Tuyển tập sơ đồ tư duy tặng kèm sách chinh phục năng lực

Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
TRỊNH QUỲNH

TUYỂN TẬP

SƠ ĐỒ TƯ DUY
Đơn giản, hệ thống, dễ hiểu

Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực
Đặt sách duy nhất tại web: hocvanvanhoc.vn
Tự tin bứt phá đạt điểm tối đa kỳ thi thpt Quốc gia

Học văn – văn học

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn

Hocvanvanhoc.vn

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn

Tuyên ngôn độc lập
Hồ Chí Minh

1. Hoàn cảnh sáng tác

Khách quan

Chủ quan

Chiến tranh thế giới thứ hai kết
thúc. Phát xít Nhật đầu hàng
Đồng minh, buộc phải rút quân
khỏi các nước thuộc địa.

CMT8 thành công, ngày 26- 81945, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ
chiến khu cách mạng Việt Bắc về
tới Hà Nội.

Nhân cơ hội đó, nhân dân ta
vùng dậy cướp chính quyền.

Tại số 48 Hàng Ngang, Người đã
soạn thảo bản “Tuyên ngôn độc
lập”.

Khi đó chính quyền cách mạng
còn non trẻ, thành tựu cách
mạng cách mạng có nguy cơ bị
phá hoại vì:
+ Tiến vào từ phía Bắc là quân
Tưởng Giới Thạch đứng sau lưng
là đế quốc Mỹ.
+ Tiến vào phía Nam là quân đội
Anh sau lưng là thực dân Pháp.

Ngày 02/9/1945 tại Quảng
trường Ba Đình, Người thay mặt
Chính phủ lâm thời nước Việt
Nam Dân chủ Cộng hoà, đọc bản
“Tuyên ngôn độc lập”, khai sinh
ra nước Việt Nam mới

+ Thực dân Pháp tung ra luận
điệu: Việt Nam vốn là thuộc địa
của Pháp
Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
2. Mục đích sáng tác
Tuyên ngôn độc lập viết để hướng tới đồng bào cả nước những
người hơn 80 năm qua rên xiết dưới ách xâm lược của thực dân
Pháp và phát xít Nhật.

Đối tượng hướng tới của bản Tuyên ngôn còn là nhân dân trên toàn
thế giới. Phần cuối của tác phẩm, Bác đã viết: “vì những lẽ trên,
chúng tôi, Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa,
trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng:”

Hoàn cảnh ra đời của bản Tuyên ngôn còn giúp chúng ta nhận thấy
đối tượng hướng tới của tác phẩm còn là các thế lực thù địch và cơ
hội quốc tế đang nuôi dã tâm tái nô dịch đất nước ta đặc biệt là thực
dân Pháp và đế quốc Mĩ

3. Giá trị tác phẩm

Giá trị lịch sử: là một văn kiện lịch sử trọng đại, tác phẩm đã tuyên bố
chấm dứt chế độ thực dân (tồn tại hàng trăm năm) và chế độ phong
kiến (tồn tại hàng nghìn năm). Tuyên bố với đồng bào cả nước và thế
giới về quyền tự chủ, khẳng định vị thế bình đẳng của dân tộc ta mở
ra kì nguyên hòa bình, độc lập

Giá trị tư tưởng: là bài ca yêu nước, tự hào dân tốc ở thế kì XX. Tác
phẩm còn thể hiện khát vọng cháy bỏng của nhân dân ta và nhân
dân các dân tộc bị áp bức về 1 nền độc lập dân tộc.

Giá trị nghệ thuật: là áng văn chính luận hùng hồn, mẫu mực của văn
học Việt Nam hiện đại lí lẽ đanh thép, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng
thuyết phục, tác phẩm là sự kết tinh của 1 trái tim yêu nước nồng nàn
và 1 trí tuệ mẫn tiết của Hồ Chí Minh.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
4. Nội dung bản tuyên ngôn
4.1 Cơ sở pháp lý
-Nội dung: Hồ Chí Minh trích dẫn “Tuyên ngôn độc lập” của Mỹ (1776) và bản “Tuyên
ngôn dân quyền và nhân quyền” của cách mạng Pháp (1971).
“Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng”
“Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi”
- Mục đích: Trước khi tuyên bố nền độc lập, tác giả muốn tạo cơ sở pháp lí vững chắc về
quyền được hưởng tự do độc lập của dân tộc Việt Nam mà không ai có thể bác bỏ được.
- Liên hệ: Trong “Bình Ngô đại cáo”, trước khi tuyên bố nền độc lập sau cuộc khởi nghĩa
chống giặc Minh, Nguyễn Trãi cũng từng khẳng định quyền được hưởng tự do độc lập
của dân tộc ta vì nước ta là một nước có chủ quyền, vì cuộc khởi nghĩa của ta là chính

nghĩa.
- Tác dụng: Đây là cách viết vừa khéo léo, kiên quyết vừa sáng taọ, trí tuệ của Bác

Khéo léo vì: - Đó là những chân lí của nhân loại về quyền con người. Từ
quan điểm nền tảng này tác giả tạo được sự thuyết phục với nhân dân
thế giới: Người Việt Nam cũng có quyền sống và quyền tự do.
- Thể hiện thái độ trân trọng đối với danh ngôn bất hủ của Mỹ, Pháp để
buộc chúng phải tôn trọng tuyên ngôn của nước ta

- Đặt 3 bản Tuyên ngôn, 3 nền độc lập, 3 cuộc cách mạng ngang bằng
nhau nhằm nâng cao tầm vóc lịch sử, văn hóa của Việt Nam và khơi gợi
niềm tự hào dân tộc.

