Tâm lý học dành cho lãnh đạo

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠO


TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠO
PSYCHOLOGYFORLEADERS
(Quảnlýhiệuquảhơnnhờcáchthứctạorađộnglực,xungđộtvàquyềnlực-UsingMotivation,
Conflict,andPowertoManageMoreEffectively)
Tácgiả:DeanTjosvold-MaryM.Tjosvold
Ngườidịch:ThanhHằng-Hiệuđính:CamThảo


LỜIGIỚITHIỆU
Lãnhđạolàquátrìnhgâyảnhhưởngđếnhànhvicủamộtcánhânhaymộtnhómngườinhằmđạt
đượcmụcđíchcủatổchứctrongnhữngđiềukiệnnhấtđịnh.Muốntácđộngđếnhànhvicủanhânviên
mộtcáchhiệuquảthìngườilãnhđạocầnphảiamhiểutâmlýcủahọ,hiểuđượctâmtưnguyệnvọng,
tìnhcảmđểtừđótạođượcđộnglựcthúcđẩynhânviênthựchiệnmụcđíchcủatổchức.Ngườilãnh
đạophảihiểutâmlýnhânviênđểđánhgiáchínhxácnănglựcvàtínhcáchcủanhânviênmình,từđó
đặthọđúngvịtríđểgiúphọpháthuyhếtnănglựcvàsứcsángtạocủabảnthân.Hiểuđượctâmlýcủa
nhânviênmình,ngườilãnhđạosẽtạođượcthiệncảmvớihọ,giúphọthựchiệnnhiệmvụmộtcảmtự
giác và gắn bó hơn với tổ chức. Trong quá trình lãnh đạo, người lãnh đạo cũng phải nắm bắt được
nhữngyếutốtâmlýxãhội,tâmlýnhóm,độngtháinhómđểcóthểquảnlýđượcxungđộtdiễnratrong
tậpthểvàtừđógiảiquyếtnhữngxungđộttiêucựcmộtcáchhợplý,gópphầnxâydựngbầukhôngkhí
lànhmạnhtrongtậpthể.
Cuốnsách“Tâmlýhọcdànhcholãnhđạo”cungcấpchobạnđọc-cácnhànghiêncứu,những
ngườilãnhđạotrongcáctổchứcvàcôngty,cáchọcviêntheohọccáckhóavềkỹnănglãnhđạonhữngkiếnthứchếtsứccơbảnvềđờisốngtâmlýconngườicũngnhưnhữngyếutốtâmlýảnhhưởng
tớihànhvicủacánhânkhihọtồntạitrongmộtnhómvàtổchức.Vớinhữngkiếnthứcđó,ngườilãnh
đạo có thể tạo động lực thúc đẩy nhân viên làm việc một cách tốt nhất, quản lý và giải quyết được
nhữngmâuthuẫnvàxungđộttrongcáctổchứccũngnhưnângcaovàsửdụngquyềnlựccủamìnhtrong
quátrìnhlãnhđạomộtcáchhiệuquả.
Xintrântrọnggiớithiệucùngquíđộcgiảcuốnsáchhữuíchnày.
TP.HCM,tháng5năm2010

TS.TâmlýhọcTháiTríDũng
TrưởngbộmônkinhtếlaođộngvàQLNNL
TrườngĐạiHọcKinhTếTP.HCM



LỜINÓIĐẦU
Việclãnhđạovàthảoluậnvềthuậtlãnhđạolàmộtphầntrongdisảnconngườicủachúngta.
Nhưng việc nghiên cứu thực nghiệm về thuật lãnh đạo chỉ bắt đầu cách đây vài thập kỷ. Còn việc
nghiêncứutâmlývềhànhviquảnlývàtổchứcđãđượcthựchiệntrêndiệnrộngtạicáctrườngquản
trịkinhdoanhtừđầuthậpniên60.Nhưvậy,chúngtachỉmớibắtđầucuộchànhtrìnhpháttriểntầm
hiểubiếtvềtâmlýcủacáccánhân,cácmốiquanhệvàcáctổchứcđầyphứctạpđểhiểuvềthuậtlãnh
đạo.
Chúngtamaymắnkhicóthểtậndụngđượclĩnhvựctâmlýhọccũngnhưnghiêncứuvềthuật
lãnhđạo.Hơnmộtthếkỷqua,hàngngànchuyêngiatâmlýhọcđãmiệtmàinghiêncứuđểpháttriển
các lý thuyết vững chắc, đồng thời tiến hành nghiên cứu thực nghiệm nhằm kiểm chứng và mở rộng
nhữnglýthuyếtnày.Córấtnhiềutêntuổicầnđượcnhắcđến,tuynhiên,trongphầnchúthíchcuốicùng,
chúngtôichỉkểtênnhữngchuyêngiatâmlýcócôngtrìnhnghiêncứuđượcsửdụngtrongcuốnsách
này.Chúngtôixinđượcbàytỏlòngtriânsâusắcđốivớihọ.
Xincámơnnhữngngườiđãtrựctiếpgiúpđỡchúngtôiviếtnêncuốnsinhnày.Cácthànhviên
trongcôngtygiađìnhvàcácnhàquảnlýcủachươngtrìnhThạcsĩQuảntrịkinhdoanhthuộctrường
Đại học Simon Fraser, cũng như các nhà quản lý của những công ty mà chúng tôi có dịp cộng tác nhữngngườiđãtháchthứcchúngtôimởrộngcácýtưởngcủamìnhvàkhiếnchochúngtrởnênhữuích
hơn.BiêntậpviênJohnMahaneycủaJohnWiley&Sonsđãtintưởngchúngtôi,EleanorMacDonald
đã cho chúng tôi những lời khuyên đúng đắn. Mẹ chúng tôi, bà Margaret Tjosvold, một minh chứng
thuyếtphụcnhấtvềmứcđộhữuíchcủaviệckếthợpgiữatâmlýhọcvớiviệcquantâmđếnmọingười,
khảnăngtruyềncảmhứngvàtinhthầnlaođộnghăngsay.GiađìnhAba-akramgiúpchúngtôihiểuvề
mứcđộbiếnhóahiệuquảcủakhảnănglãnhđạo.JennyTjosvoldcùngvớiJasson,Wesley,Lenavà
Colleenđãtạorabầukhôngkhígiađìnhvuivẻ,hạnhphúc,giúpchúngtôichuyêntâmvàocôngviệc
này.
Cũnggiốngnhưlãnhđạo,việcviếtnênmộtcuốnsáchchỉcóthểthànhcôngkhicósựhợptáccủa

mọingười.Mộtkhicáctưtưởngvàquanđiểmcủacuốnsáchnàykhiếnbạnsuynghĩvàgiúpbạncódịp
xemxétlạikiếnthứccủamìnhvềvaitròlãnhđạo,đồngthờitìmracácphươngphápmớiđểhợptác
hiệuquả,thìcónghĩalàcuốnsáchđãhoànthànhđượcsứmệnhcủanó.Xincámơnbạnđãchochúng
tôicơhộiđượctạorasựkhácbiệtchobạnvàchonhữngngườicùnglàmviệcvớibạn.
DeanTjosvold-MaryM.Tjosvold


PHẦNGIỚITHIỆU
Tháchthứcđặtrađốivớicácnhàlãnhđạolàphảiđoànkếtmọingườivìmụcđíchchung.Việc
hoànthànhcamkếtđótrongthếgiớiphânkhúc,khôngngừngbiếnđộngvàđầyáplựchiệnnayđòihỏi


bảnthânnhàlãnhđạophảicótínhchínhtrực,sựtựnhậnthứcvànhạycảmđốivớimọingười.Nhàlãnh
đạophảisẵnsàngchấpnhậnrủirovàthửnghiệm,cókhảnăngănnóilưuloátvàlàmẫungườicủa
phươngpháplàmviệcmới,cóóctổchứcvàlinhhoạt.Nhàlãnhđạophảibiếtcáchkhiếnmọingười
trungthànhvàcókếhoạchchotươnglaimàkhôngcầnbảođảmvềmộtcôngviệclâudài.Nhàlãnhđạo
phảiđốimặtvớicácxungđộtvàgiảiquyếtchúngmộtcáchtrungthựcvàcởimởnhằmgiảmthiểuthất
bạivàgiảiquyếtđượcvấnđề.Ngàynay,nhàlãnhđạođòihỏiphảikiêntrì,phóngkhoáng,hiểubiết,và
giúpnhânviêncóđộnglựcvàkỹnăng.
Dùmuốnhaykhôngnhàlãnhđạophảilànhàtâmlýhọc.Việcápdụngkiếnthứcvềtàichính,kỹ
thuậtvàcácchuyênmônkháccủanhàlãnhđạophụthuộcvàovaitròcủahọvàngànhnghềmàhọtham
gia,nhưngtấtcảnhàlãnhđạođềuphảilàmviệcvớiconngườivàthôngquaconngườiđểhoànthành
cácmụctiêu.Đểđốimặtvớicácthửtháchlãnhđạohiệnnay,nhàlãnhđạophảicókiếnthứcvữngchắc
vềtâmlýhọccũngnhưkỹnăngvàquyếttâmápdụngchúng.Cuốnsáchnàytrìnhbàynhữnghiểubiết
sâusắcvềtâmlýhọcđốivớicácvấnđềquantrọngnhưtầmnhìnchung,hợptác,quyềnlực,cảmxúc
vàxungđộtđểdẫndắtbạnvànhânviêncủabạntrởthànhmộtđộingũlàmviệchiệuquả.
Nhàlãnhđạoởvàovịtríđặcbiệtđểtậndụngđượckiếnthứcvềtâmlýhọc.Mỗingày,nhàlãnh
đạophảiđáplạicácmốibậntâmcủanhânviên,quantâmđếncảmgiáccủahọ,khiếnhọyênlòngvà
cânnhắccáckếhoạchcủabảnthân.Nhàlãnhđạophảithểhiệnđượcsựthànhthậtvànhữngcôngviệc
cầnđạtđược.Họphảilàngườidàydạnvàbiếtcáchđươngđầuvớiáplực.Nhàlãnhđạothúcđẩyvà

truyềnnănglượngchonhânviênthôngquahìnhthứckhenthưởng.Nhàlãnhđạophảibiếtkhuyếnkhích
vàcủngcốvănhóađoànkếttrongmộttổchức.
Nhânviênluôntìmkiếmởngườilãnhđạosựđịnhhướng,cácchuẩnmựcđạođứcvàphương
pháplàmviệc.Liệucácnhânviêncóphảitỏrathờơvàlạnhlùngkhông,hoặccónênthẳngthắnvà
trungthựckhông?Họnêncởimởhaythậntrọng?Nhânviênmuốnbiếtliệucấptrênmuốnhọlàmviệc
độclập,thiđua,haynỗlựccùngnhauđểhoànthànhmụctiêuchung.
Nhà lãnh đạo có thể có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày của nhân viên cũng như kinh
nghiệm về thành công của họ. Nhân viên có cảm nghĩ và quan điểm mạnh mẽ về cấp trên của mình.
Đángtiếclàhọthườngtrởnênthấtvọngkhicấptrêncủahọquákiêucăngvàthôlỗhoặcquákémcỏi
vànhạtnhẽo.
Nhiềunhàquảnlýmàchúngtôitừngcódịpcộngtácthườngphànnànvềcấptrêncủamình,thậm
chícònmôtảsếplàtầmthườngvàbấttài.(Họkhôngmấylolắngrằngcấpdướicủahọsẽtrởnênthất
vọng).Cáchđâyvàinăm,trongchươngtrìnhbạnngheđàibànvềnhữngđiềutạonênmộtlãnhđạogiỏi,
thínhgiảđãđượcnghenhữngđiềuhơi“lạtai”khimộtsốngườibìnhluậnvềcấptrêncủamìnhvới
giọngđiệurấtchuachát.Phátthanhviêncủachươngtrìnhđãhyvọngmộtngàynàođó,côtasẽgặp
đượcmộtvịsếplýtưởng!


