BÀI GIẢNG KỸ THUẬT TRUYỀN SỐ LIỆU

H C VI N CÔNG NGH B U CHÍNH VI N THÔNG

K

THU T

TRUY N S
(Dùng cho sinh viên h

LI U

ào t o

L u hành n i b

HÀ N I - 2007

i h c t xa)


H C VI N CÔNG NGH B U CHÍNH VI N THÔNG

K

THU T TRUY N S

Biên so n :

LI U

THS. PH M NG C

NH


L I NÓI

U

K thu t truy n s li u là m t m ng ki n th c không th thi u i v i sinh viên chuyên
ngành i n t vi n thông và công ngh thông tin. ây là n n t ng nghiên c u chuyên sâu trong
chuyên ngành này. M c dù mang m gi i pháp cho d ch v s li u, nh ng k thu t truy n s li u
ngày nay l i là xu t phát i m cho a d ch v m t xu th t t y u trong m ng vi n thông và m ng
máy tính hi n i. Chúng ta u bi t r ng không có ki n th c c s v ng vàng s không có phát
tri n ng d ng vì v y tài li u này s giúp cho sinh viên trang b cho mình nh ng ki n th c c n b n
nh t, thi t th c nh t. Cu n sách này không ch h u ích i v i sinh viên ngành vi n thông và công
ngh thông tin, mà còn c n thi t cho c các cán b k thu t ang theo h c các l p b túc hoàn
thi n ki n th c c a mình.
Tài li u g m 5 ch

ng

c s p x p theo th t nh ng ch

t m c v t lý

n giao

th c.
Ch

ng 1 M NG TRUY N S LI U VÀ S CHU N HÓA
Ch

ng này

c trình bày thành các m c chính

c s p x p nh sau:

Thông tin và truy n thông : m t v n
ang
c xã h i quan tâm trong n n kinh t
m i n n kinh t thông tin , n n kinh t trí th c, n n kinh t h c h i, n n kinh t s
Cái nhìn t ng quát v m ng s li u
T ch c v m ng m ng truy n s li u hi n
li u
Nh ng v n
Ch

NG TRUY N D

ng này bao g m nh ng n i dung :
Các lo i tín hi u :
S suy gi m và bi n d ng tín hi u
Môi tr

ng truy n d n

Chu n giao ti p v t lý
Ch

ng 3 GIAO TI P K T N I S LI U
Ch

ng này

c trình bày thành các m c chính nh sau:

Các khái ni m c b n v truy n s li u.
Thông tin n i ti p không
Thông tin n i ti p

ng b

ng b

M ch i u khi n truy n s li u
Các thi t b

c dùng

c n b n trong chu n hóa và mô hình tham chi u c a m ng

ng 2 GIAO TI P V T LÝ VÀ MÔI TR
Ch

i , Các k thu t

i u khi n

LI U

truy n s


Ch

ng 4 CÁC GIAO TH C I U KHI N LIÊN K T S LI U.
Ch

ng này

c trình bày thành các m c chính

Tông quan v
Các môi tr

Ch

c s p x p nh sau:

i u khi n liên k t d li u
ng ng d ng

Các giao th c thiên h

ng ký t

Các giao th c thiên h

ng bit

ng 5 X LÝ S LI U TRUY N
Ch

ng này coc các n i dung nh sau:
Mã hóa s li u m c v t lý
Phát hi n l i và s a sai
M t mã hóa s li u
Nén s li u
K thu t truy n s li u trong m ng máy tính c c b

Trong khi biên so n m c dù có nhi u c g ng nh ng c ng không tránh kh i thi u sót.
Chúng tôi mong b n c xa g n óng góp ý ki n nhày càng hoàn thi n h n.
Hà N i, tháng 6 n m 2007
Tác gi

2


CH

NG 1
M NG TRUY N S

LI U VÀ S

CHU N HÓA

I PH N GI I THI U

Ch

ng này
c trình bày thành các m c chính
c s p x p nh sau:
Thông tin và truy n thông : m t v n
ang
c xã h i quan tâm trong n n kinh t
m i n n kinh t thông tin , n n kinh t trí th c, n n kinh t h c h i, n n kinh t s
Cái nhìn t ng quát v m ng s li u
T ch c v m ng m ng truy n s li u hi n
li u
Nh ng v n

i , Các k thu t

c dùng

truy n s

c n b n trong chu n hóa và mô hình tham chi u c a m ng

M c ích : giúp sinh viên th y rõ vai trò c a truy n thông d li u óng vai trò quan tr ng
trong cu c s ng c a con ng i trong th gi i v n minh hi n i. Nh ng khái ni m ban u nh ng
h t s c c n thi t trong l nh v c thông tin nh các d ng thông tin. Phân bi t m t cách chính xác
gi a thông tin và tín hi u, gia công ch bi n tín hi u cho phù h p v i m c ích và phù h p v i
ng truy n v t lý, s hóa các d ng tín hi u, X lý các d ng tín hi u s . Hi u bi t m t cách t ng
quát v m ng s li u
t ch c truy n i trong m ng sao cho có hi u qu nh t, bi t m t cách
sâu s c s k t h p gi a ph n c ng, các giao th c truy n thông các thu t toán ã t o ra các h

th ng truy n s li u hi n i
Yêu c u : M i sinh viên khi
theo các v n chính sau :
Tin t c và tín hi u

c hi u ch

ng này ph i t mình ánh giá ki n th c c a mình

c hi u nh th nào ?

Mô hình t ng quát c a m t h th ng truy n s li u
S k t h p gi a công ngh thông tin và truy n thông ã t o ra h th ng truy n s li u
hi n i và mô hình h th ng truy n s li u hi n i
c trình bày nh th nào ?
Các k thu t ã
hóa nh th nào

c ng d ng

truy n s li u trên m ng s li u hi n

i

c chu n

II. N I DUNG
1.1. THÔNG TIN VÀ TRUY N THÔNG
Thông tin liên l
li n v i m t vài d

ng i, c sách, g
lãm tranh , tham d

c óng vai trò h t s c quang tr ng trong cu c s ng, h u h t chúng ta luôn g n
ng thông tin nào ó. Các d ng trao i tin có th nh : àm tho i ng i v i
i và nh n th , nói chuy n qua i n tho i, xem phim hay truy n hình, xem tri n
di n àn . . .

Có hàng nghìn ví d khác nhau v thông tin liên l c, trong ó gia công ch bi n
trong thông tin s li u là m t ph n c bi t trong l nh v c thông tin.

truy n i

3


Máy tính A

Thông tin user -

Máy tính B

n - user

AP

H th ng ph c v
truy n tin

AP

Thông tin
Máy tính - n – máy tính

H th ng ph c v
truy n tin

Thông tin máy tính– n – m ng
M ng truy n s li u
AP = Applicayion process : Quá trình ng d ng
Hình 1.1. M t h th ng thông tin c b n
T các ví d trên chúng ta nh n th y r ng m i h th ng truy n tin u có các c tr ng riêng
nh ng có m t s
c tính chung cho t t c các h th ng. c tr ng chung có tính nguyên lý là t t
i m này n i m
c các h th ng truy n tin u nh m m c ích chuy n t i thông tin t
khác.Trong các h th ng truy n s li u, th ng g i thông tin là d li u hay thông i p.Thông i p
có nhi u d ng khác nhau,
truy n thông i p t m t i m này n i m khác c n ph i có s
tham gia c a 3 thành ph n c a h th ng: ngu n tin là n i phát sinh và chuy n thông i p lên môi
tr ng truy n, môi tr ng là ph ng ti n mang thông i p t i ích thu. Các ph n t này là yêu
c u t i thi u trong b t c quá trình truy n tin nào. N u m t trong các thành ph n này không t n
t i , truy n tin không th x y ra . M t h th ng truy n tin thông th ng
c miêu t trên hình.
Các thành ph n c b n có th xu t hi n d i d ng khác nhau tu thu c vào h th ng. Khi xây
d ng các thành ph n c a m t h th ng truy n tin, c n ph i xác nh m t s các y u t liên quan
n ph m ch t ho t ng c a nó.
truy n tin hi u qu các ch
ph i hi u
c thông i p. N i thu nh n thông i p ph i có
kh n ng d ch thông i p m t cách chính xác. i u này là hi n nhiên b i vì trong giao ti p hàng

ngày n u chúng ta dùng m t t mà ng i ta không th hi u thì hi u qu thông tin không t yêu
c u .T ng t , n u máy tính mong mu n thông tin n v i t c
ch nh và m t d ng mã nào
ó nh ng thông tin l i n v i t c
khác và v i d ng mã khác thì rõ ràng không th
t
c
hi u qu truy n.
Các c tr ng toàn c c c a m t h th ng truy n
c xác nh và b gi i h n b i các thu c
tính riêng c a ngu n tin, c a môi tr ng truy n và ích thu. Nhìn chung, d ng thông tin c n
truy n quy t nh ki u ngu n tin, môi tr ng và ích thu .
Trong m t h th ng truy n, hi n t ng nhi u có th x y ra trong ti n trình truy n và thông
i p có th b ng t quãng. B t k s xâm nh p không mong mu n nào vào tín hi u u b g i là
nhi u. Có nhi u ngu n nhi u và nhi u d ng nhi u khác nhau.