Kiên quyết vì: Hồ Chí Minh đã dùng ngay lí lẽ của người Pháp để vạch
trần bản chất xâm lược của chúng bằng nghệ thuật “gậy ông đập lưng
ông” nhằm nhắc nhở chúng đừng đi ngược lại với những gì tổ tiên
chúng đã tuyên bố.

Sáng tạo, trí tuệ: Từ quyền tự do của con người, Bác nâng lên thành
quyền tự do của dân tộc, nâng quyền lợi con người thành quyền lợi dân
tộc. Đây là phát súng lệnh mở đầu cho phong trào giải phóng thuộc
địa.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
4.2 Cơ sở thực tế
a. Tội ác của thực dân Pháp
* “Thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái đến cướp đất nước ta”:

Chúng đã áp bức, bóc lột dân ta một cách tàn bạo
Về chính trị
- “Chúng tuyệt đối không cho nhân
dân ta một chút tự do, dân chủ nào”
- “Chúng thi hành những luật pháp dã
man”
- “Chúng thẳng tay chém giết những
người yêu nước”
- “Chúng lập nhà tù nhiều hơn trường
học”
-“Chúng thi hành chính sách ngu dân

Về kinh tế
-“Chúng bóc lột nhân dân ta dến tận
xương tủy”
-“Chúng cướp không ruộng đất, hầm
mỏ, nguyên liệu”
-“Chúng giữ độc quyền in giấy bạc,
xuất cảng, nhập cảng”
-“Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế vô
lí”

Nghệ thuật:
- Cách lập luận chặt chẽ, đưa ra từng luận điểm, luận cứ, dẫn chứng xác thực, thuyết
phục.
- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ:
+ Điệp:
. Từ “Chúng”: Nhấn mạnh thái độ khinh bỉ, coi thường giặc.
. Cấu trúc “chúng….”: Tố cáo hàng loạt hành động dã man của thực dân Pháp tạo thành
lời tuyên án mạnh mẽ + tạo tính nhạc cho đoạn văn.

+ Liệt kê: Giúp người đọc hình dung một cách cụ thể những tội ác dã man của giặc Gợi
sự căm phẫn.
- Cách diễn đạt đầy hình ảnh: “Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước
thương nòi của ta.
Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu” Khắc họa một cách rõ nét
sự bạo tàn, khát máu của giặc.
Pháp kể công “khai hóa”, bản Tuyên ngôn kể tội áp bức bóc lột, tàn bạo của chúng
* Thực dân Pháp đã “bán nước ta hai lần cho Nhật”

Lần 1

• “Năm 1940, phát xít Nhật đến xâm lăng Đông Dương(…)
thực dân Pháp quỳ gối đầu hàng, mở cửa nước ta rước
Nhật” không hợp tác cùng Việt Minh chống giặc mà còn
cấu kết với chúng đồng cai trị nước ta

Lần 2

• “Ngày 9 tháng 3 năm 1945, Nhật tước khí giới của quân
đội Pháp. Bọn thực dân Pháp hoặc là bỏ chạy, hoặc là đầu
hàng”. Như vậy chúng bán đứt nước ta cho Nhật

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
Nghệ thuật:
- Cách diễn đạt đầy hình ảnh thể hiện thái độ mỉa mai châm biếm của tác giả trước sự
thất bại hèn hạ, nhục nhã của Pháp trước Nhật: “thực dân Pháp quz gối đầu hàng, mở
cửa nước ta rước Nhật”, “Nhật tước khí giới của quân đội Pháp”

- Kết luận bằng một con số khủng khiếp, gây ấn tượng mạnh: “Từ Quảng Trị đến Bắc Kz
hơn hai triệu đồng bào ta chết đói.” (một phần mười dân số nước ta lúc bấy giờ)
 Pháp kể công “bảo hộ”, bản Tuyên ngôn kể tội chúng 2 lân bán nước ta cho Nhật. Hồ
Chí Minh đã bác bỏ đầy hiệu lực những luận điệu xảo trá của Pháp.
b. Bản tuyên ngôn đề cao cuộc đấu tranh nhân đạo và chính nghĩa của dân tộc Việt
Nam:

Khẳng định cuộc đấu tranh của dân tộc ta luôn dựa trên cơ sở khoan
hồng, nhân đạo:

- Kêu gọi Pháp hợp tác chống Nhật.
- Dân tộc Việt Nam không trả thù Pháp mà giúp Pháp chạy qua biên
thùy, bảo vệ tính mạng và tài
sản cho họ.

Ta đã đánh đổ được ba tầng áp bức bóc lột của bọn thực dân - phát xít
và phong kiến: “Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị” Câu văn
ngắn nhưng khái quát được thắng lợi to lớn.

Tuyên bố cắt đứt mọi quan hệ với Pháp:

+“Thoát ly hẳn quan hệ với Thực dân Pháp”
+“Xóa bỏ mọi hiệp ước mà Pháp đã k{ với Việt Nam”
+“Xoá bỏ tất cả mọi đặc quyền, đặc lợi của Pháp ở Việt Nam.”
Toàn dân Việt Nam đoàn kết chống lại âm mưu của Thực dân Pháp.

