Giáo án Ngữ văn 7 bài 27: Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu

NHỮNG TRÒ LỐ HAY LÀ VA- REN VÀ PHAN BỘI CHÂU
- Nguyễn Ai Quốc I. Mức độ cần đạt:
- Hiểu được giá trị của đoạn văn trong việc khắc họa sắc nét 2 nhân vật Va ren và Phan
Bội Châu với 2 tính cách, đại diện cho 2 lực lợng XH phi nghĩa và chính nghĩa- Thực dân
Pháp và nhân dân Việt Nam, hoàn toàn đối lập nhau trên đất nớc ta thời Pháp thuộc.
- Rèn kĩ năng kể chuyện và phân tích nhân vật trong quá trình so sánh đối lập.
II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng:
1. Kiến thức: Bản chất xấu xa, đê hèn của Va-Ren; phẩm chất, khí phách của người
chiến sĩ CM PBC...
2. Kĩ năng: Đọc kể diễn cảm văn xuôi tự sự...
* Chuẩn bị:
- Gv: Tranh ảnh về Bác Hồ , Phan Bội châu. Những điều cần lưu ý: Tìm hiểu về cuộc đời
của Phan Bội Châu, đặc biệt là từ khi ngời chí sĩ yêu nớc dấn thân vào cuộc Cách mạng
cứu nớc cho đến ngày bị bắt về nớc 1925.
-Hs:Bài soạn
III. hướng dẫn thực hiện:
I- HĐ1:Khởi động(5 phút)
1.Ổn định lớp


2. Kiểm tra:
Em hãy nêu những nét đặc sắc về ND, NT của văn bản Sống chết mặc bay ?
3. Bài mới:
Nguyễn ái Quốc là tên c.tịch HCM (1919-1945). Trên đất nước Pháp từ 1922-1925, bút
danh Nguyễn ái Quốc đã gắn với tờ báo Ngời cùng khổ và nhiều tp xuất sắc khác trong
đó có Những trò lố hay là Va ren và Phan Bội Châu - viết 1925.
II-HĐ2:Đọc- Hiểu văn bản (65 phút)
Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức
A-Tìm hiểu bài:

I- Tác giả – tác phẩm:

- Dựa vào chú thích*, em hãy giới thiệu 1 vài
1- Tác giả: Nguyễn ái Quốc
nét về tác giả và tác phẩm ?
(1890-1969), quê Kim LiênNam Đàn- Nghệ an.
- Là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc
Việt Nam, là nhà văn, nhà thơ, là
danh nhân văn hóa thế giới.
2- Tác phẩm: Đăng trên báo Ngời cùng khổ số 36-37, năm 1925.

+Gv: Đây là truyện ngắn hiện đại được viết
bằng tiếng Pháp.

II-Kết cấu:
-Thể loại: Truyện ngắn hiện đại
- Chuyen có thật: nhân vật Varen toàn quyền Pháp tại Đông D-


+Hướng dẫn đọc: Đọc với giọng kể chuyện
vừa bình thản, vừa dí dỏm hài hớc.
+Giải nghĩa từ khó.
- Đây là truyện ngắn được sáng tạo bằng h
cấu: nghĩa là tưởng tượng từ cái có thật. Vậy
theo em chuyện gì có thật ? Chuyện gì là do
tưởng tượng mà có?
- Em hiểu những trò lố trong truyện này là
những trò như thế nào ? Ai là tác giả của
những trò lố đó ?
- Truyện được kể theo trình tự nào ?

- Truyện có những nhân vật chính nào ?

ương, Phan Bội Châu - nhà yêu
nước đang bị bắt giam tại Hà
Nội, phong trào đấu tranh đòi
thả Phan Bội Châu.
- Chuyện tưởng tượng: Cuộc tiếp
kiến của Va- ren và Phan Bội
Châu.
- Trò lố: là trò nhố nhăng, bịp
bợm, đáng cười của Va- renngười hứa sang Việt Nam chăm
sóc Phan Bội Châu.
- Kể theo trình tự thời gian: từ
khi Va- ren xuống tàu đến khi tới
xà lim giam cụ Phan Bội Châu
tại HN.
*Bố cục: 3 phần.

- Ta có thể chia VB thành mấy phần ?

- Từ đầu->bị giam trong tù: Lời
hứa của Va ren với Phan Bội
Châu.

+HS đọc phần đầu.

- Tiếp->không hiểu Phan Bội
Châu: Cuộc gặp gỡ giừa Va ren
và Phan Bội Châu.

+GV: Mở đầu truyện, tác giả đã giới thiệu
với chúng ta nhân vật Va ren và việc y sang
Đông Dương nhận chức toàn quyền. Đây là
phần mở đầu giới thiệu nhân vật và tình
huống truyện.
- Nhân vật Va ren được giới thiệu bằng một

- Còn lại: Thái độ của Phan Bội
Châu qua lời các nhân chứng.
III-Phân tích:
1- Lời hứa của Va- ren với
Phan Bội Châu:


lời hứa, đó là lời hứa gì ?
- Tại sao lại là nửa chính thức hứa ? mà
không phải là chính thức hứa ? (Hứa không
chính thức để dễ thay đổi ý).
- Em có nhận xét gì về lời hứa của Va ren ?