4


Hi u bi t
c các nguyên t c c n b n v truy n tin s giúp chúng ta d dàng ti p c n m t
l nh v c c bi t h p d n ó là thông tin s li u.Thông tin s li u liên quan n m t t h p ngu n
tin , môi tr ng và máy thu trong các ki u m ng truy n s li u khác nhau.

1.2. CÁC D NG THÔNG TIN VÀ X

LÝ THÔNG TIN

T t c nh ng gì mà con ng i mu n trao i v i nhau
c hi u là thông tin nh ng thông tin

nguyên thu này
c gia công ch bi n
truy n i trong không gian
c hi u là tín hi u. Tu
theo vi c s d ng
ng truy n, tín hi u có th t m chia tín hi u thành hai d ng : tín hi u i n-t
và tín hi u không ph i i n t . Vi c gia công tín hi u cho phù h p v i m c ích và phù h p v i
ng truy n v t lý
c g i là x lý tín hi u
Ngày nay v i s phát tri n c a công ngh tin h c ã t o ra m t công ngh m i v truy n s
li u. Máy tính v i nh ng tính n ng vô cùng to l n ã tr thành h t nhân trong vi c x lý thông tin,
i u khi n các quá trình truy nh p s li u, máy tính và các h th ng thông tin t o thành m t h
th ng truy n s li u.
Có 2 ngu n thông tin ó là thông tin t ng t và thông tin s . Trong ó ngu n thông tin t ng
t liên t c theo s thay i c a giá tr v t lý th hi n thông tin v i c tính ch t l ng nh ti ng
nói, tín hi u hình nh , còn ngu n thông tin s là tín hi u gián o n th hi n thông tin b i nhóm
các giá tr gián o n xác nh c tính ch t l ng b ng quan h v i th i gian nh tín hi u s li u.
Thông tin s có nhi u u i m h n so v i thông tin t ng t nh : thông tin s có nhi u kh
n ng ch ng nhi u t t h n vì nó có các b l p
tái t o l i tín hi u, cung c p ch t l ng truy n
d n t t h n v i các kho ng cách, nó k t h p
c m i ngu n d ch v hi n ang có, nó t o ra
c
m t t h p truy n d n s và t ng ài s . Nh ng ph n t bán d n dùng trong truy n d n s là
nh ng m ch t h p nó
c s n xu t hàng lo t, và m ng liên l c tr thành m ng thông minh vì d
chuy n i t c
cho các lo i d ch v khác nhau thay i th t c, x lý tín hi u s (DSP) chuy n
i ph ng ti n truy n d n ...
H th ng thông tin s cho phép thông tin i u khi n

c cài t vào và tách dòng thông tin
th c hi n m t cách c l p v i v i b n ch t c a ph ng ti n truy n tin ( cáp ng tr c, cáp s i
quang, vi ba, v tinh..),. Vì v y thi t b báo hi u có th thi t k riêng bi t v i h th ng truy n d n.
Ch c n ng i u khi n có th thay i mà không ph thu c vào h th ng truy n d n, ng c l i h
th ng có th nâng c p không nh h ng t i các ch c n ng i u khi n c 2 u c a
ng truy n

1.3 KHÁI QUÁT M NG TRUY N S

LI U

Ngày nay v i s phát tri n c a k thu t và công ngh ã t o ra m t b c ti n dài trong l nh
v c truy n s li u. S k t h p gi a ph n c ng, các giao th c truy n thông các thu t toán ã t o ra
các h th ng truy n s li u hi n d i, nh ng ký thu t c s v n
c dùng nh ng chúng
c x lý
tinh vi h n. V c b n m t h th ng truy n s li u hi n i mô t nh hình 1..2. :

5


Giao ti p
DTE - DCE

Giao ti p
DTE - DCE

DTE

DCE

H th ng truy n ( nh n) tin

H th ng nh n ( truy n ) tin

Hình 1.2 Mô hình m ng truy n s li u hi n
a). DTE ( Data Terminal Equipment – Thi t b

DTE

DCE

Kênh truy n tin

i

u cu i d li u)

ây là thi t b l u tr và x lý thông tin. Trong h th ng truy n s li u hi n i thi DTE
th ng là máy tính ho c máy Fax ho c là tr m cu i ( terminal). Nh v y t t c các ng d ng c a
ng i s d ng ( ch ng trình, d li u ) u n m trong DTE Ch c n ng c a DTE th ng l u tr
các ph n m m ng d ng , óng gói d li u r i g i ra DCE ho c nh n gói d li u t DCE theo m t
giao th c ( protocol) xác nh DTE trao i v i DCE thông qua m t chu n giao ti p nào ó . Nh
v y m ng truy n s li u chính là n i các DTE l i cho phép chúng ta phân chia tài nguyên , trao
i d li u và l u tr thông tin dùng chung
b). DCE (Data Circuit terminal Equipment- Thi t b cu i kênh d li u )
ây là thu t ng dùng
ch các thi t b dùng
n i các DTE v i các
ng ( m ng) truy n

thông nó có th là m t Modem, Multiplexer, Card m ng...ho c m t thi t b s nào ó nh m t
máy tính nào ó trong tr ng h p máy tính ó là m t nút m ng và DTE
c n i v i m ng qua
nút m ng ó. DCE có th
c cài t bên trong DTE ho c ng riêng nh m t thi t b
c l p.
Trong thi t b DCE th ng có các ph n m m
c ghi vào b nh ROM ph n m m và ph n c ng
k t h p v i nhau
th c hi n nhi m v c a nó v n là chuy n i tín hi u bi u di n d li u c a
ng i dùng thành d ng ch p nh n
cb i
ng truy n. Gi a 2 thi t b DTE vi c trao i d
li u ph i tuân th theo chu n, d li u ph i g i theo m t Format xác nh. Thí d nh chu n trao
i d li u t ng 2 c a mô hình 7 l p là HDLC ( High level Data Link Control) Trong máy Fax thì
giao ti p gi a DTE và DCE ã thi t k và
c tích h p vào trong m t thi t b , ph n m m i u
khi n
c cài t trong ROM.

