Giáo án Ngữ văn 7 bài 11: Bài ca nhà tranh bị gió thu phá (Mao ốc vị thu phong sở phá ca)

BÀI 11 - TIẾT 41: VĂN BẢN
BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
-- Đỗ Phủ --A Mục tiêu cần đạt:
- Cảm nhận được tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả.
- Bước đầu thấy được đặc điểm của bút pháp Đỗ Phủ.
B.Chuẩn bị :
Thầy : Tham khảo thêm một số bài văn mẫu .
Trò : Soạn bài , thảo luận một số vấn đề.
C.Các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra: Vở ghi, vở soạn và SGK của học sinh
Đọc thuộc lòng bài thơ "Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê" của
Hạ Tri Chương. Cho biết nội dung và nghệ thuật?

3. Bài mới.
Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần
đạt


Hoạt động 1:

- Nhà thơ hiện thực nổi tiếng IĐọc,
? Nêu những hiểu biết đời Đường: " Ông thánh làm thích
của em về tác giả ? "Thi thơ"
1. Tác giả
thánh" cuộc đời long - Cùng với Lý Bạch , Bạch Cư
đong, khốn khỏ, chết vì Dị, Đỗ Phủ là nhà thơ lớn nhất

nghèo, bệnh.
đời Đường.

chú

- Ông là nhà thơ giàu - Ông để lại cho đời 1500 bài
lòng yêu nước, thường thơ sáng ngời tình nhân ái.
dân, lo đời...

- Khi có loạn An Lộc - Được viết vào những năm 2. Tác phẩm
Sơn  xã hội rối loạn.
cuối của cuộc đời ông.
- Thể thơ này ra đời - Bài thơ được làm theo thể cô
trước đời Đường vẫn, phong có nguồn gốc sâu xa
nhịp, câu, chữ đều khá với 1 điệu dân ca cổ?
tự do, phóng khoáng.
HS - Đọc bài thơ

3. Đọc
II/Tìm hiểu văn
bản


Hoạt động 2:

HS đọc khổ 1

1. Khổ 1

? ở nhà thơ này, tác giả - Kể và tả

sử dụng những biểu đạt
nào?
? Tác giả kể chuyện gì?

- Mái nhà bị cuốn khí có gió - Kể chuyện nhà
mạnh mùa thu tới "tháng 8, ông bị trận cuồng
thu cao, gió thét già"
phong mùa thu
làm tan nát.

? Tìm những từ tả cơn - Thét, cuộn, bay, treo, tót,
gió mạnh làm tan nát quay lộn.
nhà?
? Qua đó em hình dung - Ngôi nhà tan nát bay mất mái Đau khổ vì
ngôi nhà của Đỗ Phủ tranh.
mất nhà.
trận gió mạnh như thế  Đau khổ vì mất nhà
nào?
? Tuy không nói ra, - Bất lực, khiếp sợ trước tai
nhưng theo em qua lời hoạ bất ngờ của thiên nhiên
kể và tả em tưởng tượng
đượcthái độ tác giả như
thế nào?
H - Đọc khổ thơ 2
? Khổ 2 tác giả còn đơn Tự sự kết hợp biểu cảm
thuần là kể và tả không?
? Khổ này cho ta biết - Lũ trẻ con hàng xóm kéo đến

2. Khổ 2

thêm điều gì về tai hoạ?

cướp tranh

? Lũ trẻ có những thái - > trơ tráo, ngang nhiên.
độ và hành động gì?
Tìm câu thơ diễn tả
? Kể chuyện nhà mình, - Thời loạn, đạo lý suy đồi với
nhưng Đỗ Phủ đã phơi lũ trẻ con " đạo tặc" là sản
bày hiện thực gì của xã phẩm của xh đại loạn.
hội?
? Câu thơ nào nói lên - "Môi khô miệng cháy gào
trực tiếp thái độ của tác chẳng được/ quay về, chống
giả?
gậy, lòng ấm ức”.
? Câu thơ đó cho em hiểu
điều gì về chính xác của
tác giả?

