VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
Tập làm văn: BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức: Tác dụng của việc xây dựng bố cục.
2. Kĩ năng:
- Nhận biết, phân tích bố cục trong VB.
- Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc – hiểu VB, xây dựng bố cục
cho một VB nói ( viết) cụ thể.
3. Thái độ: Có ý thức xây dựng bố cục khi viết văn.
4. Tích hợp:
B. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: Nghiên cứu bài. Soạn bài chu đáo.
a. Phương tiện dạy học: Bảng phụ.
b. Các phương pháp/ kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng.
- Phân tích tình huống mẫu.
- Thực hành có hướng dẫn.
- Động não: suy nghĩ, phân tích các VD để rút ra những bài học thiết thực
về sử dụng kiến thức về bố cục của VB trong làm văn.
2. Học sinh: Học bài. Đọc kĩ và soạn bài theo câu hỏi SGK.
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
? Thế nào là liên kết trong văn bản? Làm thế nào để văn bản có tính liên
kết?
3. Bài mới: GV giới thiệu vào bài mới.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1: HD tìm hiểu bố cục và
những yêu cầu về bố cục trong VB.
GV: Có 1 bạn viết giấy xin phép nghỉ
học, bạn sắp xếp các ý như sau:
- GV: Treo bảng phụ - hs đọc
“ Lí do nghỉ học, Quốc hiệu, Tên
đơn, Họ và tên - Địạ chỉ, Cám ơn, Lời
hứa, Nơi viết, ngày , Kí tên.”
? Em có nhận xét gì về cách sắp xếp
trên?
? Hãy xếp lại theo trình tự hợp lí?
HS: Sắp xếp.
- GV: Treo bảng phụ (một lá đơn theo
trình tự hợp lí) - hs đọc
? Em có nhận xét gì về nội dung và trình
tự lá đơn? (trình tự hợp lí)
GVchốt: Sự sắp đặt nội dung các phần
trong văn bản theo 1 trình tự hợp lí được
gọi là bố cục.
- Em hiểu bố cục là gì?
HS: đọc đoạn văn 1- SGK ( 29 )
? So sánh văn bản “Ếch ngồi đáy giếng”
ở SGK Ngữ văn 6 với văn bản vừa đọc có
I. Bố cục và những yêu cầu về bố cục
trong văn bản:
1. Bố cục của văn bản:
* Xét tình huống: SGK (28).
- Trình tự lá đơn lộn xộn
-> Trình tự hợp lí:
- Quốc hiệu, tên đơn,họ và tên, địa chỉ,lí
do viết đơn,lời hứa, cám ơn, nơiviết, ngày
viết đơn, kí tên.
=> Bố cục: Là sự bố trí, sắp xếp các
phần, các đoạn theo 1 trình tự, 1 hệ thống
rành mạch và hợp lí.
2. Những yêu cầu về bố cục trong
văn bản:
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
gì giống và khác nhau?
HS: đọc đoạn văn 2 – SGK ( 29 )
? So sánh văn bản “Lợn cưới áo mới” ở
sgk Ngữ văn 6 với văn bản vừa đọc có gì
giống và khác nhau?
? Theo em nên sắp xếp bố cục 2 câu
chuyện trên như thế nào?
? Mục đích giao tiếp của 2 câu chuyện
trên là gì?
? Theo em đoạn văn nào dễ tiếp nhận
hơn?
GV: Qua hai VD, hãy cho biết: ? Để bố
cục của văn bản rành mạch, hợp lí thì
cần phải có những điều kiện gì?
? Hãy nêu nhiệm vụ của 3 phần MB, TB,
KB trong văn bản miêu tả và tự sự?
? Có cần phân biệt nhiệm vụ của mỗi
phần không? vì sao? (Mỗi phần đều có
những nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng).
? Bố cục văn bản thường có mấy phần?
Đó là những phần nào?
* Ví dụ: sgk ( 29 )
* Các điều kiện để có một bố cục rành
mạch, hợp lí:
- Nội dung các phần, các đoạn trong VB
phải thống nhất chặt chẽ, đồng thời lại
phải phân biệt rành mạch và hợp lí.