6


c). Kờnh truy n tin
Kờnh truy n tin l mụi tr
lm vi c

DTE

ng m trờn ú 2 thi t b DTE trao

C

D

i d li u v i nhau trong phiờn

E

F

DTE

Cỏp s i
quang

Cỏp ng
tr c

Transducerr

Modem

Hỡnh 1.3. Kờnh thụng tin
Trong mụi tr ng th c ny 2 h thụng
c n i v i nhau b ng m t o n cỏp ng tr c v m t
o n cỏp s i quang, modem C chuy n i tớn hi u s sang tớn hi u t ng t
truy n trong cỏp
ng tr c modem D l i chuy n tớn hi u ú thnh tớn hi u s v qua Tranducer E
chuy n i t

tớn hi u i n sang tớn hi u quang
truy n trờn cỏp s i quang cu i cựng Tranducer F l i chuy n
tớn hi u quang thnh tớn hi u i n
t i DTE

1.4. M NG TRUY N S

LI U

Mạng truy n số liệu bao gồm hai hay nhi u hệ thống truy n ( nhận ) tin nh hình 1..2.đ ợc
ghép nối với nhau theo nhiều hình thức nh phân cấp hoặc phân chia thành các trung tâm xử lý
trao đổi tin với các chức năng riêng ...
M ng truy n s li u l m t h th ng nh m n i cỏc mỏy tớnh l i v i nhau, s thụng tin gi a
chỳng
c th c hi n b i cỏc giao th c ó
c chu n hoỏ, cú ngh a cỏc ph n m m trong cỏc
mỏy tớnh khỏc nhau cú th cựng nhau gi i quy t m t cụng vi c ho c trao i thụng tin v i nhau.
Cỏc ng d ng tin h c ngy cng r ng rói do ú ó y cỏc h ng ng d ng m ng x lý s
li u, m ng u n i cú th cú c u trỳc tuy n tớnh c u trỳc vũng c u trỳc hỡnh sao... C u trỳc m ng
ph i cú kh n ng ti p nh n cỏc c thự khỏc nhau c a cỏc n v t c l m ng ph i cú tớnh a n ng
, tớnh t ng thớch
M ng s li u
c thi t k nh m m c ớch cú th n i nhi u thi t b
u cu i v i nhau .
truy n s li u ta cú th dựng m ng i n tho i ho c dựng
ng truy n riờng cú t c
cao . D ch
v truy n s l u trờn kờnh tho i l m t trong cỏc d ch v
u tiờn c a vi c truy n s li u. Trờn
m ng ny cú th cú nhi u mỏy tớnh cựng ch ng lo i ho c khỏc lo i

c ghộp n i l i v i nhau,
khi ú c n gi i quy t nh ng v n
phõn chia ti nguyờn .
cỏc mỏy tớnh cỏc u cu i cú th
lm vi c
c v i nhau c n ph i cú cựng m t protocol nh t nh .
D ng th c c a ph ng ti n truy n s li u
c qui nh b i b n ch t t nhiờn c a ng d ng,
b i s l ng mỏy tớnh liờn quan v kho ng cỏch v t lý gi a chỳng. Cỏc d ng truy n s li u trờn
cỏc d ng sau:
a) N u ch cú hai mỏy tớnh v c hai u t m t v n phũng, thỡ ph ng ti n truy n s li u cú
th ch g m m t liờn k t i m n i n gi n.Tuy nhiờn, n u chỳng to l c nh ng v trớ khỏc
nhau trong m t thnh ph hay m t qu c gia thỡ ph i c n n cỏc ph ng ti n truy n t i cụng

7


c ng.. M ng iên tho i công c ng
c dùng nhi u nh t, trong tr ng h p này s c n
thích nghi g i là Modem. S p x p truy n theo d ng này
c trình bày trên hình1.4

AP

nb

AP

H th ng ph c v
Truy n tin

H th ng ph c v
Truy n tin

PSTN

Modem

Modem

Hình 1.4 Truy n s li u n i qua m ng i n tho i công c ng dùng modem
b) Khi c n nhi u máy tính trong m t ng d ng, m t m ng chuy n m ch s
c dùng cho
phép t t c các máy tính có th liên l c v i nhau vào b t c th i i m nào. N u t t c máy tính
u n m trong m t toà nhà , có th xây d ng m t m ng riêng .M t m ng nh v y
c xem nh
m ng c c b LAN (Local Area Network) .Nhi u chu n m ng LAN và các thi t b liên k t ã
c
t o ra cho các ng d ng th c t . Hai h th ng m ng Lan c b n
c trình bày trên hình 1.5.
Khi máy tính
c t nhi u n i cách xa nhau c n liên l c v i nhau, ph i dùng n các
ph ng ti n công c ng .Vi c liên k t máy tính này t o nên m t m ng r ng l n,
c g i là m ng
di n r ng WAN (Wide Area Network). Ki u m ng WAN
c dùng ph thu c vào t ng ng
d ng t nhiên .
Máy tính A

Máy tính B

AP

AP
H th ng ph c v
Truy n tin

H th ng ph c v
Truy n tin

Hình 1.5. Các h th ng LAN c b n ( liên k t LAN qua backbone trong m t v n phòng )
Ví d n u t t c
li u quan tr ng gi
nhà cung c p ph
t o thành m ng t

8

các máy tính u thu c v m t công ty và có yêu c u truy n m t s l ng d
a các i m , thì gi i pháp n gi n nh t cho v n là thuê các
ng truy n t
ng ti n truy n d n và xây d ng h th ng chuy n m ch riêng t i m t I m
nhân .


Các gi i pháp thuê kênh ch hi u qu
i v i các công ty l n vì có t i h u ích cân i v i giá
thuê kênh. Trong h u h t các tr ng h p khác u c n n các m ng truy n d n công c ng . Bên
c nh vi c cung c p d ch v i n tho i công c ng, ngày nay h u h t các nhà cung c p d ch v
truy n d n u cung c p m t d ch v chuy n m ch s li u mang tính công c ng. Th t ra các m ng

này t ng t nh m ng PSTN là
c liên k t qu c t , ch khác ch
c thi t k chuyên cho
truy n s li u . Nh v y các ng d ng liên quan n máy tính
c ph c v b i m ng s li u
chuy n m ch công c ng PSDN. Ngoài ra còn có th chuy n i các m ng PSTN có s n sao cho
có th truy n
c s li u mà không c n dùng modem.Các m ng này ho t ng trong ch
s
(digital) hoàn toàn
c g i là m ng s liên k t a d ch v ISDN

1.4.1. Phân lo i m ng truy n s li u
M ng truy n s li u a d ng v ch ng lo i c ng nh v s l ng , có nhi u cách phân chia
m ng s li u
a). Phân lo i theo a lý
M ng n i b
M ng di n r ng
M ng toàn c u
b). Phân lo i theo tính ch t s d ng m ng
M ng truy n s li u kí sinh
M ng truy n s li u chuyên d ng
c). Phân lo i theo topo m ng
M ng tuy n tính
M ng hình sao
M ng vòng
d). Phân lo i theo k thu t
M ng chuy n m ch kênh
M ng chuy n m ch gói
M ng chuy n m ch thông báo

1.4.2. K thu t chuy n m ch gi a các node trong m ng
th c hi n vi c liên l c gi các thuê bao ng i ta t o ra m ng liên l c v i các NODE. Các
thuê bao
c n i n các node . các thuê bao
c n i vào m ng thông qua các Node. S l ng
các node ph thu c vào
l n c a m ng, nh v y m i thuê bao ch c n m t c ng I/O.
M i m ng bao g m các Node , các node
c n i v i nhau , s li u s truy n t ng i g i n
ng i nh n theo con
ng thông qua m ng, các Node
c n i v i nhau theo h ng truy n, s
li u
c nh
ng t Node này sang node này sang node khác.

1.4.2.1. K thu t chuy n m ch kênh
Liên l c thông qua chuy n m ch kênh c tr ng b i vi c cung c p các
ng n i c
nh gi a
2 thuê bao. S liên l c qua m ng chuy n m ch kênh bao g m 3 giai o n : xác l p, truy n s li u
và gi i phóng m ch
a) Xác l p m ch
Tr c khi có th truy n s li u ,
ng truy n c n
c thi t l p, T thuê bao truy nh p vào
m t node , node này c n ph i tìm các nhánh i qua m t s node khác
n
c thuê bao b g i
vi c tìm ki m này d a vào các thông tin v tìm

ng và các thông s khác, cu i cùng khi 2 node
thu c thuê bao g i và b g i
c n i v i nhau nó c n ki m tra xem node thu c thuê bao b g i có
b n không. Nh v y là con
ng n i t thuê bao g i n thuê bao b g i ã
c thi t l p

