Giáo án Ngữ văn 7 bài 3: Quá trình tạo lập văn bản

BÀI 3 - TIẾT 12- TLV: QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
(Viết bài TLV Số 1 ở nhà )
A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức:
- Giúp học sinh nắm được các bước của quá trình tạo lập một văn bản để có thể tập viết
văn bản một cách có phương pháp và có hiệu quả cao hơn.
- Củng cố lại những kiến thức và kĩ năng đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc
trong văn bản. Vận dụng những kiến thức đó vào việc đọc- hiểu văn bản và thực tiễn nói.
- Các bước tạo lập văn bản trong giao tiếp và viết bài tập làm văn
2. Kỹ năng :
- Tạo lập văn bản có bố cục, liên kết, mạch lạc.
3. Thái độ :
- Giáo dục ý thức tạo lập 1 vb hoàn chỉnh.
B. Chuẩn bị:
- Gv: đọc, nghiên cứu, soạn.
- Hs: đọc, tìm hiểu sgk.
C. Tiến trình dạy học.
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là một văn bản có tính mạch lạc ?
3. Tổ chức các hoạt động dạy và học:
Hoạt động 1:* Giới thiệu bài: Các em vừa được học về liên kết, bố cục và mạch lạc
trong văn bản.Hãy suy nghĩ xem, các em học những kiến thức và kỹ năng ấy để
làm gì? Đó là để tạo lập văn bản.


Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
mới.

Nội dung chính
I. Các bước tạo lập văn bản.

1. Nhu cầu tạo lập văn bản

H: - Đọc bài tập 1(sgk)
G? Khi viét thư cho bạn điều gì thôpi
thúc em viết thư?
H: ( thăm hỏi, báo tin )
G? Khi cô giáo yêu cầu em viết bài
văn miêu tả để nộp thì em làm gì?
H: ( viết bài )
- Khi muốn thể hiện suy nghĩ, hiểu biết,
G? Vậy theo em khi nào người ta có
tình cảm( Viết thư, viết bài, phát biểu) thì
nhu cầu tạo lập văn bản?
tạo lập văn bản.
H: TL
2. Các bước tạo lập Vb
- HS đọc thầm bài tập 2(45)
G: ? Nếu cần viết thư cho bạn em sẽ
xác định những điều gì trước khi viết?
- Viết cho ai ( bạn) -> xác định đối
tượng để xưng hô cũng như chọn nội - ViÕt cho ai ( ®èi tîng)
dung phù hợp
- ViÕt ®Ó lµm g×(môc ®Ých)
- Viết để làm gì? Mục đích viết thư -> - ViÕt c¸i g×?(néi dung)
định hướng nội dung
- ViÕt nh thÕ nµo?(h×nh thøc)
- Viết cái gì -> xác định nội dung cần
-> bíc 1: §Þnh híng.
viết
- Viết như thế nào? -> hình thức viết

như thế nào để đạt được mục đích đề
ra
G ? Xét văn bản "Mẹ tôi"
Bố viết thư cho ai? (En- ri- cô)
Viết để làm gì?( giáo dục con)
Viết về cái gì?(tấm lòng người mẹ)
Viết như thế nào?(rõ ràng, mạch lạc)
H Làm việc với câu 3 mục I .

+Bước 2: Tìm ý, sắp xếp ý.

G? : Sau khi đã định hướng rồi cần
làm gì để viết được văn bản?
H: tìm ý và sắp xếp ý sao cho rành
mạch hợp lí.
G: Tiếp tục cho học sinh làm việc với
câu 4 mục I.

+Bước 3: Diễn đạt ý thành câu, thành
đoạn đúng 8 yêu cầu: ->Viết văn bản

H: Việc viết thành văn cần đạt 8 yêu
cầu sgk đưa ra.đúng chính tả, đúng
ngữ pháp, dùng từ chính xác, sát với
bố cục, có tính liên kết, có mạch lạc,
+Bước 4: Kiểm tra văn bản.
kể chuyện hấp dẫn, lời văn trong sáng.
H:Làm việc tiếp với câu 5.

