DAP AN 36 CAU KTPT

Câu 1: Tăng trư ng kinh t là gì? Cơng th c tính tốn tăng
trư ng kinh t ? T i sao tính tốn tăng trư ng ngư i ta d a
vào giá tr th c ch không ph i d a vào giá tr danh nghĩa.
Khái ni m
Tăng trư ng kinh t là s tăng lên v s lư ng, ch t lư ng, t c ñ và quy mô s n lư ng
c a n n kinh t trong m t th i kỳ nh t ñ nh. S tăng trư ng ñư c so sánh theo th i
ñi m g c s ph n ánh t c ñ tăng trư ng. ðó là s gia tăng quy mô s n lư ng kinh t
nhanh hay ch m so v i th i ñi m g c.
Hi n nay, trên th gi i ngư i ta thư ng tính m c gia tăng c a t ng s n ph m qu c n i
(GDP) và t ng s n ph m qu c dân (GNP)
- T ng s n ph m qu c dân (GNP) là t ng giá tr tính b!ng ti n c a nh"ng hàng
hoá và d ch v# mà m t nư c s n xu t ra t$ các y u t s n xu t c a mình (dù là s n xu t
trong nư c hay
nư c ngoài) trong m t th i kỳ nh t ñ nh.
- T ng s n ph m qu c n i (GDP) là t ng giá tr tính b!ng ti n c a tồn b hàng
hố và d ch v# mà m t nư c s n xu t ra trên lãnh th c a nư c đó (dù nó thu c v
ngư i trong nư c hay ngư i nư c ngoài) trong m t th i kỳ nh t đ nh.
Cơng th c tính tăng trư ng kinh t
Tăng trư ng kinh t (economic growth) là m t khái ni m mang tính đ nh lư ng; đư c
bi u hi n b!ng m t trong hai cách:
GDPt – GDP t-1
g t = —————————————
GDP t-1
GNP t – GNP t-1
g t = —————————————
GNP t-1
GDPt là giá tr t ng s n ph m qu c n i t%i năm t
GDPt–1 là giá tr t ng s n ph m qu c n i t%i năm (t–1)
GNPt là giá tr t ng s n ph m qu c dân t%i năm t
GNPt–1 là giá tr t ng s n ph m qu c dân t%i th i năm (t–1)
gt là tăng trư ng kinh t năm t

[tính b!ng giá c đ nh]
T i sao tính tốn tăng trư ng ngư i ta d a vào giá tr th c ch không ph i d a vào
giá tr danh nghĩa
GNP và GDP là hai thư c ño ti n l i nh t ñ tính m c tăng trư ng kinh t c a
m t nư c bi u hi n b!ng giá tr . GNP/GDP danh nghĩa là GNP/GDP tính theo giá hi n
hành c a năm tính, cịn GNP/GDP th c là GNP/GDP đư c tính theo giá c đ nh c a
m t năm ñư c ch'n làm g c. B n ch t c a tính tốn tăng trư ng là mu n bi t qui mô
tăng s n ph m, d ch v# cu i cùng t%o ra c a xã h i gi"a 2 th i kỳ ñư c qui v bi u hi n
b!ng giá tr . Vì v y, đ lo%i tr$ y u t l%m phát (t%o ra tăng trư ng gi t%o) ngư i ta s(
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >>
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

1


d#ng GNP/GDP th c t . Do đó, khi tính toán m c tăng trư ng ngư i ta thư ng d a vào
giá tr th c ch không ph i giá tr danh nghĩa.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------Câu 2 : Gi s GDP bình qn đ u ngư i Vi t Nam là 1100 đơ la và GDP bình đ u
ngư i Thái Lan là 3500 đơ la. C n bao nhiêu th i gian n a thì chúng ta có th đu i
k p Thái Lan, khi tăng trư ng kinh t Vi t Nam kho ng 7%/năm và tăng trư ng
kinh t Thái Lan là 5%/năm trong nh ng năm s p t i?
T c ñ trăng trư ng (g) c a n n kinh t đư c tín b!ng t c ñ tăng trư ng GDP c a n n
kinh t , công th c: g = (GDP1-GDP0) x 100%/ GDP0 hay GDP1 = GDP0(1 + g)
Ta có th áp d#ng cơng th c trên cho GDP bình qn đ)u ngư i như dư i ñây:
GDPBQVN = 1.100 USD; gVN = 7%/năm
GDPBQTL = 3.500 USD; gTL = 5%/năm
ð*t t là th i gian c)n thi t đ DDP bình qn ñ)u ngư i VN b!ng v i Thái Lan
Sau t năm thì GDP bình qn đ)u ngư i VN là :
1.100(1+0,07) ^t

(1)
Tương t , Thái Lan là : 3.500(1+0,05)^t
(2)
ð VN có th đu i k p Thái Lan thì : (1) = (2)
1100(1+0,07) ^t = 3500(1+0,05)^t
(107/105)^t = 35/11 => t = 61,3 năm.
V y c n hơn 61 năm n a thì GDP bình qn đ u ngư i c a VN có th đu i k p Thái
Lan. (ði u ki n t l v dân s gi a 2 nư c khơng thay đ i)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Câu 3: Phát tri n kinh t là gì? So sánh tăng
trư ng kinh t và phát tri n kinh t ?

TĂNG TRƯ NG KINH T : là s gia tăng c a t ng s n ph m qu c n i
(GDP) ho*c t ng s n lư ng qu c gia (GNP) ho*c quy mô s n lư ng qu c gia tính bình
qn trên đ)u ngư i (PCI) trong m t th i gian nh t ñ nh.
B n ch t: s gia tăng v qui mô c a n n kinh t (m*t lư ng c a n n kinh t )
- Gia tăng: ño b!ng m c và t, l
- Thu nh p: hi n v t và giá tr
- M*t giá tr : t ng thu nh p và thu nh p bình qn
Vai trị: là đi u ki n c)n c a phát tri n kinh t
PHÁT TRI N KINH T : Phát tri n kinh t có th hi u là m t q trình l n
lên (hay tăng ti n) v m'i m*t c a n n kinh t trong m t th i kỳ nh t đ nh. Trong đó
bao g-m c s tăng thêm v qui mô s n lư ng (tăng trư ng kinh t ) và s ti n b v cơ
c u kinh t xã h i. Theo cách ti p c n này có th hi u là m t q trình nhi u m*t liên
quan đ n nh"ng thay ñ i cơ b n trong k t c u xã h i, gi m b t công và nghèo đói cùng
v i s tăng trư ng kinh t nhanh trong m t th i kỳ nh t ñ nh. Phát tri n kinh t ph i
nâng cao ch t lư ng s ng c a ñ%i ña s ngư i dân. Phát tri n kinh t ngày nay cịn
đư c đ c p dư i góc đ phát tri n b n v"ng.
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >>

T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

2


N i dung c a phát tri n kinh t bao g-m:
- S tăng lên c a t ng s n ph m qu c n i (GDP), t ng s n ph m qu c dân (GNP)
và t ng s n ph m qu c dân tính theo đ)u ngư i
- S bi n ñ i cơ c u kinh t theo hư ng ti n b , năng su t lao đ ng cao, b o v
mơi trư ng, ti t ki m tài nguyên, th hi n t, tr'ng các ngành d ch v# và công
nghi p và nông nghi p trong t ng s n ph m qu c dân ngày càng h p lý.
- M c ñ th.a mãn các nhu c)u cơ b n c a xã h i th hi n b!ng s tăng lên c a
thu nh p th c t , ch t lư ng giáo d#c, y t , các giá tr tinh th)n… mà m/i ngư i
dân ñư c hư ng.
SO SÁNH TĂNG TRƯ NG KINH T VÀ PHÁT TRI N KINH T
- ði m gi ng nhau: Do n i dung c a Phát tri n kinh t ñã bao hàm tăng trư ng
kinh t nên tăng trư ng kinh t và phát tri n kinh t ñ u th hi n s gia tăng c a
GDP ho*c GNP ho*c thu nh p bình qn đ)u ngư i trong m t th i gian nh t
ñ nh. T c là có s thay đ i v lư ng trong qui mô n n kinh t .
- Khác nhau: tăng trư ng kinh t là ñi u ki n c)n quan tr'ng cho phát tri n kinh
t nhưng chưa ph i là phát tri n kinh t vì phát tri n kinh t cịn bao hàm các
khía c%nh khác như s gia tăng phúc l i v t ch t cũng như s c i thi n y t và
giáo d#c cơ b n, s c i thi n mơi trư ng, bình đ1ng kinh t nhi u hơn hay s gia
tăng t do chính tr . S khác bi t có th xem xét theo các tiêu chí sau:
Ch2 tiêu
Phát tri n Kinh t
Tăng trư ng Kinh t
Th i gian th c hi n
Dài h%n – b n v"ng

Ng3n h%n – t%m th i
Tác ñ ng ñ n cơ c u n n Toàn b
M t ph)n
kinh t
Quan ñi m Tri t h'c
Tăng trư ng c ch t và Tăng trư ng v lư ng
lư ng
Ch2 s ño lư ng
Cơ c u KT, HDI ( Ch2 s GDP, GNI
PT con ngư i), h s
GINI, h s nghèo, môi
trư ng…
Nâng cao m c s ng các - Thu nh p, tiêu dùng
- Thu nh p, tiêu dùng
khía c%nh
- Lịng t tr'ng
- Chân giá tr
- T do l a ch'n
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------ >>
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

