Giáo án Ngữ văn 7 bài 27: Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu

Giáo án Ngữ văn lớp 7

NHỮNG TRÒ LỐ HAY LÀ VA-REN VÀ PHAN BỘI CHÂU
(Nguyễn Ái Quốc)
A- Kiến thức đạt được:
Bài học ngày hôm nay sẽ giúp các:
- Hiểu được giá trị của đoạn văn trong việc khắc họa sắc nét 2 nhân vật Va
ren và Phan Bội Châu.
- Rèn kĩ năng kể chuyện và phân tích nhân vật trong quá trình so sánh đối
lập.
B – Bài học
Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức
I- Đọc tìm hiểu chung:

- Dựa vào chú thích*, em hãy giới thiệu 1- Tác giả: Nguyễn Ái Quốc (18901 vài nét về tác giả và tác phẩm ?

1969), quê Kim Liên- Nam Đàn- Nghệ
an.
- Là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt
Nam, là nhà văn, nhà thơ, là danh nhân
văn hóa thế giới.
2- Tác phẩm: Đăng trên báo Người

- Gv: Đây là truyện ngắn hiện đại được cùng khổ số 36-37, năm 1925.
viết bằng tiếng Pháp.
II-Đọc- Hiểu văn bản:
- Hớng dẫn đọc: Đọc với giọng kể
chuyện vừa bình thản, vừa dí dỏm hài hước.
- Giải nghĩa từ khó.

- Đây là truyện ngắn được sáng tạo bằng - Chuyện có thật: nhân vật Va ren- toàn
1


Giáo án Ngữ văn lớp 7

hư cấu: nghĩa là tưởng tượng từ cái có quyền Pháp tại Đông Dương, Phan Bội
thật. Vậy theo em chuyện gì có thật ? Châu - nhà yêu nước đang bị bắt giam
Chuyện gì là do tưởng tượng mà có ?

tại Hà Nội, phong trào đấu tranh đòi thả
Phan Bội Châu.
- Chuyện tưởng tượng: Cuộc tiếp kiến
của Va ren và Phan Bội Châu.

- Em hiểu những trò lố trong truyện này - Trò lố: là trò nhố nhăng, bịp bợm,
là những trò như thế nào ? Ai là tác giả đáng cười của Va ren- người hứa sang
của những trò lố đó ?

Việt Nam chăm sóc Phan Bội Châu.
- Kể theo trình tự thời gian: từ khi Va
ren xuống tàu đến khi tới xà lim giam
cụ Phan Bội Châu tại HN.

- GV: Truyện hoàn chỉnh gồm có 4 *Bố cục: 3 phần.
đoạn. Đ2,3 kể chuyện Va ren đến Sài - Từ đầu->bị giam trong tù: Lời hứa
Gòn sau đó ra Hà Nội và dừng lại ở của Va ren với Phan Bội Châu.
Huế. Đoạn trích trong sgk chỉ giữ lại - Tiếp->không hiểu Phan Bội Châu:
đoạn 1,4.

Cuộc gặp gỡ giừa Va ren và Phan Bội

- Truyện được kể theo trình tự nào ?

Châu.

- Truyện có những nhân vật chính nào ?

- Còn lại: Thái độ của Phan Bội Châu

- Ta có thể chia VB thành mấy phần ?

qua lời các nhân chứng.

- HS đọc phần đầu.

1- Lời hứa của Va ren với Phan Bội

- GV: Mở đầu truyện, tác giả đã giới Châu:
thiệu với chúng ta nhân vật Va ren và
việc y sang Đông Dương nhận chức
2


Giáo án Ngữ văn lớp 7

toàn quyền. Đây là phần mở đầu giới
thiệu nhân vật và tình huống truyện.
- Nhân vật Va ren được giới thiệu bằng - Ông Va ren đã nửa chính thức hứa sẽ
một lời hứa, đó là lời hứa gì ?

chăm sóc cụ Phan Bội Châu.

- Tại sao lại là nửa chính thức hứa ? mà
không phải là chính thức hứa ? (Hứa
không chính thức để dễ thay đổi ý).
- Em có nhận xét gì về lời hứa của Va => Lời hứa mập mờ, chứa đựng sự hài
ren ?

hước, lố bịch.

- Hắn hứa như vậy để nhằm mđ gì ?
(gây uy tín).
- Vì sao hắn phải hứa như vậy ? (là do
sức ép của công luận ở Pháp và ĐD.