* Ghi nhớ( Sgk)
G? Văn bản có cần phải kiểm tra sau
khi hoàn thành không? Sự kiểm tra ấy II. Luyện tập.
cần dựa vào những tiêu chuẩn nào?
1. BT 1: ( HS trả lời miệng )
H: Cần kiểm tra dựa vào 8 tiêu chuẩn
ở sgk.
G chốt: Gọi HS đọc ghi nhớ sgk.

a. Khi tạo lập văn bản điều muốn nói là
thật sự cần thiết


Hoạt động 3: Thực hành

b.

- HS đọc, xác định yêu cầu, làm bài.
GV hướng dẫn, bổ sung
- Ý b: HS trả lời tự do
+ Quan tâm: xác định cách xưng hô
phù hợp, lựa chọn được nội dung
đúng đối tượng mình muốn viết ->
Hình thức viết phù hợp
+ Không: có sự thiếu thống nhất về c. Xây dựng bố cục giúp bài văn đảm bảo
cách xưng hô -> ảnh hưởng đến hình được nội dung và sắp ý hợp lí
thức
G: ? Em có lập dàn bài trước khi làm d. Việc kiểm tra giúp phát hiện những nội
văn không?

dung chưa phù hợp, các lỗi về chính tả,
diễn đạt, ngữ pháp…
-H: Có
G: ? Việc xây dựng bố cục có ảnh 2. BT 2:
hưởng như thế nào đến kết quả bài a) Bạn đã không chú ý rằng mình không
làm?
chỉ thuật lại công việc học tập và báo cáo
thành tích học tập. Điều quan trọng nhất là
H: XĐ
mình phải từ thực tế ấy rút ra những kinh
G: ? Em có kiểm tra sau khi làm
nghiệm học tập để giúp các bạn khác học
không? Việc kiểm tra có tác dụng như
tập tốt hơn.
thế nào?
b) Bạn đã xác định không đúng đối tượng
H: TL
giao tiếp. Bản báo các này được trình bày
với HS chứ không phải với thầy, cô giáo.
3. Bài 3:
a. Dàn bài cần rõ ý, ngắn gọn. Lời lẽ trong


- Yêu cầu HS đọc kỹ đề bài
- HS làm bài độc lập, HS chữa bài
- GV nhận xét
- HS đọc, xđ yêu cầu, làm bài -> nhận
xét
- GV kết luận

dàn bài không nhất thiết là những câu văn
hoàn chỉnh, đúng ngữ pháp, liên kết chặt
chẽ
b. Trong dàn bài: các phần , mục phải
được thể hiện trong một hệ thống kí hiệu
- Các phần, mục phải rõ ràng

- HS đọc, xđ yêu cầu,làm bài
- GV hướng dẫn , bổ sung
- Ví dụ: Mục lớn nhất kí hiệu số (M)
Ý nhỏ hơn lần lượt được kí hiệu bằng
số thường, chữ cái thường
- Sau mỗi phần, mục phải xuống dòng
- Các phần , mục có ý ngang bậc phải
viết thẳng hàng nhau. Ý nhỏ hơn viết
lùi so với ý lớn hơn
- HS đóng vai En-ri-cô viết bức thư
cho bố nói lên nỗi ân hận của mình vì
đã nói lời thiếu lễ độ với mẹ
G:? (Để viết bức thư đó em phải làm
gì?)
- Xác định đối tượng GT : bố: xưng
con
- Mục đích: thể hiện sự ân hận
- Nội dung: nỗi ân hận vì đã thiếu lễ

4. Bài 4: HS tự viết


độ với mẹ

- Hình thức viết: thư

Hoạt động 4. Củng cố:
- Gv khái quát lại ND bài
- Học sinh đọc lại ghi nhớ.
Hoạt động 5: Dặn dò- Hướng dẫn tự học:
Về nhà viết bài TLV số 1
Đề bài: Miêu tả một cảnh đẹp mà em đã gặp trong mấy tháng nghỉ hè( có thể là
phong cảnh nơi em nghỉ mát , cánh đồng hay rừng núi quê em)
- Học bài, làm bài tập.
- Tạo lạp một văn bản theo các bước.
- Soạn: Những câu hát than thân
Rút kinh nghiệm:.................................................................................................................
.............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................