Giáo án Ngữ văn 7 bài 1: Mẹ tôi

TUẦN 1 - TIẾT 2
BÀI 1: MẸ TÔI
( Trích Những tấm lòng cao cả_Et-môn-đô đơ A-mi-xi)
I.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT.
Qua bức thư của một người cha gửi cho một đứa con mắc lỗi với mẹ, hiểu tình yêu
thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng đối với mỗi người.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG.
1. Kiến thức:
- Sơ giản về Et-môn-đô đơ A-mi-xi.
- Cách giáo dục vừa nghiêm khắc tế nhị, có lí và có tình của người cha khi con mắc lỗi.
- Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư.
2. Kĩ năng.
- Đọc – hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư.
* Kĩ năng sống: - Tự nhận thức và xác định được giá trị của lòng nhân ái, tình thương và
trách nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình.
- Giao tiếp, phản hồi / lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ / ý tưởng, cảm nhận của bản
thân về các ứng xử thể hiện tình cảm của các nhân vật, giá trị nội dung và nghệ thuật của
văn bản.
3. Thái độ
- Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha ( tác giả bức thư) và người
mẹ nhắc đến trong bức thư.
III. CHUẨN BỊ.


- GV: SGK, bài soạn, sách GV
- HS:SGK, bài soạn
IV.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
1. Ổn định lớp.
- Ổn định trật tự
- Kiểm tra sĩ số
2. Dạy bài mới:

Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
Trong cuộc đời mỗi chúng ta, người mẹ có 1 vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao,
thiêng liêng và cao cả, nhưng không phải khi nào ta cũng có ý thức hết được điều
đó. Chỉ đến khi mắc những lỗi lầm ta mới nhận ra tất cả. Văn bản “Mẹ tôi” sẽ cho
ta 1 bài học.

Hoạt động 2: Giới thiệu:

I.Giới thiệu chung.

-Mục tiêu:HS nắm được tác giả tác phẩm, đại ý 1. Tác giả: E. A-mi-xi ( 1846 của bài.
1908), nhà văn Ý là tác giả của
rất nhiều tác phẩm nổi tiếng
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ.
cho thiếu nhi.
- Gv gọi hs đọc
2. Tác phẩm: Văn bản “ Mẹ
? Trình bày ngắn gọn những hiểu biết của em về
tôi” trích trong tác phẩm “
tác giả?
GV bổ sung:
Những tấm lòng cao cả” 1886
Cuộc đời hoạt động, cuộc đời văn chương là 1 .
Tình yêu thương & hạnh phúc của con người là lí
tưởng cảm hứng sáng tác văn chương của ông kết II. Đọc, hiểu chú thích, bố
cục, thể loại.
tinh thành một chủ nghĩa nhân văn lấp lánh.
? Em biết gì về tác phẩm “Những tấm lòng cao 1.Đọc:

cả ” của tác giả ?

2.Chú thích: (Sgk)

Hoạt động 3: Đọc, hiểu chú thích, thể loại GV: hướng dẫn HS đọc: Giọng chậm rãi, tình
cảm, tha thiết và nghiêm.
- GV: đọc mẫu.
- GV: gọi 3 – 4 HS đọc tiếp cho đến hết
- GV: nhận xét.
- Gọi học sinh đọc lại chú thích sách giáo khoa.
- GV: giải thích từ: Khổ hình (hình phạt nặng
nề, tàn nhẫn, làm đau đớn kéo dài); Vong ân bội
nghĩa (quên ơn, phản lại đạo nghĩa); Bội bạc
(phản lại người tốt, người từng có ơn, từng giúp
đỡ mính).
? Theo em, bài văn chia làm mấy phần ? Đó là
những phần nào? Nội dung chính của từng phần.
? Em hãy tóm tắt nội dung chính của văn bản.
* Tóm tắt: En-ri-cô ăn nói thiếu lễ độ với mẹ.
Bố biết chuyện, viết thư cho En-ri-cô với lời lẽ
vửa yêu thương vừa tức giận. Trong thư, bố nói về
tình yêu, về sự hi sinh to lớn mà mẹ đã dành cho
En-ri-cô…Trước cách ứng xử khéo léo và tế nhị
nhưng kiên quyệt, gay gắt của bố, En-ri-cô vô
cùng hối hận.
Tại sao văn bản là một bức thư người bố gửi
cho con nhưng nhan đề lại lấy tên là “Mẹ Tôi”?
 Thứ 1, nhan đề ấy là của chính tác giả AMi-Xi đặt cho đoạn trích. Mỗi truyện nhỏ trong
“Những tấm lòng cao cả” đều có một nhan đề do
tác giả đặt.

3.Bố cục: 3 phần

 Thứ 2, khi đọc kỹ chúng ta sẽ thấy tuy bà mẹ
không xuất hiện trực tiếp trong câu chuyện nhưng
đó lại là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều
hướng tới để làm sáng tỏ.

- Mở đoạn: Nêu hoàn cảnh
người bố viết thư cho con.
- Thân đoạn: Tâm trạng của
người bố trước lỗi lầm của
người con.
- Kết đoạn: Bố muốn con xin
lỗi mẹ; thể hiện tình yêu của
mình với con.
4. Thể loại:
Thư từ - biểu cảm.


- Văn bản được viết theo thể loại nào? Về hình
thức văn bản có gì đặc biệt?
( Mang tính chuyện nhưng được viết dưới hình
thức bức thư ( qua nhật ký của con)

Hoạt động 4: Tìm hiểu văn bản.