- Ngài chỉ muốn chăm sóc đến khi nào

- Va ren hứa sẽ chăm sóc cụ Phan Bội yên vị thật xong xuôi ở bên ấy đã.
Châu đến khi nào ?
- Em hiểu thế nào là yên vị ? (ngồi yên
vào chỗ).
- Qua việc hứa này ta hiểu gì về Va ren?
- GV: Qua đoạn mở đầu, Va ren hiện lên =>Coi lời hứa không quan trọng bằng
như 1 nhân vật trào phúng. Khi người kể việc ổn định công việc của mình.
chuyện tự đặt câu hỏi: Giả thử cứ cho
rằng 1 vị toàn quyền ĐD mà lại biết giữ
lời hứa đi chăng nữa, thì chúng ta vẫn được phép tự hỏi:

3

Giáo án Ngữ văn lớp 7

- Đây là lời kể hay lời bình, của ai ?

- Liệu quan toàn quyền Va ren sẽ chăm

- Cách dùng từ của tác giả ở lời bình này sóc vụ ấy vào lúc nào và ra làm sao.
có gì đáng chú ý ?
- Qua lời bình, ta thấy được thái độ và -> Lời bình của tác giả,
tình cảm gì của tác giả đối với Va ren ?

- Sử dụng 1 loạt từ nghi vấn

- GV: Một lời hứa không đáng tin. Đó là
1 khía cạnh của trò lố bịch trước khi gặp =>Thể hiện thái độ mỉa mai, châm
Phan Bội Châu Bây giờ chúng ta sẽ theo biếm, giễu cợt và khinh bỉ.
dõi tiếp, theo dõi bằng đôi cánh của trí
tưởng tượng, những trò lố chính thức
của Va ren.
- Hai nhân vật Va ren và Phan Bội Châu
được giới thiệu qua những chi tiết nào ? 2-Cuộc gặp gỡ giữa Va ren và Phan
(Va ren: con người phản bội giai cấp vô Bội Châu :
sản Pháp, con người bị đuổi ra khỏi tập
đoàn, con người ruồng bỏ quá khứ, lòng
tin giai cấp, kẻ phản bội nhục nhã. Phan
Bội Châu: con người đã hi sinh cả gia
đình và của cải, con người bị kết án tử
hình vắng mặt, con người đang bị đầy

đọa trong nhà giam, ngày đêm bị bóng - Giới thiệu về 2 nhân vật có sự tương
dáng máy chém đe dọa vì tội yêu nước, phản đối kháng nhau:
vị anh hùng xả thân vì đọc lập).

+ Va ren là 1 tên toàn quyền, 1 kẻ bất l-

- Khi giới thiệu lai lịch của 2 nhân vật, ương, là kẻ thống trị.
tác giả đã sử dụng biện pháp NT gì ?

+ Phan Bội Châu chỉ là 1 người tù, 1

- Qua lời giới thiệu 2 nhân vật được hiện người Cách mạng vĩ đại nhưng bị thất
lên như thế nào?

bại và bị đàn áp.
4


Giáo án Ngữ văn lớp 7

- Từ đó ta thấy được thái độ gì của tác =>Thể hiện thái độ khinh rẻ kẻ phản
giả đối với nhân vật ?

bội và ngợi ca người yêu nước.

- Va ren đã tuyên bố và khuyên Phan *Va ren:
Bội Châu những gì ?

- Tôi đem tự do đến cho ông đây, hãy
cộng tác, hãy hợp lực, ...

- Để mặc đấy những ý nghĩ phục thù,
ông và tôi nắm chặt tay...

- Số lượng lời văn dành cho việc khắc ->Số lượng từ ngữ lớn, hình thức ngôn
họa nhân vật Va ren nhiều hay ít ? Điều ngữ trần thuật độc thoại- Có tác dụng
đó thể hiện dụng ý gì của tác giả ?

khắc họa tính cách nhân vật.

- Bằng chính lời lẽ của mình, Va ren đã
bộc lộ nhân cách nào của y ?

=>Là kẻ thực dụng đê tiện, xảo quyệt,
dối trá, bẩn thỉu, sẵn sàng làm mọi thứ
chỉ vì quyền lợi cá nhân.

