúng mưu của kẻ xấu.Khi gặp trường hợp này bé
nên nói:“Cháu cám ơn, nhưng bố mẹ cháu không cho nhận quà của người
lạ ạ”.
Trong thời gian gần đây, cháy nổ là hiểm hoạ luôn rình rập với tất cả
mọi nhà. Chính vì vậy, với trẻ mẫu giáo tuy trẻ còn nhỏ tuổi song tôi nghĩ
rằng cũng cần dạy cho trẻ một số kỹ năng ứng biến nếu chẳng may có điều
đó xảy ra. Tôi đã đưa tình huống :“ Nếu bé thấy có khói, hoặc cháy ở đâu đó
bé sẽ phải làm thế nào?”
Qua tình huống này tôi dạy trẻ : Khi thấy có khói hoặc cháy ở đâu,
trước hết bé phải chạy xa chỗ cháy, Hãy hét to để báo với người nhà và
những người xung quang có thể nghe thấy. Nếu không có người ở nhà thì
chạy báo cho hàng xóm.
Từ những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, bằng cách cho
trẻ thảo luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có
để tìm cách giải quyết vấn đề. Thông qua đó cô giúp trẻ tìm ra phương án
tối ưu nhất, đó cũng chính là kinh nghiệm mà ta cần dạy trẻ. Thông qua

Sáng kiến kinh nghiệm
19

Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

hoạt động đó cũng giúp trẻ có sự tư duy lo-gich, biết cách diễn đạt suy
nghĩ của mình, và giúp trẻ có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống.
2.5. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi:
Giờ đón trẻ hoặc trả trẻ: Tôi rất ân cần và chuẩn mực trong xưng hô với
bố mẹ trẻ. Tôi tập cho trẻ khi đến lớp chào cô như thế nào, sau đó chào bố
mẹ và người thân để vào lớp học.
Giờ hoạt động ngoài trời: Cô luôn nhắc nhở trẻ khi ra sân trường chơi
phải đi theo hàng, bạn nọ nối duôi theo bạn kia, không đẩy bạn để bạn
ngã…..Nếu trẻ làm gì sai với bạn, với cô thì phải biết xin lỗi cô, xin lỗi
bạn. Khi đi chơi gặp các bác, các cô làm việc trong trường phải biết chào
hỏi lễ phép. Ai cho gì phải biết nhận bằng hai tay và nói cảm ơn.
Ví dụ: Khi quan sát cây nhãn, cô hỏi trẻ:
+ Muốn cây cho nhiều quả nhãn thì chúng ta phải làm gì?
+ Khi ăn quả nhãn, chúng mình phải nhớ ơn ai?
Qua đó tôi giáo dục trẻ kính trọng, yêu quý người lao động. Đồng thời giáo
dục trẻ thói quen vệ sinh trong ăn uống như: ăn từ tốn, không vứt vỏ, bỏ hạt
bừa bãi….
Giờ ăn cơm: Tôi thường xuyên dạy trẻ dạy trẻ thói quen văn hóa trong
ăn uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như:
Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử
dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống
gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng
khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất
Sáng kiến kinh nghiệm
20


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

đúng chỗ bát, thìa … hoặc biết giúp cô giáo dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn
hết suất. không làm ảnh hưởng đến người xung quanh.
Giờ hoạt động chiều: Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ
tích qua đó rèn luyện đạo đức cho trẻ, giúp trẻ hoàn thiện mình, biết đọc
sách, dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu thương con người. Tạo hứng thú cho
trẻ qua các truyện bằng tranh, gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển
khả năng thấu hiểu ở trẻ.
Ví dụ: Khi kể chuyện “ Tích Chu” giáo viên đặt những câu hỏi gợi mở
như: Nếu là con khi bà bị ốm, con sẽ làm gì? Và khi bà hóa thành chim thì
con sẽ làm như thế nào để giúp bà? gợi mở tính tò mò thay đổi tình huống
của truyện, đặt tên khác cho câu chuyện v,v….
Qua những hoạt động phụ trong ngày cũng ảnh hưởng rất nhiều để trẻ
rèn những kỹ năngcần thiết cho trẻ, mà dường như người lớn chúng ta ít
quan tâm tới, hay quan tâm chua đúng cách:
Ví dụ: Trước khi tới lớp, hoặc khi lấy cặp về thì tôi rèn cho trẻ tự cắt
cặp, hoặc tự mang cặp trên lưng để về.

