Giáo án Ngữ văn 8 bài 15: Đập đá ở Côn Lôn

Tuần 15 Tiết 58

ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN
-Phan Châu TrinhA-MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp hs:
1.Kiến thức: tiếp tục cảm nhận được vẻ đẹp của những chí sĩ yêu nước đầu
thế kỉ XX. Hiểu được sức truyền cảm nt qua giọng thơ khẩu khí hào hùng.
2.Rèn luyện kĩ năng phân tích thơ thất ngôn bát cú Đường luật theo 2 phần,
không theo kết cấu đề, thực, luận, kết.
3.Thái độ: Giáo dục hs tinh thần kính yêu, khâm phục, tự hào và biết ơn đối
với các bậc tiền bối cách mạng.
B- CHUẨN BỊ:
1.Thầy: Giáo án, sgk, sgv, TKBG, chân dung nhà cách mạng PCT
2 Trò: Sgk, vở ghi, vở bài soạn
C- TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
Hoạt động 1: ÔĐTC:
Hoạt động 2:Kiểm tra sự chuẩn bị của hs:
? Đọc thuộc lòng bài thơ “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” và phân tích
hình ảnh nhân vật trữ tình trong bài thơ?
Hoạt động 3: Tổ chức dạy - học bài mới:
*Giới thiệu bài:
Thơ tù là 1 mảng thơ đặc sắc của những chí sĩ cách mạng đầu thế kỉ XX.
Chúng ta đã tìm hiểu bài thơ “Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông” của PBC sáng
tác ngay sau khi bị bắt và biết chắc “sớm chiều gì đây, đầu tôi cũng lìa khỏi cổ”.


Chúng ta sẽ tìm hiểu thêm một bài thơ tù khác của Phan Châu Trinh để thấy được
khí phách và nhân cách của các chí sĩ cách mạng thời đó.

Hoạt động của thầy và trò

Yêu cầu cần đạt

I-Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:

? Tóm tắt những nét chính về tiểu -PCT (1872-1926)
sử tác giả?
-Quê: Quảng Nam
-Ông đỗ phó bảng, từng làm quan nhưng bỏ,
chuyên tâm vào sự nghiệp cứu nước.
-Là nhà yêu nước lớn và có tư tưởng dân chủ
sớm nhất ở VN. Ông là nhà yêu nước nồng
nhiệt, có tầm nhìn xa trông rộng, dũng cảm, bất
khuất, có óc tổ chức và đầy sáng kiến.
-Những hoạt động cách mạng và sáng tác văn
chương của ông góp phần làm dấy lên những
phong trào cách mạng sôi nổi ở nước ta mấy
chục năm đầu thế kỉ XX và góp phần vào bước
tiến của văn học yêu nước, nhất là văn xuôi
nghị luận tiếng Việt.
2. Đọc và tìm hiểu chú thích:
-Đọc

-Gv hd hs đọc: giọng phấn trấn,
tự tin, nhịp 4/3, câu 1,2,3,4 nhịp


2/2/3

-Chú thích: SgkT149

-Gv đọc mẫu, gọi hs đọc, nhận

xét

3.Tác phẩm:

? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài
thơ?
? Bài thơ tạo dựng hình ảnh
người làm trai đạp đá ở Côn Lôn
và cảm nghĩ từ việc đập đá, vậy
theo em bài thơ có bố cục ntn?

-Sáng tác ở Côn Đảo khi PCT bị kết án và bị
đày làm khổ sai ở Côn Đảo.
-Bố cục: bài thơ này làm theo luật Đường
nhưng kết cấu của nó chia làm 2 phần rõ rệt
.4 câu đầu nói về công việc đập đá ở Côn Lôn
và tư thế, khí phách của người tù.
.4 câu sau thể hiện ý chí kiên cường, tấm lòng
son sắt của người CM trong cảnh tù đầy.
II-Phân tích:
1.Công việc đập đá ở Côn Lôn và khí phách
của người anh hùng:
“Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn

-Gọi hs đọc 4 câu đầu

Lừng lẫy làm cho lở núi non”
-Người tù đứng giữa đất trời Côn Lôn nhưng
không chấy mình nhỏ bé mà tự hào về vị thế và
ý chí của mình

? 2 câu đề gợi cho chúng ta suy
nghĩ gì ? (thế đứng của chàng trai
giữa đất Côn Lôn)
-“Lừng lẫy”: ngạo nghễ, lẫm liệt

-> Người tù đập đá thoắt trở thành hình ảnh
huyền thoại với vẻ đẹp hùng tráng.
? “Lừng lẫy” nghĩa là gì? Nhà
thơ sử dụng từ này nhằm nêu bật
ý gì?
? Khẩu khí của hai câu này có gì

-Khẩu khí ngang tàng, oai linh, hùng tráng.

