Giáo án Ngữ văn 8 bài 4: Lão Hạc

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8
TUẦN 4 - TIẾT 13: VĂN BẢN: LÃO HẠC
- Nam Cao I. Mục tiêu cần đạt
Giúp học sinh:
- Thấy được tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của Lão Hạc. Qua đó hiểu thêm
về số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng của người ND trước CMT8.
- Thấy được lòng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao(thể hiện qua NVông giáo): thương
cảm, xót xa và trân trọng những người LĐ nghèo khổ
II. Chuẩn bị
- Giáo viên: soạn bài, tập truyện ngắn Nam Cao
- Học sinh: Soạn bài, tóm tắt tác phẩm
III. Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ : Phân tích diễn biến trong hành động ứng xử của chị Dậu với bọn
tay sai? Qua NV chị Dậu em hiểu gì về người NDVN trước CMT8?
2. Bài mới:
Khi viết văn Nam Cao luôn chủ trương: “khơi những nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những gì chưa ai có”. Bởi vậy, truyện
ngắn Nam Cao luôn tiềm ẩn những yếu tố bất ngờ. “Lão Hạc” là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nói trên.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG BÀI HỌC
I. Giới thiệu chung
1. Tác giả- Tác phẩm

Giới thiệu vài nét về tác giả?

* Tác giả(1915-1951)

Ông hy sinh trên đường công tác tại vùng - Tên thật: Trần Hữu Tri
sau địch
- Quê: làng Đại Hoàng- Lí Nhân – Hà Nam

Được nhà nước truy tặng Giải thưởng
- Là một trong những nhà văn hiện thực xuất
HCM về VHNT 1996
sắc


- Chủ yếu viết về 2 đề tài: nông dân lao
động và trí thức nghèo
* Tác phẩm
Trình bày xuất xứ của tác phẩm?

- Đăng báo lần đầu năm 1943
- Là một trong những truyện ngắn xuất sắc
về đề tài người ND của NC

Quan sát SGK

2. Chú thích
3. Bố cục

- Đoạn 1: Từ “Hôm sau lão sang…thế nào
Đoạn trích được kể(chữ to) xoay quanh rồi cũng xong” -> Những việc làm của lão
những sự việc chính nào? Dựa vào các Hạc trước khi chết
sự việc đó hãy chia bố cục của VB?
- Đoạn 2: còn lại -> cái chết của lão Hạc
Truyện có những nhân vật nào? Ai là
nhân vật chính?
- Lão Hạc là nhân vật chính
Truyện được kể từ nhân vật nào? Việc
lựa chọn ngôi kể, người kể như vậy có

ý nghĩa gì?
Kể ở ngôi thứ nhất, ông giáo là người kể
=> giúp nhà văn vừa tự sự vừa kết hợp
miêu tả và biểu cảm. Tác phẩm vì thế
đậm chất trữ tình, triết lí.
II. Tìm hiểu văn bản
GV hướng dẫn đọc: phân biệt giọng của
các nhân vật
- GV đọc một đoạn -> gọi HS đọc tiếp
Hãy tóm tắt ND chính của VB?
Truyện kể về lão Hạc, một người ND gì,
vợ chết, nghèo khổ, sống cô độc, chỉ biết
làm bạn với con chó vàng. Con trai lão vì

1. Đọc- Tóm tắt


nghèo không lấy được vợ nên phẫn chí
bỏ đi làm đồn điền cao su. Lão Hạc ở
nhà ra sức làm thuê để sống, giành dụm
tiền cho con trai, chờ con trở về. Nhưng
sau một trận ốm, lại gặp phải năm thiên
tai, mất mùa, không đủ sức làm thuê, vì
hết đường sinh sống lão đành bán con
chó vàng, mang hết tiền bạc cùng mảnh
vườn gửi lại nhờ ông giáo trông coi hộ
để khi con lão về giao lại cho nó. Rồi đến
bước đường cùng, lão ăn bả chó tự tử,
chết một cách đau đớn.
Lão Hạc sống trong tình cảnh ntn?