9


b) Truy n s li u
Thông tin b t u truy n t i m A n i m E có th trong d ng s ho c t ng t qua i m
n i m ch bên trong m i node, s n i m ch cho phép truy n 2 chi u toàn ph n và d li u có th
truy n 2 chi u.
c) Gi i phóng m ch
Sau khi hoàn thành s truy n, có tín hi u báo c a thuê bao g i (A) ho c b g i (E) báo cho các
node trung gian gi i phóng s n i m ch,
ng n i t A n E không còn n a.
ng n i
c
thi t l p tr c khi truy n d li u nh v y dung l ng các kênh c n ph i d tr cho m i c p thuê
bao và m i node c ng ph i có l ng chuy n m ch t ng ng bên trong b o m b o
cs
yêu c u n i m ch. Trong b chuy n m ch s l ng kênh n i ph i b o m b o su t c quá trình
yêu c u n i cho dù có hay không có d li u truy n qua.
Tuy nhiên khi
nh.

ng n i gi a 2 thuê bao

c n i thì d li u

c truy n trên m t

ng c

1.4.2.2. K thu t chuy n m ch thông báo
Chuy n m ch kênh có 2 nh c i m:
2 thuê bao c n ph i ho t

ng trong cùng th i gian truy n

Nh ng ngu n cung c p c ng ph i n

nh và cung c p qua m ng gi a 2 thuê bao

Hi n nay nh ng b c i n báo, th i n t , Files c a máy tính
c g i là nh ng thông báo và nó
c truy n qua m ng nh s trao i nh ng d li u s
c trao i 2 chi u gi a các thuê bao .
M t trong nh ng lo i m ch
ph c v s trao i thông tin ó
c g i là chuy n m ch thông
báo .
V i chuy n m ch thông báo không t n t i s thi t l p và cung c p l trình c
nh gi a 2 thuê
bao, m i thuê bao mu n truy n m t thông báo, nó s gán a ch c a ng i nh n vào thông báo.
Thông báo s
c chuy n qua m ng t node này qua node khác.T i m i node thông báo
c

nh n t m gi và chuy n sang node khác . các node thông th ng là nh ng máy tính nó gi thông
báo b
m. Th i gian tr
m ib
m bao g m c th i gian nh n thông báo vào node và
th i gian x p hàng ch
n l t mình
c chuy n n node sau . H th ng chuy n m ch
thông báo là h th ng luôn gi và chuy n ti p.

1.4.2.3.Chuy n m ch gói
Chuy n m ch gói g n gi ng chuy n m ch thông báo . Ch khác nhau c b n là
dài c a m t
kh i d li u a vào m ng
c ch thành các gói và
c g i i t i t ng th i i m, m i gói bao
g m d li u cùng v i a ch và các thông s c n thi t, các gói không ph i là file .
Trong m ng chuy n m ch gói có 2 cách truy n gói

c dùng : Datagram và Virtual Circuit

1. DATAGRAM : các gói là c l p gi ng nh trong chuy n m ch thông báo, các thông báo
c l p nhau. Cách truy n nh v y, m i gói c l p
ng i có th không gi ng nhau g i là
DATAGRAM ( DG)
2. M CH O ( Virtual Circuit ) : Trong m ch o s n i logic m ch
c thi t l p tr c khi
truy n m i gói, m i gói bây gi g m c nh n d ng VC và d li u. M i Node v i con
ng ã
nh bi t

c c n ph i truy n gói tr c ti p n âu không c n ph i tìm
ng n a. M t trong 2
tr m s ch m d t k t n i b ng cách truy n gói CLEAR REQUEST

10


Cùng m t th i gian m t tr m có th có nhi u VC n m t tr m khác và có th có nhi u VC n
nhi u tr m khác. Nh v y tính ch t c b n c a VC là
ng n i logic gi a 2 tr m
c thi t l p
tr c khi truy n d li u , i u ó không có ngh a là có m t con
ng c th nh trong chuy n
m ch kênh. Gói
c gi
m t node và s p hàng
c a ra trên
ng n i. Ch khác v i
DATAGRAM là trong VC NODE không c n tìm
ng cho m i gói mà nó ch làm m t l n cho
m t l n n i.
Chú ý : N u m t Node b h t t c các VC qua Node
thì gói tìm con
ng khác.

u b , còn v i DG n u node ó b h

Nh ng i u chính y u c a m ng chuy n m ch gói là :

Routing : Ch c n ng u tiên c a PS là nh n nh ng gói t tr m ngu n và cung c p nó n ng i

nh n, hoàn thành vi c ó, m t ho c nhi u con
ng thông qua m ng
c ch n, thông th ng
kh n ng cho phép nhi u h n 1. i u ó có ngh a là con
ng
c ch n c n ph i m b o m t
s yêu c u c n thi t trong ch c n ng
ng truy n nh chính xác , n gi n, n nh h p lý t i
u
S ch n
ng d a vào tiêu chu n n gi n là ch n
ng ng n nh t ( m t
ng v i node ít
nh t ) thông qua m ng. Th c t là ng i ta th ng dùng các con
ng có th i gian i là nh
nh t, Nh ng không ph i khi nào con
ng i có th i gian nh nh t c ng là con
ng ng n
nh t. Giá tr nh nh t bao g m cho t ng
ng và
ng thông qua m ng bao g m tích lu giá tr
bé nh t c a các
ng thành ph n, Nh ng i m c n quy t nh khi l a ch n g m:
S quy t

nh v th i gian

S quy t

nh v v trí

Routing phân tán
Routinh t p trung
M t trong nh ng cách tìm
ng n gi n là tìm
ng c
nh. Trong tr ng h p ó, m t
con
ng
c xác nh cho m t c p ngu n. M t th m c tìm
ng t i trung tâm
ct o
nên. th m c cho ta Node ngu n Node ích và node lân c n ph i qua. Th m c
cl ul i b
i u khi n trung tâm m ng.
M t k thu t tìm
ng n gi n khác là tìm
thông tin nào c a m ng và nó làm vi c nh sau :

ng

ng, K thu t này không yêu c u b t k

Gói g i t m t ngu n n m i Node lân c n. t i m i node n, gói v a m i
trên trên m i
ng ra, ngoài
ng nó n, và c ti p t c nh v y

n l i chuy n i

Trafic control : giá tr l u l ng trong m ng c n ph i i u hoà
t ng hi u su t và n nh công
su t. các ph n t c a Traffic control..Traffic control có 4 lo i v i m c ích khác nhau : Flow
control, Congestion control, Deadlock control.

Flow control liên quan n vi c i u ch nh l u l ng c a d li u truy n gi a 2 i m, c
s c a Flow control là cho phép b thu v i l u l ng sao cho không b tràn .
i n hình c a Flow control là th c hi n v i m t s lo i k thu t nh c a s tr

t

Congestion control là ki m tra s ngh n m c ích là n m
c s c a packet
c a
vào m ng theo m c . M ng chuy n m ch gói là là m t m ng x p hàng t i m i Node, các
gói
c x p hàng d a ra theo m t
ng ra nào ó, n u nh s l ng các gói n x p
11


hàng nhi u h n nhi u h n l ng các gói có th truy n thì
l n c a hàng càng phình ra,
còn n u nh l ng các gói n ( t c ) ít h n l ng g i i thì v n d x p hàng không x y
ra và t c
n b ng t c
truy n i. Trên m i
ng có các gói n ho c i. Ta có th
gi thi t r ng có 2 buffer cho m i
ng 1 dành cho các gói n và 1 dành cho gói x p

hàng chuy n i.
Trong tr ng h p, gói n nó
c l u l i b nh
m nc a
ng dây t ng ng, Node
ki m tra gói n và quy t nh
ng i và chuy n gói ó n buffer ra thích h p. gói
cx p
hàng ch
a ra v i kh n ng nhanh nh t, N u nh gói n quá nhanh so v i ho t ng c a Node
ho c quá nhanh so v i vi c xoá trong b nh
m ra thì
ng nhiên gói s
n mà không
c
gi l i và làm cho
ng truy n b ngh n.

