Bội chi ngân sách nhà nước.doc

LỜI MỞ ĐẦU

Như chúng ta đã biết ,bội chi ngân sách là một vấn đề mà các quốc gia đều gặp
phải .Việc Xử lý bội chi ngân sách nhà nước (NSNN) là một vấn đề nhạy cảm, bởi
nó không chỉ tác động trước mắt đối với nền kinh tế mà còn tác động đến sự phát
triển bền vững của mỗi quốc gia. Vì vậy mỗi quốc gia đều có những biện pháp thích
hợp nhằm khắc phục bội chi ngân sách đua bội chi đến một mức nhất định .Chính
phủ Việt Nam cũng không phải là một ngoại lệ . Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu
đang có những biến động lớn như: giá dầu tăng cao, khủng hoảng tài chính tại
Mỹ, tình trạng lạm phát diễn ra nhiều nước trên thế giới, vấn đề kiềm chế lạm phát
đặt ra vô cùng cấp bách không chỉ ở Việt Nam. Vậy xử lý bội chi NSNN như thế nào
để ổn định vĩ mô, thực hiện hiệu quả các mục tiêu chiến lược về phát triển kinh tế –
xã hội, tăng trưởng kinh tế và kiềm chế lạm phát hiện nay? các giải pháp khắc phục
bội chi ngân sách nhà nước Việt Nam hiên nay là gì ? Những ưu nhược điểm của
các giải pháp đó đối với sự pháp triển kinh tế Việt Nam hiên nay
I) KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI
1. Khái niệm ngân sách nhà nước:
Luật Ngân sách Nhà nước đã được Quốc hội Việt Nam thông qua năm 1996 định
nghĩa: Ngân sách Nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của quốc gia trong dự toán
đã được cơ quan chính phủ có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một
năm để đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của chính phủ.
2. Khái niệm thâm hụt ngân sách nhà nước:
2.1. Thu ngân sách nhà nước: Chính phủ dùng quyền lực của mình để tập
trung một bộ phận của tổng sản phẩm quốc dân để hình thành quỹ tiền tệ tập trung
của quốc gia làm nguồn để thực hiện nhiệm vụ của mình. Các nguồn thu chính:
 Thu từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước: Thu từ sản xuất, thu từ lưu
thông - phân phối hàng hóa, thu từ hoạt động dịch vụ
 Thu từ nguồn thu ngoài nước: thu từ vay nợ và viện trợ của ngoại quốc
2.2. Khái niệm:
Thâm hụt ngân sách nhà nước, hay còn gọi là bội chi ngân sách nhà nước, là tình
trạng khi tổng chi tiêu của ngân sách nhà nước vượt quá các khoản thu "không

mang tính hoàn trả" của ngân sách nhà nước.
3. Phân loại thâm hụt ngân sách nhà nước:
Tài chính công hiện đại phân loại thâm hụt ngân sách thành hai loại: thâm hụt cơ
cấu và thâm hụt chu kỳ.
 Thâm hụt cơ cấu là các khoản thâm hụt được quyết định bởi những chính sách
tùy biến của chính phủ như quy định thuế suất, trợ cấp bảo hiểm xã hội hay quy mô
chi tiêu cho giáo dục, quốc phòng,...
 Thâm hụt chu kỳ là các khoản thâm hụt gây ra bởi tình trạng của chu kỳ kinh tế,
nghĩa là bởi mức độ cao hay thấp của sản lượng và thu nhập quốc dân. Ví dụ khi
nền kinh tế suy thoái, tỷ lệ thất nghiệp tăng sẽ dẫn đến thu ngân sách từ thuế giảm
xuống trong khi chi ngân sách cho cho trợ cấp thất nghiệp tăng lên.
II) THỰC TRẠNG BỘI CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
HIỆN NAY .
Chỉ tiêu năm 2007 năm 2008 Năm2009
Tổng thu cân đối NSNN 281900 323000 389900
Thu kết chuyển từ năm trước sang 19000 9080 14100
Tổng chi cân đối ngân sách nhà nước 357400 398980 481300
Bội chi ngân sách nhà nước 56500 66900 873090
Tỷ lệ bội chi NSNN so với GDP 5% 5% 4,82%
Thực tế trong những năm qua chúng ta đã kiểm soát được mức độ chi ngân sách nhà nước
ở mức giới hạn cho phép ( không quá 5% GDP trên năm) và nguồn vay chủ yếu là chi cho
đầu tư phát triển. Ngoài ra chúng ta cũng tích lũy được một phần từ nguồn thu thuế ,phí, lệ
phí, chi đầu tư phát triển. Đây là những thành công bước đầu đáng ghi nhận trong công tác
quản lí cân đối ngân sách nhà nước cũng như kiểm soát vấn đề bội chi ngân sách nhà nước.
Dưới đây chúng tôi xin đưa các số liệu về cân đối dự toán ngân sách nhà nước trong những
năm gần đây (từ năm 2007 đến 2009 )
Bảng cân đôidự toán ngân sách nhà nước năm 2007
Cân đối dự toán ngân sách nhà nước 2007
(28/11/2006 16:17)
Đơn vị tính: Tỷ