ỨNGDỤNGCUỐNSÁCHNÀYVÀOTHỰCTẾ
Tâmlýhọcchínhlànghiêncứuvềconngười.Đôikhi,cácnhàtâmlýhọctựgiớihạnmìnhtrong
phạmvinghiêncứuhànhviconngười,nhưnghọsẽkhôngthểhiểuđượccáchànhđộngnếukhôngcân
nhắccácyếutốkhácnhưmụcđích,cảmxúc,ýtưởng,quanđiểmvàtìnhhuống.Thuậtlãnhđạolàmột
điềugìđóhơncảhànhđộngcủamộtngườichủchươngbìnhđẳng.Khảnăngcủanhàlãnhđạotrong
việctạoraảnhhưởngđốivớicácnhânviênphụthuộcvàoviệccácnhânviênnàylàai,đangởtrong
hoàncảnhnào,vănhóacôngtynơihọlàmviệcvàmốiquanhệgiữahọvớinhàlãnhđạođóvàgiữahọ
vớicácnhânviênkhác.
Ápdụngcácýtưởngtừtâmlýhọcvàocuộcsống
Cácnhàgiáodục,nhàvăn,chínhtrịgiavànhiềungườikhácđãtiếtlộvềcácnguyênlýcơbản
củatâmlýhọctrongcácbuổilênlớp,cáccuốnsách,cácbàiviếtđượcyêuthích,vàcácchươngtrình
phát thanh truyền hình. Chúng ta được biết về những sai sót của việc trừng phạt, tầm quan trọng của

việckhíchlệngườikhácđểhọcóthểpháthuytốiđakhảnăngcủamình,giátrịcủaviệccôngnhậnvà
sựcầnthiếtcủaviệccảmthônglắngnghenhữngngườiđangphiềnmuộn.Chúngtađềuhiểuđượctầm
quantrọngcủacácmốiquanhệtốtđẹp,nơimọingườitintưởnglẫnnhau.Chúngtacũnghiểurằngsự
căngthẳngcóhạichosứckhỏe,vàrằnghoạtđộngthểthaocũngnhưcácmốiquanhệxãhộicóthểgiúp
chúngtavượtquađượcsựcăngthẳngđó.Việcmọingườinêntựtinvàochínhmìnhvàtựnhậnbiếtgiá
trịcủabảnthânđượccoilànềntảngcơbản.Nhiềukháiniệmtâmlýhiệnnayđượccôngnhậnrộngrãi
nhưthểchúnglàkiếnthứccơbảnkhôngthểthiếu.Chúngtabiết“cáchhànhđộng”theonhiềukháiniệm
tâmlýđúngđắn.Tuynhiên,việc“thấuhiểu”và“thựchiện”làhaivấnđềkhácnhau.
Cáckháiniệmnàyphảiđượckếthợpchặtchẽtrongcôngviệchàngngàycủanhàlãnhđạođểđạt
đượckếtquảtốiưunhất.Việchiểuđượcmộtkháiniệmkhôngcónghĩalàkháiniệmđótựđộngchuyển
thànhhànhđộng,việctinrằngbạnnênthôngcảmvớingườikháckhôngcónghĩalàbạnbiếtcảmthông
ngaylậptức.Mụcđíchcủacuốnsáchnàylàgiúpcácnhàlãnhđạoxâydựng,mởrộngvàchọnlọccác
ýtưởng,đồngthờikhuyếnkhíchmọingườicùngthảoluậnvàápdụngchúngvàothựctếcuộcsống.Mỗi
chươngsẽchỉracáchápdụngcáckháiniệmtâmlýtạinơilàmviệcvàtrongcáctìnhhuốngcăngthẳng.
Nhữngquanniệmsailầm
Mặcdùxungđộtkhôngphảilàvấnđềbịhiểusainhiềunhấttrongcáctổchứcnhưngnócũnggần
nhưthế.Mọingườithườngchorằngxungđộtlàtiêucựcvàcóthểtránhđược.Nghiêncứutâmlýcho
thấycảhaigiảđịnhtrênđềukhôngđúng.Đặcbiệttrongthờiđạingàynay,khimọingườiđềuđược
chuyênmônhóa,nhucầutiếtgiảmchiphívànângcaochấtlượngsảnphẩmrấtmạnhmẽ,cộngvớiáp
lựcđổimớikhôngngừng,khiđóxungđộtsẽxuấthiện.Mọingườicócáchtrảinghiệmsựthayđổikhác
nhauvàdođóphảnứngcủahọđốivớithayđổiđócũngkhácnhau.
Thậtmaymắnlàxungđộtvẫncótácđộngtíchcựcvàlà“đồngminh”đánggiátrongviệchọchỏi


vàthíchứngvớithayđổi.Chẳnghạn,chúngtôipháthiệnrarằng,mộtxungđộtđượcthảoluậnkỹcóthể
giúpgiảiquyếtđượcphànnàncủakháchhàng,mangđếnchokháchhàngcácsảnphẩmvàdịchvụcó
chấtlượng,ápdụngcôngnghệmớivàđốiphóvớicácnguycơđedọasựantoàncủamáybay.Xung
độtkhôngphảilàvấnđềmàlàmộtphầncủagiảipháp.Nhàlãnhđạophảichuẩnbịvàlàmtrunggian
hòagiảixungđộtchứkhôngphảitìmcáchngăncấmđoánnóxảyra.
Xungđộtkhiếnmọingườihợptácvàthốngnhấtvớinhau.Khicùnglàmviệcvìmụctiêuchung,

mọingườithườngkhôngthốngnhấtvớinhauvềcáchthứcđạtđượcmụctiêu,cáchthứcphânchiacông
việccũngnhưthànhquảvàcáchđốixửlẫnnhau.Takhôngthểépbuộcmọingườiđiđếnthốngnhấtnếu
khôngthảoluậnmộtcáchthẳngthắnvớinhau.“Dụctốcbấtđạt,vạnsựkhởiđầunan”.
Xungđộtmởlàcáchtạorasựthốngnhấtvàtươngtáclẫnnhau.Tuynhiên,nócầnphảiđượcnhìn
nhậnvàxửlýđúngcách.Việcpháttriểnxungđộttíchcựcnàytrongtổchứcđòihỏinhàlãnhđạophải
hếtsứckhéoléo.Chương11sẽthảoluậnrõhơnvềquảnlýxungđộttrongtổchức.
Sự cạnh tranh cũng bị hiểu sai rất nhiều. Một số nhà lý luận cho rằng cạnh tranh sẽ khiến các
doanhnghiệphoạtđộngnăngsuấtvàhiệuquảhơn.Cáctácgiảkhácthìtinrằng,dùđượccholàcần
thiếtđốivớidoanhnghiệp,nhưngcạnhtranhlạicótácđộngtiêucựcđếnmọingười.Vàkhôngcóđịnh
nghĩarõràngnàovềsựcạnhtranh.Cạnhtranhcónghĩanhưthếnào:mộthệthốngthịtrườngtựdo,một
cuộcchiếnthắngthua,mộtsựphấnđấu,mộtxungđộtmởhaynỗlựcđạtđượckếtquảkinhdoanhđáng
mơước?
Cuốnsáchnàysẽxemxétnhữnglýthuyếtvàcôngtrìnhnghiêncứunhằmlàmrõđượcmốiquan
hệgiữacạnhtranhvàhợptác.Nhiềunghiêncứuđãchỉrarằng,cácmụctiêuhợptác,chồngchéosẽ
đẩymạnhtinhthầnhợptácmạnhmẽ,từđógiúpcácdoanhnghiệpcảitiếnvàthíchứngvớitìnhhình
mới.Sựhợptácbêntrongdoanhnghiệpsẽgiúpdoanhnghiệpđócạnhtranhtrênthươngtrường.Các
nhàlãnhđạochủtrươngcạnhtranh–nhữngngườichútrọngđếncáchhànhxửkinhdoanhtheokiểu
“thắng-thua”–sẽgâynghingờvàlàmsuyyếucácnỗlựcphốihợpcầnthiếtchosựthànhcôngcủa
nhóm cũng như của doanh nghiệp. Điều ngạc nhiên là các nhà lãnh đạo chủ trương cạnh tranh này –
nhữngngườichưachắccóthểthảoluậnvềxungđộngmộtcáchkhéoléo–luôntìmcáchnétránhthảo
luậntrựctiếpvềxungđộtđểtạoramộtmôitrườnglàmviệchiệuquả.Chương6sẽđịnhnghĩavàthảo
luậncáckháiniệmgiúpnhàquảnlýhiểuvềhợptácvàcạnhtranh.
Phávỡlốitưduynửavời
Xung đột - hợp tác, cạnh tranh - hợp tác và các thỏa hiệp khác chi phối cách suy nghĩ về các
doanhnghiệp.Doanhnghiệpphảitậptrungvàoviệcgiảmgiáthànhhoặccảitiếnchấtlượng,chútrọng
đếnviệccổvũcácnhómhoặccánhân,đếnhiệusuấtlàmviệchoặcsựđổimới.Cácnhàlãnhđạophải
lựachọngiữasựthăngtiếnnghềnghiệpcủabảnthânvàsựthăngtiếncủanhânviên,giữaconngườivà
năngsuất,giữasựgiámsátvàtựquản.Nhưngđốivớihợptácvàxungđột,lốitưduy“nửavời”che

giấusựbốirốivàlàlýdođểbiệnminhchonhữngbiệnphápkhônghiệuquả.
Từthậpniên60,cácnhàsảnxuấtxehơiNhậtBảnđãtạoramộthuyềnthoạirằngcómộtsựthỏa
hiệpkhôngthểtránhđượcgiữachiphívàchấtlượng,giữachiphívàsựdadạng,tuynhiên,cácnhà
sảnxuấtxehơikhácvẫnchưathừanhậnđiềuđótrongnhiềuthậpkỷ.Rõràng,mộttổchứchoạtđộng
hiệu quả là cần thiết cho môi trường làm việc lành mạnh. Sự thiếu hiệu quả có thể là điều gây căng
thẳngnhấtsovớicácáplựccôngviệchiệnnay,mọingườicảmthấychánnản,bấtlựcvàlolắngvềsự
antoàntrongcôngviệccủamình.
Cácáplựclớnvềsảnxuấthiệnnaychínhlàđộngcơthúcđẩynhàlãnhđạotạoranhữngdoanh
nghiệpđềcaoconngười.Tuynhiên,đểthựchiệnđượcđiềuđó,nhàlãnhđạophảithoátkhỏilốitưduy
rậpkhuôn,nửavời.Tâmlýhọckhônghứahẹnrằngmọingườisẽcóđượcnhữnggìmìnhmuốn,nhưng
nógợiývềcáchđạtđượcđiềuđó.Chương4và5sẽtổngkếtcáchhợpnhấtcácquyềnlợicủanhân
viên,nhàquảnlý,kháchhàng,cổđôngvàcộngđồngđểtạonênnhữngdoanhnghiệpcókhảnăngtồntại
vàpháttriểntrongthậpniên90vàxahơnnữa.
Hãysửdụngcuốnsáchnàyđểkhẳngđịnhmộtlầnnữacamkếtcủabạnđốivớiviệcápdụngcác
kháiniệmtâmlýcơbảnvàthiếtyếuđểtạonênsựtựtinvàđộnglựcchocáccánhân,nuôidưỡngcác
mốiquanhệđángtincậy,thểhiệnsựđồngcảmvàđươngđầuvớiáplực.Chúngtôicũngmuốnbạn
tháchthứclốitưduythôngthườngvềxungđộtvàcạnhtranh,đồngthờitạoracácphươngpháplãnh
đạovàtổchức.
TÂMLÝHỌCCỦACHÚNGTÔIVÀCỦACÁCBẠN
Chúngtôiđãpháttriểncáckháiniệmtâmlýcủamìnhthôngquanghiêncứumởrộngvàviếtlách.
Chúngtôiđãphỏngvấnhàngtrămnhàquảnlývàngườilaođộngvềkinhnghiệmcủahọ,côngbốhơn
75nghiêncứuthựcnghiệmvềtínhtươngthuộctrongcáctổchứcvà35bàiphêbìnhvềcáctàiliệu
khoahọccũngnhưcácchươngtómtắtkiếnthức,đồngthờilàtácgiảcủa15cuốnsáchvàbàithuyết
trìnhtạicácbuổihộithảo.Chúngtôikhaitháccácnghiêncứusâurộngmangtínhlýthuyếtcủanhiều
nhàtâmlýhọcđểpháttriểnýtưởngcủamìnhvềthuậtlãnhđạovàvềcácdoanhnghiệp.
Tuynhiên,cũnggiốngnhưbạn,kinhnghiệmcủachúngtôiđãtácđộngđếncácviễncảnhtâmlý
của chính mình. Kể từ thập niên 70, chúng tôi đã cùng thân mẫu xây dựng nên một công ty gia đình
chuyênvềdịchvụchămsócsứckhỏevànhàởchongườigiàvàngườitàntật,vàgiờđây,côngtyđó
trịgiá12triệuđô-laMỹ.Chúngtôilàmviệcvớiđộingũnhânviênđểpháttriểncácmốiquanhệthân
thiếtvớikháchhàngvàkhuyếnkhíchhọxâydựngkhảnăngcủabạnthân.Chúngtôiđầutưrấtnhiềuvào

việcpháttriểnmộttổchứclàmviệctheonhóm,nơinhânviênlàmviệccùngnhauđểtựquảnlývà
phụcvụkháchhàng.Chúngtôicânnhắccácquyếtđịnhvàphươnghướngkinhdoanh,hỗtrợnhauđối
phóvớirủirocủacácdựánmớicũngnhưsứcépkhivậnhànhmộtcôngty.Giađìnhchúngtôivàkinh
nghiệmcủamỗingườicũngđãảnhhưởngđếnniềmtincủachúngtôi.