Deadlock control M t Node không ch p nh n chuy n ti p các gói vì nó không có buffer
dùng

Error control ch c n ng cu i cùng c a chuy n m ch gói là ki m tra sai có nhi u nguyên
nhân d n n sai, m t gói trong chuy n m ch gói ó là :
ng n i h , Node h , Tr m
thu nh n h

1.5. CHU N HOÁ VÀ MÔ HÌNH THAM CHI U OSI
1.5.1. Ki n trúc phân t ng
gi m
ph c t p khi thi t k và cài t m ng m ng s li u

c thi t k theo quan i m
ki n trúc 7 t ng nguyên t c là : m i h th ng trong m t m ng u có s l ng t ng là 7 ch c n ng
c a m i t ng là nh nhau , xác nh giao di n gi a 2 t ng k nhau và giao th c gi a 2 t ng ng
m c c a 2 h th ng k t n i v i nhau .
Trên th c t d li u không
c truy n tr c ti p t t ng th i c a h th ng này sang t ng th i
c a h th ng kia ( tr t ng th p nh t tr c ti p s d ng
ng truy n v t lý ) . T h th ng g i
truy n sang h th ng nh n theo quy trình nh sau :
D li u t t ng i c a h th ng g i s i t t ng trên xu ng t ng d i và ti p t c n t ng d i
cùng – t ng v t lý qua
ng truy n v t lý chuy n n h th ng nh n và d li u s i ng c lên
các t ng trên n t ng ng m c th i. Nh v y 2 h th ng k t n i v i nhau ch có t ng v t lý m i
có k t n i v t lý còn các t ng khác ch có k t n i logic

1.5.2. Mô hình tham chi u
Mô hình OSI
c hình thành vào n m 1974 b i h i ng các tiêu chu n
c bi t nh t
ch c các tiêu chu n qu c t (ISO). Mô hình này, nh là mô hình liên k t các h th ng m , ho c
mô hình OSI, phân chia h th ng thông tin thành 7 l p. M i l p th c hi n m t ch c n ng riêng
bi t nh m t ph n công vi c
cho phép các ch ng trình ng d ng trên các h th ng khác liên
l c, n u nh chúng ang ho t ng trên cùng m t h th ng.
Mô hình OSI là m t mô hình ki n trúc c b n. Mô hình không dành riêng cho ph n m m ho c
ph n c ng nào. OSI miêu t các ch c n ng c a m i l p nh ng không cung c p ph n m m ho c
thi t k ph n c ng
ph c v cho mô hình này. M c ích sau cùng c a mô hình là cho kh n ng
ho t ng t ng lai c a nhi u thi t b truy n thông.
M t thi t b truy n thông có th

c thi t k d a trên mô hình này. Thông qua vi c
c p
nhi u l n b i các qui nh c a LAN, có m t s d li u và thông tin tho i
c thi t k theo mô
hình OSI.

12


Có 7 và ch 7 l p t o lên mô hình này (Vi c qui nh các m c và các l p có th
c s d ng,
hình 1.6 mô t các l p theo trình t t d i lên trên; L p v t lý (physical layer), l p liên k t d
li u Data link layer), l p m ng (Network layer), l p v n chuy n (Transport layer), l p t p h p
(Session layer), l p trình b y (presentation) và l p ng d ng (application layer). M i l p có m t
m c ích riêng và có ch c n ng c l p c a chúng.

ng d ng
Trình bày
Phiên
V n chuy n
M ng
Liên k t d li u
V t Lý

Application
Presentation
Session
Transport
Network
Datalink

Physical
Hình 1.6.. Mô hình OSI

Physical layer: L p này nh ngh a các ph ng pháp s d ng
truy n và thu d li u trên
m ng, nó bao g m: cáp, các thi t b
c s d ng
k t n i b giao ti p m ng c a tr m t i cáp.
Tín hi u liên quan t i d li u truy n/thu và kh n ng xác nh các l i d li u trê ph ng ti n
m ng ( the cable plant).
Datalink layer: l p này ng b hoá truy n d n và v n d ng i u khi n l i vào m c khung và
ph c h i thông tin có th truy n trên l p v t lí. Khuôn d ng khung và CRC (ki m tra vòng)
c
th c hi n t i các l p v t lý. L p này th c hi n các ph ng pháp truy nh p nh Ethernet và Token
Ring. Nó luôn cung c p a ch l p v t lí cho khung truy n.
Network layer: L p này i u khi n vi c chuy n ti p các thông báo gi a các tr m. Trên c s
m t s thông tin, l p này s cho phép d li u theo trình t gi a hai tr m
h n ch cho c hai
ng logic và v t lí. L p này cho phép các kh i d li u
c truy n t i các m ng khác thông
qua vi c s d ng m t s thi t b
c bi t nh router. Qua các router
c nh ngh a t i l p này.
Transport layer: L p này cung c p cho truy n d n end - to - end c a d li u ( tr m ngu n t i
tr m ích). Nó cho phép d li u
c truy n m t cách tin c y, và m b o r ng d li u
c
truy n ho c
c thu không có l i, chính xác theo trình t .
Session layer: L p này thi t l p, duy trì và c t t liên k t gi a hai tr m trên m t m ng. L p

này ch u trách nhi m biên d ch a ch tên tr m.
Presentation layer: L p này th c hi n chuy n i cú pháp d li u
áp ng yêu c u truy n
d li u c a các ng d ng qua môi tr ng OSI.
Application layer: L p này
c s d ng cho các ng d ng, ó là y u t
th c hi n trên
m ng. Các ng d ng nh truy n file, th i n t ...
Trên ây là nh ng gì mà mô hình OSI ã th c hi n. Ngay sau khi mô hình OSI này ra i thì
nó
c dùng làm có s
n i các h th ng m ph c v cho các ng d ng phân tán. T “m ”
ây nói lên kh n ng hai h th ng có th k t n i trao i thông tin v i nhau, n u chúng tuân th
theo mô hình tham chi n và các chu n liên quan.
i u quan tr ng nh t c a mô hình OSI là a ra các gi i pháp cho v n
truy n thông gi a
các tr m không gi ng nhau . Hai h th ng dù khác nhau nh th nào u có th truy n thông v i
nhau n u chúng b o m nh ng i u ki n sau :

13


Chúng cài t cùng m t t p các ch c n ng truy n thông.
Các ch c n ng ó
c t ch c thành m t t p các t ng các t ng ng m c ph i cung c p
các ch c n ng nh nhau
Các t ng ng m c ph i s d ng m t giao th c chung
b o m b o các i u ki n trên c n ph i có các chu n. Các chu n ph i xác nh các ch c
n ng và d ch v c a t ng. các chu n c ng ph i c ng xác nh các giao th c gi a các t ng ng
m c . Mô hình OSI 7 l p chính là c s

xây d ng các chu n ó.

1.5.3. Ph

ng th c ho t

ng

m i t ng trong mô hình OSI có 2 ph ng th c ho t ng : ph
(connection oriented) và ph ng th c không liên k t (connectionless)
V i ph
th c th

ng th c có liên k t tr

ng th c có liên k t

c khi truy n d li u c n thi t l p m t liên l t logic gi a các

ng m c. nh v y quá trình truy n thông g m 3 giai o n:
Thi t l p liên k t logic : 2 th c th

ng m c

2 h th ng s th

ng l

ng v i nhau v các

thông s s s d ng trong giai o n sau
Truy n d li u : D li u s

c truy n v i c ch ki m soát và qu n lý kèm theo ( nh

ki m soát l i , ki m soát lu ng, c t/h p d li u )
Hu b liên k t : gi i phóng các tài nguyên h th ng ã

c c p phát cho liên k t

dùng

cho các liên k t khác
M i giai o n trên th

ng

c th hi n b ng m t hàm t

ng ng. Thí d hàm connect th

hi n giai o n thi t l p liên k t, hàm Data th hi n giai o n truy n d li u và hàm Disconnect th
hi n giai o n hu b liên k t. Cùng v i 4 hàm nguyên thu trên cho m i giai o n ta s có 12 th
t c chính
Còn
li u

xây d ng các d ch v và các giao th c chu n theo ki u OSI.
i v i ph

ng th c không liên k t thì không c n thi t l p liên k t logic và m i

c truy n

c l p v i các

n v d li u tr

c ho c sau nó. Ph

nv d

ng th c này ch có duy

nh t m t giai o n truy n d li u
So sánh 2 ph
c y, do
Ph

ng th c ho t

ng trên thi ph

ng th c có liên k t cho phép truy n d li u tin

c ki m soát và qu n lý ch t ch theo t ng liên k t lôgic, nh ng cài

ng th c không liên k t cho phép các PDU có th
t i ích, thích nghi

t p h p l i các PDU
dùng chung m t ph

c v i s thay
chuy n t i ng
ng th c ho t

c truy n i theo nhi u

t khó kh n .
ng khác nhau

i tr ng thái c a m ng, nh ng l i g p ph i khó kh n khi
i dùng. V nguyên t c 2 t ng lân c n không nh t thi t ph i

ng.

