Giáo án Ngữ văn 7 bài 27: Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu

Giáo án Ngữ văn lớp 7

Tuần30
Tiết 109

NHỮNG TRÒ LỐ HAY LÀ VA-REN
VÀ PHAN BỘI CHÂU
I . Mục đích yêu cầu :
Giúp HS:
- Hiểu được giá trị của đoạn văn trong việc khắc họa sắc nét hai nhân vật
Va-ren và Phan Bội Châu trái ngược nhau trên đất nước ta thuộc thời
Pháp .
- Thấy được khả năng tưởng tượng dồi dào, xây dựng tình huống truyện bất
ngờ, thú vị, cách kể chuyện mới mẻ, hấp dẫn, giọng văn châm biếm sắc
sảo, hóm hỉnh của tác giả Nguyễn Ái Quốc trong truyện ngắn “Những
trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu” .
- Hiểu được tình cảm yêu nước, mục đích tuyên truyền cách mạng của tác
giả Nguyễn Ái Quốc trong truyện ngắn này .
 Trọng tâm
1-Kiến thức :
- Bản chất xấu xa, đê hèn của Va-ren .
- Phẩm chất, khí phách của người chiến sĩ cách mạng Phan Bội Châu .
- Nghệ thuật tưởng tượng, sáng tạo tình huống truyện độc đáo, cách xây
hình tượng nhân vật đối lập, cách kể, giọng kể hóm hỉnh, châm biếm .
2-Kĩ năng :
- Đọc kể diễn cảm văn xuôi tự sự (truyện ngắn châm biếm) bằng giọng điêu
phù hợp .
- Phân tích tình cách nhân vật qua lời nói, cử chỉ và hành động .
3-Thái độ.Cảm thông với nhân dân, ghét bọn quan lại.
1

Giáo án Ngữ văn lớp 7

II- Chuẩn bị của thầy và trò
-Thày: SGK . + SGV + giáo án. Tranh Nguyễn Ai Quốc và Phan Bội Châu
(?) Phân tích và chứng minh đặc sắc của truyện: “Sống chết mặc bay” qua 2 biện
pháp nghệ thuật nổi bật?
(?) Giải thích ý nghĩa sâu sắc và lí thú nhan đề của truyện ngắn: “ Sống chết mặc
bay”?
-Trò: SGK+ Vở ghi.
-Phương pháp: Đàm thoại , diễn giảng, phát vấn.
III . Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp : 1 phút

7

2. Kiểm tra bài cũ :5p Tranh Nguyễn Ai Quốc và Phan Bội Châu
(?) Phân tích và chứng minh đặc sắc của truyện: “Sống chết mặc bay” qua 2 biện
pháp nghệ thuật nổi bật?
(?) Giải thích ý nghĩa sâu sắc và lí thú nhan đề của truyện ngắn: “ Sống chết mặc
bay”?
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
-Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs
-Phương pháp: thuyết trình
-Thời gian: 1p
3.

Giới thiệu bài mới.1 phút

Giới thiệu: Nguyễn Ái Quốc tên của chủ tịch Hồ Chí Minh (từ 1919 – 1945). Trên đất

Pháp từ những năm 1920 – 1925 bút danh ấy đã gắn bó với tờ báo: “Người cùng khổ”
và nhiều tác phẩm khác trong đó có “Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội
Châu”viết 1920, từ 1 hiện tượng lịch sử: Nhà cách mạng Phan Bội Châu sau 20 năm
bôn ba hải ngoại đi tìmđường cứu nước đến năm 1925 bị thực dân Pháp bố trí bắt cóc
từ Trung Quốc giải về nước xử tù chung thân.
2


Giáo án Ngữ văn lớp 7

Hoạt động của GV

Hoạt động

Ghi chú

của HS
Hoạt động 2: I. GIỚI THIỆU CHUNG
-Mục tiêu: Nắm được tác giả tác phẩm
-Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình.
-Thời gian: 10p
HOẠT ĐỘNG 1: Hướng dẫn HS tìm

I. GIỚI THIỆU CHUNG

hiểu tác giả, tác phẩm

-HS đọc to 1. Tác giả

* Yêu cầu HS đọc chú thích (*)/SGK

chú

thích -Nguyễn Ai Quốc là tên gọi

* GV gợi ý HS tìm hiểu những nét nổi (*)

rất nổi tiếng của chủ tịch Hồ

bật về tác giả và xuất xứ.

Chí Minh.