- Trình tự sắp xếp các phần, các đoạn
phải lô-gíc và làm rõ ý đồ của người viết.
3. Các phần của bố cục:
* Văn bản miêu tả:
+ MB: Tả khái quát – giới thiệu cảnh .
+ TB: Tả chi tiết
+ KB: Nêu cảm nghĩ
* Văn bản tự sự:
+ MB: Giới thiệu chung về nhân vật và sự
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
GV: chốt nội dung bài học.
? Tóm lại như thế nào là một VB có bố
cục? Các điều kiện để có bố cục rành
mạch, hợp lí? Các phần của bố cục?
HS: Nhắc lại nội dung bài học -> đọc ghi
nhớ ( 2 lần).
* Hoạt động 2: HD luyện tập.
HS: đọc yêu cầu BT1- Sgk (30)
- Thảo luận theo yêu cầu BT.
- Trình bày kết quả theo nhóm.
GV: nhận xét cuối cùng.
HS: xác định yêu cầu BT 2.
? Hãy ghi lại bố cục của truyện “Cuộc
chia tay của những con búp bê”
? Bố cục ấy đã rành mạch và hợp lí
chưa?
? Có thể kể lại câu chuyện ấy theo 1 bố
cục khác được không? ( câu chuyện này
có thể kể theo 1 bố cục khác - Ôn tập
ngữ văn 7 - 15 )
HS: thảo luận -> ghi kết quả ra bảng
phụ.
HS: đọc yêu cầu BT3 - (SGK - 30,31).
? Bố cục của “ Báo cáo kinh nghiệm học
tập” trên đây đã rành mạch và hợp lí
chưa? Vì sao?
việc
+ TB: Kể diễn biến sự việc
+ KB: Kết cục của sự việc
=> Bố cục của văn bản: gồm 3 phần: MB,
TB, KB.
* Ghi nhớ: SGK ( 30 )
II. LUYỆN TẬP.
1. Bài 1: ( SGK – 30)
- Biết sắp xếp các ý cho rành mạch
=>hiệu quả cao.
- Không biết sắp xếp cho hợp lí => không
hiểu.
VD: Đơn xin phép nghỉ học mà phần giới
thiệu tên tuổi của HS lại để ở phần cuối
thì không hợp lí.
2. Bài 2: ( SGK – 30)
Bố cục văn bản “ Cuộc chia tay của
những con búp bê ” :
- MB: Giới thiệu nhân vật “Tôi”, “em tôi”
và việc chia tay.
- TB: + Hoàn cảnh gđ, tình cảm 2 anh em.
+ Chia đồ chơi và chia búp bê .
+ Hai anh em chia tay.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
HS: nêu ý kiến.
? Theo em, có thể bổ sung thêm điều gì?
- KB: Búp bê không chia tay.
3. Bài 3:
* Bố cục: chưa rành mạch, hợp lí vì: có
những phần còn thiếu, và những phần
thừa.
+ Thiếu:
- Ở phần mở bài: giới thiệu họ - tên HS,
lớp, trường, giới hạn đề tài báo cáo.
- Ở phần kết bài: nên có phần tóm tắt và
nêu ý định sắp tới.
+ Thừa:
- Ở phần thân bài: mục 4 – hoạt động văn
nghệ không thuộc lĩnh vực học tập.
* Có thể sửa lại như sau:
+ MB: - Lời chào mừng.
- Giới thiệu họ tên, lớp.
- Tên và giới hạn báo cáo của kinh
nghiệm.
+ TB: - Nêu rõ bản thân đã học tập như
thế nào trên lớp.
- Bản thân đã học tập thế nào ở
nhà.
- Bản thân đã học tập như thế nào
trong cuộc sống.
+ KB: - Tóm tắt lại những điều vừa trình
bày.
- Nêu dự định sắp tới.
- Chúc Hội nghị thành công.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
4. Củng cố:
- GV: Tổng kết lại bài học và nhận xét tiết học.
- HS: Chú ý nghe và tiếp thu.
5. Dặn dò:
- Về nhà học bài cũ và chuẩn bị bài mới “Mạch lạc trong văn bản”.