III. PH N TÓM T T
Trong xã h i thông tin yêu c u
c có thông tin m t cách nhanh chóng, chính xác , và k p
th i là nhu c u c n thi t c a m i ng i. Trên các ph ng ti n truy n thông c n ph i m b o
ph c v t t nh c u này. Các sinh viên sau khi h c xong ch ng này s ph i n m
c các n i
dung chính nh sau :

14


Chuy n i thông tin thành tín hi u, các d ng tín hi u, gia công ch bi n tín hi u, u i m n i b t
c a tín hi u s . Các m ng truy n thông s li u, nh ng mô hình truy n thông c i n và các mô

hình truy n s li u hi n i. Các kh i chính c a m ng truy n s li u hi n i bao g m:

Các thi t b
u cu i d li u. DTE ( Data Terminal Equipment) ây là thi t b l u tr và x
lý thông tin. Trong h th ng truy n s li u hi n i thi DTE th ng là máy tính ho c máy Fax
ho c là tr m cu i ( terminal). Nh v y t t c các ng d ng c a ng i s d ng ( ch ng trình, d
li u ) u n m trong DTE Ch c n ng c a DTE th ng l u tr các ph n m m ng d ng , óng gói
d li u r i g i ra DCE ho c nh n gói d li u t DCE theo m t giao th c ( protocol) xác nh DTE
trao i v i DCE thông qua m t chu n giao ti p nào ó . Nh v y m ng truy n s li u chính là
n i các DTE l i cho phép chúng ta phân chia tài nguyên, trao i d li u và l u tr thông tin dùng
chung
Thi t b cu i kênh d li u DCE (Data Circuit terminal Equipment-) ây là thu t ng dùng
ch các thi t b dùng
n i các DTE v i các
ng ( m ng) truy n thông nó có th là m t
Modem, Multiplexer, Card m ng...ho c m t thi t b s nào ó nh m t máy tính nào ó trong
tr ng h p máy tính ó là m t nút m ng và DTE
c n i v i m ng qua nút m ng ó. DCE có
th
c cài t bên trong DTE ho c ng riêng nh m t thi t b
c l p. Trong thi t b DCE
th ng có các ph n m m
c ghi vào b nh ROM ph n m m và ph n c ng k t h p v i nhau
th c hi n nhi m v c a nó v n là chuy n i tín hi u bi u di n d li u c a ng i dùng thành
d ng ch p nh n
cb i
ng truy n. Gi a 2 thi t b DTE vi c trao i d li u ph i tuân th
theo chu n, d li u ph i g i theo m t Format xác nh. Thí d nh chu n trao i d li u t ng 2
c a mô hình 7 l p là HDLC ( High level Data Link Control) Trong máy Fax thì giao ti p gi a
DTE và DCE ã thi t k và

c tích h p vào trong m t thi t b , ph n m m i u khi n
c cài
t trong ROM.
Kênh truy n tin Kênh truy n tin là môi tr
nhau trong phiên làm vi c c a mình

ng mà trên ó 2 thi t b DTE trao

i d li u v i

Phân lo i m ng truy n s li u theo các tiêu chí :
a). Phân lo i theo a lý
b). Phân lo i theo tính ch t s d ng m ng
c). Phân lo i theo topo m ng
d). Phân lo i theo k thu t
K thu t chuy n m ch gi a các node trong m ng
K thu t chuy n m ch kênh
S liên l c qua m ng chuy n m ch kênh bao g m 3 giai o n :
xác l p,
truy n s li u
gi i phóng m ch

K thu t chuy n m ch thông báo
V i chuy n m ch thông báo không t n t i s thi t l p và cung c p l trình c
bao,

nh gi a 2 thuê

gi và chuy n ti p.
M i thuê bao mu n truy n m t thông báo, nó s gán

a ch c a ng

i nh n vào thông báo. Thông

15


báo s
gi

c chuy n qua m ng t node này qua node khác.T i m i node thông báo

và chuy n sang node khác . các node thông th
Th i gian tr
hàng
ch
luôn

nl

m ib
t mình

ng là nh ng máy tính nó gi thông báo

c nh n t m
b

m.

m bao g m c th i gian nh n thông báo vào node và th i gian x p
c chuy n

n node sau . H th ng chuy n m ch thông báo là h th ng

Chuy n m ch gói
Chuy n m ch gói g n gi ng chuy n m ch thông báo . Ch khác nhau c b n là
dài c a m t
kh i d li u a vào m ng
c ch thành các gói và
c g i i t i t ng th i i m, m i gói bao
g m d li u cùng v i a ch và các thông s c n thi t, các gói không ph i là file .
Trong m ng chuy n m ch gói có 2 cách truy n gói

c dùng : Datagram và Virtual Circuit

1. DATAGRAM : các gói là c l p gi ng nh trong chuy n m ch thông báo, các thông báo
c l p nhau. Cách truy n nh v y, m i gói c l p
ng i có th không gi ng nhau g i là
DATAGRAM ( DG)
3. M CH O ( Virtual Circuit ) : Trong m ch o s n i logic m ch
c thi t l p tr c khi
truy n m i gói, m i gói bây gi g m c nh n d ng VC và d li u. M i Node v i con
ng ã
nh bi t
c c n ph i truy n gói tr c ti p n âu không c n ph i tìm
ng n a. M t trong 2
tr m s ch m d t k t n i b ng cách truy n gói CLEAR REQUEST

Ki n trúc phân t ng
gi m
ph c t p khi thi t k và cài t m ng m ng s li u
c thi t k theo quan i m
ki n trúc 7 t ng nguyên t c là : m i h th ng trong m t m ng u có s l ng t ng là 7 ch c n ng
c a m i t ng là nh nhau , xác nh giao di n gi a 2 t ng k nhau và giao th c gi a 2 t ng ng
m c c a 2 h th ng k t n i v i nhau. Nh v y 2 h th ng k t n i v i nhau ch có t ng v t lý m i
có k t n i v t lý còn các t ng khác ch có k t n i logic
Mô hình tham chi u
Mô hình OSI là m t mô hình ki n trúc c b n. Mô hình không dành riêng cho ph n m m ho c
ph n c ng nào. OSI miêu t các ch c n ng c a m i l p nh ng không cung c p ph n m m ho c
thi t
k ph n c ng
ng t

ph c v cho mô hình này. M c ích sau cùng c a mô hình là cho kh n ng ho t

ng lai c a nhi u thi t b truy n thông.

IV. PH N CÂU H I VÀ BÀI T P
Câu 1 : Trong h th ng truy n s li u các khôi c b n g m có

16

A

2 kh i

B

4 Kh i

C

5 Kh i

D

7 Kh i


Câu 2 :

truy n d li u t m t i m này
A

Ngu n tin, ích thu tin

B

Ngu n tin, Môi tr

C

Môi tr

D

C A và C

Câu 3 :

n i m khác c n ph i có s tham gia c a

ng truy n tin

ng truy n tin

c tr ng chung có tính nguyên lý cho t t c các h th ng truy n s li u là :
A

. Các thi t b dùng trong h th ng là gi ng nhau

B

. Truy n s li u có i u khi n

C.

. Truy n t i thông tin t

D

. A và B

Câu 4 : Môi tr

i m này

n i m khác.

u dúng

ng truy n tin là

A

. Không gian t do

B

. Các ph

C

. Là ph

D

. C 3 ý trên

ng ti n v t lý b t k có trên m ng
ng ti n mang d li u t i ích thu
u úng

Câu 5: Ngu n tin trong h th ng truy n là n i
A

. T o ra thông i p

B

. Phát sinh và chuy n thông i p lên môi tr

C.