2. Tìm hiểu văn bản
a. Nhân vật lão Hạc
* Gia cảnh
Em có nhận xét gì về tình cảnh đó?
Lão Hạc rất yêu quý “cậu Vàng”, vì
sao?
Vì đó là kỷ niệm của người con trai để
lại
“Cậu Vàng” được lão Hạc đối xử ntn?
- Gọi nó là “cậu Vàng” như một bà hiếm
hoi gọi đứa con cầu tự
- Lão bắt rận cho nó, đem nó ra ao tắm…
- Cho nó ăn cơm trong một cái bát, có gì
ngon cũng chia cho nó, gắp thức ăn cho

- Vợ mất sớm, nhà nghèo, con trai bỏ đi đồn
điền cao su
- Bản thân già yếu, sống lam lũ, cô độc chỉ
biết làm bạn với “cậu vàng”
=> khổ cực, đáng thương
* Lão Hạc bán cậu Vàng


nó như con trẻ
- Nói chuyện với nó như với người
Lão Hạc yêu quý “cậu Vàng” như vậy
tại sao lại bán nó đi?
- Lí do:
+ Lão ốm yếu, cuộc sống khốn khó, không
nuôi nổi mình và “cậu Vàng”

Diễn biến tâm trạng của lão Hạc sau
khi bán cậu Vàng ntn?

+ Muốn giữ tài sản lại cho con trai
=> hoàn cảnh bất đắc dĩ
- Tâm trạng:
+ Cố làm ra vẻ vui
+ Cười như mếu
+ Mắt ầng ậng nước
+ Mặt lão đột nhiên co rúm lại
+ Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho
nước mắt chảy ra

Khi miêu tả tâm trạng lão Hạc tác giả
đã sử dụng những từ ngữ gì để miêu
tả? Phân tích tác dụng của những từ
ngữ ấy?

+ Đầu ngoẹo về một bên

Trong tâm trí lão, cái lão nhớ nhất khi
bán cậu Vàng là nó kêu ưu ử nhìn lão
như trách lạo đã lừa dối nó vậy

-> Sử dụng động từ, từ tượng láy tượng
hình, tượng thanh, kết hợp TS- MT- BC để
diễn tả tâm trạng vừ hối hận vừa đau đớn,
xót xa, thương tiếc

Cái hay của những từ ngư, hình ảnh vừa

nêu là ở chỗ đã lột tả được sự đau đớn,
xót xa, thương tiếc…tất cả đang dâng
trào, như không thể kìm nén nổi.

+ Miệng móm mém mếu như con nít
+ Khóc hu hu…


Đặc biệt động từ “ép” gợi lên một
khuôn mặt già nua, khắc khổ. vẽ ra một
tâm hồn đau khổ dường như đã cạn kiệt
nước mắt.
Trong những lời kể , lời giãi bày với
ông giáo, lão hạc còn nói những điều
gì?
“- Kiếp con chó là kiếp khổ….chẳng
hạn!”
- “Nếu kiếp người cũng khổ nốt…sung
sướng” – giữa tr. 42
Qua đây ta thấy lão hạc là người ntn?
=> nghèo khổ, giàu tình yêu thương
IV. Củng cố và hướng dẫn về nhà
1. Củng cố
- Nắm được bố cục, nội dung chính của VB
- Hiểu được gia cảnh và tâm trạng của lão Hạc khi buộc phải bán cậu Vàng
2. Hướng dẫn về nhà
- Tập tóm tắt tác phẩm
- Thuật lại diễn biến tâm trạng lão Hạc sau khi bán chó

@@@@@@@@

************** @ @ @ @ @ @ @ @ @


TUẦN 4 - TIẾT 14: VĂN BẢN: LÃO HẠC
- Nam Cao I. Mục tiêu cần đạt
Giúp học sinh:
- Thấy được tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của Lão Hạc. Qua đó hiểu thêm
về số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng của người ND trước CMT8.
- Thấy được lòng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao(thể hiện qua NVông giáo): thương
cảm, xót xa và trân trọng những người LĐ nghèo khổ
II. Chuẩn bị
- Giáo viên: soạn bài, tập truyện ngắn Nam Cao
- Học sinh: Soạn bài, tóm tắt tác phẩm
III. Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ : Phân tích diễn biến tâm trạng của lão Hạc sau khi bán cậu Vàng?
Qua đây em thấy lão Hạc là người ntn?
2. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG BÀI HỌC
* Cái chết của lão Hạc

