Giáo án Ngữ văn 8 bài 15: Đập đá ở Côn Lôn

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8
TUẦN 15 - TIẾT 57: VĂN BẢN: ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN
- Phan Châu Trinh I. Mục tiêu cần đạt
Giúp học sinh:
- Cảm nhận được vẻ đẹp của Phan Châu Trinh, người mang chí lớn, cứu dân, cứu nước, dù ở
hoàn cảnh nào vẫn giữ được phong thái ung dung, khí phách hiên ngang, bất khuất và niềm tin
không đổi vào sự nghiệp giải phóng dân tộc.
- Hiểu được sức truyền cảm nghệ thuật qua giọng thơ khẩu khi hào hùng.
II. Chuẩn bị
- Giáo viên: soạn bài
- Học sinh: chuẩn bị bài ở nhà
III. Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc lòng bài thơ “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” và cho biết
giá trị nội dung của bài thơ?
2. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG BÀI HỌC
I. Giới thiệu chung

Giới thiệu vài nét về tác giả?

1. Tác giả -Tác phẩm

Ông đỗ phó bảng nhưng chán cảnh quan
trường, nên không làm quan mà chuyên tâm
vào sự nghiệp cứu nước. Trong những năm
đầu thế kỉ XX, ông là người đề xướng dân
chủ, đòi bãi bỏ chế độ quân chủ. Hoạt động
của ông rộng khắp từ VN- Nhật Bản- Pháp.

* Tác giả(1872- 1926)

Năm 1908, ông bị TDP khép tội xúi giục
nhân dân nổi loạn trong phong trào chống
thuế ở Trung kì nên bị bắt và đày ra Côn
Đảo.
Đến tháng 6- 1910, nhờ sự can thiệp của
Hội nhân quyền(Pháp), ông được tha và sau

- Quê: Tam Phước- Tam Kì- Quảng Nam
- Hoạt động cứu nước phong phú và rộng
khắp
- Năm 1908 ông bị TDP bắt và đày ra Côn
Đảo


đó sang Pháp hoạt động. Năm 192, ông về
nước và mất tại Sài Gòn.
- PCT là người giỏi biện luận và có tài văn
chương. Trong văn chính luận ông hùng
biện đanh thép. Trong văn trữ tình thì thấm
đẫm tinh thần yêu nước và dân chủ.
Bài thơ được viết trong hoàn cảnh nào?
Đầu năm 1908, ND Trung kì nổi dậy chống
sưu thuế. PCT bị bắt, bị kết án chém và đày
ra Côn Đảo(4/1908). Vài tháng sau nhiều
thân sĩ yêu nước khắp Trung kì, Bắc kì cũng
bị đày ra đây. Ngày đầu tiên, PCT đã ném
một mảnh giấy vào khám của họ để an ủi,

động viên: “đây là truờng học thiên nhiên,
mùi cay đắng trong ấy làm trai giữa thế kỉ
XX này, không thể không nếm cho biết”

* Tác phẩm
- Bài thơ được sáng tác khi ông cùng các tù
nhân trong nhà tù Côn Đảo bị bắt đi lao
động khổ sai

Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
GV giải thích từ “đập đá”: Một hình thức
lao động nặng nhọc ở Côn Đảo. Bọn cai
ngục bắt các tù nhân vào núi khai thác đá,
đập đá hộc, đá to thành những mảnh nhỏ để
làm đường.

- Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật

Nêu bố cục của bài thơ?

2. Chú thích

3. Bố cục
Hai câu thơ đầu tiên cho ta biết điều gì?

- Hai câu đề
- Hai câu thực

Theo quan niệm nhân sinh truyền thống, đã

- Hai câu luận


làm trai thì phải khác đời, phải có lòng kiêu
hãnh, ý chí tự khẳng định mình, phải làm
nên những điều phi thường trong cuộc sống
Nguyễn Công Trứ đã viết:
“Chí làm trai Nam, bắc, Tây, Đông
Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”
Câu thơ toát lên một vẻ đẹp hùng tráng.
Hai câu tiếp theo cho ta biết gì về điều
kiện và tính chất công việc?
Trong hai câu thực công việc đập đá được
gợi tả cụ thể ntn?

- Hai câu kết
II. Tìm hiểu văn bản
a. Bốn câu thơ đầu
“Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
Lừng lẫy làm cho lở núi non”
-> vừa thể hiện hình ảnh một con người
đang lao động đập đá ở Côn Lôn, vừa gợi
lên môt nhân vật nam nhi mang tầm vóc anh
hùng, đứng giữa trời đất chống chọi với thử
thách, nguy nan sẵn sàng làm nên những
điều phi thường .

Một công việc làm bằng tay chân nặng
nhọc, đầy gian khổ.
nhưng với hành động dũng mãnh đó thì việc “Xách búa đánh tan năm bảy đống

đập đá còn mang một ý nghĩa khác.
Ra tay đập bể mấy trăm hòn”
Theo em đó là ý nghĩa nào?
- Về tính chất:
+ Làm công việc nặng nhọc với khối lượng
lớn
Nhận xét về giọng điệu, các BPNT được
dùng trong câu thơ?

+ Lao động thủ công

Bốn câu thơ đầu đã dựng được một tượng
đài uy nghi về người anh hùng với khí
phách hiên ngang, lẫm liệt, sừng sững giữa
đất trời

- Ý nghĩa tinh thần:

Việc lao động khổ sai ở Côn Lôn đã gợi
lên ở PCT những suy nghĩ gì?
Tự nhận thấy mình cứng cỏi, trung kiên, có
sức chịu đựng mãnh liệt cả về thể xác và
tinh thần

+ Chỉ dành cho những người tù khổ sai

Dám đương đầu với khó khăn, vượt lên để
chiến thắng thử thách.
- NT: nói quá và các động từ mạnh(đánh tan,
đập bể), giọng thơ hùng tráng, sôi nổi, mạnh

mẽ
-> vừa gợi tả công việc nặng nhọc vừa diễn
tả khí phách hiên ngang, kiên cường của
người tù
b. Bốn câu thơ cuối


BPNT nào được sử dụng trong các câu
thơ trên? Có ý nghĩa gì?

“Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son

Ở cặp câu 5-6 là sự đối lập giữa những thử
Những kẻ vá trời khi lỡ bước
thách(tháng ngày mưa nắng; chỉ những gian
Gian nan chi kể việc con con”
khổ phải chịu trong một thời gian dài) với
sức chịu đựng bền bỉ
-> Bất khuất trước gian nguy, trung thành
Ở cặp câu 7-8 là sự đối lập giữa chí lớn với với lí tưởng yêu nước
những thử thách phải gánh chịu.
-> cấu trúc đối để thể hiện niềm tin mãnh
liệt ở sự nghiệp yêu nước, xem thường việc
Qua bài thơ em cảm nhận được điều gì ở
tù đày.
PCT?

Đọc diễn cảm bài thơ.

III. Tổng kết và luyện tập
1. Tổng kết
* Nội dung
* Nghệ thuật
2. Luyện tập
D. Củng cố và hướng dẫn về nhà
1. Củng cố:
- Nắm đựơc khí phách hiên ngang, bất khuất của PCT
2. Huớng dẫn về nhà:
- Học thuộc phần ghi nhớ
- Học thuộc lòng bài thơ
- Chuẩn bị bài: Ôn luyện dấu câu