- Hắn hứa như vậy để nhằm mđ gì ? (gây uy
tín).

- Ông Va ren đã nửa chính thức
hứa sẽ chăm sóc vụ Phan Bội
Châu.
=> Lời hứa mập mờ, chứa đựng
sự hài hước, lố bịch.
- Ngài chỉ muốn chăm sóc đến
khi nào yên vị thật xong xuôi ở

bên ấy đã.
=>Coi lời hứa không quan trọng
bằng việc ổn định công việc của
mình.

- Vì sao hắn phải hứa nh vậy ? (là do sức ép
của công luận ở Pháp và ĐD.
- Va ren hứa sẽ chăm sóc cụ Phan Bội Châu
đến khi nào ?
- Em hiểu thế nào là yên vị ? (ngồi yên vào
chỗ).
- Qua việc hứa này ta hiểu gì về Va ren?

-Lời bình:Liệu quan toàn quyền
Va ren sẽ chăm sóc vụ ấy vào lúc
nào và ra làm sao.
- Sử dụng 1 loạt từ nghi vấn

+GV: Qua đoạn mở đầu, Va ren hiện lên như
1 nhân vật trào phúng. Khi người kể chuyện
tự đặt câu hỏi: Giả thử cứ cho rằng 1 vị toàn
quyền ĐD mà lại biết giữ lời hứa đi chăng
nữa, thì chúng ta vẫn đợc phép tự hỏi:
Liệu quan toàn quyền Va ren sẽ chăm sóc vụ
ấy vào lúc nào và ra làm sao.

=>Thể hiện thái độ mỉa mai,
châm biếm, giễu cợt và khinh bỉ.

- Đây là lời kể hay lời bình, của ai ?
- Cách dùng từ của tác giả ở lời bình này có
gì đáng chú ý ?
- Qua lời bình, ta thấy đợc thái độ và tình
cảm gì của tác giả đối với Va ren ?
Tiết 2

2-Cuộc gặp gỡ giữa Va ren và
Phan Bội Châu :
- Giới thiệu về 2 nhân vật có sự
tương phản đối kháng nhau:

+ GV: Một lời hứa không đáng tin. Đó là 1
khía cạnh của trò lố bịch trước khi gặp Phan
Bội Châu Bây giờ chúng ta sẽ theo dõi tiếp,
theo dõi bằng đôi cánh của trí tưởng tượng,
những trò lố chính thức của Va ren.

+ Va ren là 1 tên toàn quyền, 1
kẻ bất
lương, là kẻ thống trị.

- Hai nhân vật Va ren và Phan Bội Châu được
giới thiệu qua những chi tiết nào ? (Va ren:
con người phản bội giai cấp vô sản Pháp, con
người bị đuổi ra khỏi tập đoàn, con người
ruồng bỏ quá khứ, lòng tin giai cấp, kẻ phản
bội nhục nhã. Phan Bội Châu: con người đã
hi sinh cả gia đình và của cải, con người bị
kết án tử hình vắng mặt, con người đang bị

đầy đọa trong nhà giam, ngày đêm bị bóng
dáng máy chém đe dọa vì tội yêu nước, vị
anh hùng xả thân vì đôc lập).

=>Thể hiện thái độ khinh rẻ kẻ
phản bội và ngợi ca ngợi người
yêu nớc.

+ Phan Bội Châu chỉ là 1 ngời
tù, 1 ngời Cách mạng vĩ đại nhng bị thất bại và bị đàn áp.

*Va ren:
->Số lượng từ ngữ lớn, hình thức
ngôn ngữ trần thuật độc thoạiCó tác dụng khắc họa tính cách
nhân vật.

- Khi giới thiệu lai lịch của 2 nhân vật, tác
giả đã sử dụng biện pháp NT gì ?
- Qua lời giới thiệu, 2 nhân vật được hiện lên
như thế nào?

=>Là kẻ thực dụng đê tiện, xảo
quyệt, dối trá, bẩn thỉu, sẵn sàng
- Từ đó ta thấy được thái độ gì của tác giả đối
làm mọi thứ chỉ vì quyền lợi cá
với nhân vật ?


- Va ren đã tuyên bố và khuyên Phan Bội
Châu những gì ?

nhân.