Sáng kiến kinh nghiệm
21


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

(Trẻ tự lấy đồ dùng cá nhân ra về )
Đi vệ sinh thì rèn cho tính ngăn nắp, gọn gàng và thẩm mỹ. Sắp xếp
dép lên kệ cũng góp phần rèn cho cháu một kỹ năng sống cần thiết.

(Trẻ tự sắp xếp dép lên kệ ngăn nắp và gọn gàng)
Không những thế, hoạt động ngủ( tự thay đồ, tự lấy nệm trải, cắt nệm)

của cháu cũng ảnh hưởng đến rèn kỹ năng cho trẻ để hoàn thiện chính bản
thân trẻ.

Sáng kiến kinh nghiệm
22


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

(Cháu tự trải nệm để ngủ)
Ngoài ra tôi cũng giáo dục về kỹ năng sống cho trẻ trong các hoạt động
khác: Tổ chức các hoạt động chào mừng các ngày hội lễ như: Ngày nhà
giáo Việt Nam 20/11, quốc Tế Phụ nữ 8/3….
3. Tạo môi trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trng trường, lớp:
* Xây dựng cảnh quan sư phạm trong lớp học:
Cùng với ngành thực hiện phong trào “ Xây dựng trường học thân thiệnhọc sinh tích cực”, việc tạo cảnh quan sư phạm trong lớp học cũng là một tiêu
chí trong phong trào này. Tôi luôn chú ý tạo cảnh quan sư phạm trong lớp học,
đồ dùng đồ chơi được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp, từng góc riêng biệt. Mỗi
góc tôi đều làm mới để hấp dẫn trẻ, tạo cảm giác thích thú, luôn mong muốn
được sắp xếp ngăn nắp. Đặc biệt là góc thiên nhiên được trang trí và trồng
nhiều cây cảnh để tạo cho trẻ một không gian xanh, để mỗi ngày trẻ có thể tự
mình chăm sóc cây xanh, giáo dục trẻ biết yêu cái đẹp. Qua hoạt động này
kích thích trẻ yêu lao động, hình thành thói quen lao động ở trẻ và tạo tình
Sáng kiến kinh nghiệm
23


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

cảm của trẻ với thế giới thiên nhiên, gần gũi với thiên nhiên, cây cối xung

quanh mình.
- Để tạo cảnh quan sân trường, tôi thường tổ chức hoạt động lao
động, chăm sóc vườn cây ở góc thiên nhiên, vườn rau sạch của bé: cho trẻ
nhặt lá cây, nhổ cỏ, tưới nước…..để tạo môi trường xanh - sạch - đẹp

( Bé chăm sóc cây )
- Xây dựng góc dân gian trong lớp để hàng ngày trẻ được tiếp cận với các
trò chơi dân gian
- Đối với giá góc đồ chơi, cuối tuần tôi thường tổ chức cho trẻ thi đua lau
dọn, sắp xếp đồ chơi gọn gàng. Nhờ vậy, qua mỗi lần tổ chức hoạt động
vui chơi, trẻ chơi xong biết thu dọn đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp.

Sáng kiến kinh nghiệm
24


Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi có những kỹ năng sống cần thiết.

(Trẻ lau dọn đồ dùng đồ chơi trên kệ)
- Trang trí các mảng tường có nội dung Giáo dục kỹ năng sống như:
+ Treo hình ảnh các bước rửa tay đúng cách ngay ở dưới vòi nước rửa tay
của trẻ.

Sáng kiến kinh nghiệm
25