3


Câu 4 : Phát tri n b n v ng là gì? Trình bày đ nh nghĩa phát tri n b n v ng ñư c
ch p nh n r ng rãi? Trình bày các lý thuy t kinh t h c v phát tri n b n v ng bao
g m trư ng phái Tân C ði n, trư ng phái Luân ðôn, trư ng phái H u Keynes,

trư ng phái V t Ch t và Năng Lư ng?
PHÁT TRI N B N V NG
Phát tri n b n v ng là m t khái ni m nh!m ñ nh nghĩa m t s phát tri n v m'i m*t
c a m t qu c gia (lãnh th ) trong hi n t%i mà v4n ph i b o ñ m s ti p t#c phát tri n
trong tương lai xa. Phát tri n b n v"ng không th ch2 chú tr'ng t i phát tri n kinh t
mà cịn ph i tơn tr'ng nh"ng nhu c)u t t y u c a xã h i và s tác ñ ng ñ n môi trư ng
sinh thái.
ð nh nghĩa phát tri n b n v"ng ñư c ch p nh n r ng rãi nh t là “Phát tri n b n v"ng là
s phát tri n ñáp ng nhu c)u c a th h hi n t%i mà khơng phương h%i đ n kh năng
th.a mãn nhu c)u c a các th h tương lai”.
Nói cách khác, phát tri n b n v"ng ph i b o ñ m có s phát tri n kinh t hi u qu , xã
h i công b!ng và môi trư ng đư c b o v , gìn gi". Tính b n v"ng th hi n là tăng
trư ng kinh t đư c duy trì mà khơng làm gi m tr" lư ng c a các ngu-n l c hi u qu .
ð nh nghĩa v phát tri n b n v"ng có th hi u theo 2 nghĩa:
- Theo nghĩa r ng: s b n v"ng liên quan ñ n ba khía c%nh kinh t , mơi trư ng t
nhiên và xã h i
- Theo ñ nh nghĩa h5p: phát tri n b n v"ng g3n v i môi trư ng, nghĩa là khai
thác, b o t-n và phát tri n m t cách t i ưu tài nguyên thiên nhiên theo th i gian.
LÝ THUY T KINH T H C V PHÁT TRI N B N V NG THEO CÁC
TRƯ NG PHÁI
Trư ng phái Tân C ñi n
Trư ng phái này ch y u d a vào hàm s n xu t, trong đó v n tài ngun và v n nhân
t%o là các y u t s n xu t bên c%nh các y u t khác. V n ñ phát tri n b n v"ng n!m
kh năng thay th hay b sung c a hai lo%i v n này, và tác ñ ng c a s thay ñ i công
ngh .
N u v n nhân t%o (manmade capital) và v n tài nguyên thiên nhiên (natural capital) có
tính b sung, thì càng dùng nhi u v n nhân t%o, thì s càng địi h.i dùng nhi u tài
nguyên thiên nhiên. V vai trò h p thu ch t th i cũng tương t . Càng dùng nhi u v n
nhân t%o, thì lư ng ch t th i càng nhi u. K t qu là s phát tri n s b gi i h%n b i
ngu-n v n (nhân t%o hay t nhiên) ít hơn. N u hai lo%i v n này có kh năng thay th

l4n nhau thì ưu tiên dùng v n nhân t%o.
Ba khía c%nh liên quan ñ n phát tri n b n v"ng theo trư ng phái này là:
♣ Kh năng thay th c a v n nhân t%o ñ i v i tài nguyên thiên nhiên.
♣ Tác ñ ng c a thay đ i cơng ngh đ i v i vi c vư t qua nh"ng h%n ch v tài nguyên
thiên nhiên.
♣ Giá c c a tài nguyên: giá c c a tài nguyên tr$ chi phí khai thác ph i tăng b!ng v i
su t chi t kh u ñ có th đ m b o m c khai thác t i ưu.
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >>
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

4


Trư ng phái London (Pearce và Turner)
Trư ng phái này cho r!ng vai trị c a tài ngun đ i v i ho%t ñ ng kinh t và tác ñ ng
c a các ho%t ñ ng kinh t ñ i v i môi trư ng là r t không ch3c ch3n, d4n đ n nh"ng
k t qu cũng khơng ch3c ch3n. ð-ng th i nhi u tác ñ ng ñ i v i môi trư ng là không
th ph#c h-i. Do đó, s phát tri n b n v"ng địi h.i ph i duy trì nguyên tr%ng ngu-n
v n tài nguyên thiên nhiên. Nghĩa là gi" nguyên lư ng tài nguyên d%ng v t ch t,
ho*c theo giá tr th c. ði u này cho phép các th h sau cũng có th ti p c n ngu-n tài
nguyên này, ñ-ng th i phù h p v i quan ñi m ñư c ch p nh n r ng rãi r!ng các gi ng
lồi khác cũng có quy n t-n t%i cùng v i lồi ngư i.
V đi m duy trì nguyên tr%ng v n tài nguyên theo giá tr th c, London School ñã áp
d#ng khái ni m t ng giá tr kinh t c a hàng hóa và d ch v# môi trư ng, bao g-m giá
tr s( d#ng (use value), giá tr t-n t%i (existence value), giá tr l a ch'n (option value),
giá tr lưu truy n (bequest value).
Trư ng phái H u Keynes
Các nhà kinh t h'c sau Keynesian ch2 ra r!ng r t khó đo lư ng ngu-n v n tài ngun.
ð có th đưa v n tài nguyên vào hàm s n xu t c a kinh t h'c Tân C ñi n, c)n ph i

g p các lo%i tài nguyên khác nhau thành m t y u t s n xu t. ði u này địi h.i m t đơn
v đo lư ng chung.
Trư ng phái V t Ch t và Năng Lư ng
Trư ng phái này áp d#ng cách ti p c n cân b!ng v t ch t–năng lư ng, d a vào quy lu t
th nh t c a nhi t ñ ng h'c (ñ nh lu t b o tồn v t ch t/năng lư ng). Theo đó, các ho%t
đ ng kinh t khơng th t%o ra hay phá h y v t ch t/năng lư ng, mà ch2 có th “s3p x p
l%i” chúng. K t qu là t t c các v t ch t và năng lư ng ñư c s( d#ng s ñư c phát th i
tr l%i môi trư ng dư i d%ng ph c t%p hơn.
Cách ti p c n này g i ra nhi u v n ñ v v n tài ngun.
- Có th có đo lư ng v n tài nguyên theo ñơn v v t ch t/năng lư ng.
- Vi c tái ch hồn tồn là khơng th do tính khơng th ph#c h-i m t s d%ng
năng lư ng/v t ch t.
- Khi có th tái ch và tái s( d#ng 100% ch t th i, thì trong m t n n kinh t tăng
trư ng, nhu c)u ñ i v i tài nguyên sơ khai v4n tăng.
Daly (1990) ñã ñ ra b n nguyên t3c th c ti6n ñ ñ m b o phát tri n b n v"ng. M t là,
c)n ph i h%n ch quy mơ tiêu dùng c a con ngư i đ n m c, n u không ph i là t i ưu,
thì cũng ph i trong gi i h%n cho phép c a s c t i c a môi trư ng (carrying capacity).
Hai là s ti n b công ngh c)n ph i t p trung nâng cao hi u qu s( d#ng v n tài
nguyên ch không ph i gia tăng lư ng tài nguyên ñư c s( d#ng. Ba là, đ i v i tài
ngun có th tái sinh, có hai đi u ki n đ m b o phát tri n b n v"ng: (1) m c khai thác
ph i b!ng m c tái sinh; (2) m c phát th i ph i b!ng v i kh năng h p thu c a môi
trư ng. Và cu i cùng, nguyên t3c th tư là ñ i v i tài nguyên không th tái sinh, c)n
ph i duy trì m c tăng trư ng b!ng v i m c tái t%o c a các lo%i tài nguyên có th tái
sinh thay th .
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- >>
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

5

Câu 5: Anh ch có suy nghĩ gì v phát tri n b n v ng

Vi t Nam

qua các trư ng phái?
Phát tri n b n v"ng là s phát tri n ñáp ng nhu c)u c a th h hi n t%i mà khơng
phương h%i đ n kh năng th.a mãn nhu c)u c a các th h tương lai. ð nh nghĩa v
phát tri n b n v"ng có th hi u theo 2 nghĩa:
− Theo nghĩa r ng: phát tri n b n v"ng liên quan ñ n 3 khía c%nh kinh t , mơi
trư ng t nhiên và xã h i
− Theo ñ nh nghĩa h5p: phát tri n b n v"ng v môi trư ng, nghĩa là khai thác
m t cách t i ưu tài nguyên thiên nhiên (TNTN) theo th i gian.TNTN là m t lo%i v n
có 2 vai trị cơ b n ñ i v i các ho%t ñ ng kinh t : cung c p nguyên v t li u và h p thu
ch t th i.
Trong lý thuy t kinh t h'c v phát tri n b n v"ng có các trư ng phái:
− Trư ng phái tân c ñi n ñ c p ñ n kh năng thay th c a v n nhân t%o ñ i v i
TNTN và tác đ ng c a thay đ i cơng ngh ñ i v i vi c vư t qua nh"ng h%n ch v
TNTN.
− Trư ng phái Ln ðơn đ c p ñ n s phát tri n b n v"ng địi h.i ph i duy trì
ngun tr%ng ngu-n v n TNTN.
− Trư ng phái h u Keynes ch2 ra r!ng r t khó đo lư ng ngu-n v n tài ngun.
ð có th đưa v n tài ngun vào hàm SX c a kinh t h'c Tân C ñi n, c)n ph i g p
các lo%i tài nguyên khác nhau thành m t y u t s n xu t.
− Trư ng phái v t ch t và năng lư ng: Có th có đo lư ng v n tài nguyên theo
ñơn v v t ch t/năng lư ng. Vi c tái ch hồn tồn là khơng th do tính khơng th ph#c
h-i

m t s d%ng năng lư ng/v t ch t. Khi có th tái ch và tái s( d#ng 100% ch t

th i, thì trong m t n n kinh t tăng trư ng, nhu c)u ñ i v i tài nguyên sơ khai v4n tăng.
Các trư ng phái này ñã ch2 ra nh"ng ñi u ki n ñ phát tri n b n v"ng theo nghĩa
h5p d a trên nh"ng n n t ng và phương pháp khác nhau. Dù ti p c n phát tri n b n
v"ng theo tư tư ng c a trư ng phái nào đi chăng n"a thì nhìn chung v n đ phát tri n
b n v"ng v mơi trư ng

Vi t Nam v4n còn nhi u t-n t%i c)n gi i quy t. Vì hi n nay

ngu-n tài nguyên này đã b khai thác q m c khó mà ph#c h-i trong th i gian ng3n
th m chí khơng th ph#c h-i.
Mơi trư ng đ t v4n đang b suy thối do xói mịn, s%t l , m*n hóa, chua hóa,
hoang m%c hóa, b ơ nhi6m do ngu-n th i ô nhi6m t$ công nghi p.
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >>
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

6


Ngu-n nư c ng't ngày càng khan hi m, ô nhi6m môi trư ng nư c ngày càng
tăng, m t s đo%n sơng đã tr thành sơng “ch t”, úng ng p đơ th ngày càng nghiêm
tr'ng.
Nhi u lo%i khống s n ch y u ñã khai thác quá m c, ñang d)n c%n ki t; Tr"
lư ng than Qu ng Ninh ch2 còn khai thác trong vòng 30 năm n"a; Tr" lư ng d)u ngồi
khơi ch2 cịn khai thác kho ng 20 năm n"a; Xu t kh u khoáng s n quá - %t và nhi u
tiêu c c trong qu n lý xu t nh p kh u khống s n.
Ơ nhi6m mơi trư ng nư c bi n ven b có chi u hư ng gia tăng, ô nhi6m d)u
ñã tr nên tràn lan, ô nhi6m kim lo%i n*ng ñã x y ra

m t s nơi.