đồng
STT CHỈ TIÊU
DỰ TOÁN
NĂM 2007
A
TỔNG THU CÂN ĐỐI NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
281.900
1 THU NỘI ĐỊA (KHÔNG KỂ THU TỪ DẦU THÔ) 151.800
2 THU TỪ DẦU THÔ 71.700
3
THU CÂN ĐỐI TỪ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU,
NHẬP KHẨU
55.400
4 THU VIỆN TRỢ KHÔNG HOÀN LẠI 3.000
B THU KẾT CHUYỂN TỪ NĂM TRƯỚC SANG 19.000
C
TỔNG CHI CÂN ĐỐI NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
357.400
1 CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN 99.450
2 CHI TRẢ NỢ VÀ VIỆN TRỢ 49.160
3
CHI PHÁT TRIỂN SỰ NGHIỆP KINH TẾ - XÃ
HỘI, QUỐC PHÒNG, AN NINH, QUẢN LÝ HÀNH
CHÍNH NHÀ NƯỚC, ĐẢNG, ĐOÀN THỂ (1)
174.550
4
CHI THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI LAO
ĐỘNG DÔI DƯ

500
5 CHI CẢI CÁCH TIỀN LƯƠNG (2) 24.600
6 CHI BỔ SUNG QUỸ DỰ TRỮ TÀI CHÍNH 100
7 DỰ PHÒNG 9.040
D BỘI CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 56.500
TỶ LỆ BỘI CHI SO GDP 5%
NGUỒN BÙ ĐẮP BỘI CHI NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC
1 VAY TRONG NƯỚC 43.000
Dự toán thu ngân sách nhà nước quốc hội quyết định là 281900 tỉ đồng; phấn đấu cả năm
ước đạt 287900 tỉ đổng, vượt 2,1% (6000 tỉ đồng). So với dự toán, tăng 11,6% so với thực
hiện năm 2006. Trong điều kiện dự toán năm 2007 được xây dựng ở mức cao, quá trình điều
hành phát sinh nhiều khó khăn ảnh hưởng trực tiếp đến số thu ngân sách như sản lượng dầu
thô, thanh toán giảm lớn so với dự toán, thực hiện điều chỉnh giảm thuế để bình ổn giá cả thị
trường… thì kết quả thu như vậy là tích cực. Dự toán chi quốc hội quyết định là 357400 tỉ
đồng, bao gồm cả nhiệm vụ chi từ số thu kết chuyển năm 2006 sang năm 2007 (19000 tỉ
đồng); ước cả năm đạt 368340 tỉ đồng, tăng 3,1% (10940 tỉ đồng) so với dự toán bằng 32,3%
tăng 14,6% so với thực hiện năm 2006.
Bộ chi ngân sách năm 2007 được quốc hội quyết định là 56500 tỉ đồng ước cả năm là
56500 tỉ đồng, chiếm 4,95% GDP (tính theo thống kê tài chính CP-GFS là 1,7% GDP bằng
mức quốc hội quyết định, được đảm bảo bằng các nguồn vay bù đắp bộ chi đúng với dự toán
năm.)
Thực hiện nghị quyết của quốc hội trong chỉ đạo điều hành ngân sách nhà nước năm 2007
dự kiến sẽ dành 9080 tỉ đồng (ngân sách trung ương 7000 tỉ đồng, ngân sách địa phương
2080 tỉ đồng) kết chuyển sang năm 2008 để thực hiện cải cách tiền lương. Đến 31/12/2007
dư nợ chính phủ (bao gồm cả nợ trái phiếu chính phủ) bằng 35,9% GDP dư nợ nước ngoài
của quốc gia bằng 30,4% GDP, trong giới hạn đảm bảo an ninh tài chính quốc gia và ổn định
các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô.
Bảng cân đối dự toán ngân sách nhà nước năm 2008
Tỷ đồng - In billions of dong