Cuốnsáchnàychứađựngcácýtưởng,sựthấuhiểu,vànhữngđúckếtdựatrênnghiêncứuvàtrải
nghiệmmàchúngtôicholàrấtcầnthiếtchoviệclãnhđạo.Cácýtưởngtrongcuốnsáchnàysẽgiúp
bạntrởthànhnhàlãnhđạohiệuquảchodùbạnđanglèoláimộtnhómnhỏhaymộtdoanhnghiệplớn.
Mụcđíchcủacuốnsáchkhôngphảiđưaracáinhìntổngquátvềtâmlýhọcvớicácýtưởngvàvấnđề
màcácnhàtâmlýhọcđangnghiêncứu,cũngkhôngphảiđểtómtắtcáclýthuyếtvềthuậtlãnhđạohay
tìmhiểuvềtínhcáchcủacácnhàlãnhđạo,màgiúpbạnpháttriểnkhảnăngtâmlývàsựtựtintrêncon
đườngđếnvớivịtrílãnhđạo.
Tâmlýdànhcholãnhđạolàcuốnsáchhướngtớihànhđộng,bạncóthểsửdụngnóđểlãnhđạo
tậpthểcủamình.Cuốnsáchnàycũngđượcdựatrêncácnghiêncứu,đượcrútratừcácnghiêncứutâm
lýgiáodụcvềkiếnthứcvàtâmlýxãhội,cũngnhưnghiêncứuhànhvitổchứcvềthuậtlãnhđạo,tinh
thầnlàmviệctậpthểvàtínhhiệuquảcủadoanhnghiệp.
ĐÓNNHẬNTHỬTHÁCH
Nhàlãnhđạocầnphảithoátkhỏihìnhthứctổchứcđiềukhiểntheolệnh,đồngthờiphávỡsự
nghingờvàquátrìnhphânđoạnmànótạora.Cácnhàlãnhđạophảitạoranhiềucáchlàmviệcmới,
mangtínhtổnghợphơnđểdoanhnghiệpluônthíchnghivớitốcđộthayđổinhanhchóngcủathịtrường.
Họcũngphảitạorađượccácđộingũnhânviêncókhảnăngtựquảnmàkhôngcầnđếnbộmáygiámsát
cồngkềnh,tốnkém.Cácdoanhnghiệpngàynayphảithayđổihoặcsẽbịthayđổi;nếukhông,chúngsẽ
bịtụthậu.
Nhàlãnhđạocótráchnhiệmgiúpđỡnhânviênmớinhanhchóngđónggópcôngsứcchotổchức
chứkhôngphảimấthàngthángthử-saimớitìmrađượccănnguyêncủavấnđề.Họcótráchnhiệmtạo
ramốiliênkếtvàgắnbóchặtchẽgiữacáccánhânkhácnhauvànhómpháttriểnsảnphẩmmớitrong
giớihạnthờigianchặtchẽ.
Nhàlãnhđạophảilàngườirấtcónănglực.Họcầnphảitựtinvàdễtiếpxúc,khácbiệtvàcótổ
chức,trungthựcvàtựchủ,sôinổivàbiếtkiềmchế,kiênđịnhvàlinhhoạt.Nhàlãnhđạophảixâydựng

đượcmộttổchứcbiếthọchỏivàthíchứng,phụcvụkháchhàngmộtcáchhiệuquảvàtạoranhữngsản
phẩmcóchấtlượng.Ngườilãnhđạophảithểhiệnđượcđườnglốiđốivớitổchức:hiệuquảvềchiphí,
đạođứcvàcôngbằng.
Bất chấp những yêu cầu này, nhà lãnh đạo vẫn ít được hỗ trợ. Họ được thăng tiến, được chúc
mừngvàsauđóbịbỏmặcđểtựxoayxở.Khuônmẫuvànhữnggiảđịnhsailầmcảntrởviệctrởthành
một lãnh đạo giỏi. Tâm lý học dành cho lãnh đạo sẽ khắc phục một số nhược điểm này bằng các ý
tưởngvàkỹnăngquantrọng,giúpnhàquảnlývượtquamọitrởngạivàđượctưởngthưởngxứngđáng
trongvaitròlãnhđạo.

PhầnI.TÂMLÝHỌCĐỂLÃNHĐẠOTHÀNHCÔNG


PhầnII.ĐƯARAMỘTĐỊNHHƯỚNGCHUNG
PhầnIII.HỢPTÁCVỚINHAU
PhầnIV.TẬNDỤNGCÁCVẤNĐỀVÀCÁCRÀOCẢN
PhầnV.TRỞTHÀNHNHÀLÃNHĐẠO
CreatedbyAMWord2CHM


PhầnI.TÂMLÝHỌCĐỂLÃNHĐẠOTHÀNHCÔNG


TÂM LÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠO

Khácbiệtrõràngnhấtgiữamộtdoanhnghiệptươnglaivàchínhbảnthânnótronghiệntại
khôngphảilàsảnphẩmđượctạorahaythiếtbịđượcsửdụng,màlàđốitượngnàosẽlàmviệc,
làmviệcnhưthếnào,vìsaohọlàmviệcvàcôngviệcnàocóýnghĩađốivớihọ.
ROBERTD.HAAS,TỔNGGIÁMĐỐC,LEVISTRAUSS
Nhàlãnhđạophảithoátkhỏinhữngkhuônmẫuvàlềthóicũđểtạoramộtdoanhnghiệpkhông
ngừng cải tiến chất lượng và cắt giảm chi phí để phát triển trên thị trường đầy biến động ngày nay.

Chương1chothấykiếnthứctâmlýmànhàlãnhđạocầncóđểtạoracáckếtquảkinhdoanhđángkể
nhằmđạtđượccamkếtbêntrongdoanhnghiệp.Họphảibiếnkhátvọngvàtầmnhìnthànhcácphương
pháplàmviệcmới,cụthể.
Việchọchỏilàhànhtrìnhchunggắnkếtnhàlãnhđạovànhânviênvớinhau.Đểtrởnênđángtin
cậyvàthuyếtphục,bảnthânnhàlãnhđạophảiluônhọchỏivàtựpháttriểnđểlàmgươngchonhân
viên.Chương2sẽmôtảcáchthứcpháttriểnkhảnănglãnhđạovàlàmviệcchunggiữamọingườinhờ
áp dụng các khái niệm tâm lý và suy ngẫm dựa trên kinh nghiệm của bản thân họ. Việc lãnh đạo và
nghiêncứutâmlýhọcnênđượcthựchiệnsonghành,hơnlàriênglẻtừngcáimột.

Chương1.CÁCMỤCTIÊUTRỌNGĐIỂMCỦABẠN
Chương2.TÌMHIỂUVỀTÂMLÝHỌC
CreatedbyAMWord2CHM


Chương1.CÁCMỤCTIÊUTRỌNGĐIỂMCỦABẠN
TÂM LÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnI.TÂM LÝHỌCĐỂLÃNHĐẠOTHÀNHCÔNG



Lãnhđạolàngườicókhảnăngkhiếnngườikháclàmđiềuhọkhôngmuốnvàtrởnênthích
thúvớinó.
TỐNGTHỐNGMỸHARRYSTRUMAN
Thuậtlãnhđạolàkhảnăngquyếtđịnhviệcnàocầnphảithựchiện,sauđókhiếnngườikhác
muốnthựchiệnchúng.
TỔNGTHỐNGMỸDWIGHTD.EISENHOWER
Năm1984,ArdenC.Sims,chủtịchcôngtyGlobeMetallurgical,đốimặtvớimộtvấnđềphiền
não:làmcáchnàođểkhiếnchomộtcôngtygiàcỗi,quanliêu,chiphícaovàchấtlượngthấpcóthể
cạnhtranhtrênmộtthịtrường,nơicácnhàsảnxuấtNhậtBảnchàobánnhữngsảnphẩmcaocấp,còn
cácnhàsảnxuấtBrazilvàArgentinachàobánnhữngsảnphẩmvớigiárẻhơn.Kháchhàngmuathépvà
nhômhủybỏđơnđặthàngvàbắttayvàoviệccắtgiảmsốlượngnhàcungcấp.Côngđoàntừchốithay

đổivàcuốicùngđãkêugọiđìnhcông.
VớisựlãnhđạokiêntrìcủaSims,Globeđãvượtquanhữngkhókhănđóvàtrởthànhcôngty
chấtlượngcao,chiphíthấp.Năm1988,GlobelàcôngtynhỏđầutiênđạtđượcgiảithưởngBaldrigde
vềchấtlượngvàgiảiShingochonhàsảnxuấtxuấtsắcnăm1989.Nhữnggiảithưởngđókhônglàmảnh
hưởngđếnconđườngđạtđếnsựhoànmỹcủaGlobe.
Biệnphápcắtgiảmchiphíđầykiênquyếtnhưngtheokiểutruyềnthốngvàogiữathậpniên80đã
chứngtỏđượctínhkhôngphùhợpcủanó.Lạirơivàokhókhăn,Simsbắtđầuthửnghiệm,vàvớisự
thôithúccủaFord,GMvàcáckháchhàngkhác,ôngchínhthứcthựchiệnmộtchươngtrìnhchiphí,
hiệuquảvàchấtlượng.Tấtcảmọinhânviêntrongnhàmáyđềuphảitrảiqua6giờhuấnluyệnvềkiểm
soátquytrìnhthốngkêcơbảnbaogồmcácbiểuđồkiểmsoát.Đâykhôngphảilàmộtlựachọn,hoặclà
họphảichấpnhậnhoặclàchẳngcóchỗnàodànhchohọ.Simsđãnghiêmtúcnhắcnhởcácnhânviên
giámsátvềcáchquảnlýchưaphùhợpcủahọnhưngkhônghềsathảingườinào.Côngnhâncònđi
thămnhàmáycủakháchhàngđểđánhgiáđúngvềtầmquantrọngcủahợpkimGlobe.
Nhữngnguyêntắclàmviệccứngnhắcđãkìmhãmsựđộtphá.VớiSimscâutrảlờilàthương
thảomộthợpđồngkhác,nhưngđókhôngphảilàcâutrảlờicủaHiệphộicôngnhânngànhthépMỹ.
CôngtymẹthôngbáomuốnbánGlobe,hiệphộichorằngSimssẽkhôngdámđểxảyrađìnhcông.
NhưngSimstinrằngđãthànhcônglâudài,Globecầnphảicósựhợptáccủacáccôngnhânđể
giảmchiphívàcôngviệc.Tháng10năm1988,hiệphộibắtđầuđìnhcông,Simscùng35côngnhânăn
lươngvà10quảnlýbướcvàonhàmáyđểvậnhành2trongsố5lòluyệnkim.Mọingườiđềuđược
giaonhiệmvụ,Sims-chủtịchcôngty-đãđượcphâncôngcôngviệcbảotrì,mộtcôngviệcdơbẩn


nhấttrongnhàmáy.Họđãtrảiqua60giờtiếptheotrongnhàmáyvàsauđóchuyểnsanglàmviệctheo
ca12giờ,7ngàytrongtuần.
Thậtbấtngờ,cuộcđìnhcôngkéodàicảnămtrờiấyđãcảithiệnmốiquanhệgiữacácnhàquản
lývàcáccôngnhânlàmviệcởxưởngmáy;tấtcảđềulàthànhviêntrongcùngmộtđội.Trongthờigian
diễnrađìnhcông,mỗingàytrôiqua,Simsđềughilạiýkiếnđónggópcủamọingườiđểcảithiệntình
hìnhhoạtđộng.Vàogiờăntối,mọingườiđềxuấtcáchthứclàmviệcđơngiảnhơnhoặcthậmchíloại
bỏcáccôngviệcvàđưaraquyếtđịnhtạichỗ.Khicuộcđìnhcôngkéodàiđếnthángthứ10,Globeđã
hoạtđộngcólãi,vàquantrọnghơnhếtlàđãkhámphárasứcmạnhtậpthểđểtìmracáchcảitiếnchất