- Cũng bằng lời lẽ đó, Va ren đã bộc lộ
thực chất lời hứa chăm sóc Phan Bội
Châu như thế nào ? (Không phải vì giúp
đỡ Phan Bội Châu mà là ép buộc cụ từ
bỏ lí tưởng và DT mình. Không phải vì
tự do của Phan Bội Châu mà vì quyền
lợi của nước Pháp, trực tiếp là danh dự
của Va ren. Lời hứa chăm sóc Phan Bội
Châu không chỉ là lời hứa suông mà còn
là trò bịp bợm, đáng cười).
- Trước những lời lẽ của Va ren thì Phan
Bội Châu như thế nào ?
- Em có nhận xét gì về thái độ im lặng * Phan Bội Châu:
5

Giáo án Ngữ văn lớp 7

dửng dưng của Phan Bội Châu ?

- Im lặng dửng dưng.

- Khi kể và tả về thái độ của 2 nhân vật =>Đó là thái độ coi thường, khinh bỉ.
này, tác giả đã sử dụng phương thức nào
?

-> Sử dụng phương thức đối lập.

- GV: Đây là 1 bút pháp, 1 cách viết vừa
tả vừa gợi, rất thâm thúy, sinh động, lí
thú.
- Qua lời miêu tả ta thấy Phan Bội Châu
hiện lên là người nh thế nào ?
- GV: Với kẻ thù ngòi bút Nguyễn ái =>Là người yêu nước vĩ đại, hiên
Quốc mang tính chiến đấu mạnh mẽ. ngang, bất khuất.
Còn với người anh hùng dân tộc ngòi
bút ấy mềm mại, nâng niu, trân trọng.
Tuy không miêu tả chi tiết, song hình tợng Phan Bội Châu vẫn rõ nét, luôn
song hành với nhân vật Va ren như 1 đối
xứng của 2 màu sắc đối chọi nhau trong
một họa phẩm.
- Hs đọc phần 3.
- Thái độ của Phan Bội Châu thể hiện 3- Thái độ của Phan Bội Châu qua lời
qua chi tiết nào ?

các nhân chứng:
- Đôi ngọn râu mép của người tù nhếch
lên 1 chút rồi lại hạ xuống ngay và cái

- Em có suy nghĩ gì về cái nhếch mép đó chỉ diễn ra 1 lần thôi.
chỉ diễn ra 1 lần của Phan Bội Châu và - Mỉm cười 1 cách kín đáo và vô hình.
lời bình của tác giả cho đó là cái mỉm c6


Giáo án Ngữ văn lớp 7

ười kín đáo, vô hình ? (Sự đối đáp
không bằng lời mà bằng cử chỉ).
- Đoạn cuối có chi tiết:
Sự việc này có thật hay do tác giả tưởng
tượng ? Chi tiết tưởng tượng này có ý - Phan Bội Châu nhổ vào mặt VR.
nghĩa gì ? (Đoạn cuối là hư cấu tưởng ->Hư cấu tưởng tượng
tượng mang tính NT cao).
- Tại sao lại tách ra thêm 1 phần TB ?
(Tách như vậy là để tạo ra cách dẫn
truyện hóm hỉnh, thú vị làm tăng thêm ý
nghĩa của vấn đề).
- Các biểu hiện đó cho thấy Phan Bội
Châu đã có thái độ như thế nào đối với
Va ren ?

-> Phan Bội Châu coi thường và khinh

- Thái độ ấy toát lên đặc điểm nào trong bỉ Va ren.

nhân cách của Phan Bội Châu ?
- Em hãy nêu những nét đặc sắc về ND, =>Nhân cách cứng cỏi, kiêu hãnh,
NT của VB ?

không chịu khuất phục kẻ thù.

- Em có nhận xét gì về đặc điểm văn chương của Nguyễn ái Quốc - Hồ Chí *Ghi nhớ: sgk (95 ).
Minh?

-Tác phẩm của Nguyễn ái Quốc - Hồ
Chí Minh vừa mang tính NT cao, vừa
mang tính tư tưởng, tính chiến đấu sắc

- Giải thích cụm từ "Những trò lố" trong bén.
nhan đề tác phẩm?
*Luyện tâp:

7


Giáo án Ngữ văn lớp 7

IV. Hoạt động kết nối
Hướng dẫn học tập:
- Học thuộc ghi nhớ, làm tiếp phần luyện tập.
- Soạn bài: Ca Huế trên sông Hương.

8