?. Tác giả lấy tên Nguyễn Ai Quốc từ

- Bút danh gắn với tờ báo

năm nào ? Gắn với tác phẩm nào ?

-HS

dựa “Người cùng khổ”

?. Đoạn trích “ Những trò lố hay là Va- vào

chú 2. Tác phẩm

ren và Phan Bội Châu có xuất xứ từ thích,

nêu - Văn bản trích trừ “ Truyện

đâu ?

những

nét ký Nguyễn Ai Quốc”

=>GV nhận xét và kết luận, ghi bảng.

nổi bật về - Được viết sau khi Phan Bội
tác giả, xuất Châu bị bắt 18/6/1925
xứ

Hoạt động 3: II. Phân tích
-Mục tiêu: Bản chất xấu xa, đê hèn của Va-ren .
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, thuyết trình.
-Thời gian: 25p
HOẠT ĐỘNG 2: Hướng dẫn HS đọc
tác phẩm, tìm bố cục.

II. PHÂN TÍCH

1. Đọc văn bản
* GV đọc mẫu một đoạn và hướng dẫn -HS
3

lắng


Giáo án Ngữ văn lớp 7

HS các đoạn còn lại( chú ý về sự thay nghe và đọc
đổi giọng đọc ở các câu, đoạn văn thể văn bản
hiện tính cách nhân vật)

-HS

tìm

* GV yêu cầu HS kiểm tra chéo về hiểu

chú

nghĩa các từ khó-> Gv nhận xét, kết giải các từ
luận.

khó

* Yêu cầu HS tóm tắt truyện theo nội
dung chính.

-HS tĩm tắt

2.Bố cục:

truyện

?. Bố cục chia làm mấy phần là hợp
lý?

-HS tìm bố 1. Nhân vật Va-ren

?. Tìm nội dung chính của mỗi phần.

cục

-Là đảng viên Đảng XH

=> GV nhận xét, kết luận, ghi bảng.

Pháp, phản bội Đảng

?.GV gợi ý HS tìm hiểu nghĩa của cụm

- Được cử làm toàn quyền

từ “ Những trò lố”

Đông Dương

=> Kết luận: Là trò hề, nhảm nhí, tòi

- Va-ren hứa sẽ “chăm sóc”

tệ.,...

-HS

tìm vụ Phan Bội Châu. Đó là lời

HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn HS

hiểu

nghĩa hứa dối trá-> để ve vuốt, trấn

phân tích.

của cụm từ.

?. Va-ren hứa gì về vụ Phan Bội

an nhân dân Việt Nam.
=> Là một trò lố.

Châu ?
?. Thực chất của lời hứa đó là gì ?
? . Cụm từ “nửa chính thức hứa” và -HS

suy

câu hỏi của tác giả “ Giả thử cứ cho nghĩ, trả lời
rằng [...] sẽ “chăm sóc” vụ ấy vào lúc
naò và ra làm sao ?” Có nghĩa gì trong
việc bộc lộ thực chất lời hứa của Va4


Giáo án Ngữ văn lớp 7

ren ?

=>GV lắng nghe, nhận xét, kết luận
ghi bảng.
Hoạt động 4:Củng cố.
-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.
-Phương pháp: Hỏi đáp
-Thời gian: 3p
4. Củng cố: Nội dung bài.
5. Dặn dò: Về nhà soạn tiết 2.
* RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
…………………………………………………………………………………………
………………..
…………………………………………………………………………………………
………………..………............................................................................

Tuần 30:
Tiết 110:
5


Giáo án Ngữ văn lớp 7

NHỮNG TRÒ LỐ HAY LÀ VA-REN
VÀ PHAN BỘI CHÂU (t2)
I . Mục đích yêu cầu :
Giúp HS:
- Hiểu được giá trị của đoạn văn trong việc khắc họa sắc nét hai nhân vật
Va-ren và Phan Bội Châu trái ngược nhau trên đất nước ta thuộc thời
Pháp .
- Thấy được khả năng tưởng tượng dồi dào, xây dựng tình huống truyện bất
ngờ, thú vị, cách kể chuyện mới mẻ, hấp dẫn, giọng văn châm biếm sắc