lượngvàlàmviệchiệuquảhơn.
Theokinhnghiệmcủahọthìđiềunàyđãtạonêntinhthầnhợptácgiữamọingười,từthợhàn,thợ
máyvậnhànhcầntrụcvậnhànhlòluyệnkim,tàixếxenâng,ngườiđốtlò,chođếnngườimởvòilò
luyệnkimvàtrợlýlòluyệnkim.Họnhanhchóngđượctổchứcthànhcácnhómcóchứcnăngchéo,mỗi
nhómgồm8thànhviênmàkhôngcầnbấtkỳngườigiámsáttrựctiếpnào.Họrấtngạcnhiênkhikhám
phárarằngchỉcần120ngườiđểvậnhànhnhàmáychứkhôngcầnđến350côngnhânnhưtrướckhi
xảyrađìnhcông.
KinhnghiệmcóđượctừcuộcbãicôngđãthayđổiPaulSmithtừmộtngườigiámsáthoàinghi,
cáukỉnhthànhmộtngườivậnhànhlòluyệnkimhếtsứctậntụytạiGlobe.Ôngđãkhiểntráchcôngnhân
vềsựtùytiệncủahọvàkhiểntráchbanquảnlýđãkhônghỗtrợôngvànhữngngườigiámsátkhác.
Trongthờigiandiễnracuộcđìnhcông,ôngbắtđầukínhtrọngSimsvàcácnhàquảnlýkhác,đồngthời
tintưởngrằnghọrấtnghiêmtúcvềvấnđềchấtlượngvàcắtgiảmchiphí.Ôngnhậnrarằng“Simscũng
chỉlàmộtconngườigiốngnhưchúngta.Ôngấyhoàntoànbìnhthường.Ôngấykhônglừadốivàcũng
khôngmuốnbịlừadối”.
Mộtkếtquảkhôngmongmuốncủacuộcbãicônglànóđãphávỡhiệphội.Nhữngviệcđãxảyra
khiếnnókhôngthểquaytrởlạiconđườngcũ.Hiệphộivẫncứngnhắcvàtiếnhànhmộtvụkiệnkhácvề
việcđốixửbấtcôngvớingườilaođộng,nhưngcuốicùngcũnggặpthấtbại.Sauđó,họđãđồngýquay
lạivôđiềukiện,nhưnglúcnày,Simsđãthuê35côngnhânbênngoài,vàđếnđầunăm1988mớithuê
lại30côngnhâncũthuộchiệphội.
Globetiếptụcpháttriểnvớiquanđiểmvàphươngpháplàmviệcmới.Simschỉđạomộtthương
vụmualạibằngnguồnvốnvaynhằmbiếnđổicôngtymộtcáchsâusắchơn.Khôngcósựủnghộcủa
côngtymẹgiàucóvànhữngràngbuộccủahọ,SimscùngcáccộngsựtạiGlobeđãnhânđôicamkết
vàýthứcvềphítổnđểxâydựngcôngty.
Kếhoạchphânchialợinhuậnđượcđưaranhằmkhẳngđịnhrằngcôngnhânsẽcólợitừchínhnỗ
lựccủamìnhtrongviệcnângcaohiệuquảhoạtđộngcủanhàmáy.Thôngtinvềngânsách,tiềnlương
vàtiềncông,cáckhoảnđầutưvàcácchiphíkhácđềuđượcchiasẻvớicôngnhân.Simstổchứccác


cuộchọphàngquývớicácnhómnhânviênkhoảngtừ10-20ngườiđểthảoluậntấtcảcácvấnđềcủa
côngtyvàlắngnghenhữngmốiquantâm,lolắngcủahọ.Cáchquảnlýnàykhiếnngườilaođộngdốc

sứchoànthànhcôngviệctạinhàmáy.Chínhngườilaođộngkhởixướngvàthiếtlậpngânsáchđóđể
biếtđượchọcóthểmongđợiđiềugìkhitạoralợinhuận.Vớimộttậpthểnhưthế,Globetíchlũyđược
trungbìnhkhoảng4triệuđôlamộtnămtừnhữngkhoảntiếtkiệmchiphíliênquanđếnchấtlượng.
Tựtinhơnvàokhảnăngcủamình,Globeđãvươnratoàncầu.Việcchútrọngđếncácsảnphẩm
kimloạichuyêndụngđòihỏicáclòluyệnkimcủacôngtyphảihoạtđộnghếtcôngsuất.Mộtliênminh
chiếnlượcvớiMaterials&Methods-mộtcôngtycủaAnh-đãgiúpGlobechiếmđược20%thịtrường
Tâyâu.TuythànhcôngởNhậtđếnchậmhơnnhưngGlobeđãchiếmđược7%thịtrườngnày.Simstin
chắcrằngcuốicùngGlobesẽtrởthànhnhàcungcấphàngđầuởNhật.SựpháttriểncủaGlobeởcác
nướccònlạicủachâuÁ,nơihãngnàyđangthaythếcáccôngtycủaNhậttrongvaitrònhàcungcấp,
diễnranhanhhơn.
Nhucầutồntạibằngcáchgiảmchiphívàcảithiệnchấtlượngđãdẫndắtvaitròlãnhđạocủa
SimsvàlàmbiếnđổiGlobe.Ôngkhôngđịnhtạoravănhóadoanhnghiệphaypháttriểnmộtdoanh
nghiệpmangtínhtậpthể,nhưngcuốicùngđãsửdụngchínhsáchnàyđểbảovệvàxâydựngcôngty.
Ôngđãứngdụngcáckháiniệmtâmlýcơbản.Thôngquaviệcđiềukhiểnquytrìnhthốngkê,ngườilao
độngbắtđầutậptrunghơnvàocácmụctiêucủamìnhvànhậndạngđượcnhữngvấnđềảnhhưởngđến
chấtlượngsảnphẩm.Simsvànhânviênđãmởranhiềucáchgiaotiếpvớinhauvàpháttriểncácmối
quanhệchânthànhvàtôntrọnglẫnnhau.Họđãcùngnhaugiảmthiểunhiềucấpđộquảnlý,giúpcông
tytrởnênlinhhoạtvàmạnhmẽhơnđểcóthểthựcsựthayđổi.Nhânviênđượctổchứcthànhcácnhóm
đểthựchiệncôngviệcvànỗlựclàmviệcbằngnhiềucáchcóhiệuquảhơn.Họápdụngcácchínhsách
vềphânchialợinhuậnvàantoànlaođộngđểcủngcốlòngtrungthànhvàtinhthầntậpthể.Từnhững
thửtháchđãtrảiqua,bàihọcđượcrútralà,đểpháttriểnmộtcôngtythậtsự,đằngsauviệccảithiện
chấtlượngvàgiảmchiphí,họphảiđươngđầuvớinhiềukhókhănvàgiảiquyếtmâuthuẫn.
Smithnóirằng,“Tôichorằngbảnthânmìnhlàmộtnhàquảnlýkhábảothủ.Nhưnghơn8năm
qua,tôiđãphảichấpnhậnmộtsốrủirokhálớnchỉđểtồntại,vàđãphảichiếnđấutrongnhiềucuộc
chiếnkhácamgo...Vàtôinhậnrarằngmộttrongnhữngyếutốquantrọngnhấtđểbiếnđổithànhcông
làbạnphảicóđượcsựkínhtrọngcủanhânviên.Tôikhôngcóýlàngườilaođộngphảithíchbạn,mặc
dùđiềuđóthậthữuích,nhưngphảikhiếnhọhiểurằngbạnsẽgiữvữnglậptrườngkhithựchiệnnhững
thayđổilớn.Đốivớinhữngthayđổibanđầu,bạnphảikiêntrì,vàcầnphảichứngtỏrằngbạnlàngười
dámnghĩdámlàm”.
YÊUCẦUĐẶTRAĐỐIVỚIVAITRÒLÃNHĐẠO

Giốngnhưnhiềucôngtykhác,Globecũngcầncónhữngnhàlãnhđạotàigiỏivàđángtincậyđể
đượcthànhcông.Simsđãsửdụngcácmốiđedọađếnsựsốngcòncủacôngtyđểthoátkhỏilốisuy


nghĩvàphươngpháplàmviệccũ.Ôngnhậnrarằngđểcôngtytồntại,mọingườiphảicùnglàmviệc
theocácphươngphápmới,vàôngphảichứngtỏlàmộtnhàlãnhđạomạnhmẽkhinhânviêncảmthấy
đượctraoquyền.PaulSmith,ngườivậnhànhlòluyệnkimsố2đãnhậnxét:“Arden[Sims]...đãxoay
chuyểnmọithứ,aicũngnhậnthấylànếukhôngnhờđếncônglaocủaôngấy,vàsựđổimớidoôngấy
khởixướngthìchúngtôisẽkhôngcóđượcngàyhômnay”.
Đươngđầuvớithayđổi
Córấtnhiềucôngtykhôngđượcchuẩnbịđểxoayxởvớinhữngthayđổibấtthườngcũngnhư
nhữngcảmxúcmạnhmẽcủacôngviệcngàynay.ArdenSimsđãnhậnxét,“Tôichorằngrấtnhiềunhà
quảnlýcấpcaođãđánhmấtsựquyếttâmvàkhảnăngđươngđầuvớithửthách.Quátrìnhthayđổi
chẳngbaogiờlàdễdàng,vàkhôngcómộtcôngthứcđặcbiệthaymộtgiảiphápnhanhchóngnàocả.
Bạnphảixắntayáolênvànỗlựcgiảiquyếtnómàkhônghềchùngbước”.
Nhữnglờithanphiềnvềcôngtyvàsựthấtvọngvềcácvịlãnhđạocủachúngtalàđiềuhếtsức
dễhiểu.Nhàquảnlýthanphiềnvềtínhtựmãncủangườilaođộng,cònngườilaođộngthìphànnànvề
tínhtưlợicủanhàquảnlý.Theocáckếtquảthămdòýkiếntrongthậpniên80,ngườilaođộngluônao
ướcđượccởimởvàcộngtácnhiềuhơnvớibanquảnlýnhưnglạichorằnghọítđượcđốixửchân
thành.
Khoảng60-70%nhânviêntrongcácloạikinhdoanhnghiệpkhácnhauchorằngngườigiámsát
trựctiếpcủahọlànguyênnhânlớnnhấtgâycăngthẳngtrongcôngviệc.Trong10nămqua,50%nhân
viênquảnlýcấpcaobịsathải.
Chúngtabịbấtngờnênkhôngkịpchuẩnbị.Chúngtakỳvọngsựthayđổiđósẽcóíchvàhyvọng
sẽđoántrướcđượcdiễnbiếncôngviệccủamình.Cảmxúcvàcácmốiquanhệchỉdànhchocuộcsống
bênngoàicôngviệc.Cáctácphẩmvănhọcthườngmôtảnhữngbikịchvàđấutranhtronggiađìnhvà
trongcuộcsốngcánhân,hiếmkhinàolànhữngtrangviếtđầykịchtínhvềcôngviệc.Khuônmẫuvề
mộtôngchủhàkhắcvàmộtnhânviênkhóbảoảnhhưởngđếnquanđiểmvàsuynghĩcủachúngtavề
cuộcsốngnơicôngsở.
Kinhdoanhphảidựatrênlýtrívàkhôngbịảnhhưởngbởitìnhcảmconngười.Chỉnêntậptrung

vàokếtquảvànhữnggìcầncóđểhoànthànhcôngviệc.Banquảnlýđưaracácchínhsách,cácnhà
quản lý ra quyết định và giải quyết vấn đề, còn người lao động thì thực hiện những công việc được
giao. Mọi người làm công việc của mình để có đủ tiền chi tiêu cho cuộc sống bên ngoài công việc.
Nhữnggiảđịnhnàyđãđiquáxathựctếnênkhôngcòntácdụngnữa.
Cảmxúc,sựchánnảntạinơilàmviệchiệnnaylớnđếnmứcchúngtakhôngthểphủnhậnđược.
Mọingườicảmthấybịthiêuđốtbởinhữngcơnkhủnghoảngvànhữngđòihỏitriềnmiênđểcôngviệc
đượchoànthành.Mộtsốngườiquásợhãikhôngdámnóirasuynghĩcủamình,hoặcthậmchíkhông
dámcóconvìsợảnhhưởngđếncôngviệc.Nhiềungườikhôngcònnhiệthuyếtđểhysinhvàcốnghiến