Kêu gọi cách nước Đồng minh công nhận quyền độc lập của dân
tộc Việt Nam: vì dân tộc Việt Nam chẳng những “gan góc chống
ách nô lệ hơn tám chục năm nay “mà còn “đứng về phe đồng minh
dũng cảm đánh phát xít mấy năm nay”

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
Nghệ thuật:
Cụm từ “ sự thật là” điệp lại hai lần kết hợp với điệp cấu trúc “…ta đã…chứ không
phải…” cùng với những dẫn chứng cụ thể, Người buộc Thực dân Pháp phải thừa nhận
Việt Nam không còn là thuộc địa của chúng,
+“Sự thật là từ mùa thu năm 1940 nước ta thành thuộc địa của Nhật”.
+“Sự thật là dân ta đã lấy lại chính quyền từ tay Nhật”.
- Liệt kê hàng loạt chiến thắng của ta : “Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị”
Câu văn ngắn gọn với âm điệu nhanh, mạnh thể hiện niềm tự hào khi dân ta đánh đổ ba
thế lực thống trị tồn tại hàng thế kỉ.
 Dân tộc Việt Nam xứng danh là chủ nhân của đất nước mình.
4.3 Lời tuyên ngôn

“Nước Việt Nam có quyền
hưởng tự do
độc lập và sự thật để
thành một nước tự do
độc lập”.

Dân tộc Việt Nam quyết hy
sinh tất cả để bảo vệ quyền
tự do độc lập

5. Tổng kết
Tác phẩm là một áng văn chính luận mẫu mực: lập luận chặt chẽ, lý lẽ đanh thép, ngôn
hùng hồn, vừa tố cáo mạnh mẽ tội ác của thực dân Pháp, ngăn chặn âm mưu tái chiếm

nước ta của các thế lực thù địch và các phe nhóm cơ hội quốc tế, vừa bộc lộ tình cảm
yêu nước, thương dân và khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng của tác giả và toàn thể dân
tộc.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn

6 ĐIỂM ĐƯỢC PHẢN HỒI TÍCH CỰC NHẤT CỦA SÁCH
CHINH PHỤC NĂNG LỰC
Chi tiết và hệ thống, phân biệt kiến thức cơ bản và nâng cao.
Đọc hiểu văn bản thông tin theo phương pháp mới SQ3R, QaT được áp
dụng trong kỳ thi Pisa quốc tế.
Vận dụng kiến thức vào thực tế đời sống, các câu hỏi gợi mở tạo hứng thú
thực sự
Phân tích tác phẩm theo đặc trưng thi pháp từ lý thuyết đến vận dụng trong
từng bài, dễ dàng làm bài so sánh và liên hệ.
Phát triển năng lực cảm thụ văn học từ tái hiện hình tượng, liên tưởng, cảm
thụ, đến tổng hợp đánh giá...
Từ một tác phẩm rèn luyện năng lực đọc hiểu tác phẩm khác ngoài SGK có
cùng chung đặc trưng thi pháp.
----------------------------------------➡ Đọc thử sách: goo.gl/99PC2H
➡ Đăng ký mua sách: goo.gl/Veqkns
➡ Tìm hiểu ngay các khóa học: goo.gl/iqDLk3

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
Tham gia khóa học online chinh phục và bứt phá tại địa chỉ: hocvanvanhoc.vn
- Khóa tổng ôn tập chinh phục và bứt phá.
Tổng hợp toàn bộ kiến thức và chiến thuật làm bài trong các phần đọc hiểu; nghị luận xã
hội và nghị luận văn học. Đăng ký một khóa học có được toàn bộ chương trình học bao
gồm kiến thức của các lớp 11 và 12; giúp bạn dễ dàng đạt trên 8 điểm trong kỳ thi thpt
Quốc gia 2018.
- Khóa ôn tập bằng sơ đồ tư duy
Hệ thống kiến thức văn 11 và 12 bằng sơ đồ tư duy – phương pháp truyền cảm hứng cho
người học bằng tư duy 2 bán cầu não. Phát triển khả năng tự diễn đạt, tư duy logic, liên
tưởng sáng tạo bằng hình ảnh mà thầy Trịnh Quỳnh là người tiên phong đột phá.
- Khóa ôn luyện đọc hiểu + nghị luận xã hội.
Tổng hợp toàn bộ lý thuyết và bài tập luyện đề hệ thống đầy đủ nhất.
Khóa học dành cho toàn bộ các bạn học sinh học văn ở tất cả các lớp học.
Bí kíp giúp bạn tự tin chinh phục điểm tối đa phần đọc hiểu và nghị luận xã hội.
- Khóa luyện đề đỉnh cao
Dành cho những học sinh giỏi văn muốn đạt điểm số 8 và trên 8 trong các kỳ thi HSG và
thi THPT Quốc gia. Vượt lên hệ thống kiến thức căn bản là các vấn đề lý luận văn học
chuyên sâu.
- Năm phút học văn mỗi ngày
Không cần nhều thời gian, bạn vẫn có thể nắm trọn kiến thức ở tất cả các phần với những
bài học ngắn; đơn giản hóa vấn đề.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn

Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
Tây Tiến
Quang Dũng
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả

Quê quán
Tên thật là Bùi
Đình Diệm (19211988), quê: Đan
Phượng, Hà Tây

Cuộc đời

Sau 1945, tham gia
vào quân đội và làm
biên tập viên nhà
xuất bản Văn học

Sự nghiệp sáng tác
Ông là một nghệ sĩ đa tài:
làm thơ vẽ tranh, viết văn,
sáng tác nhạc.
- Phong cách thơ: hồn thơ
phóng khoáng, hồn hậu, lãng
mạn và tài hoa .
- Tác phẩm: “Rừng biển quê
hương”, “Mùa hoa gạo”;
“Rừng về xuôi”; “Mây đầu ô"