Ch t lư ng r$ng suy gi m r t nhi u; R$ng ng p m*n v4n b thu h5p d)n và
khai thác quá m c; Chi m ñ t, phá r$ng trái phép, lâm t*c cịn x y ra tr)m tr'ng.
Ơ nhi6m mơi trư ng khơng khí đơ th và cơng nghi p ngày càng gia tăng, ô
nhi6m b#i trong không khí đơ th nư c ta vào lo%i ơ nhi6m nh t nhì trên th gi i, ơ
nhi6m các khí ñ c h%i nhi u nơi ñã t i m c ho*c vư t m c gi i h%n cho phép;
S lồi v t trong sách đ. b tuy t ch ng ho*c b ñe d'a tuy t ch ng ngày càng
tăng; R$ng và các vư n qu c gia, khu b o t-n b xâm h%i;
T, l thu gom, v n chuy n và x( lý ch t th i r3n đúng k7 thu t an tồn v sinh
mơi trư ng cịn th p; Ho%t đ ng tái ch , tái s( d#ng ch t th i r3n còn mang tính manh
mún, t phát; T, l thu gom, x( lý tri t ñ các ch t th i nguy h%i còn th p.
Như v y,

Vi t Nam, kh năng thay th c a v n nhân t%o ñ i v i TNTN và tác

ñ ng c a thay ñ i cơng ngh đ i v i vi c vư t qua nh"ng h%n ch v TNTN còn khá
th p. Ngu-n TNTN này ñã b khai thác quá m c nên r t khó ph#c h-i ho*c khơng ph#c
h-i đư c. Do đó khó có th ho*c khơng th duy trì nguyên tr%ng ngu-n v n TNTN.
THAM KH O THÊM (câu 5)
Do câu này là câu h.i m và mang tính ch quan nên các b%n có th tham kh o nhi u
tài li u ñ xem xét v n ñ t$ nhi u khía c%nh ch3c s ñ%t ñư c ñi m cao.
ð th c hi n phát tri n b n v"ng t%i VN, c)n ph i chú tr'ng v n đ mơi trư ng
(khai thác t i ưu tài ngun thiên nhiên) đi đơi v i phát tri n kinh t và xã h i:
Tìm ra v n nhân t%o thay th cho m t s tài ngun thiên nhiên.
Thay đ i cơng ngh đ vư t qua nh"ng h%n ch v tài nguyên thiên nhiên.
Th*ng dư (giá c tr$ chi phí khai thác) c a tài nguyên ph i tăng b!ng v i su t
chi t kh u đ có th đ m b o m c khai thác t i ưu.

------------------------------------------------------------------------------------------------------ >>
T H C T P – K21ð5

TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

7


Duy trì ngun tr%ng có th hi u theo nghĩa gi" nguyên lư ng tài nguyên

d%ng

v t ch t, ho*c theo giá tr th c ñ các th h sau cũng có th ti p c n ngu-n tài nguyên
này, ñ-ng th i phù h p v i quan ñi m ñư c ch p nh n r ng rãi r!ng các gi ng lồi
khác cũng có quy n t-n t%i cùng v i loài ngư i.
B o v và c i thi n ch t lư ng môi trư ng ph i ñư c coi là m t y u t khơng
th tách r i c a q trình phát tri n. Xây d ng h th ng pháp lu t đ-ng b và có hi u
l c v công tác b o v môi trư ng. Yêu c)u b o v mơi trư ng ln đư c coi là m t
tiêu chí quan tr'ng trong vi c l p quy ho%ch, k ho%ch, chương trình phát tri n kinh t xã h i và trong phát tri n b n v"ng.
S ti n b công ngh c)n ph i t p trung nâng cao hi u qu s( d#ng v n tài
nguyên ch không ph i gia tăng lư ng tài nguyên ñư c s( d#ng. Khoa h'c và cơng
ngh là n n t ng và đ ng l c cho cơng nghi p hóa, hi n đ%i hóa. Cơng ngh hi n đ%i,
s%ch và thân thi n v i mơi trư ng c)n đư c ưu tiên s( d#ng r ng rãi trong các ngành
s n xu t.
ð i v i tài nguyên không th tái sinh, c)n ph i duy trì m c tăng trư ng b!ng
v i m c tái t%o c a các lo%i tài nguyên có th tái sinh thay th .
V nguyên t3c, ñ vươn t i m#c tiêu phát tri n b n v"ng, m/i qu c gia c)n h i ñ
nh"ng ñi u ki n t%o ñà cho phát tri n. Vi t Nam cũng ñã th c hi n các m#c tiêu này và
ñ%t ñư c nh"ng thành t u đáng ghi nh n, tuy nhiên q trình th c hi n phát tri n b n
v"ng t%i VN đang g*p khơng ít tr ng%i. Trong đó, v n ñ n i c m hi n nay là: tăng
trư ng kinh t chưa song hành v i phát tri n xã h i và b o v môi trư ng.
V KINH T : Nh"ng thành t u phát tri n kinh t ñáng chú ý sau ñ i m i:
ðưa ñ t nư c ra kh.i kh ng ho ng kinh t - xã h i, kinh t tăng trư ng nhanh,

cơ s v t ch t - k7 thu t ñư c tăng cư ng;
Cơ c u kinh t ngành, vùng có s chuy n d ch tích c c theo hư ng cơng nghi p
hố, hi n đ%i hố;
ð%t đư c nh"ng k t qu tích c c trong h i nh p kinh t khu v c và th gi i
V XÃ H I
Trong khi n n kinh t th trư ng đã có m t khơng gian nh t đ nh đ v n hành thì xã h i
v4n chưa có m t mơi trư ng phát tri n thu n l i. M*c dù cơng cu c đ i m i đã ch ng
ki n q trình tái sinh c a m t khn m*t xã h i m i nhưng ñ n nay, cơng tác b o đ m
an sinh xã h i

nư c ta v4n còn nhi u b t c p và y u kém:

------------------------------------------------------------------------------------------------------ >>
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

8


Gi m nghèo chưa b n v"ng, ngư i dân

vùng dân t c thi u s , vùng sâu, vùng

xa cịn nhi u khó khăn, phân hóa giàu nghèo, phân hóa gi"a các vùng mi n có xu
hư ng m r ng.
Các ngu-n v n rót cho b o hi m xã h i, b o hi m y t khơng h ít, nhưng trên
th c t thì ASXH v4n chưa bao trùm ñư c m'i ñ i tư ng, nh t là nh"ng nhóm y u th .
Cơng nhân khơng có tay ngh , khó ki m vi c thư ng ch2 làm b c vác mư n theo ngày.
Khi xã h i ngày càng phát tri n, ñ i s ng v t ch t ñư c c i thi n hơn, thì
kho ng cách v b t bình đ1ng thu nh p, s phân hố giàu nghèo trong xã h i Vi t Nam

l%i rõ r t hơn. ð-ng th i, tình tr%ng tr8 em lang thang, b. h'c ñi làm ki m s ng và
ngư i già, ngư i khuy t t t cơ nh9, không đư c chăm sóc là nh"ng hình nh mà b t c
ai cũng có th b3t g*p.
V MƠI TRƯ NG
Nh"ng năm qua, n n kinh t phát tri n ch y u theo chi u r ng, d a nhi u vào
khai thác tài nguyên v i cư ng ñ cao, hi u qu th p d4n ñ n tài nguyên b khai thác
c%n ki t, môi trư ng b ô nhi6m n*ng. Trong khi, các ngành kinh t thân thi n v i mơi
trư ng chưa đư c phát tri n. T c ñ tăng trư ng chung c a n n kinh t , tăng trư ng
dân s , đơ th hóa và cơng nghi p hóa, t t c các y u t này ñang k t h p v i nhau d4n
ñ n s gia tăng ơ nhi6m nư c, ơ nhi6m khơng khí đơ th ki t qu tài nguyên thiên
nhiên.
-Trong 5 năm qua, hàng lo%t v n ñ b c xúc liên quan ñ n ơ nhi6m mơi trư ng
đã đư c đ c p. Ngu-n nư c

h)u h t các đơ th và

nhi u lưu v c sơng c a nư c ta

đ u b ô nhi6m các ch t h"u cơ và tình tr%ng này khơng ng$ng gia tăng. Tình tr%ng ơ
nhi6m môi trư ng c a nhi u làng ngh di6n bi n ngày càng tr)m tr'ng hơn do ch bi n
lương th c, chăn nuôi, gi t m gia súc c ng v i nư c th i

các làng ngh tái ch , ch

tác kim lo%i, d t nhu m cịn ch a nhi u hóa ch t đ c h%i, axít và kim lo%i n*ng…
-Tài nguyên thiên nhiên b khai thác quá m c: Vi t Nam ñã tr i qua hai th p k,
tăng trư ng kinh t m%nh m , song ph)n l n, s tăng trư ng kinh t l%i d a trên s khai
thác m%nh m các ngu-n tài nguyên thiên nhiên. D6 nh n th y nh t là tình tr%ng khai
thác nư c ng)m và nhóm khống s n năng lư ng c a Vi t Nam (g-m các lo%i d)u khí,
than khống urani và ñ a nhi t) ñang ñư c th c hi n tràn lan và có nguy cơ b thi u h#t

trong tương lai g)n.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- >>
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