chocôngtybởingườichủđãđòihỏiquánhiềuởhọ.Docảmthấyáplực,loâunênhọbắtđầutìm
kiếmýnghĩavàmụcđíchcủacôngviệc.
Sựbấtmãncủamọingườisẽgâyranhữngmốinguyhạilớn,bởivìdoanhnghiệpcầncónhững
nhânviêntậntụy,giỏigiangđểgiảiquyếtnhữngvấnđềđangxảyra.Đểcắtgiảmchiphí,cácdoanh
nghiệpđãthuhẹpbộmáyquảnlýmàtrướcđâydùngđểgiámsátvàdỗngọtnhânviên.Ngườilaođộng
ngàynayphảicókhảnăngvậnhànhnhữngcôngnghệphứctạpthiếtlậpmốiliênhệcánhânvớikhách
hàng, và xử lý các thông tin chuyên môn, và điều này thường diễn ra ở một vị trí cách xa các đồng
nghiệpvàcấptrêncủahọ.Nếucácnhânviênkhôngtinrằngcôngviệccủahọlàquantrọngvàcógiá
trị,doanhnghiệpsẽgặpnguyhiểm.
Cầnphảicócácphươngpháplàmviệcmới
NhữngnhàlãnhđạonhưArdenSimscủaGlobeđềucómộttầmnhìn-dùkhôngnhấtthiếtphảilà
mộtkếhoạch-vềdoanhnghiệpvàcáchthứclàmviệcgiữacácnhânviên.Chínhtầmnhìnđógiúpnắm
bắtđượctâmtrívàtìnhcảmcủamọingười.Nhàlãnhđạocungcấpthôngtinvàtruyềncảmhứngđể
mọingườitinrằnghọcóthểtìmthấyđượccácphươngpháphợptáchiệuquảvànăngsuấthơn.Nhà
lãnhđạovànhânviênhướngkhátvọngvàcảmxúcmãnhliệtcủahọđểxâydựngnênmộtdoanhnghiệp
luônbiếtđổimớivàphụcvụkháchhàngngàycànghiệuquảhơn.
Nếuchỉquảnlýtrongphạmvixửlýcácyêucầucủahiệntạivàxoaysởchomụctiêungắnhạn
khôngthìchưađủ.Chúngtacầnnhữngnhàlãnhđạobiếtnhậnrađượcnhữngthiếusóttrongcáchlàm
việchiệntại,đồngthờicósựtínnhiệm,kiêntrìđểtạoratinhthầnlàmviệctậpthểvàkhiếnmọingười
tinrằnghọđangtạorathayđổichứkhôngphảilàcontốttrongtaykẻkhác.

Tuynhiên,chúngtacầnđếnvaitròlãnhđạokhôngcónghĩalàsẽcóđượcnó.Chínhnhữngyêu
cầuđặtrađốivớicácnhàlãnhđạokhiếnchoviệctrởthànhmộtlãnhđạotàigiỏidườngnhưkhókhăn
vàcóvẻnhưkhôngcónhiềumôhìnhthựctếđểápdụng.Ngườitaluôncangợinhữngnhàlãnhđạo
“đầyquyềnnăng”-ngườicóthểmộtmìnhvựcdậymộtcôngtyđangtrênbờvựcphásản.Tuynhiên,
câuchuyệnnàydườngnhưkhácxasovớicáckhảnăngvàyêucầuđặtrađốivớiviệclãnhđạomột
nhómnhânviêncótháiđộthùđịchhaymộtcôngtycóuytínđanghoạtđộngtrongmộtthịtrườngchín
mùi.
Cáchquảnlýđiềukhiểntheolệnhđãđểlạinhiềunghingờvàmấtđoànkếttrongdoanhnghiệp.
Tạinhiềucôngty,cácbộphậnnhìnnhaunhưkẻthùhơnlànhữngcộngsựđểcùngtạoragiátrịcho
kháchhàng.Cóthểgiảiquyếtđượcbấtbìnhcủangườilaođộngnhưngtakhôngthểdẹptantưtưởng
phảnkhángcủahọ.Hầunhưkhắpnơi,mọingườiđềuthanphiềnrằngsếpcủahọkiêucăngvàlãnhđạm
đếnmứckhôngthèmlắngngheýkiếncủanhânviên.Làmcáchnàocácnhàlãnhđạocóthểgắnkếtmọi
ngườivớinhaukhitấtcảđềukhôngtintưởngvàohọvàkhôngtintưởnglẫnnhau?
Chẳngtráchkhicácnhàquảnlýtìmđếncácgiảipháp“mỳănliền”.Họhyvọngrằng,thôngqua


cácbuổigặpmặtthườngxuyênvàcácýkiếnủnghộtầmquantrọngcủachấtlượngcũngnhưmộtsố
biệnphápđánhgiácủamình,doanhnghiệpsẽtạođượcsựđồngthuậnvàgắnkếtmọingườicùngcải
thiệnchấtlượng.Họchorằng,chỉcầncửnhânviêntraođổivớikháchhàng,mọingườisẽhợptácđể
cảithiệnchấtlượngphụcvụkháchhàng.Saunhữngcanthiệpnhỏnày,mọingườiđượcyêucầutrởlại
làm việc và đối mặt với khó khăn mới. Khi gặp sức ép họ lại quay về với các phương pháp truyền
thốngvớihyvọngchỉcầnlàmviệcchămchỉhơnvàlâuhơnlàđủ.
Tạimộtsốdoanhnghiệp,banquảnlýcấpcaođãkiênquyếtcơcấulạitoànbộtổchức.Họloại
bỏnhiềucấpquảnlý,cắtgiảmnguồnnhânlực,thànhlậpcácbộphậnhướngđếncácđốitượngkhách
hàngcụthể,đồngthờiđềxuấtcácnhómlàmviệctựquản.Bấtkểnhữngthayđổitolớnvàtốnkémnhư
thế,ngườitavẫnítquantâmđếnviệctạoramộtphươngphápmớigiúpmọingườilàmviệccùngnhau,
cũngnhưtạoravaitròlãnhđạocầnthiếtchonó.
Cáccơcấutổchứcmớisẽkhôngtựtạoravănhóavàphươngpháplàmviệcmới.Sẽchẳngmang
lạikếtquảgìnếuyêucầusốítnhàquảnlýcònlạicùngthamgiahỗtrợthayvìyêucầuhọlãnhđạo.
Việcbànvềtinhthầnlàmviệctậpthểhoặcphânchiamọingườithànhnhómkhôngcónghĩalàmọi

ngườicóthểhànhđộngtùytiện.Hóara,việcchỉtríchcáchthứctổchứcvàquảnlýtruyềnthốngcũng
nhưviệcphácthảocácsơđồtổchứcmớilạidễdànghơnnhiềusovớiviệcpháttriểnkhảnănglãnh
đạođểhìnhthànhnêncáctổchứcvàcácnhómtươngtác.
Nhữngquanniệmlỗithờivàýtưởngkhôngphùhợpvềconngườivàcácmốiquanhệcủacon
ngườichínhlànguyênnhângâyrathấtbạicủachúngta.Kiếnthứctâmlýđúngđắnlàyếutốquantrọng
đểtạonênmứcđộgắnbóvàcamkếtlâudàitrongcácdoanhnghiệp.
ÁPDỤNGTÂMLÝHỌCĐỂTẠORALỢINHUẬNSAUTHUẾ
Mặcdùchỉđượcxemlàphépđolườnghiệuquảhoạtđộngtàichính,nhưnglợinhuậnsauthuế
củamộtdoanhnghiệpđượctạothànhbởinhiềuyếutố.Khảnăngsinhlợitrongngắnhạnphảicânbằng
vớihiệuquảtrongdàihạn.Cácbiệnphápđánhgiáchấtlượngsảnphẩm,mứcđộhàilòngcủakhách
hàng, danh tiếng và mối quan hệ với các quan chức nhà nước, tất cả đều có liên quan đến mức lợi
nhuậnsauthuế.Nhiềudoanhnghiệpnhậnrarằngmụctiêuquantrọnghơncảchínhlàduytrìđạođứcvà
đónggópchocộngđồngđịaphương.
Cácmụctiêulợinhuậnphùhợpphảiđượcđềratrongcáccuộchọpquantrọng.Cácmụctiêu
sốngcònkhôngphảichỉởđómàcácnhàlãnhđạophảicùngvớinhânviênhìnhdungrachúngvàphát
triểncáccôngcụđểđánhgiámứcđộtiếntriển.Họphảiứngdụngtâmlýhọcvàoviệcquảnlýnếu
muốnđạtđượcmộtkếtquảkinhdoanhcóýnghĩa.Toàndoanhnghiệpcầnphảitiếnhànhthảoluậnđể
thấyđượccáchthứcmàcácmụctiêulợinhuậnkhácnhaubổsungchonhau,yếutốnàocầnđượcưu
tiêntrongcácthỏahiệp,vàcáchthứcmàcácmụctiêulợinhuậngắnkếtmọingườivàcácnhómlàm
việctrongnỗlựcchung.


Tínhhaimặtcủatâmlýhọc(Ambivalencetowardpsychology)
Cácnhàquảnlýkhitiếpquảnvaitròlãnhđạođềunhậnrarằngconngườilànguồntàinguyên
quýgiánhấtcủamộtdoanhnghiệp.Thôngquaconngười,cáckếhoạchđượcđưaravàđượcthựchiện,
cácvấnđềđượcnhậnbiếtvàgiảiquyết,nhờđódoanhnghiệpđạtđượchiệuquảvàthànhcông.Nơi
làmviệcphảilànơimọingườicótráchnhiệmgiảitrìnhvàtintưởnglẫnnhau.Bíquyếtđểcảitổcác
doanhnghiệplàthuhútnhântàivàgiànhđượcsựtậntụycủahọ.ArenSimsđãbắtđầubằngviệcthay
đổicáchquảnlýđộcđoáncủangườitiềnnhiệm,“Tôibiếtrõlàbạnkhôngthểđiềuhànhhiệuquảmột
doanhnghiệpnếuchỉcómộtngườiquyếtđịnhtấtcả”.

Trongquátrìnhpháttriểnnguồnnhânlựccủamộtdoanhnghiệp,cácnhàlãnhđạophảiđưamình
và mọi người hướng đến các kỹ năng về quan hệ con người thay vì các kỹ năng chuyên môn và tài
chính.Tuynhiên,nhiềunhàlãnhđạovẫncònhoàinghivềtâmlýhọc.Cáclýthuyếtvềkhảnănglãnh
đạodườngnhưrấttổngquátvàtrừutượng,điềunàycànggiúpkhẳngđịnhrằngtâmlýhọcrấtkhácxa
sovớiyêucầuthậtsựcủacôngviệc.Dườngnhưcácnhàtâmlýhọcđềucónhiềumốiquantâmkhông
thựctếvềtổngthểconngười,mứcđộhàilòngtrongcôngviệc,việcgiảmcăngthẳng,nhữngcảmnhận
vềtìnhtrạnghạnhphúcvàkhỏemạnh;nhữngýtưởngcủahọkhôngtậptrungvàoviệctạoralợithế
cạnhtranhtrongkinhdoanhvàgiảiquyếtcáccơnkhủnghoảng.Tâmlýhọcdườngnhưchẳngliênquan
đếnkếtquảkinhdoanhcũngnhưnhữngvấnđềtrongthờiđạicủachúngta.
Cácnhàtâmlýhọcđãcóphảnứngvớinhữngquanniệmnày.Họđãchứngtỏđượcrằngviệcáp
dụngcácquytrìnhtuyểnchọnngườihợplýsẽgiúpdoanhnghiệptiếtkiệmđượchàngngànđô-lasovới
việcsửdụngcácphươngphápphỏngvấnthôngthường.Kếtquảnghiêncứuđãchứngninhrằng,sựkết
hợpsailầmgiữangườilaođộngvớicácnhómlàmviệcsẽgâylãngphítiềnbạccủadoanhnghiệp,và
đâyquảthựclànhữngchiphíđắtđỏ.
Việcứngdụngtâmlýhọckhôngchỉhoàntoànphùhợpvớinỗlựcđạtđượccácmụctiêuquan
trọng,màcònkhẳngđịnhlạigiátrịcủatừngmụctiêu.Nhưchúngtasẽthấytrongcácchươngtiếptheo,
con người muốn đạt được thành công, cảm nhận được sự thắng lợi khi hoàn thành nhiệm vụ, và trở
thànhmộtphầncủamộttậpthểlớnhơnchínhhọ;họtìmkiếmcácmụctiêuvàýkiếnphảnhồiđểcóthể
đạtđượccácmụctiêuđó.Họcầncóthôngtinđểkhẳngđịnhnănglựcvàcôngsứccủamình.Quảthật,
sựbấtmãntrongcôngviệcsẽtrởnênnhỏbésovớinỗilothấtnghiệp.Thấtnghiệpthườnglàmộtkinh
nghiệmrấttồitệbởimộttrongnhữngnhucầucơbảncủaconngườilàđượclàmviệc.Trongkhiđómột
sốngườicónhữngnhucầucaohơn,tấtcảmọingườitrongchúngtađềukhátkhaocóđượccảmgiáctự
hàilòngkhihoànthànhtốtmộtnhiệmvụvàđượcmọingườicoitrọng.
Vấnđềthườngthấyởnhiềudoanhnghiệplàhọkhôngđánhgiávàkhẳngđịnhrõđượcmụctiêu
chủyếucủamình.Nhiềunhàquảnlýđượccholàkiênquyếtcũngrấtmơhồvềmụctiêuchủyếucủa
mình.Họrấtbậnrộn,chịunhiềusứcépvàphảilàmviệcrấtvấtvả,nhưngkhôngaibiếtđượclýdotại