Trước khi chết lão Hạc đã làm những
việc gì?
(Giữa tr. 44)

- Trước khi chết
+ Nhờ ông giáo trông hộ mảnh vườn cho

cọn
+ Gửi ông giáo tiền lo ma chay

Những việc làm trên cho thấy phẩm
chất gì ở lão Hạc?
Coi trọng bổn phận làm cha, danh giá
làm người
Chi tiết nào khiến người đọc bất ngờ về
phẩm chất của lão Hạc?

+ Từ chối mọi sự giúp đỡ của người khác
-> Thương con, lòng tự trọng cao, luôn
sống trong sạch

+ Chi tiết: xin bả chó-> khiến người đọc


nghi ngờ về bản chất trong sạch của lão
Cái chết của lão Hạc được MT ntn?

=> chi tiết nghệ thuật, đẩy tình huống
truyện lên đỉnh điểm

Vì sao lão lại lựa chọn cái chết?

- Cái chết:
Vật vã, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộ xệch,
mắt long sòng sọc, tru tréo, bọt mép sùi
ra, người giật lên

Để đặc tả cái chết của lão tác giả sử
dụng những từ ngữ ntn? Có tác dụng
gì?
Đó là con đường cùng để bảo vệ danh
dự, phẩm giá của mình
Cái chết đầy bi kịch của lão có ý nghĩa
gì?

-> Sử dụng từ tượng hình, tượng thanh ->
gợi tả cái chết thê thảm, dữ dội, đau đớn,
thương tâm
=> ý nghĩa:
+ Phản ánh chân thực và sâu sắc về số
phận bi thảm của người ND trước CM, ca
ngợi phẩm giá cao đẹp của người LĐ
+ Phê phán, tố cáo XH phi nhân, tàn ác.
b. Nhân vật ông giáo
- Là một trí thức nghèo

Ông giáo có MQH ntn với lão Hạc?
Tình cảm của ông với Hạc ra sao?

Trước hoàn cảnh khốn cùng của lão
Hạc(lão vận từ chối mọi sự giúp đỡ)
ông giáo có suy nghĩ gì?
“Chao ôi!...đáng thương” -> có như vậy
thì sẽ tránh đi được những định kiến xấu
không cần thiết
Xung quanh cái chết của lão Hạc, ông

- Là người hàng xóm, người chứng kiến,
gần gũi, chia sẻ với lão Hạc
- Suy nghĩ:
+ “Chao ôi!...đáng thương” -> con người
nên nhìn nhau thật gần bằng tình yêu
thương và lòng thông cảm

+ Khi nghe Binh Tư nói về lão Hạc:
“cuộc đời … đáng buồn” -> vì nghĩ rằng
một người lương thiện lại biến thành xấu


giáo có suy nghĩ ntn?

xa

Em hiểu ntn về những suy nghĩ đó?

+ Khi hiểu rõ: “cuộc đời chưa…khác”
-> buồn vì người lương thiện bị đẩy vào
đường cùng nhưng nhân cách không bị
tha hoá
=> đó chính là quan niệm nhân đạo cao
cả của Nam Cao
III. Tổng kết và luyện tập
1.Tổng kết
* Nội dung

Khái quát lại những nét chính về nội
dung và đặc sắc NT của VB?

* Nghệ thuật
2. Luyện tập

Qua hai nhân vật chị Dậu và lão hạc em
hiểu gì về số phận người NDVN trước
CM?
IV. Củng cố và hướng dẫn về nhà
1. Củng cố
- Nắm được diễn biến và ý nghĩa cái chết của lão Hạc
- Hiểu được những quan niệm sống và suy nghĩ của ông giáo ->của tác giả
2. Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc nội dung- nghệ thuật của VB: lão Hạc
- Xem trước bài: Từ tượng hình, từ tượng thanh