2. Tác phẩm

Hoàn cảnh sáng tác

Đôi nét về người lính
Tây Tiến

• - Năm 1947: Quang Dũng làm Đại đội trưởng binh đoàn
Tây Tiến
• - Năm 1948: Anh chuyển sang đơn vị khác tại Phù Lưu
Chanh, nhớ đơn vị cũ, tác giả viết bài thơ “ Nhớ Tây Tiến”,
sau đổi thành “Tây Tiến”, in trong tập thơ“ Mây đầu ô”

• - Thành lập 1947 có nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào bảo
vệ biên giới Việt –Lào, đánh tiêu hao lực lượng Pháp ở
Thượng Lào
- Địa bàn hoạt động: rừng núi Tây Bắc và thượng Lào.
- Thành phần: Đa số là học sinh, sinh viên Hà Nội.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
II. Đọc hiểu
a. Hai câu thơ đầu: Cảm xúc chủ đạo của bài thơ

Nhớ sông Mã

•Nhớ sông Mã là nhớ về đoàn quân Tây Tiến.
•Sông Mã là người bạn, là nhân chứng lịch sử đã chứng kiến bao
niềm vui nỗi buồn, bao mất mát hi sinh của người lính Tây Tiến

•NT: Câu cảm “Tây Tiến ơi” -> Cách gọi trìu mến, thân thương, tha
thiết.

Nhớ chơi vơi

•“Nhớ chơi vơi” là nỗi nhớ da diết, miên man khiến tác giả đứng
ngồi không yên. Nhà thơ như lạc vào thế giới hoài niệm mênh
mông, rộng lớn; bao kỉ niệm ùa về, cảm xúc dâng trào mãnh liệt.
NT: Điệp từ “nhớ”, cách dùng từ sáng tạo “nhớ chơi vơi”, gieo vần
“ơi- vơi”--> Tô đậm nỗi nhớ da diết, khôn nguôi

b. Nhớ con đường hành quân gian khổ

Địa bàn rộng lớn
• Liệt kê các địa danh: “Sài Khao, Mường Lát, Mường Hịch, Pha Luông, Mai Châu --> Vừa
gợi thương nhớ, vừa gây ấn tượng về vùng đất xa xôi, heo hút

Thời tiết khắc nghiệt
• Sương mù dày đặc che lấp cả “đoàn quân mỏi” --> Tả thực

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn

Địa hình Tây Bắc hiểm trở
• - Từ láy gợi hình: “khúc khuỷu“ “thăm thẳm” cùng nghệ thuật điệp thanh trắc gợi con
đường quanh co, uốn khúc, gập ghềnh, cheo leo; từ “heo hút“ gợi sự cao vút
--> Người lính đang ở nơi cao nhất, mũi súng như chạm mây, đầu súng như chạm trời .
• Hai chữ “ngửi trời” NT nhân hóa cho thấy sự dí dỏm, tinh nghịch thể hiện tâm hồn lạc

quan yêu đời của người lính.
- Câu thơ: “Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống” Điệp ngữ “ngàn thước”, NT đối lập
cùng với cách ngắt nhịp giữa câu làm cho câu thơ như bẻ đôi ra, diễn tả dốc núi sừng
sững, nhìn lên cao chót vót, nhìn xuống sâu thẳm.

Âm thanh không khí ghê rợn
• Tiếng thác gầm réo suốt ngày, tiếng cọp tìm mồi suốt đêm luôn ám ảnh người lính.
--> NT điệp cấu trúc, đối, nhân hóa cùng bút pháp lãng mạn tô đậm sự hoang sơ dữ dội
của núi rừng miền Tây Bắc
 Hoàn cảnh chiến đấu quá khắc nghiệt khiến không ít chiến sĩ Tây Tiến đã gục ngã:
“Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời”
 Cách nói giảm, câu thơ tả thực cái bi nhưng không làm cho âm điệu bài thơ chìm trong
sự bi thương vì tác giả đã thi vị hoá sự hi sinh – anh không chết mà chỉ “bỏ quên đời”
 Cảm hứng bi tráng, bi hùng.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
c. Nhớ thiên nhiên Tây Bắc thơ mộng, con người Tây Bắc bình dị, đôn hậu

“Hoa về trong đêm hơi”  hương hoa ngan ngát khắp núi rừng
Tây Bắc khiến người lính như ngây ngất, đắm say quên cả mệt
nhọc dù đang hành quân trong đêm

“Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” Không gian mịt mù bởi
những cơn mưa
rừng tầm tã, chỉ thấy thấp thoáng những ngôi nhà như
đang bồng bềnh trôi giữa biển nước nhưng lại khiến

người lính ấm lòng bởi đó cũng là những nóc nhà dân
các anh đang ra sức bảo vệ

Hình ảnh “ cơm lên khói”, “thơm nếp xôi”, đó là hương vị quen
thuộc của cuộc sống ở Tây Bắc, thể hiện nỗi nhớ chân thành
của nhà thơ về tình quân dân ấm áp

Bên cạnh sự hiểm trở, gian lao, khắc nghiệt
do thiên nhiên Tây Bắc đem lại, người lính Tây
Tiến không bao giờ quên những khoảnh khắc
thơ mộng, êm đềm được thể hiện qua những
câu thơ toàn thanh bằng với tạo âm điệu nhẹ
nhàng, tha thiết. Mỗi kỉ niệm gắn liền với một địa
danh cụ thể, với một ấn tượng khó phai.
Tóm lại, bằng bút pháp hiện thực và lãng
mạn đan xen, sự phối thanh hài hoà, Quang
Dũng thể hiện nỗi nhớ tha thiết về núi rừng
Tây Bắc hùng vĩ hiểm trở, về các chiến sĩ
Tây Tiến phải chịu đựng nhiều gian khổ
nhưng họ vẫn chiến đấu với một tinh thần
hăng hái.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
d. Nhớ về những kỷ niệm đẹp về tình quân dân.

