Giáo án Ngữ văn 7 bài 27: Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu

Giáo án Ngữ văn lớp 7

Tuần 29 Tiết 109 + 110:
NHỮNG TRÒ LỐ HAY LÀ VA- REN VÀ PHAN BỘI CHÂU
Nguyễn Ái Quốc
A- Mục tiêu bài học: Giúp HS:
- Hiểu được giá trị của đoạn văn trong việc khắc họa sắc nét 2 nhân vật Va
ren và Phan Bội Châu với 2 tính cách, đại diện cho 2 lực lượng XH phi
nghĩa và chính nghĩa- Thực dân Pháp và nhân dân Việt Nam, hoàn toàn đối
lập nhau trên đất nước ta thời Pháp thuộc.
- Rèn kĩ năng kể chuyện và phân tích nhân vật trong quá trình so sánh đối
lập.
B- Chuẩn bị:
- Gv: Tranh ảnh về Bác Hồ , Phan Bội châu. Những điều cần lưu ý: Tìm hiểu
về cuộc đời của Phan Bội Châu, đặc biệt là từ khi người chí sĩ yêu nước dấn
thân vào cuộc Cách mạng cứu nước cho đến ngày bị bắt về nước 1925.
-Hs:Bài soạn
C- Tiến trình lên lớp:
I- HĐ1:Khởi động(5 phút)
1.Ổn định lớp
2. Kiểm tra:
Em hãy nêu những nét đặc sắc về ND, NT của văn bản Sống chết mặc bay?
3. Bài mới:
Nguyễn Ái Quốc là tên c.tịch HCM (1919-1945). Trên đất nước Pháp từ
1922-1925, bút danh Nguyễn ái Quốc đã gắn với tờ báo Người cùng khổ và
nhiều tp xuất sắc khác trong đó có Những trò lố hay là Va ren và Phan Bội
Châu - viết năm 1925.

1

Giáo án Ngữ văn lớp 7

II-HĐ2:Đọc- Hiểu văn bản (65 phút)
Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức
A-Tìm hiểu bài:

- Dựa vào chú thích*, em hãy giới thiệu 1 vài nét I- Tác giả – tác phẩm:
về tác giả và tác phẩm ?

1- Tác giả: Nguyễn ái Quốc
(1890-1969), quê Kim Liên- Nam
Đàn- Nghệ An.
- Là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt
Nam, là nhà văn, nhà thơ, là danh
nhân văn hóa thế giới.

+Gv: Đây là truyện ngắn hiện đại được viết bằng 2- Tác phẩm:Đăng trên báo
tiếng Pháp.

Người cùng khổ số 36-37, năm
1925.

+Hướng dẫn đọc: Đọc với giọng kể chuyện vừa
bình thản, vừa dí dỏm hài hước.

II-Kết cấu:

+Giải nghĩa từ khó.

-Thể loại: Truyện ngắn hiện đại

- Đây là truyện ngắn được sáng tạo bằng hư cấu: - Chuyện có thật: nhân vật Va- ren
nghĩa là tưởng tượng từ cái có thật. Vậy theo em

toàn quyền Pháp tại Đông Dương,

chuyện gì có thật ? Chuyện gì là do tưởng tượng

Phan Bội Châu - nhà yêu nước

mà có?

đang bị bắt giam tại Hà Nội,

- Em hiểu những trò lố trong truyện này là

phong trào đấu tranh đòi thả Phan

những trò như thế nào ? Ai là tác giả của những

Bội Châu.

trò lố đó ?

- Chuyện tưởng tượng: Cuộc tiếp

- Truyện được kể theo trình tự nào ?

kiến của Va- ren và Phan Bội

- Truyện có những nhân vật chính nào ?

Châu.

- Ta có thể chia VB thành mấy phần ?

- Trò lố: là trò nhố nhăng, bịp
bợm, đáng cười của Va- ren-

2


Giáo án Ngữ văn lớp 7

+HS đọc phần đầu.

người hứa sang Việt Nam chăm

+GV: Mở đầu truyện, tác giả đã giới thiệu với

sóc Phan Bội Châu.

chúng ta nhân vật Va ren và việc y sang Đông D- - Kể theo trình tự thời gian: từ khi
ương nhận chức toàn quyền. Đây là phần mở

Va- ren xuống tàu đến khi tới xà

đầu giới thiệu nhân vật và tình huống truyện.

lim giam cụ Phan Bội Châu tại

- Nhân vật Va ren được giới thiệu bằng một lời

HN.

hứa, đó là lời hứa gì ?

*Bố cục: 3 phần.

- Tại sao lại là nửa chính thức hứa ? mà không

- Từ đầu->bị giam trong tù: Lời

phải là chính thức hứa ? (Hứa không chính thức

hứa của Va ren với Phan Bội

để dễ thay đổi ý).

Châu.