9


Câu 6: Trình bày lý thuy t tăng trư ng c a Rostow qua 5 giai ño n?
Lý thuy t các giai ño%n tăng trư ng c a Rostow g-m 5 giai ño%n:
1. Giai ño n xã h i truy n th ng
: giai ño%n xã h i này năng su t lao ñ ng th p, v t ch t thi u th n, xã h i kém
linh ho%t, nơng nghi p gi" v trí th ng tr trong n n kinh t .
2. Giai ño n “chu n b các ñi u ki n ti n ñ cho c t cánh”
ð*c ñi m giai ño%n này: S xu t hi n c a t)ng l p doanh nhân s;n sàng m%o
hi m, tích t# các ngu-n l c và ñ)u tư chúng vào các k7 thu t nh!m t%o ra năng su t lao
ñ ng cao hơn.
N n kinh t trong giai đo%n này địi h.i:
- Khu v c nông nghi p ph i gia tăng năng su t ñ cung c p ñ lương th c th c
ph m cho n n kinh t , t%o th*ng dư lao ñ ng ph#c v# cho khu v c công nghi p.
- Cơ s h% t)ng, giao thông v n t i, bưu chính vi6n thơng, giáo d#c và y t ñư c c i
thi n và phát tri n.
3. Giai ño n c t cánh (giai ño n quan tr ng nh t)
ð*c ñi m c a kinh t trong giai ño%n này :
- S gia tăng t2 ph)n ñ)u tư dư i 5% lên trên 10% GDP và làm gia tăng t c ñ tăng
trư ng GDP c a n n kinh t .
- V n gia tăng m%nh;
- Có ngành kinh t d4n d3t và t%o cơ h i ñ)u tư cho các ngành khác.
- C i ti n cơng ngh trong giai đo%n này t%o ra năng su t cao hơn v i s n lư ng v t
ch t ñ%t ñư c l n hơn.

- Các doanh nghi p s n xu t v i năng su t cao hơn và l i nhu n c a h' cũng ñư c
tái ñ)u tư.
thúc ñ y tăng trư ng các khu v c m i và các đ nh ch tài chính m i.
Các n n kinh t phương Tây, theo ñánh giá c a Rostow, v b!ng ch ng, trung bình các
qu c gia sau khi có đ)y đ đi u ki n c t cánh, đ hồn t t giai đo%n c t cánh thì các
qu c gia này ph i m t kho ng t$ 20 ñ n 30 năm.
4. Giai ño n chín mu i (ti n t i trư!ng thành v m"t cơng ngh )
Các đ*c trưng c a giai ño%n này :
− T c ñ tăng trư ng tương ñ i n ñ nh.
− T, ph)n ti t ki m và ñ)u tư so v i GDP

m c trung bình t$ 10% đ n 20%.

------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 10
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


− GDP bình qn đ)u ngư i gia tăng nhanh chóng.
− Khoa h'c – k7 thu t đã đư c áp d#ng trên h)u h t các ngành kinh t , nhi u ngành
cơng nghi p m i đư c phát tri n.
Theo Rostow, Anh ñã ñ%t ñư c n n kinh t trư ng thành vào kho ng nh"ng năm 1850,
Hoa Kỳ nh"ng năm 1900, Nh t kho ng 1940 và Liên Bang Xô Vi t kho ng 1950.
5. Giai ño n tiêu dùng hàng lo t v i kh i lư ng l n.
Bi u hi n c a giai ño%n này: Các ho%t ñ ng c a giai đo%n trư ng thành đư c
duy trì m t cách b n v"ng và t%o cho n n kinh t có m t năng su t cao hơn nhi u so
v i t c ñ tăng dân s

ñ m b o cho n n kinh t có kh năng tiêu dùng kh i lư ng

l n.
Rostow ñã cho r!ng t t c các nư c ñ u tr i qua các giai đo%n nói trên. Tuy
nhiên, Rostow cũng đã nh n r t nhi u s phê bình t$ các nhà kinh t phát tri n. H' cho
r!ng lý thuy t c a Rostow ñã b. qua các v n ñ quan tr'ng như là làm cách nào ñ
chuy n ti p t$ giai ño%n này sang giai ño%n khác, ch2 chú tr'ng đ n khía c%nh tăng
trư ng, coi tr'ng ch y u v n ñ)u tư và b. qua các y u t th ch , vai trị c a chính
ph , quan h qu c t ,… Tuy nhiên dù sao ñi n"a lý thuy t c a Rostow v4n là m t m4u
hình h"u ích ñã nêu b c ñư c t)m quan tr'ng v m t s ñ*c trưng ch y u c a các giai
đo%n khác nhau trong q trình phát tri n.
H n ch trong mơ hình các giai đo n tăng trư ng kinh t c a Rostow:
Nh"ng k t lu n rút ra trong mơ hình này hồn tồn khơng ñư c ki m nghi m trong
th c t .
- Khơng ph i ti t ki m và đ)u tư càng nhi u là ñi u ki n duy nh t ñ ñ y m%nh tăng
trư ng kinh t .
- ð ñ%t ñư c tăng trư ng kinh t nhanh, c)n h i ñ nhi u ñi u ki n h tr tương tác
khác nhau ch khơng ph i đơn thu)n là v n ho*c là tăng cư ng ti t ki m.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Câu 7 : Trình bày mơ hình Harrod – Domar (hay cịn g i là mơ hình
1 s thi u h t)
Mơ hình tăng trư ng c a Harrod-Domar:
Theo mơ hình này thì m'i n n kinh t ñ u ph i dành m t t2 l thu nh p nh t ñ nh
ñ bù ñ3p nh"ng hao mịn c a tr" lư ng v n đã đ)u tư, còn g'i là kh u hao tr" lư ng
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 11
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


v n c a n n kinh t (nhà c(a, thi t b , v t li u,…). Ngoài ra, n u n n kinh t mu n thúc
ñ y tăng trư ng thì t t y u ph i có đ)u tư m i, hay cịn g'i là đ)u tư thu)n.

Gi thuy t r!ng có m t m i quan h kinh t tr c ti p gi"a quy mơ tr" lư ng v n
(K) và lao đ ng (L) và t ng s n lư ng qu c gia GNP (Y). Xây d ng m t hàm s n xu t
có d%ng Y = f(K,L). V i gi thuy t là năng su t khơng đ i theo quy mơ thì hàm s n
xu t này có th vi t l%i:
Y/L = f(K/L, 1) hay còn g'i là hàm s s n xu t trên m/i lao ñ ng. Mơ hình
Harrod – Domar gi đ nh là t, ph)n gi"a v n và lao ñ ng (K/L) là khơng đ i.
Gi s( g'i t, l v n và s n lư ng là k; hay
(1)

k = K/Y hay Y = (1/k)K. T$ đây có th vi t l%i:

(2)

∆ Y = (1/k) ∆K

hay ∆Y / Y = (1/k) ∆K / Y

hay k =

∆K / ∆Y

T, ph)n này g'i là ch2 s ICOR, là s v n ñ)u tư c)n thi t ñ t%o thêm 1 ñơn v tăng
trư ng trong thu nh p.
G'i g là t c ñ tăng trư ng c a t ng s n lư ng qu c gia thì:
(3)

g = ∆Y / Y = (1 / k )(∆K / Y )

G'i s là t, l ti t ki m (0b ti t ki m này đư c chuy n sang đ)u tư, ký hi u I, thì:

(4)

S = sY = I

Hàng năm, s thay ñ i c a tr" lư ng v n tùy thu c vào lư ng v n ñ)u tư m i và kh u
hao v n c a n n kinh t . G'i d là t2 l kh u hao (0v n hàng năm s là:
(5)

∆K = I - dK

hay có th k t h p v i (4) vi t l%i:

∆K = S – dK = sY – dK

K t h p (5) và (2) và bi n đ i:
Ta có: k∆Y = sY − dK , chia 2 v cho kY, ta có:
k∆Y
=
kY

−

dK
kY

hay

∆Y
=

Y

(6)

sY
kY
s
k

−

dkY
kY

hay

g = s/k - d

------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 12
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


Cơng th c (6) là m t di6n t đơn gi n c a công th c Harrod-Domar n i ti ng trong lý
thuy t tăng trư ng kinh t , ph n ánh cho th y t c ñ tăng trư ng GNP, ( ∆Y / Y ), ñư c
xác ñ nh b i:
- T, l ti t ki m c a qu c gia, s;
- H s k (g'i là ICOR);
- T, l kh u hao, d. (Lưu ý, ñ ñơn gi n, d gi ñ nh là b!ng khơng. Khi đó, g =s/k)
Nghĩa là, v i m t t, l kh u hao cho trư c, n n kinh t càng có kh năng ti t ki m cao

(ñi u này ñ-ng nghĩa v i ñ)u tư cao) thì s tăng trư ng c a GNP s càng l n. Ngoài t,
l ti t ki m, ch2 s k, hay còn g'i là ICOR càng th p (đi u này có nghĩa là hi u su t
đ)u tư cao) cũng nh hư ng ñ n k t qu tăng trư ng thu nh p trong n n kinh t .
H n ch trong mơ hình Harrod-Domar:
- B. qua hồn c nh kh năng thay đ i cơng ngh . V i m t hàm s n xu t q đơn
gi n và gi đ nh r!ng cơng ngh là khơng thay đ i theo th i gian, Harrod-Domar ñã ñi
quá xa so v i th c t .
- Mơ hình này khơng đ cơ s th c ch ng. Gi đ nh c a mơ hình này là t, l v n
trên m/i lao ñ ng là ln ln c đ nh. Th c t có th x y ra trư ng h p t c ñ tăng
v n nhanh hơn t c ñ tăng c a lao đ ng và d4n đ n tình tr%nh thi u h#t lao ñ ng và
ngư c l%i.
- Gi ñ nh r!ng ti t ki m ñư c chuy n sang ñ)u tư m t cách d6 dàng ch2 x y ra khi
qu c gia có m t h th ng tài chính t t.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Câu 8 : Trình bày mơ hình thay đ i cơ c u c a Hollis Chenery?
Mơ hình thay đ i cơ c u c a Chenery: Chenery đã có nh"ng k t lu n quan tr'ng v
m4u hình chuy n d ch cơ c u kinh t cho các nư c.
Khi thu nh p ñ)u ngư i tăng lên, ngư i ta th y có s d ch chuy n t$ s n xu t
nông nghi p sang s n xu t công nghi p. Nghĩa là t, tr'ng c a s n lư ng công nghi p
trong GNP tăng lên và t, tr'ng c a s n lư ng nông nghi p gi m xu ng khi thu nh p
qu c dân ñ)u ngư i tăng lên.
Nh"ng thay ñ i cơ c u trong s n xu t có th chia thành 2 giai ño%n. C t m c thay
ñ i c a hai giai đo%n này là đi m