Nhớ đêm liên hoan
Khung cảnh

- Ánh sáng: “Bừng lên” rực rỡ,
tưng bừng, sôi nổi hẳn lên bởi ánh
đuốc soi sáng.
- Âm thanh: Tiếng “khèn”, tiếng
nhạc rộn rã, réo rắt trong những
“man điệu” đặc trưng của người
bản xứ.
 Đêm liên hoan đã trở thành
“hội đuốc hoa” vui vẻ, hạnh phúc
đối với người lính
Con người
“Kìa em” diễn tả sự ngạc nhiên,
sung sướng khi thấy các cô gái địa
phương trong những bộ xiêm áo
lộng lẫy (“xiêm áo tự bao giờ”) vừa
e thẹn, vừa tình tứ (“nàng e ấp”)
của những chàng trai Tây Tiến.
Điều đó đã khiến các anh “xây hồn
thơ”, tâm hồn bay bổng như về tận
Viên Chăn thủ đô nước bạn.

Nhớ chiều Châu Mộc
Cảnh vật
- Cảnh vật như mờ đi
trong “chiều sương”. Cảnh
sông nước, bến bờ lặng
tờ, hoang dại như thời tiền
sử.
- Những bông hoa rừng

cũng “đong đưa” làm
duyên trên dòng nước lũ.

Con người
Trên dòng sông đậm màu
sắc cổ tích huyền thoại ấy,
nổi bật lên dáng hình
mềm mại, uyển chuyển
của cô gái Thái trên chiếc
thuyền độc mộc - Hình
ảnh đặc trưng chỉ có ở
vùng sông nước Tây Bắc.

Trong ánh sáng lung linh của lửa đuốc, trong âm thanh réo rắt của tiếng khèn, cả cảnh vật
và con người đều như ngả nghiêng, bốc men say ngất ngây, rạo rực.
Cảnh vật thiên nhiên xứ Tây Bắc qua ngòi bút của Quang Dũng như có hồn phảng phất
trong gió trong cây (“có thấy hồn lau nẻo bến bờ”) được xây dựng chủ yếu bằng cảm hứng
lãng mạn đã tạo nên những hình ảnh thơ thật đẹp, nên thơ.
Bốn câu thơ chan hoà màu sắc, âm thanh rất tình tứ, lãng mạn làm say lòng người.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
e. Nhớ về người lính Tây Tiến
 Ngoại hình ấn tượng

Hình ảnh tả thực: “Không mọc tóc”, “
xanh màu lá”
• Hình dáng tiều tuỵ, hậu quả những trận sốt rét

rừng khủng khiếp, của những thiếu thốn về vật
chất ở chốn rừng thiêng nước độc

Hình ảnh ẩn dụ “dữ oai hùm”
• Khí phách, tinh thần can trường của đoàn quân
mang dáng dấp oai phong, lẫm liệt của loài hổ
báo, chúa tể rừng xanh
 Tâm hồn hào hoa, lãng mạn

Về lí trí: Người lính luôn đặt trách nhiệm, nghĩa vụ với đất
nước lên hàng đầu
• - “Mắt trừng” là ánh mắt giận dữ căm thù giặc thể hiện một ý chí, thái
độ chủ động tiêu diệt kẻ thù.
• - “ Gửi mộng qua biên giới” Các anh luôn nung nấu giấc mộng tiêu diệt
quân thù, lập chiến công hiển hách
•

Về tình cảm: Tuy vậy, trong sâu thẳm các anh vẫn có giấc
mơ riêng: “Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”
• Mơ về vùng đất yêu thương, nơi các anh đã ra đi, mơ về những cô gái đẹp
ở Hà thành. Đó có thể là người yêu người bạn gái .v.v...Họ chính là động
lực tiếp thêm sức mạnh cho các anh.
•



Lý tưởng sống cao đẹp

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn

Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn

L{ tưởng lên đường cống hiến - hy sinh
• Họ chấp nhận hy sinh thầm lặng bất chấp hình ảnh
những nấm mồ của người chiến sĩ rải rác nơi rừng
hoang biên giới lạnh lẽo, xa xôi “mồ viễn xứ”. Tác
giả dùng từ Hán Việt cổ kính trang trọng “biên
cương, viễn xứ” để giảm nhẹ đi sự bi thương
•
Quyết tử cho Tổ quốc quyết
sinh

• Họ chiến đấu với lí tưởng hết sức cao cả, sẵn sàng
hi sinh vì nước, xem cái chết nhẹ như lông hồng,
“chẳng tiếc đời xanh”.

Sự hy sinh bi tráng mà không bi lụy
• Sự hi sinh cao đẹp: Những người lính Tây Tiến gục
ngã bên đường không có manh chiếu che thân
nhưng qua cái nhìn của Quang Dũng, họ lại chết
như tướng lĩnh, được bọc những tấm “áo bào“ sang
trọng. Cái bi thương ấy còn vơi đi nhờ cách nói
giảm “anh về đất”.