- Em có nhận xét gì về lời hứa của Va ren ?

- Tiếp->không hiểu Phan Bội
Châu: Cuộc gặp gỡ giừa Va ren và

- Hắn hứa như vậy để nhằm mđ gì ? (gây uy tín). Phan Bội Châu.
- Vì sao hắn phải hứa như vậy ? (là do sức ép

- Còn lại: Thái độ của Phan Bội

của công luận ở Pháp và ĐD.

Châu qua lời các nhân chứng.

- Va ren hứa sẽ chăm sóc cụ Phan Bội Châu đến

III-Phân tích:

khi nào ?

1- Lời hứa của Va- ren với Phan

- Em hiểu thế nào là yên vị ? (ngồi yên vào chỗ). Bội Châu:
- Qua việc hứa này ta hiểu gì về Va ren?

- Ông Va ren đã nửa chính thức
hứa sẽ chăm sóc cụ Phan Bội

+GV: Qua đoạn mở đầu, Va ren hiện lên như 1

Châu.

nhân vật trào phúng. Khi người kể chuyện tự đặt => Lời hứa mập mờ, chứa đựng
câu hỏi: Giả thử cứ cho rằng 1 vị toàn quyền ĐD sự hài hước, lố bịch.
mà lại biết giữ lời hứa đi chăng nữa, thì chúng ta - Ngài chỉ muốn chăm sóc đến khi
vẫn được phép tự hỏi:

nào yên vị thật xong xuôi ở bên ấy

Liệu quan toàn quyền Va ren sẽ chăm sóc cụ ấy

đã.

vào lúc nào và ra làm sao.

=>Coi lời hứa không quan trọng
3


Giáo án Ngữ văn lớp 7

- Đây là lời kể hay lời bình, của ai ?

bằng việc ổn định công việc của

- Cách dùng từ của tác giả ở lời bình này có gì

mình.

đáng chú ý ?
- Qua lời bình, ta thấy được thái độ và tình cảm
gì của tác giả đối với Va ren ?
Tiết 2
+ GV: Một lời hứa không đáng tin. Đó là 1 khía
cạnh của trò lố bịch trước khi gặp Phan Bội

-Lời bình:Liệu quan toàn quyền

Châu. Bây giờ chúng ta sẽ theo dõi tiếp, theo dõi Va ren sẽ chăm sóc cụ ấy vào lúc
bằng đôi cánh của trí tưởng tượng, những trò lố

nào và ra làm sao.

chính thức của Va ren.

- Sử dụng 1 loạt từ nghi vấn

- Hai nhân vật Va ren và Phan Bội Châu được
giới thiệu qua những chi tiết nào ? (Va ren: con

=>Thể hiện thái độ mỉa mai, châm

người phản bội giai cấp vô sản Pháp, con người

biếm, giễu cợt và khinh bỉ.

bị đuổi ra khỏi tập đoàn, con người ruồng bỏ quá
khứ, lòng tin giai cấp, kẻ phản bội nhục nhã.
Phan Bội Châu: con người đã hi sinh cả gia đình
và của cải, con người bị kết án tử hình vắng mặt,
con người đang bị đầy đọa trong nhà giam, ngày

2-Cuộc gặp gỡ giữa Va ren và

đêm bị bóng dáng máy chém đe dọa vì tội yêu

Phan Bội Châu :

nước, vị anh hùng xả thân vì đôc lập).

- Giới thiệu về 2 nhân vật có sự

- Khi giới thiệu lai lịch của 2 nhân vật, tác giả đã tương phản đối kháng nhau:
sử dụng biện pháp NT gì ?

+ Va ren là 1 tên toàn quyền, 1 kẻ

- Qua lời giới thiệu, 2 nhân vật được hiện lên

bất lương, là kẻ thống trị.

như thế nào?

+ Phan Bội Châu chỉ là 1 người

- Từ đó ta thấy được thái độ gì của tác giả đối

tù, 1 người Cách mạng vĩ đại

với nhân vật ?

nhưng bị thất bại và bị đàn áp.
4


Giáo án Ngữ văn lớp 7

- Va ren đã tuyên bố và khuyên Phan Bội Châu

=>Thể hiện thái độ khinh rẻ kẻ

những gì ?

phản bội và ngợi ca người yêu

- Số lượng lời văn dành cho việc khắc họa nhân

nước.

vật Va ren nhiều hay ít ? Điều đó thể hiện dụng y *Va ren:
gì của tác giả ?

->Số lượng từ ngữ lớn, hình thức

- Bằng chính lời lẽ của mình, Va ren đã bộc lộ

ngôn ngữ trần thuật độc thoại- Có

nhân cách nào của y ?

tác dụng khắc họa tính cách nhân

- Cũng bằng lời lẽ đó, Va ren đã bộc lộ thực chất

vật.

lời hứa chăm sóc Phan Bội Châu như thế nào ?