sảo, hóm hỉnh của tác giả Nguyễn Ái Quốc trong truyện ngắn “Những
trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu” .
- Hiểu được tình cảm yêu nước, mục đích tuyên truyền cách mạng của tác
giả Nguyễn Ái Quốc trong truyện ngắn này .
 Trọng tâm:
1-Kiến thức :
- Bản chất xấu xa, đê hèn của Va-ren .Phẩm chất, khí phách của người chiến
sĩ cách mạng Phan Bội Châu .
- Nghệ thuật tưởng tượng, sáng tạo tình huống truyện độc đáo, cách xây
hình tượng nhân vật đối lập, cách kể, giọng kể hóm hỉnh, châm biếm .
2-Kĩ năng :
- Đọc kể diễn cảm văn xuôi tự sự (truyện ngắn châm biếm) bằng giọng điêu
phù hợp .
- Phân tích tình cách nhân vật qua lời nói, cử chỉ và hành động .
3-Thái độ.Cảm thông với nhân dân, ghét bọn quan lại.
II- Chuẩn bị của thầy trò.
-Thày: SGK . + SGV + giáo án.
6


Giáo án Ngữ văn lớp 7

-Trò: SGK+ Vở ghi.
-Ph ương pháp: Đàm thoại , diễn giảng, phát vấn.
III . Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp : 1 phút

7

2. Kiểm tra bài cũ :5p ? Trình bày những nét chính về tác giả.? Va-ren hứa gì

về vụ Phan Boi Châu ? Thực chất của lời hứa ấy ?
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
-Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs
-Phương pháp: thuyết trình
-Thời gian: 1p
3.

Giới thiệu bài mới.1 phút
Hoạt động của GV

Hoạt động

Ghi chú

của HS
Hoạt động 2: Phaân tích chi tieát.
-Mục tiêu: Bản chất xấu xa, đê hèn của Va-ren .Phẩm chất, khí phách của người
chiến sĩ cách mạng Phan Bội Châu. Nghệ thuật tưởng tượng, sáng tạo tình huống
truyện độc đáo, cách xây hình tượng nhân vật đối lập, cách kể, giọng kể hóm hỉnh,
châm biếm .
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.
-Thời gian: 25p
HOẠT ĐỘNG 5: Hướng dẫn HS tìm
hiểu nét tương phản giữa va-ren và
Phan Bội Châu.
?. Đây là truyện ngắn ghi chép sự thật
hay mang tính hư cấu ?

-HS nêu ý

? Căn cứ vào đâu để kết luận ?

kiến

=>Giảng , chốt :
-Truyện có vẻ như một bài kí sự nhưng
7


Giáo án Ngữ văn lớp 7

thực tế là một câu chuyện hư cấu.

-HS

lắng

- Truyện được viết trước khi Va-ren nghe,

ghi

sang nhận chức Toàn quyền Đông nhận
Dương

và thực tế sao khi ý sang

Đông Dương cũng không có chuyện
gặp Phan Bội Châu ở Hỏa Lò- Hà -Suy nghĩ , 2. Sự đối lập giữa Va-ren và
Nội.

trả lời

Phan Bội Châu.

* GV chuyển vấn đề

-Va-ren:

* GV yêu cầu HS tìm những yếu tố -HS

lắng + Là một viên Toàn quyền.

tương phản giữa Va-ren và Phan Bội nghe

+ Là kẻ bất lương nhưng

Châu.

thống trị

=> Bình giảng, kết luận:

-HS

suy + Ngôn ngữ trần thuật gần

- Tác giả dành một lượng ngôn ngữ nghĩ, trả lời

như là độc thoại-> Thể hiện

lớn và hình thức ngôn ngữ trần thuật

sự vuốt ve, dụ dỗ, bịp bợm

để khắc họa tính cách của Va-ren.

một cách trắng trợn.

- Với Phan Bội Châu tác giả dùng sự

- Phan Bội Châu

im lặng làm phương thức đối lập.

-HS tiếp thu + Là một người ở tù

=> Vừa tả, vừa gợi, tạo sự sinh động lí kiến thức

+ Là người cáchmạng vĩ đại

thú cho câu chuyện.

nhưng thất bại, bị đàn áp.
+ Im lặng, phớt lờ, coi như
không có Va-ren trước mặt->
khinh bỉ, bản lĩnh trước kẻ
thù.
=>Sự đối lập gần như tuyệt
đối.

HOẠT ĐỘNG 6: Hướng dẫn HS tìm -HS

phát

hiểu cuộc gặp gỡ giữa Va-ren và biểu ý kiến
8


Giáo án Ngữ văn lớp 7

Phan Bội Châu trong nhà tù ở Hỏa cá nhân
Lò- Hà Nội.
?Nhân vật Va-ren lời lẽ mang hình
thức gì ?
?.Qua ngôn ngữ gần như độc thoại của
Va-ren, động cơ, tính cách của Va-ren -HS
được bộc lộ như thế nào ?

lắng

nghe, nêu ý

=> GV giảng, chốt: Thể hiện sự vuốt kiến.