saovànguyênnhânởđâu.Họtrúẩntronghìnhảnh“hốihả”củadoanhnghiệp,họthựchiệnrấtnhiều
côngviệcnhưnglạilờđicácvấnđềvềmụctiêuvàtrọngtâm.Nhưngnếunhàlãnhđạochỉbiếtlàm

việcchămchỉ,thìđókhôngphảilàgiảiphápchodoanhnghiệpngàynay.
Đoànkếtđểủnghộmụctiêucuốicùng
Ngaycảnhữngnhàquảnlýcóchủđíchvàmụctiêurõràngcũngthườngkhôngcótháiđộthích
hợpkhigiúpđỡngườilaođộngpháttriểncácmụctiêucánhâncủahọ.Họchorằngnhânviênsuynghĩ
vàcảmnhậngiốnghọ;rằngchỉcầnmộtbàiphátbiểusaubữatốisẽlàmsángtỏmọichuyệnvàgiúp
mọi người đi đến thống nhất với nhau. Họ phân công nhiệm vụ và đưa ra thời hạn hoàn thành nhằm
khiếnchonhânviênluônbậnrộn,nhưnglạihiếmkhithảoluậnvềtầmnhìnđểtruyềncảmhứngvàtinh
thầnhợpnhấtgiữamọingười.Sauđóchínhnhữngnhàquảnlýnàylạithanphiềnrằngnhânviênkhông
chútâmvàocôngviệc.Chúngtanênbiếtmộtkhíacạnhmớicủathuậtlãnhđạo:ngườilãnhđạophải
giúpmọingườichútâmvàocôngviệc.
Mặcdùthườngđượcủnghộ,nhưngviệcmọingườiphảicamkếtđốivớicácmụctiêugiốngnhau
làkhôngthựctếvàkhóchấpnhận.Tuyrấthữuíchkhigắnkếtmọingườitinvàocácmụctiêuchungcủa
doanhnghiệp,nhưngmụctiêucủabộphậntiếpthịsẽkhácvớimụctiêucủabộphậnsảnxuất.Những
thứkhiếnchonhânviênsảnxuấtthấycóđộnglựcvàhứngkhởilàmviệclạichẳngcóýnghĩagìđối
vớicácnhânviênkhác.
Chúng ta phải hiểu rằng các cá nhân, các nhóm, các bộ phận trong doanh nghiệp đều có quan
điểm,mốiquantâmvàkhảnăngriêngcủahọ.Tuynhiên,sựđadạngnàykhôngđượcgâycảntrởcho
việcthựchiệncácmụctiêukinhdoanhcóthật.
Trênthựctế,cácnhàlãnhđạophảibiếtcáchsửdụngsựđadạngnàynhằmđềcaodoanhnghiệp.
Điểm quan trọng là mục tiêu chủ yếu của tập thể và của các cá nhân phải phù hợp với nhau, nhưng
khôngnhấtthiếtphảigiốngnhau.Đểđạtđượcđiềunày,doanhnghiệpcầnphảitổchứcnhiềubuổithảo
luậnvàtrưngcầuýkiếnđểhiểurõvàcùngnhaucủngcốcácmụctiêucủadoanhnghiệp,củacáctập
thểvàcánhân.
Cácbộphận,phòngban,nhómphảihiểurõnhữngkhíacạnhkhácnhautrongmụctiêukinhdoanh
củadoanhnghiệp,vàxácđịnhcácmụctiêucụthểnàomàbộphậnhọsẽđónggóphiệuquảnhất.Texas
Instrumentsgọihànhđộng“chovànhận”đangdiễnragiữacácnhómnhânviênvàcácnhàđiềuhành
giốngvớicácmụctiêucủahọvàtầmnhìntheokiểu“bắtbóng”củadoanhnghiệp.Cácnhómcầnphát
triểnmụctiêucủabảnthânphùhợpvớimụctiêucủadoanhnghiệp,nếukhônghọsẽcónguycơbịđào
thải.Nhưngmụctiêucủamộtnhómphảiphùhợpvớikhảnăngvànguyệnvọngcủachínhnhómđó.Làm
cáchnàođểnhânviêncóđủnănglựcvàđộnglựcđểđónggópchomụctiêuchungcủadoanhnghiệp?

Mụctiêucủamộttậpthểkhôngthểxemnhưmụctiêucủamộtcánhân.Tậpthểđócóthểđặtra
mụctiêulàtạoranhữngsảnphẩmchấtlượnghoànhảo.Cònmộtcánhâncóthểchorằngviệchọchỏi


vàứngdụngcácphươngphápthốngkêvềkiểmsoátchấtlượnglàmụctiêuquantrọnghàngđầucủa
mình.Cánhândocamkếtthamgiavàoquátrìnhpháttriểnnàylàvìnógiúpngườiđótăngthunhập,có
nhiềucơhộithăngtiến,hoặccóđượcsựủnghộcủatậpthểhoặcvìtấtcảnhữnglýdotrên.Nhânviên
cầnphảinhậnbiếtđượcmứcđộphùhợpgiữamụctiêucủacánhânhọvớicácmụctiêuchungcủatập
thểvàcủadoanhnghiệp,đồngthờinângcaonhucầu,niềmtinvàkhátvọngcủabảnthân.
Kếtquảnghiêncứutâmlýchothấydoanhnghiệp,cáctậpthểvàcáccánhâncầnphảicócácmục
tiêu cụ thể để có thể đánh giá và nhận được ý kiến phản hồi thường xuyên. Việc công nhận và khen
thưởngchonhữngcánhânđạtđượccácmụctiêuđềranêndiễnrathườngxuyênvàcôngkhai,vànhư
chúngtôisẽthảoluậnởChương5và6,ngườilãnhđạonêncủngcốcácmụctiêubổsungchonhaucủa
cáctậpthểvàcánhântrongdoanhnghiệp.
Nhàlãnhđạokhôngnhấtthiếtphảichọnlựagiữaviệctrởthànhmộtnhàtâmlýhọcbiếtthông
cảmvàmộtdoanhnhânđầyquyềnlực.Đểtạođộnglựcchocácmụctiêukinhdoanh,nhàlãnhđạocần
phảihếtsứcnhạycảmvàtinhtế.


Tâmlýdànhchovịtrílãnhđạothenchốt
Phảnứngvớisựthayđổi
-Giảiquyếtcăngthẳng.
-Xửlýnhữngcảmxúcmạnhmẽ.
-Đốimặtvớithấtbại.
-Đươngđầuvớisựnghingờ.
-Làmthayđổimộtngườibạn.
-Họccáchtậndụngnhữngthayđổiđangdiễnra.
-Khuyếnkhíchmọingườiđổimới.
Xácđịnhphươnghướng
-Giúpmọingườithấyđượcgiátrịkhilàmviệcchodoanhnghiệp.

-Đạtđượccamkếttrongtoàndoanhnghiệp.
-Truyềncảmhứngvềmộttầmnhìnchung.
-Tạoranhiềucáchphụcvụkháchhànghiệuquảhơn.
-Kếthợphàihòacácmụctiêucủacánhânvàtậpthể.
-Đạtđượcsựthốngnhấttừsựđadạng.


Đếnđích
-Biếncácdựđịnhthànhhànhđộngthựctế.
-Chuyểntừtrạngtháighétbỏsangtintưởng.
-Xâydựngcáctậpthểcótinhthầnhợptácvàhỗtrợchonhau.
-Pháttriểnnộilựcvàsựtintưởnglẫnnhau.
-Truyềnđạtthôngtinmộtcáchcóhiệuquả.
-Thảoluậnvàđưaraquyếtđịnhkinhdoanh.
-Giảiquyếtxungđột.
-Trởthànhngườitựchủ.
-Khôngngừnghoànthiệnbảnthân.


ĐẾNĐÍCH:HƠNCẢMỤCĐÍCHTỐTĐẸPBANĐẦU
Vìsaocóquánhiềudoanhnghiệpkhôngtrởthànhnơilàmviệclýtưởngnhưmongđợicủachúng
tavàkhôngcungcấpchấtlượngdịchvụnhưmongđợicủakháchhàng?Vìsaohọkhôngđạtđượccác
mụctiêuđãđềra?Câutrảlờichungnhấtlàdothiếuđộnglựcvàcácmụcđíchtốtđẹpbanđầu.Các
chủdoanhnghiệpchorằng“nếucácnhânviênchútâmhơnvàocôngviệccủamìnhthìdoanhnghiệpsẽ
cókhảnăngcạnhtranhhơn”.Còncácnhânviênthìchorằng“nếucácchủdoanhnghiệpkhôngquátham
lamthìchúngtôisẽcónhiềukhảnăngvàđộnglựchơnđểcốnghiến”.Đúnglà“haiphenày”đềukhông
cómụcđíchtốtđẹpbanđầuđểtrởnênhữuíchvàcôngbằng.
Bảnthânnguồnđộnglựcvàcácmụcđíchtốtđẹpbanđầuthườngkhôngphảilànguyênnhâncủa
nhữngsựviệcđãxảyra.Hầuhếtcácchủdoanhnghiệpđềumuốndoanhnghiệpcủamìnhlànơilàm
việclýtưởng.Cònngườilaođộngthìmuốnlàmnhữngcôngviệctốtnhất,cóchấtlượngcaođểkhông

phảihổthẹnvớihàngxóm,kháchhàngvìlàmviệcchomộtcôngtychuyêncungcấpnhữngsảnphẩm
kémchấtlượng.Tuynhiên,cácmụcđíchtốtđẹpbanđầukhôngthểtựchuyểnthànhhànhđộngthựctế.
Cácchủdoanhnghiệpgiữkínnhữngthôngtinmàhọcholàbímật,vàdođóđãvôtìnhtạorasựnghi
ngờtrongdoanhnghiệp.Nhânviênthìkhóchịuvìđềxuấtcảithiệnchấtlượngsảnphẩmmàhọđưara
khôngđượcxemxét,từđóhạxuốngcácmụctiêuthấphơnhoặcthậmchíbộclộsựgiậndữcủahọbằng
cáchđưarathịtrườngnhữngsảnphẩmkémchấtlượng.Mặcdùkhôngaimuốndoanhnghiệpbịchiarẽ
vàhoạtđộngkémhiệuquả,nhưngmọichuyệnsẽkếtthúctheocáchđó.
Sựthấtbạivàthànhcôngcủadoanhnghiệpphảiđượcxemxétbởinhữnglýdochung.Lòngtin
vàtráchnhiệmthườngkhôngthuộcvềmộtcánhânhaymộtnhómnàođó.Mặcdùmọingườiđềucó
chuyênmônvàcómụcđíchtốtđẹpbanđầu,nhưngcóthểcuốicùnghọsẽrơivàotìnhtrạnghiểulầm
vàchốngđốilẫnnhau.Họphảibiếtkếthợpkhảnăngvànănglượngcủabảnthâncũngnhưcóđược


mụcđíchtốtđẹpbanđầu.
Đểlãnhđạobằngcáchthiếtlậpcácphươngpháplàmviệcđoànkếthơn,nhàquảnlýphảiam
hiểuvềtâmlýhọc.Nếuhọchỉmuốncótinhthầntậpthểkhôngthìchưađủ,họphảicóýtưởng,cách
thứcvàkỹnăngđểtạoranó.Nhiềunhàquảnlýcókhảnănglàmviệcchânthành,hiệuquảvớingười
khác,nhưngvịtrílãnhđạocầnnhiềuhơnthếnữa.Nhàlãnhđạophảichỉrõđượctầmnhìnthựctếvàcó
khảnăngthựchiệnnóđểmọingườitrongdoanhnghiệpnhậnthấyhọlàmộtđội,cóđủnănglựccũng
nhưnhiệttìnhđểlàmviệcvớinhau.
Việcxâydựngmộtdoanhnghiệpcótinhthầntậpthểđòihỏicácnhàlãnhđạophảicóhiểubiết
vàkhảnăngtruyềncảmhứngchongườikhác.Họnênhiểuđượcbảnchấtcủatinhthầnlàmviệctậpthể
vàcảmthấykhátkhaoxâydựngnó.Họphảibiếtđượccácquytrìnhthựctiễnđểthựchiệntầmnhìnđó,
đồngthờiphảitựtinvàdũngcảmđểkiêntrìthựchiệncácýtưởngcủamình.Tuynhiên,cácnhàlãnh
đạophảicókỹnăngứngxửnhằmthuyếtphụcvàlôikéonhânviênđểmọingườitinrằnghọcóthểtạo
rasựhợptácmạnhmẽhơnkhilàmviệccùngnhau.Tâmlýhọccóvaitròquantrọngtrongviệctạora
cáchlàmviệcmớicầnthiếtchoviệcđạtđượccácmụctiêuhiệnnay.
Tâmlýhọccóthểgiúpcácnhàlãnhđạoxácđịnhđượcnhữngvấnđềcơbảnvềmụctiêuvàcách
thứcđểđạtđượcđiềuđó.Phầnhaisẽgiúpchúngtahiểuđượcnhữngmơướcvàkhátvọngđểphát
triểnnhữngýtưởngvàsựnghiệpcóýnghĩatrongđời.Nhàquảnlýkhôngchỉxácđịnhrõmụctiêucần