(Không phải vì giúp đỡ Phan Bội Châu mà là ép
buộc cụ từ bỏ lí tưởng và DT mình. Không phải
vì tự do của Phan Bội Châu mà vì quyền lợi của
nước Pháp, trực tiếp là danh dự của Va ren. Lời

=>Là kẻ thực dụng đê tiện, xảo

hứa chăm sóc Phan Bội Châu không chỉ là lời

quyệt, dối trá, bẩn thỉu, sẵn sàng

hứa suông mà con là trò bịp bợm, đáng cười).

làm mọi thứ chỉ vì quyền lợi cá

- Trước những lời lẽ của Va ren thì Phan Bội

nhân.

Châu như thế nào ?
- Em có nhận xét gì về thái độ im lặng dửng
dưng của Phan Bội Châu ?
- Khi kể và tả về thái độ của 2 nhân vật này, tác
giả đã sử dụng phương thức nào ?
- GV: Đây là 1 bút pháp, 1 cách viết vừa tả vừa
gợi, rất thâm thúy, sinh động, lí thú.
- Qua lời miêu tả ta thấy Phan Bội Châu hiện lên
là người như thế nào ?
+GV: Với kẻ thù ngòi bút Nguyễn ái Quốc mang * Phan Bội Châu:
tính chiến đấu mạnh mẽ. Còn với người anh

5

- Im lặng dửng dưng.


Giáo án Ngữ văn lớp 7

hùng dân tộc ngòi bút ấy mềm mại, nâng niu,

=>Đó là thái độ coi thường, khinh

trân trọng. Tuy không miêu tả chi tiết, song hình

bỉ.

tượng Phan Bội Châu vẫn rõ nét, luôn song hành
với nhân vật Va ren như 1 đối xứng của 2 màu

-> Sử dụng phương thức đối lập.

sắc đối chọi nhau trong một họa phẩm.
+Hs đọc phần 3.
- Thái độ của Phan Bội Châu thể hiện qua chi

=>Là người yêu nước vĩ đại, hiên

tiết nào?

ngang, bất khuất.

- Em có suy nghĩ gì về cái nhếch mép chỉ diễn ra
1 lần của Phan Bội Châu và lời bình của tác giả
cho đó là cái mỉm cười kín đáo, vô hình ? (Sự
đối đáp không bằng lời mà bằng cử chỉ).
- Đoạn cuối có chi tiết:
Sự việc này có thật hay do tác giả tưởng tượng ?
Chi tiết tưởng tượng này có ý nghĩa gì ? (Đoạn

3- Thái độ của Phan Bội Châu

cuối là hư cấu tưởng tượng mang tính NT cao).

qua lời các nhân chứng:

- Tại sao lại tách ra thêm 1 phần TB ? (Tách

- Đôi ngọn râu mép của người tù

như vậy là để tạo ra cách dẫn truyện hóm hỉnh,

nhếch lên 1 chút rồi lại hạ xuống

thú vị làm tăng thêm ý nghĩa của vấn đề).

ngay và cái đó chỉ diễn ra 1 lần

- Các biểu hiện đó cho thấy Phan Bội Châu đã

thôi.

có thái độ như thế nào đối với Va ren ?

- Mỉm cười 1 cách kín đáo và vô

- Thái độ ấy toát lên đặc điểm nào trong nhân

hình.

cách của Phan Bội Châu ?
III-HĐ3:Tổng kết(5 phút)
- Em hãy nêu những nét đặc sắc về ND, NT của

- Phan Bội Châu nhổ vào mặt VR.

VB ?

->Hư cấu tưởng tượng

- Em có nhận xét gì về đặc điểm văn chương của
6


Giáo án Ngữ văn lớp 7

Nguyễn ái Quốc - Hồ Chí Minh?
-Hs đọc ghi nhớ

-> Phan Bội Châu coi thường và

IV-HĐ4:Luyện tập, củng cố(10 phút)

khinh bỉ Va ren.

Bài 1
-Hs làm cá nhân-Gv gọi hs làm

=>Nhân cách cứng cỏi, kiêu hãnh,

-Gv nhận xét

không chịu khuất phục kẻ thù.

Bài 2

IV-Tổng kết:

- Giải thích cụm từ "Những trò lố" trong nhan đề *Ghi nhớ: sgk (95 ).
tác phẩm?

-Tác phẩm của Nguyễn ái Quốc Hồ Chí Minh vừa mang tính NT
cao, vừa mang tính tư tưởng, tính
chiến đấu sắc bén.
B-Luyện tâp:
Bài 1:Tình cảm của tác giả đối với
PBC:
Kính trọng trước khí phách kiên
cường , bất khuất của cụ
Bài 2:Dùng cụm từ “Những trò
lố” trong nhan đề trực tiếp vạch
trần hành động lố lăng, bản chất

xấu xa của Va ren

7