H th ng máy phát sóng

D

. C 3 ý trên

ng truy n

u sai

Câu 6 : Phát bi u nào sau ây là úng
A

D ng thông tin c n truy n.ph thu c môi tr

B

D ng thông tin c n truy n.ph thu c ki u ngu n tin

C

D ng thông tin c n truy n.ph thu c ích thu

D

D ng thông tin c n truy n quy t

Câu 7 : Trong m t h th ng truy n s li u, hi n t
A

ng truy n

nh ki u ngu n tin, môi tr

ng và ích thu

ng nhi u có th

Làm thông i p b ng t quãng

17


B.

Xâm nh p không mong mu n nào vào tín hi u

C

Do nhi u ngu n nhi u khác nhau

D.

C 3 ý trên

u úng

Câu 8: Thông tin s li u liên quan
A

M t t h p ngu n tin

B

Môi tr

C
D

n

ng truy n tin

ích thu tin
C 3 ý trên

Câu 9 :Tín hi u

c truy n trên m ng d li u là

A

T t c nh ng gì mà con ng

i mu n trao

B

Thông tin mà con ng

C

Nh ng thông tin nguyên thu

D

C ba ý trên

i mu n trao

i v i nhau

i v i nhau

c gia công

truy n i trên m ng

u úng

Câu 10: X lý tín hi u là
.A

Gia công tín hi u

B

Ch bi n tín hi u

C

Làm cho tín hi u phù h p v i m c ích và phù h p v i

D

C ba ý trên

Câu 11:

u úng

u i m c a tín hi u s

là

A

Có nhi u kh n ng ch ng nhi u t t

B

Có th dùng các b l p

C

Nó k t h p

D

C ba ý trên

tái t o l i tín hi u

c m i ngu n d ch v hi n ang có

Câu 12 : DTE và DCE là nh ng thi t b
A

18

Có ch c n ng gi ng nhau nh ng có tên g i khác nhau

B

u là thi t b

u cu i c a kênh truy n

C

u là thi t b

u cu i d li u

ng truy n v t lý


D

Là hai thi t b khác nhau

Câu 13 : Trong thi t b DCE có
A

Các ph n m m

c ghi vào b nh ROM

B

Không có ph n m m nào

C

Ph n m m và ph n c ng k t h p v i nhau

D

A và C là nh ng ý úng

th c hi n nhi m v

Câu 14 : Ch c n ng c a DTE
A

L u tr các ph n m m ng d ng

B

óng gói d li u r i g i ra DCE

C

Nh n gói d li u t DCE

D

C ba ý trên

u úng

Câu 15: N u ch có hai máy tính và c hai

u

A

Ph

B

Ph i dùng modem

C

Ph i truy n qua h th ng PSTN

D

Ph i truy n qua h th ng ISDN

t

m t v n phòng, thì.

ng ti n truy n s li u có th ch g m m t liên k t i m n i

n gi n

Câu 16 : Khi c n nhi u máy tính trong m t ng d ng thì c n ph i
A

M t m ng chuy n m ch s
c dùng cho phép t t c các máy tính có th liên
l c v i nhau vào b t c th i i m nào

B

Xây d ng m t mang LAN

C

N u t t c máy tính
riêng

D

M t trong ba ý trên

u n m trong m t toà nhà , có th xây d ng m t m ng

Câu 17 : M ng s li u có th phân lo i thành
A

Phân lo i theo

a lý

B

Phân lo i theo topo m ng

C

Phân lo i theo k thu t

D

C ba cách trên

19


Câu 18 : Liên l c thông qua chuy n m ch kênh c tr ng b i vi c cung c p các

nh gi a 2 thuê bao. S liên l c qua m ng chuy n m ch kênh bao g m
A

2 giai o n

B

3 giai o n

C

4 giai o n

D

T t c các ý trên

u sai

Câu 19: Liên l c thông qua chuy n m ch kênh c tr ng b i vi c cung c p các
nh gi a 2 thuê bao. S liên l c qua m ng chuy n m ch kênh bao g m
A

2 giai o n

B

4 giai o n

C

8 giai o n

D

T t c các ý trên

ng n i c

ng n i c

u sai

Câu 20 : Mô hình OSI là m t mô hình ki n trúc c b n.
A

Không dành riêng cho ph n m m ho c ph n c ng nào.

B

.Mô hình này có 5 l p

C

Cho kh n ng ho t

D

A và C là úng

ng t

ng lai c a nhi u thi t b truy n thông

V. TÀI LI U THAM KH O
[1]. Michael Duck, Peter Bishop, Richard Read. Data communication, addison –wesley
1996.
[2].

Trung Tá. Công ngh ATM - gi i pháp cho m ng vi n thông b ng r ng 1998

[3] Nguy n h ng S n, Hoàng
2002.

c H i. K thu t truy n s li u. Nhà xu t b n Lao

[4] William Stallings, Data and computer communications, Prentice Hall, 2004.

20

ng


CH

NG 2

GIAO TI P V T LÝ VÀ MÔI TR

NG TRUY N D

LI U

I PH N GI I THI U
Ch

ng này
c trình bày thành các m c chính
Các lo i tín hi u :

c s p x p nh sau:

S suy gi m và bi n d ng tín hi u
Môi tr

ng truy n d n

Chu n giao ti p v t lý

M c ích : Giúp sinh viên th y rõ các lo i tín hi u
c dùng trong h th ng truy n s li u
hi n i. Khi hai u cu i k t n i v i nhau b ng t c
v a ph i có th truy n d li u b ng
các dây ôi không xo n và các m ch giao ti p n gi n Khi dùng môi tr ng truy n khác
nhau c n ph i chuy n i các tín hi u i n t các DTE thành d ng tín hi u phù h p v i
ng
truy n nh h ng c a suy gi m và bi n d ng nói chung có th làm thoái hoá m t tín hi u
trong quá trình truy n S suy gi m tín hi u gia t ng theo m t hàm c a t n s . B ng thông ch ra
các thành ph n t n s nào c a tín hi u s
c truy n qua kênh mà không b suy gi m. M t

ng
truy n 2 dây không xo n là môi tr ng truy n d n n gi n nh t, Chúng ta có th lo i b các tín
hi u nhi u b ng cách dùng cáp xo n ôi,. M c dù có nhi u c i ti n nh ng các lo i dây cáp kim
lo i v n b gi i h n v t c
truy n d n. Cáp quang khác xa v i các lo i cáp tr c ây, cáp
quang mang thông tin d i d ng các chùm dao ng c a ánh trong s i thu tinh. S li u c ng có
th truy n b ng cách dùng sóng i n t qua không gian t do nh các h th ng thông tin v tinh.
M t chùm sóng vi ba tr c x trên ó mang s li u ã
c i u ch ,
c truy n n v tinh t
tr m m t t
Nh ng khái ni m v tín hi u, t c , b ng thông, s suy gi m tín hi u, s bi n d ng, can
nhi u, t p âm nh ng nh h ng c a chúng trong ch t l ng truy n. nh h ng c a môi tr ng
truy n n ch t l ng truy n và nh ng chu n giao ti p v t lý ã quy nh nh m nâng cao ch t
l ng truy n Yêu c u : M i sinh viên khi c hi u ch ng này ph i t mình ánh giá ki n th c
c a mình theo các v n chính sau :
Các lo i tín hi u ang

c dùng trong m ng truy n s li u hi n

S suy gi m và bi n d ng c a tín hi u trên
nào ?
Môi tr

ng truy n s li u

Các chu n giao ti p v t lý

i

ng truy n ph thu c vào nh ng y u t

c phân lo i nh th nào ?
c s d ng hi n nay là nh ng chu n gì ?