III. Tìm hiểu văn bản:

-Mục tiêu: Phân tích và hiểu được nội dung văn 1. Thái độ của người cha trước

bản.
lỗi lầm của con.
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, - Sự hỗn láo của con như nhát
phân tích ,nêu và giải quyết vấn đề.
dao đâm vào tim bố => so
sánh
- Nhan đề “ mẹ tôi”
- Tại sao đây là bức thư người bố gửi con mà tác
giả lấy nhan đề là “ mẹ tôi”?(Con ghi nhật ký)
- Con mà lại xúc phạm đến mẹ
- Mẹ là tiêu điểm để hướng tới, để làm sáng tỏ ư? => câu hỏi tu từ
mọi vấn đề

- Thà bố không có con…. bội
- Nêu nguyên nhân khiến người cha viết thư cho bạc => câu cầu khiến
con?
- Chú bé nói không lễ độ với mẹ -> cha viết thư
giáo dục con
- Những chi tiết nào miêu tả thái độ của người cha
trước sự vô lễ của con?
- Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào
tim bố vậy


- Bố không thể nén được cơn giận
- Con mà lại xúc phạm đến mẹ ư?
- Thà bố không có con còn hơn là thấy con bội
bạc. Con không được tái phạm nữa.
- Trong một thời gian con đừng hôn bố.
- Em có nhận xét gì về nghệ thuật sử dụng trong

phần trên?
- So sánh => đau đớn
- Câu cầu khiến => mệnh lệnh

- Người cha ngỡ ngàng , buồn
- Câu hỏi tu từ => ngỡ ngàng
bã , tức giận ,cương quyết ,
- Qua các chi tiết đó em thấy được thái độ của cha nghiêm khắc nhưng chân
như thế nào?
thành nhẹ nhàng.
GV phân tích thêm đoạn “ Khi ta khôn lớn -> đó”
? GV nêu vấn đề :
Có ý kiến cho rằng bố En-ri-cô quá nghiêm khắc
có lẽ ông không còn yêu thương con mình? Ý
kiến của em?
GV: Bố rất yêu con nhưng không nuông chiều,
xem nhẹ, bỏ qua. Bố dạy con về lòng biết ơn kính
trọng cha mẹ. Những suy nghĩ và tình cảm ấy của
người Ý rất gần gũi với quan niệm xưa nay của
chúng ta. “bất trung, bất hiếu là 1 tội lớn”. Phần
hay nhất và cảm động nhất trong bức thư là người
bố nói với con về người mẹ yêu dấu.
- Những chi tiết nào nói về người mẹ?
- Hình ảnh người mẹ được tác giả tái hiện qua 2. Hình ảnh người mẹ


điểm nhìn của ai? Vì sao?

- Thức suốt đêm, quằn quại,
(Bố -> thấy hình ảnh, phẩm chất của mẹ -> tăng nức nở vì sợ mất con .

tính khách quan, dễ bộc lộ tình cảm thái độ đối - Người mẹ sẵn sàng bỏ hết
với người mẹ, người kể)
hạnh phúc tránh đau đớn cho
- Từ điểm nhìn ấy người mẹ hiện lên như thế nào? con .
văn lời dịch: Nhưng thà rằng bố phải thấy con - Có thể đi ăn xin để nuôi con,
hi sinh tính mạng để cứu con.
chết đi còn hơn là thấy con bội bạc với mẹ.
? Thái độ của người bố đối với người mẹ như thế - Dịu dàng, hiền hậu.
nào? (Trân trọng, yêu thương)

-> Là người hiền hậu,
Một người mẹ như thế mà En-ri-cô không lễ độ -> dàng, giàu đức hi sinh,
sai lầm khó mà tha thứ. Vì vậy thái độ của bố là lòng yêu thương , chăm
con -> người mẹ cao cả,
hoàn toàn thích hợp.
lao.
GV giải thích: nguyên nhân đạt khá cực đoan ->
nhưng có tác dụng đề cao người mẹ, nhấn mạnh ý
nghĩa giáo dục và thái độ của bố đề cao mẹ .

dịu
hết
sóc
lớn

- Trước thái độ của bố En-ri-cô có thái độ như thế
nào?
- Xúc động vô cùng
- Điều gì đã khiến em xúc động khi đọc thư bố?
(- Bố gợi lại những kỉ niệm mẹ và En-ri-cô

- Lời nói chân thành, sâu sắc của bố

3- Thái độ của En - ri - cô:

- Em nhận ra lỗi lẫm của mình
- Nếu bố trực tiếp không? Vì sao?

- Xúc động vô cùng

- Đã bao giờ em vô lễ chưa? Nếu vô lễ em làm gì?
- Em nhận ra lỗi lẫm của mình
- HS độc lập trả lời
GV: Trong cuộc sống chúng ta không thể tránh


khỏi sai lầm, điều quan trọng là ta biết nhận ra và
sửa chữa như thế nào cho tiến bộ.
- Gv goi 2 -3 Hs đọc phần ghi nhớ
GV :“Mẹ tôi” chứa chan tình phụ tử, mẫu tử, là
bài ca tuyệt đẹp của những tấm lòng cao cả.
Amixi đã để lại trong lòng ta hình ảnh cao đẹp
thân thương của người mẹ hiền, đã giáo dục bài
học hiếu thảo đạo làm con

IV. Tổng kết: * Ghi nhớ.

3/ Củng cố bài học : -Tại sao nói câu: “Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà
đạp lên tình yêu thương đó" là 1 câu thể hiện sự liên kết xúc cảm lớn nhất của người cha
với một lời khuyên dịu dàng?
4/ Dặn dò : Soạn văn bản“Cuộc chia tay của những con búp bê”