đó t, tr'ng c a nông nghi p và công nghi p b!ng

nhau.
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 13
T H C T P – K21ð5

TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


- Giai ño%n trư c c a phát tri n mang tính ch t ph# thu c (m*c dù gi m d)n) vào
s n xu t nông nghi p, nông nghi p ñư c xem là ngu-n c a thu nh p và tăng trư ng.
- Trong giai ño%n sau liên quan ñ n s ph# thu c vào s n xu t công nghi p.
Cùng v i gia tăng t, tr'ng c a s n lư ng công nghi p trong GDP, Chenery cũng
phân tích s tích lũy v n v t ch t, v n con ngư i và nh"ng thay ñ i trong k t c u c)u
trong nư c. Ph)n l n s thay ñ i chung

các nư c là s gi m tiêu th# lương th c t$

trên 40% xu ng còn 17% t ng nhu c)u trong nư c. ði u này cho pháp các y u t khác
c a c)u – tiêu dùng s n ph m phi lương th c, tiêu dùng c a chính ph và đ)u tư – gia
tăng t, tr'ng c a chúng trong t ng c)u.
V t ng qt, Chenery tìm th y có s gia tăng c a t ng nh p kh u và xu t kh u
trong su t quá trình chuy n ti p, v i gia tăng tương ñ i v t, tr'ng s n ph m công
nghi p trong t ng xu t kh u và gi m tương ñ i t, tr'ng c a nó trong t ng nh p kh u.
V thay ñ i s( d#ng các y u t s n xu t, có s d ch chuy n lao đ ng t$ khu v c
nơng nghi p sang khu v c công nghi p và d ch v#, m*c dù s d ch chuy n lao ñ ng ñi
ch m sau s thay ñ i cơ c u s n xu t. Do k t qu c a s đi ch m này, khu v c nơng
nghi p đóng vai trị r ng l n trong vi c t%o ra vi c làm trong c 2 giai ño%n trư c và
sau c a ti n trình phát tri n.
Trong q trình chuy n ti p, có nh"ng thay ñ i trong s chuy n hóa kinh t , xã
h i. Xu hư ng chung l n nh t gi"a các nư c là hi n tư ng gia tăng thành th hóa t%o ra
b i s phát tri n công nghi p và lu-n di dân nông thôn ra thành th .
ðòi h.i các qu c gia trong q trình cơng nghi p hóa c)n theo đu i chính sách
đi u hịa l i ích cho cơng b!ng hơn. Chenery th y r!ng

giai ño%n chuy n ti p c a n n

kinh t nông nghi p truy n th ng sang cơng nghi p hi n đ%i t2 su t t( và sinh s n gi m
xu ng khi thu nh p qu c dân tăng lên.
Nh"ng thay ñ i cơ c u và trình bày trên ñây là nh"ng ki u m4u phát tri n “bình
quân” mà Chenery và đ-ng nghi p c a ơng quan sát qua các nư c d a trên phân tích s
li u theo chu/i th i gian và theo th i ñi m. Gi thuy t ch y u c a mơ hình thay đ i cơ
c u và phát tri n là m t quá trình phát tri n và thay đ i có th nh n d%ng đư c mà
nh"ng ñ*c ñi m ch y u là tương ñ-ng cho t t c các qu c gia.
H n ch :
B i vì mơ hình c a Chenery và c ng s là m t mơ hình mang tính bình quân t$ quá
trình nghiên c u th c nghi m nhi u qu c gia nên nó đã đơn gi n hóa và lo%i b. đi
nh"ng y u t khác bi t quan tr'ng c a t$ng qu c gia, và đơi lúc chính s khác bi t này
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 14
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


ñã t%o ra cho h' nh"ng ki u hình phát tri n khác nhau. Nh"ng y u t

nh hư ng đ n

q trình phát tri n bao g-m quy mơ và s h"u tài nguyên c a qu c gia, chính sách và
m#c tiêu c a chính ph , kh năng ti p nh n ngu-n v n và k7 thu t t$ bên ngồi và mơi
trư ng qu c t .
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Câu 9 : Trình bày lý thuy t v vịng l n qu n c a s
nghèo đói c a Ragnar Nurske?
Lý thuy t c#a Nurkse v vòng lu n qu n c#a nghèo đói.
“Vịng lu n qu n c a nghèo đói chính là ngun nhân ch y u d4n ñ n s l%c h u c a

phát tri n đơ th ”.

1. Phân tích mơ hình:
Th$ nh t, v phía cung: Thu nh p th p
ti t ki m th p
ngu-n tài chính dành
cho đ)u tư th p → thi u v n và năng su t th p → thu nh p l%i th p.
T%i các nư c ñang phát tri n, m c s ng nói chung là r t th p đ i v i ñ%i ña s dân
chúng. V i thu nh p như v y, nó ch2 đáp ng đ m t ph)n nhu c)u tiêu dùng c a con
ngư i. ð có ngu-n v n tích lu7 c)n ph i hy sinh tiêu dùng nhưng khó khăn ch/, đ i
v i nh"ng nư c ñang phát tri n, nh t là nh"ng nư c có thu nh p th p, vi c gi m tiêu
dùng là r t khó khăn nên vi c ti t ki m s b h%n ch . Và t, l ti t ki m th p là tr ng%i
l n cho vi c hình thành các ngu-n v n ñ)u tư v n ñ)u tư th p.
Hơn n"a, t%i các nư c ñang phát tri n, k7 thu t s n xu t là th công, l%c h u l%i
thi u v n ñ)u tư nên d4n t i năng su t tính trên đ)u ngư i th p. H u qu là năng su t
th p khó có th c i thi n đư c m c thu nh p
thu nh p v4n th p
t, l tích lu7 th p
v n đ)u tư th p năng su t th p (vòng tròn lu n qu n).
Th$ hai, v phía c%u: V phía c)u: thu nh p th p
năng l c mua s3m b gi i
h%n, c)u không phát tri n
không h p d4n nh"ng nhà ñ)u tư ti m năng + ngu-n v n
cho ñ)u tư th p thu nh p l%i th p (Vòng tròn lu n qu n).
Như v y, m t nư c nghèo là do nó q nghèo khơng th t%o ra th trư ng cho các
ho%t ñ ng ñ)u tư l n đ vư t qua đư c tình tr%ng ñói nghèo.
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 15
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

Theo Nurkse, m t ñ t phá v bên c)u có th đư c gây ra b i các sáng ki n năng
ñ ng trên m t ph)n c a các doanh nhân. V phía cung, t, l th t nghi p trá hình khác
nhau, t$ 20% đ n 30% c a t ng s nông nghi p. L c lư ng lao đ ng có th đư c huy
đ ng đ hình thành v n tài tr .
2. Nurkse cho r&ng đ thốt kh'i vịng lu n qu n c#a nghèo đói c%n ph(i có
cú hch l n t) bên ngoài
Lý thuy t v cú huých l n t! bên ngoài c a Ragnar Nurkse
Theo Ragnar Nurkse: M'i c g3ng phát tri n kinh t nên nh!m vào m#c tiêu s(
d#ng ñ-ng b các ngu-n v n ñ m r ng t t c các ngành công nghi p và phát tri n cơ
s h% t)ng c a ñ t nư c. Ơng cho r!ng ch2 có n/ l c t ng th th ng nh t như v y m i
ñ y các nư c ñang phát tri n ra kh.i cái vòng lu n qu n c a s nghèo kh do gi i h%n
v ngu-n cung v v n vì t, l ti t ki m th p.
Ngu-n v n ph#c v# cho các kho n ñ)u tư này không th t%o ra m t cách t$ t$,
chúng ph i ñư c t%o ra cùng m t lúc vì c)n ph i có m t đ ng l c ñ l n ñ vư t qua
nh"ng tr ng%i ñ i v i s phát tri n kinh t ch1ng h%n như nh"ng tr ng%i do thi u cơ
s v t ch t h% t)ng.
T$ đó ơng cho r!ng các ngu-n l c trong n n kinh t c)n ñư c phân ph i vào
t t c các khu v c công nghi p và phát tri n h% t)ng cơ s (cách ti p c n cân b!ng)
nh!m t%o ra m t cú huých l n. Cú hch có th đư c t%o ra t$:
_ Bên ngồi v m*t tài chính, ngu-n v n tăng t$ bên ngồi s làm cho:
+ V phía cung: ngu-n v n tăng → năng su t tăng → thu nh p s tăng → kh
năng ti t ki m tăng.
+ V phía c)u: V n tăng → năng su t tăng → thu nh p tăng → năng l c mua s3m
tăng → ñ)u tư tăng → v n s tăng (thốt kh.i vịng lu n qu n).
_ Th*ng dư th c ph m s h/ tr cho quá trình tăng trư ng: th*ng dư th c ph m
trong nông nghi p + lao đ ng nhàn r/i trong nơng nghi p có th đư c s( d#ng đ t%o ra
th*ng dư v n. Khi có đư c th*ng dư v n s t%o ra cú huých v v n gi ng như trên.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Câu 10 : Trình bày mơ hình hai khu v c c a Arthur Lewis ?
Mơ hình hai khu v c là 1 mơ hình trong KTPT đư c đưa ra b i Arthur Lewis.
Mơ hình này giúp ơng đã nh n đư c gi i Nobel Kinh t vào năm 1979. Trong mơ hình
Lewis, n n kinh t ch m phát tri n ln có hai khu v c cơ b n:
Th nh t, khu v c nông thôn truy n th"ng:
T p trung ph)n l n dân s và dư th$a lao ñ ng
s n ph m biên c a lao đ ng
b!ng khơng. Nghĩa là dù cho l c lư ng lao ñ ng trong khu v c này tăng lên cũng
không làm tăng s n lư ng nơng nghi p. Do đó, Lewis x p lao ñ ng này như là “dư
th$a”, dù cho l c lư ng này có rút kh.i KV nơng nghi p thì v4n khơng làm gi m s n
lư ng nông nghi p.
Th hai, khu v c thành th cơng nghi p hi n đ i:
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 16
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