Stt
No
Chỉ tiêu - Items
Dự toán
Plan 2008
A
Tổng thu cân đối ngân sách nhà nước
Total state budget balancing revenues
323,000
1
Thu nội địa (không kể thu từ dầu thô)
Domestic revenue (excluding oil revenues)
189,300
2 Thu dầu thô - Oil revenues 65,600
3
Thu cân đối từ hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu
Revenues from import-export, net
64,500
4 Thu viện trợ không hoàn lại - Grants 3,600
B
Thu kết chuyển từ năm trước sang
Brought forward revenues
9,080
C
Tổng chi cân đối ngân sách nhà nước
Total state budget balancing expenditures
398,980
1
Chi đầu tư phát triển
Development investment expenditures

99,730
2
Chi trả nợ và viện trợ
Repayment of debt and provision of aids
51,200
3
Chi phát triển sự nghiệp kinh tế - xã hội, quốc phòng,
an ninh, quản lý hành chính nhà nước, đảng, đoàn thể
Expenditure on socio-economics, defense, public
security, public administration, party and unions
208,850
4
Chi cải cách tiền lương
Salary reform expenditure
28,400
5
Chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính
Transfer to financial reserve fund
100
6 Dự phòng - Contingencies 10,700
D Bội chi ngân sách nhà nước - State budget deficit 66,900
Tỷ lệ bội chi so GDP - Budget deficit as share of GDP 5%
Nguồn bù đắp bội chi - Deficit financing
1 Vay trong nước - Domestic borrowings 51,900
2 Vay ngoài nước - External borrowings 15,000
Dự toán thu cân đối ngân sách nhà nước năm 2008 là 323000 tỉ đồng phấn đấu cả năm đạt
399000 tỉ đồng, vượt 23,5% (76000 tỉ đồng so với dự toán, tăng 26,3% so với thực hiện năm
2007, đạt tỉ lệ động viên 26,8% GDP, trong đó từ thuế và phí đạt 24,9% GDP, ;loại trừ yếu
tố tăng thu do tăng giá dầu thô thì đạt tỉ lệ động viên 23,5% GDP (thuế và phí đạt 21,6%
GDP) chính phủ tập trung chỉ đạo tăng cường công tác quản lý thu ngân sách năm 2008.

Dự toán chi cân đối ngân sách nhà nước quốc hội quyết định là 398900 tỉ đồng ước thực
hiện cả năm đạt 474280 tỉ đồng vượt 18,9% so với dự toán, tăng 22,3% so với thực hiện năm
2007.
Bộ chi ngân sách nhà nước năm 2008 quốc hội quyết định là 66900 tỉ đồng. Ước cả năm
bộ chi ngân sách thực hiện là 66200 tỉ đồng bằng 4,95% GDP khi xây dựng kiểm toán. Đến
ngày 31/12/2008 dư nợ chính phủ (bao gồm cả nợ trái phiếu chính phủ) bằng 33,5% GDP dư
nợ ngoài nước của quốc gia bằng 27,2% GDP trong giới hạn đảm bảo an ninh tài chính quốc
gia và ổn định các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô.
Công tác tài chính ngân sách năm 2008 còn những khó khăn tồn tại.
Thu ngân sách tăng nhưng chưa vững chắc chủ yếu là do giá dầu thô và thuế xuất nhập
khẩu .Thu ngân sách những tháng cuối năm có chiều hướng giảm do sản xuất kinh doanh
gặp khó khăn
Các bộ ,ngành ,địa phương đã bám sát điều hành dự toán ngân sách nhà nước được giao
nhưng triển khai vốn đầu tư xây dựng cơ bản cả từ nguồn ngân sách nhà nước và nguồn trái
phiếu chính phủ còn chậm
Quản lý chi tiêu ngân sách đã được tăng cường nhưng vẫn còn tình trạng lãng phí ,kém hiệu
quả ,một số nơi chưa thật sự quán triệt để tiết kiệm chi ngân sách nhà nước .
Bảng cân đối dự toán ngân sách nhà nước năm 2009
Đơn vị tính: Tỷ đồng
STT Chỉ tiêu
Dự toán
năm 2009
A Tổng thu cân đối ngân sách nhà nước 389,900