“Xách búa đánh tan năm bảy đống


giống và khác 2 cau đầu bài
“Cảm tác…”?
? Công việc đập đá được gợi tả
ntn?
? Tính chất thực của công việc
đập đá này là gì?

Ra tay đập bể mấy trăm hòn”
-Đập đá bằng thủ công: công việc nặng nhọc,
có khối lượng lớn, chỉ dành cho tù khổ sai

-> Ý nghĩa tinh thần: dám đương đầu vượt lên

thử thách gian khổ.

? Ý nghĩa khác của công việc đập
-Giọng điệu hùng tráng, sôi nổi
đá?
-Dùng động từ mạnh
? Nhận xét về giọng điệu, cách
dùng từ, phép đối trong 4 câu đầu
-Phép đối ở câu 3,4
và td?
=> Gợi tả công việc đập đá và diễn tả khí phách
hiên ngang
- Hiên ngang, kiên cường trước nguy nan.
? Từ đó vẻ đẹp nào của người tù
được bộc lộ?

Tiểu kết: Với 4 câu thơ đầu, PCT đã dựng lên sừng sững bức tượng đài
người chiến sĩ cách mạng giữa đất trời Côn Lôn, trong tư thế hiên ngang bất khuất,
có tầm vóc của 1 anh hùng đượm màu sắc thần thoại. Tấm thân là thân tù. Công
việc đập đá là việc khổ sai cưỡng bức. Nhưng đó chỉ là bề ngoài thôi. Còn bên
trong, tâm hồn PCt vẫn ngùn ngụt một ngọn lửa đấu tranh, vẫn vòi cọi hùng tâm,
tráng khí. Giữa khổ ải mà vẫn nở nụ cười, ung dung đến thế là cùng.

-Đọc 4 câu cuối

2.Cảm nghĩ từ việc đập đá:


? Từ chú thích 4,5 trong sgk em
hiểu cảm nghĩ nào được biểu hiện

trong câu 5,6?

“Tháng ngày bao quản thân sành sỏi”: Tự
thấy mình có tấm thân dày dạn, phong trần
qua những thử thách.
“Mưa nắng chi sờn dạ sắt son”: Tự thấy
mình có tấm thân cứng cỏi, trung kiên, không
sờn lòng đổi chí trước mọi gian lao, thử thách.
-Tháng ngày >< mưa nắng

? Phép đối được tiếp tụ sử dụng
trong câu 5,6 ntn? Td?

Thân sành sỏi >< dạ sắt son
Bao quản >< càng bền
->Làm rõ sức chịu đựng mãnh liệt cả về thể
xác lẫn tinh thần trước thử thách
-Bất khuất trước gian nguy

? Từ đó toát lên phẩm chất cao quý -Trung thành với lí tưởng yêu nước
nào của người tù chiến sĩ yêu
nước?
? Em hiểu ý hai câu cuối ntn?

? Tự thấy mình là “kẻ vá trời khi
lỡ bước” cho thấy tác giả nghĩ gì
về bản thân mình?

-Người có gan làm việc lớn khi phải chịu
cảnh tù đầy chỉ là việc nhỏ, không đáng nói

-Tự hào, kiêu hãnh về công việc to lớn mà
mình theo đuổi
-Xem thường việc tù đầy
-Khẳng định lí tưởng yêu nước lớn lao là điều
quan trọng nhất.

=> Tin tưởng mãnh liệt vào sự nghiệp yêu
? Từ đó những phẩm chất tinh thần nước của mình, coi thường gian lao, tù đầy.
nào của người tù được bộc lộ?
IV-Tổng kết:


? Nt đặc sắc của bài thơ?

1.Nghệ thuật:
-Thơ thất ngôn bát cú Đường luật
-Giọng điệu hùng tráng

? Người tù yêu nước có những vẻ
đẹp tâm hồn nào?

2.Nội dung:

? Từ đó em hiểu thêm những điều
cao quý nào về PCT và các nhà
yêu nước VN những năm đầu thế
kỉ XX”?

-Người anh hùng chấp nhận mọi nguy nan,
bền gan vững chí với lí tưởng của mình.

? Đọc diễn cảm bài thơ?

-Khí phách hiên ngang, chấp nhận mọi gian
lao, thử thách trên con đường cứu nước.

-Người tù: hiên ngang, ttrung thành với lí
tưởng

V-Luyện tập:

? Trình bày những cảm nhận
củaem về vẻ đẹp hào hùng …
( SgkT50)

Hoạt động 4. Củng cố:
?Công việc đập đá được mtả ntn?
? Hình ảnh người tù yêu nước có vẻ đẹp tâm hồn ntn?
Hoạt động 5. HDVN:
-Học thuộc lòng bài thơ, nắm chắc nd và nghệ thuật
-Chuẩn bị tiết sau “Ôn luyện về dấu câu”
------------------------------------------------------------------