ð*c trưng c a khu v c này là năng su t cao, n u có lao đ ng tăng thêm s làm
tăng s n lư ng
Mơ hình g i ý v s d ch chuy n lao ñ ng trong khu v c nơng thơn
(năng su t lao đ ng b!ng không) sang khu v c thành th công nghi p hi n đ%i, nơi có
năng su t lao ñ ng biên cao hơn.
Các gi( ñ nh:
_ T, s đ)u tư cơng nghi p và tích lũy tư b n trong khu v c hi n ñ%i quy t ñ nh s m
r ng s n xu t trong khu v c này.
_ Kh năng đ)u tư có th th c hi n trên cơ s l i nhu n thu ñư c c a KV hi n ñ%i
ñư c gi ñ nh ñem ñi tái ñ)u tư.
_ M c ti n lương trong KV công nghi p thành th đư c gi đ nh khơng đ i và ñư c
xác ñ nh như là m c trung bình c đ nh c a ti n cơng trong KV nông nghi p truy n
th ng c ng thêm m t kho ng vư t tr i. Lewis gi ñ nh ti n lương thành th t i thi u

ph i cao hơn 30% thu nh p trung bình nơng thơn thì m i có th làm cho lao đ ng r i
nơi c a h' ñi nơi khác làm vi c.
_ Lao ñ ng là ñ-ng nh t, nghĩa là lao đ ng nơng thơn có th di chuy n lên thành th
và hòa nh p m t cách nhanh chóng.
M*c dù mơ hình phát tri n c a Lewis v$a ñơn gi n và cung c p m t ý nghĩa
th c t trong ý tư ng chính sách v chuy n d ch cơ c u các nư c đang phát tri n. Th
nhưng, chính s đơn gi n hóa b!ng các gi đ nh, t nó đã kéo mơ hình ra q xa v i
th c t . C# th , ba gi( ñ nh ch# ch t c a mơ hình khơng g3n đư c v i th c t kinh t
và th ch c a h)u h t các nư c ñang phát tri n ñương th i:
Th$ nh t, gi ñ nh t, su t lao ñ ng chuy n d ch và s cơng vi c làm đư c t%o
ra khu v c hi n ñ%i t, l thu n v i tích lũy càng cao (nghĩa là t, l tăng trư ng c a
khu v c hi n ñ%i càng cao thì t, l t%o ra cơng vi c làm m i khu v c này càng
nhanh). Nhưng đi u gì x y ra n u l i nhu n c a các nhà tư b n ñư c tái ñ)u tư vào lo%i
thi t b ph c t%p có tính ti t ki m lao ñ ng hơn là ch2 tăng thêm m t cách ñơn thu)n s
tư b n hi n có như đã ng)m gi đ nh trong mơ hình Lewis?
Th$ hai, gi đ nh ln có dư th$a lao đ ng khu v c nơng thơn và tồn d#ng
nhân cơng khu v c thành th . Th c t thì v4n có th t nghi p đ-ng th i thành th và
nơng thơn các nư c đang phát tri n.
Th$ ba, gi đ nh ti n cơng khu v c hi n ñ%i v4n c ñ nh cho ñ n th i ñi m
mà s cung lao ñ ng dư th$a nông thôn b c%n ki t. Th c t ti n công KV thành th
v4n tăng trong khi lao đ ng nơng thơn v4n đang dư th$a.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Câu 11: Trình bày mơ hình tăng trư ng kinh t dài h n
c a Solow?
Câu này dài kinh kh ng, mình ch# l y nh ng k t lu n và b$ qua quá trình
làm ra k t lu n y mà nó cịn dài th này. N u b n nào có nhu c u mu"n bi t thêm
c th làm th nào nó ra đư c k t lu n như v y thì xin tham kh o thêm trong giáo
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 17
T H C T P – K21ð5

TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


trình KTPT c a UEH do Nguy%n Tr ng Hồi ch biên nha (tr85 – tr103). Cịn
khơng có n a thì liên h tr c ti p mình s& g i mail ph n này
().
Mơ hình tăng trư!ng Solow: V i nh"ng gi thi t cơ b n, mơ hình này ch ng
minh r!ng trong dài h%n, n n kinh t có xu hư ng ti n đ n tr%ng thái cân b!ng v i m c
tăng trư ng liên t#c và ñ u. Tr%ng thái cân b!ng này ñư c đ*c trưng b i m c tích lũy
v n trên m/i lao ñ ng và m c s n lư ng trên m t lao đ ng khơng đ i.
1. Hàm s(n xu t:
Các gi thi t:
V n và lao đ ng có th thay th cho nhau trong q trình s n xu t.
Mơ hình s( d#ng hàm s n xu t tân c ñi n ñ-ng nh t b c m t Y = F(K,L) ñ*c
trưng cho sinh l i khơng đ i theo quy mơ (v i ph)n trăm gia tăng ñ-ng th i trong lao
ñ ng và v n cũng s d4n ñ n cùng ph)n trăm gia tăng trong s n lư ng). Trong ñó: Y là
t ng thu nh p trong n n kinh t ; K và L là t ng s v n và lao ñ ng trong n n kinh t .
Hàm s n xu t này cũng ñ*c trưng b i s n ph m biên c a các y u t s n xu t
dương và gi m d)n. ði u này nghĩa là khi tăng thêm 1 ñơn v lao ñ ng ho*c v n (các
y u t khác khơng đ i) thì ph)n s n ph m tăng thêm s th p hơn so v i s gia tăng
trư c đó.
Th trư ng hàng hóa và nh p lư ng khá hồn h o, có nghĩa là c%nh tranh s ñ nh
giá s n ph m b!ng v i chi phí biên, ti n lương th c s b!ng v i s n ph m biên c a lao
ñ ng, và su t thuê v n th c s b!ng v i s n ph m biên c a v n.
2. Quan h gi a tăng trư!ng và v n
a. Ti t ki m và tích lũy cho v n đ tăng trư!ng
Tích lũy v"n và s n lư ng
G'i: s là t, l ti t ki m qu c gia
gL: t c ñ tăng lao ñ ng
gA: ti n b công ngh là ngo%i sinh đư c cho trư c

Gi đ nh khơng có s thay ñ i trong lao ñ ng và ti n b công ngh , hàm s n
xu t y = f(k) khơng đ i theo th i gian.
Ti t ki m, ñ u tư và tiêu dùng
Gi ñ nh:
N n kinh t đóng và khơng có chính ph .
Thu nh p trong n n kinh t ñư c s( d#ng v i 2 m#c đích là tiêu dùng (C) và ti t
ki m (S).
Ti t ki m (S) b!ng v i đ)u tư (I).
Ta có:
∆k = s.f(k) – δ.k
V i s là t, l ti t ki m (t, l này ñư c cho trư c).
δ là t, l kh u hao v n trong s n xu t (0<δ<1).
Phương trình cho th y tích lũy v n trên m t ñơn v lao ñ ng (k) tăng khi ñ)u tư
th c t trên m t ñơn v lao ñ ng l n hơn ph)n ñ)u tư bù ñ3p v n hao mịn bình qn
m/i lao đ ng trong q trình s n xu t.
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 18
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


Cơ ch ñi u ch2nh này di6n ra liên t#c cho t i khi nào mà ñ)u tư th c t trên m t
ñơn v lao ñ ng v$a ñ bù đ3p v n hao mịn (bqn m/i Lð) trong q trình SX. Do
đó, ta suy ra r!ng trong dài h%n, k s h i t# v m t giá tr nào đó g'i là k* n đ nh. Giá
tr này ñư c g'i là tr%ng thái cân b!ng hay còn g'i là tr%ng thái d$ng trong tăng trư ng.
T%i tr%ng thái d$ng, ñ)u tư trên m/i lao ñ ng trong n n kinh t ñúng b!ng kh u
hao v n trên m/i lao ñ ng (δk). Do v y, khơng có s gia tăng v n trên m/i lao ñ ng,
hay ∆k = s.f(k) – δ.k = 0.
b. Tăng trư!ng đ u
Tăng trư ng đ u là tình tr%ng tăng trư ng khi mà n n kinh t ñ%t ñư c cân b!ng
(nghĩa là tr%ng thái d$ng). Lúc này m c đ thâm h#t v n khơng cịn đ ng cơ thay đ i

n"a. Trong mơ hình này, t c ñ tăng tư ng ñ u ñ%t ñư c tr%ng thái d$ng khi ∆k = 0.
ðó chính là đi m giao nhau gi"a hai ñư ng sf(k) và δk. Lúc này, k chính là k* th.a
mãn đi u ki n: sy* = δk*.
Vì đ%t đư c m c tăng trư ng đ u, k* khơng đ i nên y* và c* cũng khơng thay
đ i. ði u này cũng có nghĩa là Y, K và C khơng tăng trong dài h%n.
c. Thay ñ i t- l ti t ki m trong n n kinh t
Mơ hình Solow cho th y ti t ki m là y u t quy t đ nh m c tích lũy v n tr%ng
thái d$ng (k* = sy/δ). N u ti t ki m cao thì m c tích lũy v n s cao và đóng vai trị
quy t đ nh m c s n lư ng hay thu nh p bình qn đ)u ngư i. Song, c)n chú ý r!ng ti t
ki m cao khơng d4n đ n tăng trư ng trong dài h%n, nó ch2 làm tăng s n lư ng bình
qn ñ)u ngư i trong quá trình ñ%t ñ n ñi m d$ng m i. Do đó, dù cho v4n ti p t#c duy
trì m c ti t ki m cao nhưng khơng th duy trì t c đ tăng trư ng cao trong m t th i
gian dài.
d. Quy t.c vàng c#a tích lũy v n
ði u ki n t i đa hóa tiêu dùng:
f’(k*) – δ = 0 hay f’(k*) = δ
hay năng su t biên c a v n s b!ng v i t, l kh u hao. T%i m c ti t ki m th.a mãn
ñi u ki n t i đa hóa tiêu dùng g'i là ti t ki m vàng (sG).
Khi s < sG thì vi c tăng ti t ki m s làm tăng tiêu dùng trong dài h%n nhưng
gi m tiêu dùng trong q trình d ch chuy n đ n tr%ng thái d$ng (có s mâu thu4n gi"a
l i ích c a th h hi n t%i và th h tương lai).
Khi s > sG, vi c gi m ti t ki m s làm tăng tiêu dùng bình qn đ)u ngư i trong
dài h%n và cũng tăng tiêu dùng trong quá trình d ch chuy n. V n đ l a ch'n ph# thu c
vào s ñánh ñ i gi"a tiêu dùng hi n t%i và tiêu dùng trong tương lai.
3. Quan h gi a tăng trư!ng và dân s
a. Tr ng thái d)ng và tăng dân s :
∆k = sf(k) – (δ + gL)k
Tích lũy v n trên m t ñơn v lao ñ ng tăng khi ñ)u tư th c t trên m t ñơn v
lao ñ ng l n hơn c)u đ)u tư v$a đ đ duy trì m c tích lũy v n trên m/i lao đ ng như
trư c. M c ñ)u tư v$a ñ trong trư ng h p này bao g-m m t ph)n đ bù đ3p cho v n