- Số lượng lời văn dành cho việc khắc họa
nhân vật Va ren nhiều hay ít ? Điều đó thể
hiện dụng y gì của tác giả ?
- Bằng chính lời lẽ của mình, Va ren đã bộc
lộ nhân cách nào của y ?
- Cũng bằng lời lẽ đó, Va ren đã bộc lộ thực
chất lời hứa chăm sóc Phan Bội Châu như thế
nào ? (Không phải vì giúp đỡ Phan Bội Châu
mà là ép buộc cụ từ bỏ lí tưởng và DT
mình. Không phải vì tự do của Phan Bội
Châu mà vì quyền lợi của nước Pháp, trực
* Phan Bội Châu:
tiếp là danh dự của Va ren. Lời hứa chăm sóc
- Im lặng dửng dưng.
Phan Bội Châu không chỉ là lời hứa suông
=>Đó là thái độ coi thường,
mà con là trò bịp bợm, đáng cời).
khinh bỉ.
- Trước những lời lẽ của Va ren thì Phan Bội
Châu như thế nào ?
- Em có nhận xét gì về thái độ im lặng dửng -> Sử dụng phương thức đối lập.
dưng của Phan Bội Châu ?
- Khi kể và tả về thái độ của 2 nhân vật này,
tác giả đã sử dụng phương thức nào ?
- GV: Đây là 1 bút pháp, 1 cách viết vừa tả
vừa gợi, rất thâm thúy, sinh động, lí thú.
- Qua lời miêu tả ta thấy Phan Bội Châu hiện

lên là ngời nh thế nào ?
+GV: Với kẻ thù ngòi bút Nguyễn ái Quốc

=>Là người yêu nước vĩ đại,
hiên ngang, bất khuất.


mang tính chiến đấu mạnh mẽ. Còn với người anh hùng dân tộc ngòi bút ấy mềm mại,
nâng niu, trân trọng. Tuy không miêu tả chi
tiết, song hình tượng Phan Bội Châu vẫn rõ
nét, luôn song hành với nhân vật Va ren như
1 đối xứng của 2 màu sắc đối chọi nhau trong
một họa phẩm.
+Hs đọc phần 3.

3- Thái độ của Phan Bội Châu
qua lời các nhân chứng:
- Đôi ngọn râu mép của người tù
nhếch lên 1 chút rồi lại hạ xuống
ngay và cái đó chỉ diễn ra 1 lần
thôi.

- Thái độ của Phan Bội Châu thể hiện qua chi
- Mỉm cười 1 cách kín đáo và vô
tiết nào?
hình.
- Em có suy nghĩ gì về cái nhếch mép chỉ
diễn ra 1 lần của Phan Bội Châu và lời bình
của tác giả cho đó là cái mỉm cười kín đáo,
vô hình ? (Sự đối đáp không bằng lời mà

- Phan Bội Châu nhổ vào mặt
bằng cử chỉ).
VR.
- Đoạn cuối có chi tiết:
Sự việc này có thật hay do tác giả tưởng tượng ? Chi tiết tưởng tượng này có ý nghĩa
gì ? (Đoạn cuối là hư cấu tưởng tượng mang
tính NT cao).
- Tại sao lại tách ra thêm 1 phần TB ? (Tách
như vậy là để tạo ra cách dẫn truyện hóm
hỉnh, thú vị làm tăng thêm ý nghĩa của vấn
đề).
- Các biểu hiện đó cho thấy Phan Bội Châu
đã có thái độ như thế nào đối với Va ren ?

->H cấu tưởng tượng

-> Phan Bội Châu coi thường và
khinh bỉ Va ren.
=>Nhân cách cứng cỏi, kiêu
hãnh, không chịu khuất phục kẻ
thù.
IV-Tổng kết:

- Thái độ ấy toát lên đặc điểm nào trong nhân *Ghi nhớ: sgk (95 ).
cách của Phan Bội Châu ?


III-HĐ3:Tổng kết(5 phút)
- Em hãy nêu những nét đặc sắc về ND, NT
của VB ?

- Em có nhận xét gì về đặc điểm văn chương
của Nguyễn ái Quốc - Hồ Chí Minh?
-Hs đọc ghi nhớ
IV-HĐ4:Luyện tập, củng cố(10 phút)
Bài 1
-Hs làm cá nhân-Gv gọi hs làm
-Gv nhận xét
Bài 2
- Giải thích cụm từ "Những trò lố" trong
nhan đề tác phẩm?

-Tác phẩm của Nguyễn ái Quốc
- Hồ Chí Minh vừa mang tính
NT cao, vừa mang tính t tưởng,
tính chiến đấu sắc bén.
B-Luyện tâp:
Bài 1:Tình cảm của tác giả đối
với PBC:
Kính trọng trước khí phách kiên
cường , bất khuất của cụ
Bài 2:Dùng cụm từ “Những trò
lố” trong nhan đề trực tiếp vạch
trần hành động lố lăng, bản chất
xấu xa của Va ren

V- HĐ5:Đánh giá(3 phút)
-Gv đánh giá tiết học
VI-HĐ6:Dặn dò(2 phút)
- Học thuộc ghi nhớ, làm tiếp phần luyện tập.
- Soạn bài: Dung cụm C-V để mở rộng câu (tt)

_________________________________________________________________