đạtđượcmàcònphảigiúpnhânviênhiểuđượcđịnhhướngcủadoanhnghiệpvàtìmhiểuxemnhân
viêncómuốncùngnhauthựchiệnhaykhông.Phần3và4sẽchỉracáchđểmọingườihợptácvớinhau
tốtnhất,từđónhậnthứcrõkhátvọngcủatậpthểvàcủatừngcánhân.ChúngtachuyểnsangChương2
đểtìmhiểucáckháiniệmvàkỹnăngtâmlýcơbảnđểnhậnbiếtđượccácmụctiêucầnđạtđượcvà
pháttriểncáckếhoạchchung.


CreatedbyAMWord2CHM


Chương2.TÌMHIỂUVỀTÂMLÝHỌC


TÂM LÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnI.TÂM LÝHỌCĐỂLÃNHĐẠOTHÀNHCÔNG

Biếtđượcnhữngđiềutabiếtvàcảnhữngđiềutakhôngbiếtđómớithậtsựlàbiết.
KHỔNGTỬ
Thử thách đặt ra đối với vai trò lãnh đạo của Ralph Strayer không giống như những gì Arden
SimsgặpphảiởGlobe.Strayerđãpháttriểncơsởkinhdoanhxúcxíchgiađình,JohnsonvilleFoods,
thànhmộtdoanhnghiệpthànhcôngcóquymôtrêntrungbìnhvớitốcđộtăngtrưởng20%mỗinăm,nổi
tiếngvềchấtlượngvàđượccộngđồngưachuộng.Tuynhiên,ôngluôncảmthấybấtanvìcôngtyrấtdễ
bịtấncông.Cácnhàsảnxuấtlớncóthểchiếmthịphầnnhiềuhơn,còncácnhàsảnxuấtnhỏthìcóthể
cungcấpdịchvụnhanhhơnvàtốthơn.Vàlolắnglớnnhấtchínhlàcácnhânviêndườngnhưchẳng
quantâmđếnđiềuđó.
Strayer nhanh chóng nghĩ ra ý tưởng. Ông muốn nhân viên của mình phải hành động như loài
ngỗng,mỗingườiphảicótráchnhiệmdẫndắtvàhướngcôngtyvềphíatrước.Nhữnggìôngcólúcnày
làmộtđàntrâu,mànếukhôngcóngườilãnhđạo,chúngsẽbịthợsănbắnhạtừngconmột.Trảiqua
nhiềuthayđổi,Trayernhậnrarằnghọchỏichínhlàchìakhóađểcôngtycủaôngđạtđượckếtquảnhư
mongmuốn.
Năm1990,mụctiêuvềchấtlượngsảnphẩm,biênlợinhuận,năngsuấtvàdoanhsốđãvượtxa

consốmàStrayerdựđoántrongnăm1980.Mộtbướcngoặtquantrọnglàkhảnăngmualạimộtđốithủ
cạnhtranhhùngmạnhvàonăm1985.Banđầu,Strayercảmthấydodự,vànếutựmìnhquyếtđịnh,hẳn
ôngđãtừchốithươngvụnày.Nhưngcácnhânviênđãcânnhắccácrủiro,nhucầuđàotạonhânviên
mớivàkhảnăngmấthợpđồnglớnduynhấtcủathươngvụnày.Mộtbuổithảoluậntrọnvẹnđãgiúp
Strayervàcácnhânviêntinrằnghọcóthểkiểmsoátđượcrủiro;tinhthầntậpthểđócũnggiúpcho
quátrìnhmởrộngcôngtyvượtxamongđợicủamọingười.
Nhưngđểcóđượctinhthầntậpthểmạnhmẽnàyđòihỏinhiềuyếutốkhácngoàiđộnglựcvà
mụcđíchbanđầu.Việckêugọi,haythậmchíbắtbuộcmọingườiphảicótráchnhiệmhơnvẫnchưađủ.
Strayerlàngườithấuhiểunhữngvấnđềcơbảncủalãnhđạo,việchọchỏivàthayđổiđónênbắtđầu
từchínhbảnthânông.Làmsaocóthểmongchờngườikhácđạtđượcnhữngđiềumàôngchưatừngđạt
được?“Tôiđãtạoraphongcáchquảnlýlàkhôngđểnhânviênphảichịutráchnhiệm...Tôiđãtạora
côngty,nêntôicóthểgiảiquyếtnó...Sailầmkhôngphảicủaaikhác;màchínhlàcủatôi”.Strayerđã
phảiphântíchphươngphápcủamìnhvàtìmcáchthayđổinó.
Ôngtanhậnrarằngmìnhđãquáchútrọngđếnkhíacạnhtàichínhcủacôngviệckinhdoanhnhư
biên lợi, thị phần, và lợi nhuận trên tài sản. Con người là những công cụ có ý thức giúp cho doanh
nghiệptăngtrưởng.“Giờđây,chínhnhữngđiềuđãđưatôiđếnthànhcông-cáchquảnlýtậptrung,hành


xửtháiquá,cáchthứckinhdoanhđộcđoán-lạiđangtạoramôitrườnglàmviệckhiếntôithấykhó
chịu”.
Ôngtabắtđầuthửnghiệmphươngphápđiềuhànhcôngtytheokhíacạnhtâmlý.Nhưnglúcđầu,
ôngtađãsửdụngnhữngýtưởngsailầm.Ôngtatừbỏquyềnraquyếtđịnh,điềunàykhiếncácnhàquản
lýcấpdướicảmthấyhọphảisuyđoáncáchthứcmàôngđưaraquyếtđịnhvàthựchiệnnó.Họcảm
thấymìnhđangđượcyêucầutrởthànhbảnsaocủaStrayer.Nhữngkếhoạchmangtínhchiếnlượcvà
chiếnthuậtcụthểmàStrayerđangdốcsứcthựchiệnđểbiếnJohnsonvilleFoodsthànhcôngtyhàng
đầuthếgiớihầunhưkhôngphùhợpvớinhucầucủamộtcôngtyđangtăngtrưởng.
Saunhiềunămthấtbại,Strayerđãđúckếtđượcrằngôngphảitrởthànhmộtngườihướngdẫn.
Ôngphảigiúpchonhânviêntrởthànhnhữngnhàtâmlý,nhữngngười“cóthểnhậnbiếthànhvicủabản
thân,xoaysởđượcvớinhữngthấtbại,chịutráchnhiệmvớinhữngrắcrốicủachínhmình”.Strayertạo
cơhộivàhỗtrợvềtinhthầnđểnhânviêngiảiquyếtnhữngvấnđềlớn.

Tạimộttrongcácphânxưởngcủacôngty,nhânviênphànnànvìphảităngcavàongàynghỉcuối
tuần.Strayerđãyêucầuhọphảitựgiảiquyếtvấnđềnày.Ngườilaođộngnhanhchóngpháthiệnralý
dolàcácthiếtbịhoạtđộngchậmhơn30%thờigian,vàhọcóthểkhắcphụcđượcnguyênnhâncủa
nhữngsựcốnày.Sauđó,máymócchỉcònchậmdưới10%vàngườilaođộngcóthểtậnhưởngnhững
ngàynghỉcuốituầncủamình.
Strayerbiếtrõlàôngtacóthểgiúpcácnhàquảnlývàngườilaođộngtựxoaysởbằngcáchtác
độngđếnmôitrườnglàmviệccủahọ.Quytrìnhđầutiênđượcđổimớilàchấtlượngsảnphẩm.Các
nhàquảnlýkhôngcònphảinếmthửsảnphẩm,thayvàođó,ngườilaođộngsẽlàmviệcnàyvàchịu
tráchnhiệmvềchấtlượngsảnphẩm.Họnhanhchóngtiếpnhậnnhiệmvụnày.Mộtnhómpháthiệncó
vấnđềròrỉtrongbaobìđónggóichânkhông,họđãnghĩracácgiảiphápvàphốihợpvớinhàcung
cấpđểkhắcphục.Sốlượngsảnphẩmxúcxíchbịhỏng,kémchấtlượnggiảmtừ5%xuốngcòn0.5%.
Strayernhậnthấyđượccáchthứcmàcácnhómtraoquyềnđểngườilaođộnggiảiquyếtvấnđề.
Cácnhómmớithànhlậpkhắpdâychuyềnbắtđầunếmthửsảnphẩm.Họyêucầuđượccungcấpthông
tinvềchiphívàphảnứngcủakháchhàng.Họphảnhồitrựctiếpnhữngphànnàncủakháchhàng.Thay
vìthanphiềnlẫnnhau,cácnhânviênđượchướngdẫnđểpháttriểncáctiêuchuẩnđánhgiáthànhtích,
đốimặtvớicácnhânviênyếukém,hướngdẫnhọ,vànếucần,cóthểsathảihọ.Sauđó,ngườilaođộng
phụtráchtuyểnchọnvàđàotạochonhữngngườimớivào.
Cácnhómcũngthúcđẩythayđổivềcơcấucủacôngty.Bộphậnkiểmtrachấtlượngphốihợp
vớibộphậnsảnxuấtđểnângcaochấtlượngsảnphẩmthayvìđểđolườngnhưtrước.Phòngnhânsự
trởthànhđộingũrènluyệnkỹnăngvàpháttriểnconngười,cónhiệmvụgiúpđỡcácnhânviênthực
hiệnnguyệnvọngvàkếhoạchcủamình.Cóhơn65%nhânviênthamgiavàoquátrìnhđàotạochính
thức.