hao mịn trong q trình s n xu t và m t ph)n trang b v n cho lư ng lao ñ ng tăng
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 19
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


thêm. Khi ñ)u tư th c t b!ng v i ñ)u tư v$a ñ , n n kinh t s ñ%t ñư c tr%ng thái
d$ng (tr%ng thái d$ng trong ñi u ki n có lao đ ng tăng thêm)
T%i tr%ng thái d$ng,
ñ m c trang b v n trên m/i lao đ ng khơng đ i thì đ)u tư m i ph i ñ m b o v$a và
ñ bù ñ3p kh u hao v n và dân s tăng thêm.
b. Tr ng thái d)ng v i s/ gia tăng dân s
sy* = (δ + gL)k*
T c ñ tăng trư ng ñ u ñ%t ñư c tr%ng thái d$ng. Khi ñ%t ñư c m c tăng
trư ng ñ u, k* khơng đ i nên y* và c* khơng đ i. ði u này có nghĩa là Y, K và C tăng
v i t c ñ tăng c a dân s là gL trong dài h%n.
c. T c ñ tăng dân s và tăng trư!ng kinh t
T c ñ tăng trư ng dân s tăng lên, tr%ng thái d$ng m i s có m c tích lũy v n
trên m/i đơn v lao đ ng và thu nh p bình qn đ)u ngư i th p hơn. Mơ hình này đưa
ra d báo r!ng các n n kinh t có t, l tăng dân s cao s có m c thu nh p bình qn
đ)u ngư i th p.
d. Quy t.c vàng c#a tích lũy v n khi có s/ gia tăng dân s
S n ph m biên c a v n ph i b!ng v i t ng c a kh u hao và tăng trư ng dân s
thì s ñ%t ñư c m c tiêu dùng t i ưu. T, l ti t ki m ñ%t ñi u ki n này, gi ng như trên,
g'i là t, l ti t ki m vàng (sG) và n n kinh t ñ%t ñư c ñi u này g'i là n n kinh t ñ%t
ñư c quy t3c vàng.
4. Ti n b công ngh và tăng trư!ng kinh t
V i gi thi t là cơng ngh khơng đ i theo th i gian và rút ra k t lu n t$ mô hình
là thu nh p và tiêu dùng bình qn đ)u ngư i s khơng thay đ i trong dài h%n. ði u
này khơng th c t v i l có r t nhi u qu c gia có m c thu nh p bình qn đ)u ngư i

tăng liên t#c trong m t th i gian dài. Các nhà kinh t tân c ñi n ñã nh n ra và b sung
vào mơ hình c a h' y u t cơng ngh thay đ i theo th i gian b!ng cách đưa ti n b
cơng ngh vào hàm s n xu t.
Ti n b công ngh th hi n s n xu t tăng nhi u hơn ng v i lư ng v n và lao
ñ ng như trư c. Nó cũng có th là s n xu t ra ñư c s n ph m t t hơn, ña d%ng hơn hay
t%o ra nh"ng s n ph m m i tham gia th trư ng.
Tr ng thái d!ng v i thay đ i cơng ngh :
Sau khi đưa ti n b cơng ngh vào mơ hình, các k t qu cho th y r!ng t, l ti t
ki m khơng nh hư ng đ n t c đ tăng trư ng trong dài h%n. Nh"ng y u t quan tr'ng
trong dài h%n là các t c ñ tăng trư ng c a lao đ ng và cơng ngh đư c cho trư c m t
cách ngo%i sinh. Song, ch2 có ti n b cơng ngh m i có th gi i thích đư c s gia tăng
khơng ng$ng c a m c s ng. Khi có ti n b cơng ngh , t c đ tăng thu nh p bình qn
đ)u ngư i t%i đi m d$ng cao hơn trong trư ng h p khơng có ti n b công ngh .

------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 20
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Câu 12: Trình bày quan đi m c a World Bank v
nghèo đói và v& hình minh h a?
Nghèo đói là m t khái ni m có nhi u m*t, cho nên khơng có m t khái ni m duy
nh t v nghèo đói. Các t ch c, cá nhân nghiên c u nghèo đói thư ng s( d#ng khái
ni m riêng c a mình v nghèo đói tùy thu c vào góc quan sát, y u t th i gian cũng
như quan ñi m riêng c a h'. Riêng Ngân hàng th gi i, qua th i gian cũng có nh"ng
cách ti p c n khác nhau v nghèo đói trong các báo cáo c a mình. Trong báo cáo
2000/2001, đ nh nghĩa nghèo đói c a WB bao g-m:
“ Xét v m*t phúc l i, nghèo có nghĩa là kh n cùng. Nghèo có nghĩa là đói,

khơng có nhà c(a, qu)n áo, m đau và khơng có ai chăm sóc, mù ch" và khơng đư c
đ n trư ng. Nhưng ñ i v i ngư i nghèo, s ng trong c nh b)n hàn còn mang nhi u ý
nghĩa hơn th . Ngư i nghèo ñ*c bi t d6 b t n thương trư c nh"ng s ki n b t thư ng
n!m ngoài kh năng ki m soát c a h'. H' thư ng b các th ch c a nhà nư c và xã
h i ñ i x( tàn t , b g%t ra bên l xã h i nên khơng có ti ng nói và quy n l c trong các
th ch đó”.
Cũng theo WB, ngư9ng nghèo là m c mà cá nhân hay h gia đình có thu nh p n!m
dư i m c này thì b coi là nghèo. WB đưa ra hai ngư9ng nghèo:
Ngư9ng nghèo th nh t: là s ti n c)n thi t ñ mua m t s lương th c g'i là
ngư9ng nghèo lương th c.
Ngư9ng nghèo th hai là bao g-m c chi tiêu cho s n ph m phi lương th c,
g'i là ngư9ng nghèo chung.
Ngư9ng nghèo lương th c, th c ph m mà WB ñưa ra theo cu c ñi u tra m c s ng
1998 là lư ng lương th c, th c ph m tiêu th# ph i ñáp ng nhu c)u dinh dư9ng v i
năng lư ng 2000 – 2200 Kcal m/i ngư i m/i ngày. Ngư i dư i ngư9ng đó thì là nghèo
v lương th c.
Tóm l%i, nh"ng quan ni m v nghèo đói nêu trên đ u ph n ánh ba khía c%nh ch
y u c a ngư i nghèo đó là:
• Có m c s ng th p hơn m c s ng trung bình c a c ng đ-ng dân cư.
• Khơng đư c th# hư ng nh"ng nhu c)u cơ b n
ngư i.

m c t i thi u dành cho con

• Thi u cơ h i l a ch'n và tham gia vào quá trình phát tri n c a c ng đ-ng.
Hình minh h a nghèo đói theo quan đi m c#a World Bank:

------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 21
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P

Y2
Y1
X

Di0n gi(i:
- Tr#c hồnh: Chi tiêu bình qn theo đ)u ngư i.
- Tr#c tung: Chi tiêu lương th c bình qn đ)u ngư i.
Chi tiêu bình qn đ)u ngư i chia thành hai b ph n là chi tiêu bình quân ngư i
cho lương th c và chi tiêu bình quân ñ)u ngư i cho phi lương th c.
N u t t c các ñi m n!m trên ñư ng 45 đ , thì tồn b chi tiêu s đư c dùng cho
lương th c.
ðư ng cong Engle: ?ng v i m t m c m c chi tiêu là X, ngư i ta s chi tiêu
m t ph)n t i Y1 cho lương th c và ñây là ngư9ng nghèo lương th c, ngư i có chi tiêu
dư i ngư9ng này g'i là ngư i nghèo v lương th c. Ph)n còn l%i Y2 chi tiêu cho phi
lương th c. Trên th c t , nh"ng ngư i nghèo không dành h t t t c thu nh p c a minh
ñ chi cho lương th c. Ngay c ngư i nghèo nh t cũng dùng m t ph)n thu nh p ñ chi
tiêu cho phi lương th c.
C# th , ngư i nghèo Vi t Nam dành trên 70% thu nh p c a mình chi cho
lương th c, trong khi đó thì ngư i giàu là dư i 40%. Ngư i M7 trung bình dành < 15%
thu nh p c a minh chi cho lương th c, > 85% chi cho phi lương th c do đó h' m i có
phim nh, tri t h'c, h i h'a, xem tranh, nghe nh%c c đi n, tơn giáo,… r t phát tri n.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Câu 13: Trình bày quan đi m c a ti p c n th trư ng, l a ch n công
và ti p c n thân thi n v i th trư ng v phát tri n kinh t ?
* Phát tri n kinh t theo quan ñi m ti p c n th trư ng hay cịn g i là quan
đi m ti p c n th trư ng t/ do (Free Market Approach).
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 22