3. Nhân vật Phan Bội

ve, dụ dỗ, bịp bợm một cách rất trắng

Châu.

trợn của Va-ren.
?. Nhân vật Phan Bội Châu đã có cách -HS

suy - Khí phách: kiên cường,

ứng xử với Va-ren như thế nào ? Qua nghĩ, trả lời

hiên ngang trước kẻ thù.

hình thức ứng xử đó, thái độ tính cách

- Tư thế ngạo nghễ, mang

của Phan Bội Châu được bộc lộ ra

tầm vóc của bật anh hùng.

sao ?

-HS ghi chú - Giọng điệu hóm hỉnh, mỉa

?. Riêng lời bình của tác giả trước hiện

mai góp phần làm rõ khí

tượng yên lặng, dững dưng của Phan

phách và tư thế của Phan Bội

Bội Châu đã thể hiện giọng điệu như

Châu.

thế nào ? Và điều đó có ý nghĩa gì?
=> Kết luận:
-Thái độ Phan Bội Châu: im lặng, phớt
lờ, coi như không có Va-ren trước mặt.
-> Khinh bỉ và bản tính kiên cường
trước kẻ thù.
-Giọng điệu: hóm hỉnh, mỉa mai.
HOẠT ĐỘNG 6: Hướng dẫn Hs tìm
hiểu sự nâng cấp tính cách và thái độ
9


Giáo án Ngữ văn lớp 7

Phan Bội Châu trước kẻ thù.
?. Ví thử tác phẩm châm dứt ở câu “
Nhưng cứ xét binh tình....không hiểu” -HS nêu ý
thì có được không ?

kiến

cá

?. Nhưng ở đây có thêm đoạn kết, nhân
trong đó có lời quả quyết của anh lính
dõng An Nam và lời đoán thêm của tác
giả thì giá trị của câu chuyện có gì

khác ?
=> GV chốt lại vấn đề, ghi bảng.
HOẠT ĐỘNG 7: Hướng dẫn HS tìm
hiểu cách dẫn truyện.
?. Nếu lời kết như trên, thái độ khinh -HS
bỉ của Phan Bội Châu bằng hình thức dụng

sử
phần

ứng xử im lặng, dững dưng thì ở lời tái chuẩn bị ở
bút lại là một hành động chống trả nhà,
quyết liệt. Hành động đó là gì ?

trình

bày.

=>Kết luận: Nhổ vào mặt Va-ren.
-> Với kẻ thù có nhiều cch tỏ thái độ:
im lặng, dững dưng,...nhổ vào mặt nó
-> Cách dẫn truyện dí dỏm và thú vị
làm tăng thêm ý nghĩa của vấn đề.
Hoạt động 3. III Tổng kết
-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.
-Phương pháp: Hỏi đáp
-Thời gian: 12p
III. TỔNG
10

III. TỔNG KẾT


Giáo án Ngữ văn lớp 7

? Nội dung, nghệ thuật của bài ?

KẾT

-Bằng giọng văn sắc sảo, hóm hỉnh và

(Ghi nhớ /SGK)
(Ghi

khả năng tưởng tượng, hư cấu, Những nhớ /SGK)
trò lố hay là Va-ren và Phan Bội
Châu (phần được học) đã khắc họa

-HS nêu ý kiến cá nhân

được hai nhân vật có tính cách đại diện
cho hai lực lượng xã hội hoàn toàn đối -HS nêu ý
lập nhau ở nước ta thời Pháp thuộc. kiến

cá

Va-ren : gian trá, lố bịch, đại diện cho nhân
thực dân Pháp phản động ở Đông
Dương. Phan Bội Châu kiên cường,
bất khuất, xứng đáng là “bậc anh

hùng , vị thiên sứ, đấng xã thân vì độc
lập”, tiêu biểu cho khí phách dân tộc
Việt Nam .
Hoạt động 4:Củng cố.
-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.
-Phương pháp: Hỏi đáp
-Thời gian: 3p
4.Củng cố: Nội dung bài.
5.Dặn dò:
a. Bài vừa học: nắm nội dung, nghệ thuật của văn bản; làm bài tập.
b. Soạn bài: Dùng cụm chủ- vị để mở rộng câu (TT), SGK /97
- Xem lại lí thuyết ở tiết trước; Thực hiện các bài tập theo yêu cầu.

11