Cáctiêuchuẩnvềthăngtiếntrongcôngviệccũngphảithayđổi.Khôngcònnữanhữngthôngđiệp
như:Đểthăngtiếntrongcôngviệc,bạnphảitrởthànhmộtnhàquảnlýchuyêngiảiquyếtvấnđềcủa
ngườikhác.Nhucầunàydànhchonhữngđiềuphốiviên,nhữngngườicóthểxâydựngcáchthứcgiải
quyếtvấnđềtheonhóm.Cólúc,Strayerđãxemnhẹcáckỹnăngchuyênmôn.Nhưngvềsau,côngty
mởrộngconđườngthăngtiếnchocảkỹthuậtviênlẫnđiềuphốiviên.
Johnsonville chia lợi nhuận dựa trên mức độ hoàn thành nhiệm vụ theo một bảng đánh giá do

chínhcácnhânviênthiếtkế,điềuhànhvàsửađổi.Nhữngngườiởcùngvịtrísẽnhậnxétvềmứcđộ
thànhthạocủangườilaođộngvàquyếtđịnhviệctănglươngchohọ.Tiềnthưởngđượctraochonhững
nhânviêncóthànhtíchsuấtsắcvànhữngngườihướngdẫncácphươngpháplàmviệcmớihiệuquả.
ĐiềuphốiviênLeahFowlerđãphátbiểu,“Chúngtôithườngnóichuyệnvớinhautrêntinhthầngiữa
ngườihướngdẫnvàngườithựchiện.Tấtcảchúngtôiđềunỗlựclàmviệctốthơn”.
Strayerđãcốgắng“trongnămnămcuốiđểloạibỏvịtrícủamìnhbằngcáchtạoramộtđộingũ
nhânviêntựchủ,cókhảnănggiảiquyếtkhókhăn,cótinhthầntráchnhiệm,vànhữngngườicósuynghĩ
độclậpđểJohnsonvillecóthểtựhoạtđộng”.Giờđây,ngườilaođộngrấttậntâmvớicôngty,thậmchí
cònhơncảStrayer.Strayerđãnóivớivịtổnggiámđốcmớicủacôngtyrằnghãyđốixửvớiôngnhư
mộtngườicốvấnhưởnglươngbìnhthường.Nhưngkhingườinàyđểlạichoôngmộtmẩutinnhắn“Tôi
muốngặpôngởphònghọplúc8giờ15phút”,Strayerđãnổigiậnvìchorằngchẳngaicóthểralệnh
choôngkhiônglàngườiđãxâydựngvàcủngcốcôngty.Nhưngrồi,Strayercườinói,“Thậtchẳngdễ
dàngtừbỏquyềnđiềuhành...Anhtamuốntôiởđólúc8giờ15phút?Được,tốtthôitôisẽởđó”.
SỰCẦNTHIẾTPHẢITÌMHIỂUTÂMLÝHỌC
StrayervàcácnhàquảnlýkhácởJohnsonvilleSausageđãnhậnrarằnghọchỏichínhlàchìa
khóadẫntớithànhcông.Khôngmộtkhẩuhiệumạnhmẽ,mộtcôngnghệhiệnđạinàocóthểthaythế
được.Thậtvậy,họphảitiếptụchọchỏi,khôngđểchosựthànhcônglàmhọtựmãnvàtrởthànhkẻthù
củachínhmình.Strayerkếtluận,“Thayđổilàcôngviệcthậtsựcủamỗinhàlãnhđạodoanhnghiệpbởi
vìthayđổilànóivềhiệntạivàtươnglai,chứkhôngphảivềquákhứ.Thayđổikhôngbaogiờcókết
thúc”.Côngtykhôngđượcngủquêntrênchiếnthắng.Cácnhómphảitiếptụclàmviệcdựatrênngân
sáchcủanămsau,cácýtưởngvềsảnphẩmmới,kếhoạchsảnxuấtcủahômnay,lợinhuận,chiphívà
chấtlượngcủahômqua.Họcũngphảithiếtkếlạicáchệthốngvàcơcấucủadoanhnghiệpđểchuẩnbị
chotươnglai.
Việc am hiểu về tâm lý học nhấn mạnh đến khả năng thích ứng và cải thiện doanh nghiệp của
Strayer và Johnsonville. Strayer ngày càng hiểu rõ hơn về thế mạnh cũng như nhược điểm của
Johnsonvillevàphảithửnghiệmcácphươngpháplàmviệcmớivớinhânviên.Ôngcầncótâmlývững
vàngvàmạnhmẽbởivìkhôngphảitấtcảcácthửnghiệmđềuthànhcông.Ôngkhôngthểhướngdẫncho
nhânviêncáchlàmviệcthôngminhhơn,nhưngôngcóthểtạoramộtmôitrườnglàmviệcthuậnlợiđể

ngườilaođộngtrởnêntựtinhơn,cókhảnăngtựđịnhhướngvàcóthểlàmviệccùngnhau.Sauđó,họ
sẽcósựchuẩnbịđểgiảiquyếtnhữngkhókhănvàthamgiavàoquátrìnhcảitiếnkhôngngừng,đâylà
điềucầnthiếtđểmanglạithànhcôngvangdộichoJohnsonsille.
Strayerpháthiệnrarằngthứquantrọngnhấtmàquátrìnhhọchỏidạychochúngtalàhãynhìn
vàonhữnghànhđộngvàhànhvicủachínhmìnhđểhiểurõhơnvềcáchsống,cáchlàmviệcvàthực
hiệncủachúngta.Việcgiúpđỡconngườipháttriểnđầyđủtiềmnăngcủahọkhôngnhữnglàmộttrách
nhiệmvềđạođức,màcònlàmộtviệclàmhữuích.Cuộcsốnglàkhátvọng.Nhữngngườicótinhthần
họchỏivàluônphấnđấulànhữngngườihạnhphúcvàlànhữngnhânviêngiỏi.Họcóócsángkiếnvà
khảnăngsángtạo,vànhữngcôngtymàhọlàmviệchiếmkhithiếusựchuẩnbị.
Tậptrungvàotâmlýhọc
NhữngnhàlãnhđạonhưStrayerphảicóđủnănglựctrítuệđểđốimặtvớinhữngvấnđềphức
tạp.Họphảicócanđảmtháchthứcnhữngkhókhăntrướcmắtvàkiêntrìthựchiệnđổimới.Họphảilà
ngườiđángtincậyđểmọingườicóthểtintưởngvàlàmtheo.Nếumuốnyêucầungườikhácthayđổi
thìhọphảichứngminhđượcrằngbảnthânhọsẵnsàngthayđổi.Đểđượctintưởng,cácnhàlãnhđạo
phảilàmgương.
Không giống như Strayer, nhiều nhà quản lý có tham vọng không nhận ra rằng họ cần phải là
ngườibiếtápdụngtâmlýhọcmộtcáchtinhtếđểđốimặtvớinhữngtháchthứcnày.Họvẫncònsuy
nghĩvàhànhđộngtheokiếnthứcchuyênmôncủamình.Họchỉdựatrênnhữnggìgầngũi,dễchịu.Họ
hyvọngcóthểápdụngnhữngkỹnăngmàhọđãthànhthạođểxửlýnhữngkhókhăntronglãnhđạo.
Mộtkỹsưhồitưởnglạiviệcôngđãphảicốgắngnhưthếnàođểcóthểhiểuđượcrằngôngtacần
phảibiếtvềtâmlýđểtrởthànhmộtnhàlãnhđạogiỏi.“Lầnđầutiênkhiphụtráchgiámsátmộtnhóm
kỹsư,tôiđãxemcôngviệccủangườiquảnlýgiốngnhưcôngviệccủamộtkỹsư.Tôiđãđọctấtcảcác
bảngđánhgiácôngviệcvàcũngsẵnsàngđưaranhữnglờinhậnxétvềmứcđộhoànthànhcôngviệc
củamọingười.Tôiđãnóivớimọingườimộtcáchchitiếtvềtấtcảnhữngviệcmàhọđãlàmđúngvà
chưađúng.Trướcđây,chưacóaiđưaranhữngýkiếnphảnhồinhưthế.Nhữngviệclàmđóđãgiết
chếthọ,gầnnhưđãlàmkiệtquệtinhthầncủacảnhóm.Rõràng,tôikhôngphảilàmộtngườihướngdẫn
khéoléo.Dođó,tôirangoàitìmkiếmsựgiúpđỡ.Cuốicùng,khinhậnrarằng,giốngnhưngườitaphải
họccácđịnhluậtvậtlýđểtrởthànhkỹsưgiỏi,tôicũngphảihọccácquyluậtvềtâmlýđểtrởthành
mộtngườiquảnlýgiỏi”.
“Đâylàmộtbàihọcđánggiáđốivớitôi:Bạnkhôngthểchuyểnnhữngkỹnăngcóđượccủalĩnh

vựcnàysanglĩnhvựckhác.Khisắpchuyểnsangmộtlĩnhvựcmới,bạnnêntìmhiểuvềlĩnhvựcđó
càngnhiềucàngtốttrướckhithậtsựnhậnlời.Hãydànhthậtnhiềuthờigiantìmhiểuvềsựkhácbiệt
giữahailĩnhvựcđểtránhápdụngnhữngkinhnghiệmkhôngthậtsựphùhợp”.
Cácnhàlãnhđạocócơhộitạorasựkhácbiệt.Nhưnghọphảicókiếnthứctâmlýtinhtếbởivì


côngcụđểtạorasựkhácbiệtnàychínhlàbảnthânhọ.Họphảidẫndắtmọingườitheocáchcủariêng
mình.Họphảiđápứngđượccácyêucầu,nguyệnvọng,tiêuchuẩnđặcbiệtcủacácđồngnghiệpvàcủa
kháchhàng.Kỹnănglãnhđạocủahọphảigiúptậpthểhoànthànhnhiệmvụ,phụcvụkháchhàngvàcảm
thấythànhcông.
Mặc dù khả năng chuyên môn luôn được coi trọng, nhưng kỹ năng về con người cũng rất quan
trọngchoquátrìnhlãnhđạo.Nhữngnhàquảnlývôcảm,íchkỷvàbảothủsẽkhôngnhậnđượcsựủng
hộ trong nội bộ để có thể vượt qua những thử thách hiện thời. Để có thể thông cảm và giúp đỡ mọi
ngườitiếnbộđòihỏingườilãnhđạophảicóhiểubiếtsâurộngvềtâmlýhọc.Tâmlýhọccóthểgiúp
bạnpháttriểncáchthứclãnhđạophùhợpvớibảnthânvàvớinhữngngườimàbạnmuốntruyềncảm
hứnglàmviệc.
Cầnphảicókiếnthứctâmlýbàibản
Chođếnbâygiờ,vẫncónhiềunhàlãnhđạocốgắngpháttriểnbảnthânvàtậpthểcủamìnhmà
khôngchínhthứcthamkhảovềbộmôntâmlýhọc.Họdựatrênnhữngýtưởngvàgiátrịhọcđượctừ
cuộcsốnggiađìnhvàtừcôngYlệc.Họbắtchướcnhữngnhàlãnhđạothànhcôngvàcósứcảnhhưởng
lớnnhưArdenSimsvàRalphStrayer.Họtìmhiểuvềnhữngngườicóhiểubiếtsâusắcđểlàmsángtỏ
suynghĩcủamình.Nhưngphươngphápthửvàsainàychỉítrủirotrongcácgiaiđoạnpháttriểnchậm.
Nhữngđòihỏingàycàngcaovàsựthayđổinhanhchóngcủacôngviệcngàynayđãbộclộđượckhuyết
điểmcủacácphươngpháplãnhđạotruyềnthống.
Khikhôngchínhthứcthamkhảobộmôntâmlýhọc,mọingườikhôngchỉhọcđượcnhữngbài
họcvôgiátrị,màcònhọcđượcnhữngýtưởngthiếuhiệuquảvàlàmtăngthêmnhiềuthànhkiếnArden
SimsandRalphStrayerđãthểhiệnsựtiếcnuốikhihồitưởngvềnhữngkhởiđầusailầmcũngnhưsự
lãngphíthờigianvàcôngsứccủahọkhitheođuổinhữngýtưởngrấtítcócơhộithànhcông.Chúngta
khôngmáymóclàmtheonhữngđiềumàngườitiềnnhiệmđãlàm,hoàncảnhcủachúngtabâygiờrất
khácsovớihoàncảnhcủahọtrướcđây.Việclàmtheocácnhàlãnhđạothànhcôngkhôngcónghĩalà

chúngtacóđượcsựthấuhiểunhưhọ,vàcũngkhôngcónghĩalàchúngtabiếtcáchứngdụngnó.
Tốcđộthayđổinhanhchóngđặtcácnhàlãnhđạovàonhữngtìnhhuốngmớilạvàphứctạpmà
cácgiảipháptruyềnthốngkhôngthểápdụngđược.Điềuduynhấtmàchúngtabiếtđượcvềtươnglai
là nó sẽ không giống với hiện tại, và thậm chí sẽ rất khác biệt. Nhà lãnh đạo cần thử nghiệm các ý
tưởngđểcóthểpháttriểnsuynghĩ,hoànthiệncáckỹnăng,đốimặtvớicácđịnhkiếnvàgiớihạncủa
bảnthânkhigiảiquyếtnhữngvấnđềmớiphátsinh.
Ngàynay,cácsảnphẩmphảiđượcnhanhchóngđưarathịtrườngtrướckhixuấthiệncạnhtranh
và nhu cầu tìm kiếm thế hệ sản phẩm kế tiếp. Kết quả là thị trường sẽ không còn cho phép bộ phận
nghiêncứuvàpháttriểnxâydựngsảnphẩmmẫu,khôngcònchophépbộphậnmarketingnghiêncứu
tiềmnăngbánhàng,vàcáckỹsưkhôngcòncóthểhọccáchđểsảnxuấtnó.Cácdoanhnghiệpphảithử