T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


Nh"ng ngư i theo quan ñi m này tin r!ng tình tr%ng kém phát tri n là m t
hi n tư ng b3t ngu-n t$ nguyên nhân các nư c th gi i th ba nhà nư c can
thi p quá nhi u trong quá trình phân b ngu-n tài nguyên cũng như các chính
sách sai l ch v giá c …th gi i th ba kém phát tri n khơng ph i b i các ho%t
đ ng bóc l t c a các nư c th gi i th nh t và các t ch c qu c t ki m soát mà
là b i s can thi p c a nhà nư c và tình tr%ng tham nhũng, khơng hi u q a và
thi u các đ ng cơ v kinh t c# th .
Theo lý thuy t này ñi u c)n thi t là vi c thúc ñ y các th trư ng t do và
các n n kinh t có chính sách t do kinh doanh, cho phép s c hút c a thương
trư ng và bàn tay vơ hình c a th trư ng gi" vai trị ch đ%o trong vi c phân b
ngu-n l c và thúc ñ y phát tri n kinh t . Chính ph ch2 gi" vai trị t i thi u trong
ho%t ñ ng c a n n kinh t . : d%ng thu)n khi t nh t c a nó chính ph đóng m t
vai trị trung l p trong vi c qu n lý và ban hành pháp lu t v ho%t đ ng kinh t
khơng gi i h%n và nhà nư c cũng khơng tích c c thúc ñ y ho%t ñ ng kinh t .
M t n n kinh t lý tư ng như v y không t-n t%i trong n n kinh t phát tri n, tuy
nhiên đó là đ nh hư ng cho nh"ng n/ l c t do hóa n n kinh t ho*c n/ l c làm
cho n n kinh t "t do hơn" đ h%n ch vai trị can thi p c a chính ph .
* Lý thuy t l/a ch n công (Public choice theory)
Lý thuy t l a ch'n cơng đưa ra nh"ng ngun t3c mà các nhà kinh t s(
d#ng đ phân tích nh"ng hành đ ng c a công chúng trong n n kinh t và áp
d#ng các nguyên t3c này ñ ñưa ra quy t ñ nh có tính t p th .
Nh"ng ngư i theo lý thuy t này ch2 ra r!ng nh"ng cá nhân duy l i hành
ñ ng m t cách h p lý theo quan đi m c a h' có khuynh hư ng cho ra nh"ng k t
qu phi lý v m*t t p th . Nguyên nhân c a s phi lý là do không th giám sát
hành vi c a các cá nhân trong t p th nên các cá nhân thư ng khơng hành đ ng
vì m#c tiêu chung mà h' thư ng hành ñ ng sao cho có l i cho b n thân nh t.

Do đó, các nhà chính tr trong b máy chính ph ch2 quan tâm đ n l i ích
cá nhân và s nghi p chính tr c a h'. H' ln c g3ng t i đa hóa quy mơ khu
v c cơng ñ duy trì v th và quy n l c. Các cơng ch c thì tham nhũng. Vì v y
khi chính ph quy t đ nh đ)u tư vào các cơng trình cơng (đư ng xá, c)u c ng,
cơng viên, qu c phòng, c u h.a…) thư ng ch2 xem xét đ n l i ích chính tr hơn
là xem xét ñ n hi u qu xã h i c a d án cũng như phân tích v vi c s( d#ng
hi u qu các ngu-n l c cũng như hi u qu chi phí – l i ích.
Cho nên, nhà nư c thu h5p quy n h%n là nhà nư c t t. Nhà nư c ch2 nên
ñ)u tư vào các lĩnh v c mà khu v c tư nhân không th can thi p như an ninh,
qu c phịng…Cịn các hàng hóa cơng khác thì nên có s nh t trí c a cơng chúng
thơng qua vi c b. phi u bi u quy t tr c ti p ho*c cơng chúng b)u ch'n các nhà
chính tr đ%i di n đ thay mình bi u quy t.
* Quan ñi m thân thi n v i th trư ng: là quan đi m dung hịa theo cơ ch
h/n h p mà đó có s đi u ti t c a bàn tay vơ hình theo cơ ch th trư ng và
ñi u ti t, can thi p c a chính ph đ i v i nơi mà th trư ng ho%t đ ng khơng t t.
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 23
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


Theo quan ñi m này:
− H)u h t các hàng hố và d ch v# trên th trư ng đ u do khu v c tư nhân cung
c p, d a trên tín hi u giá c , ph n ánh quan h cung c)u. Các qui lu t c a th
trư ng, trong đó có Qui lu t cung, c)u s d4n ñ n phân b ngu-n l c khan
hi m c a xã h i m t cách ti t ki m nh t ñ tho mãn t i đa l i ích c a ngư i
tiêu dùng.
− Nhà nư c s ph i quy t ñ nh có nên cung c p nh"ng hàng hố, d ch v# mà
khu v c tư nhân thư ng b. ng. như cơ s h% t)ng xã h i, h th ng chăm sóc
s c kho8 và th ch giáo d#c, b o v b o môi trư ng sinh thái...
− Quy t đ nh đó c a Nhà nư c ph i d a trên s cân nh3c v l i ích và chi phí xã

h i biên (ch khơng ph i l i ích và chi phí tư nhân biên) c a vi c có thêm
hàng hố, d ch v# đó. T t nhiên, vi c đưa ra quy t đ nh này khơng d6 dàng, vì
đó là s ñánh ñ i trong vi c s( d#ng ngu-n l c khan hi m đ s n xu t hàng
hố cơng c ng hay hàng hố tư nhân.
− Nhà nư c cũng có th t%o l p nh"ng cơ ch , chính sách đ*c bi t đ thu hút tư
nhân tham gia ñ)u tư, s n xu t và khai thác, thu l i nhu n h p lý nh"ng lĩnh
v c an sinh xã h i. Nh"ng chính sách khuy n khích tư nhân như chính sách
đ t đai, h/ tr ñào t%o ngh cho ngư i lao ñ ng, cung c p thông tin th trư ng,
tr c p m t ph)n theo hư ng Nhà nư c và nhân dân cùng làm .v.v..
− Nhà nư c cũng có th ký h p đ-ng v i khu v c tư nhân ñ s n xu t theo ñơn
ñ*t hàng c a mình như: thuê tư nhân s n xu t quân trang, quân d#ng cho quân
ñ i.
− Các chính sách thu hay chi tiêu đ u nh hư ng ñ n thu nh p c a các cá nhân.
Vì v y, ai là ngư i đư c hư ng l i, ai là ngư i b thi t sau m/i quy t ñ nh c a
Nhà nư c ñ u là nh"ng v n ñ c)n ph i đư c phân tích k7 lư9ng t$ nhi u góc
đ ñ tránh nh"ng tác ñ ng b t l i v phân ph i thu nh p trong xã h i, ñ*c
bi t là ñ i v i nh"ng ngư i có thu nh p th p.
-------------------------------------------------------------------------------------------------

Câu 14 : Trình bày quan ñi m c a T Ch c Y T th gi i
(WHO) v nghèo đói và v& hình minh h a?

Hi n nay T ch c y t th gi i (WHO) xác ñ nh ngư9ng nghèo d a vào nhu c)u
năng lư ng t i thi u m/i ngày c a con ngư i ñ t-n t%i, ho%t ñ ng và tái t%o s c
lao ñ ng. Ngư9ng nghèo ñư c xác ñ nh là thu nh p (ho*c chi tiêu) cho phép các
h gia đình có ñ lương th c ñ ñáp ng nhu c)u năng lư ng t i thi u đó c a
mình.
Lưu ý r!ng chi tiêu ñây bao g-m c chi cho th c ph m và phi th c ph m, vì
ngay c nh"ng ngư i nghèo đói cũng dành ph)n thu nh p c a h' ñ chi cho nhu
c)u căn b n như qu)n áo, ch/ …. Có nghĩa là các "nhu c)u cơ b n" này ñư c

xem như là “th c ăn b sung”.
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 24
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P


Hình sau bi u di6n hàm tiêu th calo: khi thu nh p (ho*c chi tiêu) tăng, lư ng
năng lư ng tiêu th# cũng tăng lên, m*c dù thư ng tăng ch m hơn. V i m t m c
tiêu th# năng lư ng k v$a đ , ta có th s( d#ng ñư ng cong này ñ xác ñ nh
ngư9ng nghèo z.
Ta có: k = f(y)
y = f -1(k)
V i m t giá tr phù h p c a m c năng lư ng t i thi u kmin ta có
z = f -1(kmin) (z là ngư ng nghèo).
M c tiêu
th# năng
lư ng
(calo/ngày)

Hàm tiêu
th# calo

2.100
2100

Thu nh p (ho*c chi tiêu)

WHO sau nhi u l)n ñánh giá, ki m nghi m ñã ñưa ra m c năng lư ng t i thi u
(kmin) là 2.100 calo/ngày.
Tuy nhiên m/i qu c gia s có s đi u ch2nh khác nhau cho phù h p v i th ch t

c a ngư i dân qu c gia đó. Ví d#:
Pa-ki-xtan: 2.350 calo; Phi-lip-pin: 2.000 ca-lo; Thái Lan: 2.099 ca-lo
Ngân hàng Th gi i sau nhi u cu c ñi u tra trên tồn c)u đã đưa ra ngư9ng
nghèo chung (tính theo s c mua tương tương): ñ i v i các nư c thu nh p th p <
1 USD/ ngày, ñ i v i các nư c thu nh p trung bình th p < 2 USD/ngày.
V n đ khác nhau gi a thành th - nông thôn.
M c năng lư ng tiêu th# ph# thu c vào thu nh p và nhi u y u t khác. Các nh
hư ng khác bao g-m: th hi u c a h gia đình (ví d# như th hi u c a thành th
trong th c ph m có th khác th hi u c a nơng thơn), m c đ ho%t đ ng c a các
thành viên h gia đình, giá tương ñ i c a các lo%i th c ph m và phi th c ph m,
s ph bi n c a các đi m bán hàng hóa.
Vì v y các h nơng thơn có th mua đư c th c ph m r8 hơn, b i vì th c ph m
các vùng nơng thơn thư ng ít t n kém hơn thành th và cũng b i vì h' s;n sàng
ñ tiêu th# các lo%i th c ph m r8 hơn cho m/i calo (ch1ng h%n như mua s3n thay
vì g%o). Ngư i tiêu dùng thành th thì có nhi u kh năng mua cao hơn ch t
lư ng th c ph m, đi u này làm tăng chi phí cho m/i calo. Theo đó, hàm tiêu th#
calo đ i v i các h gia đình nơng thơn thư ng s cao hơn so v i các h thành th .
------------------------------------------------------------------------------------------------------ >> 25
T H C T P – K21ð5
TÀI LI U LƯU HÀNH N I B L P