•
Tuy các anh ra đi không có những lễ nghi trang trọng nhưng lại có con
sông Mã đau đớn, tiếc thương đã trỗi lên khúc nhạc bi tráng. Trong âm
hưởng dữ dội, hào hùng của thiên nhiên ấy; cái chết, sự hi sinh của người
lính Tây Tiến thấm đẫm tinh thần bi tráng. Quang Dũng thể hiện tình cảm

đau thương vô hạn và sự trân trọng, kính cẩn của mình trước sự hi sinh của
đồng đội.
f. Lời thề của người lính Tây Tiến
- Quang Dũng khẳng định tình cảm của mình với đồng đội. Nhà thơ nhớ về
Tây Tiến là nhớ về một thời tuổi trẻ hào hùng. Mặc dù đã xa đơn vị, xa
những đồng đội thân yêu, xa núi rừng Tây Bắc, xa cách về cả thời gian
“không hẹn ước”, về cả không gian “đường thăm thẳm”, Quang Dũng đã bộc
lộ nỗi nhớ bằng sự khẳng định: sẽ không bao giờ quên.
- Đoạn thơ thể hiện lí tưởng chiến đấu “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”
của cả một thời đại, của tất cả những người lính thời chống Pháp.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn

6 ĐIỂM ĐƯỢC PHẢN HỒI TÍCH CỰC NHẤT CỦA SÁCH
CHINH PHỤC NĂNG LỰC
Chi tiết và hệ thống, phân biệt kiến thức cơ bản và nâng cao.
Đọc hiểu văn bản thông tin theo phương pháp mới SQ3R, QaT được áp
dụng trong kỳ thi Pisa quốc tế.
Vận dụng kiến thức vào thực tế đời sống, các câu hỏi gợi mở tạo hứng thú
thực sự
Phân tích tác phẩm theo đặc trưng thi pháp từ lý thuyết đến vận dụng trong
từng bài, dễ dàng làm bài so sánh và liên hệ.
Phát triển năng lực cảm thụ văn học từ tái hiện hình tượng, liên tưởng, cảm
thụ, đến tổng hợp đánh giá...
Từ một tác phẩm rèn luyện năng lực đọc hiểu tác phẩm khác ngoài SGK có
cùng chung đặc trưng thi pháp.
----------------------------------------➡ Đọc thử sách: goo.gl/99PC2H

➡ Đăng ký mua sách: goo.gl/Veqkns
➡ Tìm hiểu ngay các khóa học: goo.gl/iqDLk3

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
Tham gia khóa học online chinh phục và bứt phá tại địa chỉ: hocvanvanhoc.vn
- Khóa tổng ôn tập chinh phục và bứt phá.
Tổng hợp toàn bộ kiến thức và chiến thuật làm bài trong các phần đọc hiểu; nghị luận xã
hội và nghị luận văn học. Đăng ký một khóa học có được toàn bộ chương trình học bao
gồm kiến thức của các lớp 11 và 12; giúp bạn dễ dàng đạt trên 8 điểm trong kỳ thi thpt
Quốc gia 2018.
- Khóa ôn tập bằng sơ đồ tư duy
Hệ thống kiến thức văn 11 và 12 bằng sơ đồ tư duy – phương pháp truyền cảm hứng cho
người học bằng tư duy 2 bán cầu não. Phát triển khả năng tự diễn đạt, tư duy logic, liên
tưởng sáng tạo bằng hình ảnh mà thầy Trịnh Quỳnh là người tiên phong đột phá.
- Khóa ôn luyện đọc hiểu + nghị luận xã hội.
Tổng hợp toàn bộ lý thuyết và bài tập luyện đề hệ thống đầy đủ nhất.
Khóa học dành cho toàn bộ các bạn học sinh học văn ở tất cả các lớp học.
Bí kíp giúp bạn tự tin chinh phục điểm tối đa phần đọc hiểu và nghị luận xã hội.
- Khóa luyện đề đỉnh cao
Dành cho những học sinh giỏi văn muốn đạt điểm số 8 và trên 8 trong các kỳ thi HSG và
thi THPT Quốc gia. Vượt lên hệ thống kiến thức căn bản là các vấn đề lý luận văn học
chuyên sâu.
- Năm phút học văn mỗi ngày
Không cần nhều thời gian, bạn vẫn có thể nắm trọn kiến thức ở tất cả các phần với những
bài học ngắn; đơn giản hóa vấn đề.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn

Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
Việt Bắc
Tố Hữu
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả

Quê quán
Tố Hữu sinh năm 1920
trong đêm đen nô lệ của
dân tộc
Xứ Huế là quê hương
của nhà thơ

1
Phong
cách

2

thơ
3

Tố
Hữu

4

Cuộc đời

Sự nghiệp sáng tác

Thơ Tố Hữu cũng là
cuốn biên niên sử ghi
lại gương mặt, tâm hồn
của dân tộc qua những
vận động của tiến trình
lịch sử đất nước. Ở đó,
tất cả các sự kiện lớn
lao, những dấu mốc
trọng đại của dân tộc

Bén duyên” cùng cách mạng
với cánh cửa Từ ấy thiêng
liêng, các chặng đường thơ
Tố Hữu luôn gắn bó và phản
ánh chân thật những chặng
đường đấu tranh đầy gian
khổ song cũng nhiều thắng
lợi vinh quang của dân tộc