II. N I DUNG
2.1 CÁC LO I TÍN HI U
Khi hai u cu i k t n i v i nhau b ng t c
v a ph i có th truy n d li u b ng các dây
ôi không xo n và các m ch giao ti p n gi n. Các m ch giao ti p này thay i các m c tín
hi u
c dùng bên trong thi t b thành m c tín hi u t ng thích v i cáp n i. Tuy nhiên khi
s khác bi t gi a các u cu i và t c
bit gia t ng c n ph i dùng các k thu t và m ch ph c
t p h n. H n n a n u các u cu i n m cách xa nhau trên ph m vi qu c gia hay qu c t và
21


không có các d ch v truy n s li u công c ng, thì ch có cách dùng các
ng truy n
c
cung c p b i các nhà khai thác d ch v i n tho i và các d ch v vi n thông khác. Khi dùng
môi tr ng này c n ph i chuy n i các tín hi u i n t các DTE thành d ng tín hi u analog
mang các thông i p àm tho i. T ng t khi nh n c ng c n chuy n i tr v d ng tín hi u
phù h p v i d ng tín hi u
c dùng b i DTE ích.
2.1.1 Tín hi u dùng theo chu n V.28
Các m c tín hi u
c quy nh dùng cho m t s giao ti p EIA/ITU-T
c ch ra trong

khuy n ngh v.28. Chu n V.28
c xem là giao ti p i n không cân b ng. Các tín hi u i n
áp
c dùng trên
ng dây là i x ng so v i m c tham chi u g c (ground) và ít nh t là
m c, +3vdc cho bit 0 và -3vdc cho bit 1. Trong th c t ngu n cung c p cho m ch giao ti p có
m c i n th là 12vdc hay 15vdc, các m ch truy n c n chuy n m c tín hi u i n áp th p
trong các thi t thi t b sang m c i n áp cao ngoài
ng dây. Các m c tín hi u
c dùng
ây cao h n so v i m c c a TTL (2.0v – 5.0 v là m c 1 và 0.2v – 0.8v là m c 0) có tác d ng
ch ng suy gi m và lo i nhi u t t.
2.1.2. Tín hi u Dòng 20mA
M t d ng tín hi u khác có th ch n bên c nh EIA –232D/v.28 là giao ti p dòng 20mA tên c a
giao ti p này ng ý r ng dùng tín hi u là dòng i n thay cho i n áp.M c dù không m r ng t c
nh ng nó t ng kho ng cách v t lý gi a 2 thi t b thông tin. Ti p c n c b n
c trình b y trên hình
2.11 .Ho t ng chính là tr ng thái chuy n m ch
c i u khi n b i lu ng bit d li u truy n :
chuy n m ch óng t ng ng v i bit 1 ,do ó cho dòng 20mA qua ,và ng c l i chuy n m ch m
cho bit 0 do ó không cho dòng 20mA qua.T i u thu dòng i n
c phát hi n b i m ch c m bi n
dòng và các tín hi u nh phân
c tái t o l i giao ti p này lo i b nhi u t t h n so v i giao ti p i u
khi n b ng i n áp. Phù h p v i
ng dây dài ( n 1Km), nh ng t c v a ph i.

2.1.3. Tín hi u dùng theo chu n RS-422A/V.11
N u mu n t ng kho ng cách v t lý và t c
chúng ta s dùng RS-422A/V.11.Chu n này c b n

d a trên cáp xo n ôi và m ch thu phát vi phân và
c xem nh giao ti p i n cân b ng. M t
m ch phát vi phân t o ra tín hi u sinh ôi b ng nhau và ng c c c theo m i tín hi u nh phân 0
hay 1 khi
c truy n. T ng t m ch thu ch c m nh n theo hi u s gi a hai tín hi u trên hai
u vào c a chúng nh ó nhi u tác ng ng th i lên c 2 dây s không nh h ng n tín hi u
c n thu. M t d n xu t c a RS- 422A/V.11 và RS –423/V10 có th
c dùng cho các u ra i n
áp không cân b ng b i các giao ti p EIA-232D/V.24 v i m t b thu vi phân RS- 22A/V.11 thích
h p trong tr ng h p dùng cáp xo n ôi, truy n c ly 10m v i t c
10Mbps và 1Km v i t c
100kbps.

2.1.4 Các tín hi u truy n trên cáp

ng tr c

Không nh b ng thông th p s n có trong k t n i qua m ng chuy n m ch i n tho i , b ng thông
h u h n trong cáp ng tr c có th lên n 350MHz (hay cao h n). Có th dùng b ng t n cao này
m t trong 2 cách :

Ch
b ng c b n : trong t t c b ng thông s n có
cao (10Mbps hay cao h n).
Ch
b ng r ng : trong ó b ng thông s n có
nh h n trên m t cáp.

22

c dùng

ti p nh n m t kênh t c

c chia thành m t s các kênh có t c


2.1.4.1.Ch

b ng c b n

Trong ch
này cáp
c di u khi n b i m t ngu n i n áp t i m t u. Nh hình d ng c a
cáp nên h n ch
c can nhi u t ngoài,. phù h p v i truy n s li u t c
cao lên n 10Mbps
qua kho ng cách vài tr m mét.

2.1.4.2.Ch

b ng r ng

Dùng ch
,các kênh truy n
c th c hi n trên m t cáp nh k thu t ghép kênh phân t ng
FDM (Frequency Division multiplexing).FDM yêu c u m t modem RF (Radio Frequency) gi a
m i thi t b và cáp. Dùng thu t ng RF vì m i kênh dùng t n s thu c ph t n RF. Sóng mang
truy n
c i u ch b ng d li u truy n và sóng thu

c gi i i u ch
suy ra s li u.

2.1.5. Các tín hi u cáp quang
Có m t s d ng mã hoá tín hi u quang.M t d a trên l c
mã hoá l ng c c. Lo i này t o ra
u ra quang 3 m c, phù h p v i ho t ng c a cáp t DC n 50 Mbps. 3 m c n ng l ng quang
là : zero, m t n a m c t i a và m c t i a. Module truy n th c hi n t các m c i n áp nh phân
bên trong sang tín hi u quang 3 m c t lên cáp nh các b n i c bi t và m t LED t c
cao.
T i b thu, cáp
c k t cu i v i m t b n i c bi t i n diode thu quang t c
cao ng
trong m t module thu c bi t. Module này ch a các m ch i n t c n cho vi c chuy n i tín
hi u t o ra b i diode quang t l v i m c ánh sáng , thành các m c i n áp bên trong t ng ng
v i bit 1 và 0.

2.1.6. Tín hi u v tinh và Radio
Kênh truy n trong các h th ng v tinh và radio
c t o ra nh ghép kênh phân chia t n s
(FDM Frequency Division multiplexing). Bên c nh ó dung l ng s n có c a m i kênh còn
c
chia nh h n nh k thu t ghép kênh phân th i gian ng b (TDM : Time Division multiplexing)
Có m t s ph ng pháp i u khi n truy xu t khác nhau
ph n dung l ng có s n.

c dùng

i u khi n truy xu t vào

Truy xu t ng u nhiên : t t c các tr m tranh ch p kênh truy n theo ng u nhiên (không
có i u khi n).
Gán c

nh : c khe th i gian c ng nh t n s

c gán tr

c cho m i tr m

Gán theo yêu c u : khi m t tr m mu n truy n s li u , tr c h t nó yêu c u dung
l ng kênh t trung tâm trung tâm có ch c n ng phân ph i dung l ng truy n cho các
tr m yêu c u.
Truy xu t ng u nhiên là ph ng pháp truy xu t c i n nh t và
c dùng l n u tiên
i u
khi n truy xu t m t kênh v tinh dùng chung (chia s ) Nó ch dùng v i các ng d ng trong ó
d ng th nh t là toàn b t i
c cung c p ch là ph n nh c a dung l ng kênh có s n và d ng
th hai là t t c các ho t ng truy n phân b ng u nhiên.
V i ph ng pháp gán c
nh , c khe th i gian và kênh t n s
c gán tr c cho m i tr m.
Nhìn chung vi c gán tr c các kênh t n s d h n gán khe th i gian. Ví d : trong các ng d ng
v tinh d a vào hub trung tâm m t kênh t n s c
nh
c gán cho m i VSAT và sau ó trung
tâm phát qu ng bá (broadcast) lên các kênh t n s
c gán tr c khác. Nhìn chung vì ch có m t
kênh t hub n VSAT, nên b ng t n c a kênh này r ng h n so v i kênh

c dùng cho ho t
ng truy n t VSAT n hub. Thông th ng t c
bit là 64kbps cho m i kênh VSAT n hub
và n 2Mbps cho kênh broadcast t hub n VSAT. L c
i u khi n truy xu t này
cg i
là a truy xu t phân t n
c gán tr c (preassigned fequency-division multiple access hay
preassigned FDMA).

23