- Nỗi đau về nhân tình thế thái
cuộc sống cùng cực đã làm thay
đổi tính cách trẻ thơ.

? Khổ thơ 3 cho em biết 1 H - Đọc khổ 3.
tai hoạ nữa áp đến gia đình - Trời mưa rét thâu đêm
Đỗ Phủ là gì?
? Trong khổ thơ này tác
giả sử dụng phương thức
biểu đạt nào?

- Miêu tả + Biểu cảm

? Tìm những từ ngữ miêu
tả cảnh cơ cực của nhà Đỗ
Phủ?

- Gió, mưa, nhà giột mền rách,
giường ướt.

Nỗi đau nhân tình
thế thái
3. Khổ 3

Nỗi khốn cùng của
gia đình nhà thơ
trong đêm mưa rét,
nhà dột.


Nhận xét, tác dụng?

 Tả thực, cụ thể tái hiện chân
thực nhất nỗi bất hạnh.

? Câu thơ nào thể hiện sự
xót xa của nhà thơ về thời
loạn lạc?

- "Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê

Đêm dài ướt át sao cho trót?

- Đau nhục, dồn
nén uất kết.

 Nỗi khổ nhân lên gấp bội.

G: 3 Khổ, thơ đầu đã nói lên một cách chân thực, xúc động nỗi  Nỗi đau thời
khổ của một người nghèo trước cảnh căn nhà bị gió thu nho
thế
Trung Quốc đời Đường vì chiến tranh, loạn lạc liên
miêngiá trị hiện thực Đỗ Phủ, đồng cảm sâu xa với những
nỗi khổ, nỗi đau của dân đen chính bởi gần như suốt cuộc đời
nếm trải cảnh bần hàn đó.
H - Đọc khổ 4

4. Khổ 4

? Tác giả sử dụng phương
thức biểu cảm nào.

- Biểu cảm trực tiếp

? Đỗ Phủ ước điều gì?

- Mơ ước một ngôi nhà" Rộng
muôn ngân gian" vô cùng vững
chắc "Gió mưa chẳng núng vững
như thạch bàn, để che khắp thiên
hạ".

? Tìm biện pháp nghệ
thuật được sử dụng? Tác
dụng?

- So sánh thậm xưng  diễn tả
Thương dân lo đời.
ước mơ to lớn và cảm hứng lãng
mạn dào dạt làm sáng bừng, lên
lòng nhân ái bao la của con người
qua nhiều bất hạnh.

- Tấm lòng cao cả
của kẻ sỹ chân
chính:


? Lời than của nhà thơ ở Ước mơ mang tinh thần vị tha
2 câu cuối chứng tỏ điều đến mức xả thân vì người
gì?
khác.
- Quên nỗi đau riêng Ông nói những lời gan ruột,
mình để nghĩ đến hạnh tâm huyết "Than ôi" Bao giờ
phúc của thiên hạ
nhà ấy sừng sững dựng trước
mắt riêng lều ta nát, chịu chết
rét cũng được
- Ước mơ mãnh liệt và
tràn đầy niềm tin.
G - 13 TK đã trôi qua "bài ca nhà tranh bị gió thu phá, của Đỗ Phủ vẫn để

lại cho chúng ta nhìn rung động và ám ảnh. ám ảnh về những đau khổ và cay
đắng của nhà thơ lối lạc đời Đường phải nếm trải. Rung động về một ước
mơ tuyệt đẹp nhưng chẳng bao giờ có được một trong xã hội loạn lạc, bất
công và thối nát.
? Người đời thường ca - Tấm lòng…
ngợi, Đỗ Phủ là"thi
thánh" bởi ông làm thơ
siêu việt khác thường
như tinh thần thánh hay
ông có tấm lòng của 1 vị
thánh nhân?
Hoạt động 3

III - Luyện tập

? Nêu những nét thành - Giá trị hiện thực và nhân Bài Tập 1
công về nội dung và đạo


nghệ thuật bài thơ?

*D. Về nhà:
- Cảm nhận em sau khi
học xong bày thơ
- Soạn bài "Từ đồng âm"

Bài Tập2