Thơ Tố Hữu là thơ - Lấy lý tưởng cách mạng, quan điểm chính trị
trữ tình chính trị
làm hệ quy chiếu cách nhìn và cảm xúc về
mọi phương diện, mọi hiện tượng đời sống
- Nhà thơ của lẽ sống lớn tình cảm lớn, niềm
vui lớn
Khuynh hướng sử - Đề cập những vấn đề có ý nghĩa lịch sử và
thi, cảm hứng lãng tính chất toàn dân

mạn
-Hướng tới sự cao cả, lý tưởng của ánh sáng
Giọng điệu tâm
- Vấn đề trọng đại được diễn đạt bằng ngôn
tình ngọt ngào
ngữ tâm tình riêng
- Đậm chất ca Huế nhưng chủ yếu là do quan
niệm về thơ của nhà thơ
Đậm đà tính dân - Sử dụng thành công các thể thơ truyền
tộc
thống
- Ngôn từ bình dân quen thuộc.
- Giàu nhạc điệu
- Hình tượng đậm bản sắc Việt nam

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
2. Tác phẩm

Hoàn cảnh sáng tác

Kết cấu đối đáp

• Chiến dịch Điện Biên Phủ nên vành hoa đỏ nên thiên
sử vàng đã mở đường cho sự thành công của hiệp
định Giơ ne vơ về Đông Dương. Hòa bình được lập lại
ở miền Bắc. Từ thủ đô kháng chiến gió ngàn, trung
ương Đảng và Chính phủ trở về tiếp quản Hà Nội –

Thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình vào tháng 10 – 1954.

• - Kẻ ở người đi trong cuộc chia tay đã chọn cặp đại từ
xưng hô ta – mình vừa quen thuộc vừa thân thiết, gắn
bó. Quen thuộc vì nó gợi nhắc ta nhớ đến những khúc
hát yêu thương tình nghĩa của ca dao, dân ca

II. Đọc hiểu
1. Tám câu thơ đầu: Tâm trạng lưu luyến của kẻ ở - người đi
a. Bốn câu đầu: Lời nhân dân Việt Bắc nhắc nhở người ra đi
Mình về mình có nhớ ta
Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn

Một câu hướng về thời gian: Mười lăm năm ấy
• “15 năm” là chi tiết thực chỉ độ dài thời gian từ năm 1940 thời kháng Nhật và tiếp
theo là phong trào Việt Minh, đồng thời cũng là chi tiết gợi cảm - nói lên chiều dài
gắn bó thương nhớ vô vàn. Câu thơ mang dáng dấp một câu Kiều - Mười lăm
năm bằng thời gian Kim - Kiều xa cách thương nhớ mong đợi hướng về nhau
(Những là rày ước mai ao - Mười lăm năm ấy biết bao nhiêu tình).

Một câu hướng về không gian: nhìn cây nhớ núi
• Việt Bắc một vùng chiến khu thiêng liêng: xuất hiện vừa để ôn lại một thời kháng
chiến gian khổ mà hào hùng, vừa như một lời nhắc nhở kịp thời, sâu lắng làm lay
động lòng người: hãy nhớ lấy máu xương và nghĩa tình sâu nặng của nhân dân,
hãy giữ lấy những tình cảm thủy chung của nhân dân đối với Cách mạng.

Nghệ thuật: Cảm xúc đậm đà chất dân gian, đậm đà chất Kiều.
- Âm điệu ngọt ngào, giọng thơ nồng ấm, tình cảm do vậy dạt dào thiết tha. Việt Bắc hỏi về:
“Mình về mình có nhớ không - Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn?”.
- Câu hỏi chất chứa tình cảm lưu luyến, bao hàm lời dặn dò kín đáo: đừng quên cội nguồn

Việt Bắc - cội nguồn cách mạng.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
- 4 câu thơ nhưng lại xuất hiện những 2 câu hỏi: " có nhớ ta? ", "có nhớ không? ", rồi đến 4
chữ "nhớ" như để diễn tả cảm xúc hết sức dồn dập, mãnh liệt, da diết. Đây không chỉ là người
ở đòi hỏi yêu thương, mà còn là sự phân thân của chủ thể trữ tình, những câu hỏi xoáy vào
tâm can của người hỏi, thể hiện trách nhiệm của nhân vật trữ tình.

b. Bốn câu sau: Cảnh chia tay đầy lưu luyến
Tâm trạng: Tha thiết, bâng khuâng, bồn chồn
• “Bâng khuâng, bồn chồn” là hai từ láy gợi cảm, diễn tả trạng thái tâm lí tình cảm
buồn vui, luyến tiếc, nhớ thương, chờ mong… lẫn lộn cùng một lúc. Ba từ láy "tha
thiết", "bâng khuâng", "bồn chồn" đã tạo ra hiệu quả nghệ thuật đặc biệt : sự hô
ứng đồng vọng của cảm xúc đã được biểu thị bằng bước chân ngập ngừng, dùng
dằng níu kéo.

Hành động: Cầm tay, không biết nói gì
• Chiếc áo chàm - màu áo bình dị, đơn sơ, mộc mạc của vùng quê nghèo thượng
du đồi núi nhưng sâu nặng nghĩa tình, đã góp phần không nhỏ vào sự nghiệp
kháng chiến cứu nước. Tấm áo vốn dành để tượng trưng cho con người, rưng
rưng kỉ niệm.
• Không biết nói gì không phải không có điều để giải bày mà chính vì có quá nhiều
điều muốn nói không biết phải nói điều gì. Ba dấu chấm lửng đặt cuối câu là một
dấu lặng trên khuôn nhạc để tình cảm ngân dài, sâu lắng…

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn

Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
2. Việt Bắc trong nỗi nhớ của người cán bộ Cách mạng
a. Mười hai câu đầu: Nhân dân Việt B ắc nhắc nhở kỷ niệm

Việt Bắc gian khổ thiếu thốn
• Thiên nhiên Việt Bắc khắc nghiệt "mưa nguồn suối lũ những mây cùng mù"
gợi ra những gia nan vất vả của những ngày kháng chiến. Biện pháp liệt kê
cùng với từ "những, cùng" cho thấy những khó khăn dồn dập, liên tục,
kháng chiến đầy gian nan.
• Biện pháp tiểu đối trong câu thơ "Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai"
làm nổi bật giữa một bên là đời sống thiếu thốn, gian khó và một bên là lòng
căm thù giặc oằn nặng trên vai
• --> Tinh thần đoàn kết cùng chung gian khổ, cùng một mối thù thực dân làm
nên thắng lợi vang dội, những chiến công
.

Việt Bắc nghĩa tình sâu đậm

• Đó là nỗi nhớ nhung khôn nguôi đến ngơ ngẩn: Mình về, rừng núi nhớ ai/
Trám bùi để rụng, măng mai để già. Đó là nỗi niềm bồi hồi dâng lên khi kỉ
niệm dào dạt ùa về. Tình cảm lưu luyến của người đưa tiễn, gửi đi nỗi nhớ
mong, gài lại niềm thương theo cách.
• Mối bận tâm, điều muốn nhắn gửi, cũng là điều muốn dò đón, khắc sâu
chính là mối băn khoăn Có nhớ không? trào lên qua câu chữ. Nó làm thành
ngữ điệu hỏi xuyên suốt cả mạch thơ.

.

Việt Bắc gắn với sự kiện lịch sử

• Mình – ta từng chung niềm vui kháng chiến sôi sục trong những ngày kháng
Nhật, phong trào Việt Minh và mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào nơi Đội
Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập, tiền thân của quân
đội Việt Nam lớn mạnh sau này, nơi Quốc dân Đại hội phát động cuộc Tổng
khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. Dòng hồi tưởng thực sự chưa
phải là toàn bộ quãng thời gian mười lăm năm đó, song chỉ vậy thôi đã đủ
gợi nhắc và khắc sâu ấn tượng thiết tha mặn nồng không thể phai nhòa.

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn


Tài liệu tặng kèm khi mua sách Chinh phục năng lực tại: hocvanvanhoc.vn
b. Đoạn còn lại: Cán bộ cách mạng nhắc nhở kỷ niệm
Người ra đi khẳng định tình cảm thủy chung của mình:
Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh

Lời thề thủy chung son sắt
• Là trước sau như một, không thay đổi theo thời gian, mặn mà, nồng nàn, thắm
thiết, sâu đậm. Dù cuộc đời có thăng trầm đảo điên, đổi trắng thay đen, lòng ta
vẫn không thay đổi. « Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh » đẹp biết bao nghĩa
tình bất biến giữa dòng đời vạn biến.
• Tình nghĩa cách mạng giữa cán bộ kháng chiến với đồng bào miền Bắc đã nhập
sâu vào truyền thống thủy chung cao đẹp của người Việt :

Hành động: Cầm tay, không biết nói gì
• Hình ảnh so sánh đậm màu sắc dân gian : Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy
nhiêu. Nước trong nguồn bao lao, vô tận, không bao giờ vơi cạn.
• Dùng hình ảnh nước trong nguồn để khẳng định nghĩa tình giữa cán bộ, đồng bào

miền ngược với miền xuôi . Khó có cáh nói nào về tình nghĩa Cách mạng thiêng
liêng hơn cách nói của Tố Hữu. Cặp từ qua lại « bao nhiêu, bấy nhiêu » càng khơi
sâu hơn cái vô cùng, vô tận của tình nghĩa sâu nặng.

•Hình ảnh thơ gợi tả tinh
tế sự tần tảo, đảm
đang, chịu thương, chịu
khó của những cô gái
nuôi quân nơi chiến
khu Việt Bắc. Không
quản khó nhọc gian
nan, những thiếu nữ
Việt Bắc vẫn sớm hôm
cần mẫn nuôi dấu cán
bộ. Hình ảnh bếp lửa
gợi những buổi đoàn tụ
ấm cùng và nghĩa tình
quân dân nồng đượm..

Lối sống gian khổ mà lạc quan yêu đời

•Có đêm trăng huyền
ảo, mảnh trăng lấp ló
nơi đầu núi, có những
chiều tỏa nắng trên
nương và hình ảnh
những nếp nhà, bản
làng
thấp
thoáng

trong sương khói
bồng bềnh. Không
miêu tả chi tiết, Tố
Hữu chỉ chấm phá,
khơi gợi.

Nếp sống con người gian khổ nghĩa tình

Khung cảnh Việt Bắc thanh bình

Hình ảnh thiên nhiên và con người Việt Bắc hiện lên trong nỗi nhớ của người cán bộ cách mạng

•Những gắn bó gian khổ,
ngọt bùi đã trở thành
những kỷ niệm da diết
trong trái tim người đi
khó có thể quên được.
Biết bao những xúc
động bồi hồi cùng những
ngọt ngào dưng dưng
dồn chứa trong mấy
chữ «đắng cay, ngọt
bùi» cùng dấu chấm
lửng cuối dòng thơ.

« Như nhớ người yêu » là hình ảnh so sánh, ví von thật lãng mạn, tình tứ. Nỗi nhớ Việt Bắc

Tài liệu tham khảo miễn phí dành tặng khóa học online tại hocvanvanhoc.vn