Giáo án Ngữ văn 9 bài 21: Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông ten (trích)

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 10
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN CỦA LAPHÔNG TEN
A. Mục tiêu cần đạt
Giúp học sinh:
- Hiểu được tác giả bài nghị luận văn chương đã dùng biện pháp so sánh hình
tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn của La Phông Ten với những
dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy – phông nhằm làm nổi bật
đặc trưng của sáng tác nghệ thuật.
B. Tổ chức các hoạt động dạy và học
1. Ổn định
2. Kiểm tra :
- Viết 10 phút: Trình bày bố cục của văn bản chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới.
Liên hệ bản thân.
3. Bài mới

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
- GV giới thiệu ngắn gọn về La Phông

I. Đọc- Tìm hiểu chung

Ten (1621 – 1695)

1. Tác giả:

- GV gọi hs đọc nhanh bài ngụ ngôn qua HS suy nghĩ - H.Ten là một triết gia người Pháp

bản dịch của Tú Mỡ, sgk trang 41, 42 trả lời.
thế kỉ XIX, tác giả công trình
phần đọc thêm.
nghiên cứu văn học nổi tiếng: La
- HS đọc tiếp chú thích (*) tr 40 để hiểu

Phông ten và thơ ngụ ngôn của


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
về tác giả văn bản:

ông.

- Gọi HS đọc và giải thích từ khó

- Văn bản “Chó sói và cừu non”

- Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của

được trích từ công trình ấy.

La Phông Ten là nhan đề văn bản do
người biện soạn sgk đặt.

- Theo em, vì sao có thể đặt cho văn bản
cái tên ấy?
- Tên ấy nêu được nội dung chính của
văn bản: bình luận về chó sói và cừu
trong thơ ngụ ngôn của La Phông ten.
- Nếu cần một nhan đề khác cho văn bản
này thì em sẽ có những tên nào?
+ Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của
La Phông ten và trong ghi chép của Buyphông.
- Nhà thơ La Phông Ten và nhà khoa học
Buy Phông nhìn nhận chó sói và cừu như
thế nào?
- Chó sói và cừu trong cách nhìn của nhà
khoa học và nhà thơ...
- Vì sao văn bản này gọi là văn bản nghị

2. Văn bản

luận văn học ?

- Thể loại: nghị luận văn học


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò

- Viết theo phương pháp lập luận
- Đối tượng nghị luận là tác phẩm văn
học (ở đây là lời bàn về đặc điểm sáng
tạo nghệ thuật của La Phông Ten qua
hình tượng chó sói và cừu trong thơ ngụ
ngôn của ông)
- Hãy xác định bố cục của văn bản này

- Bố cục: 3 phần:
+ Phần thứ nhất: từ đầu đến “tốt
bụng như thế”: Hình tượng cừu
dưới ngòi bút của La Phông Ten và
Buy Phông.
+ Còn lại: Hình tượng chó sói dưới
ngòi bút của La Phông Ten và Buy
phông.

2. Đọc hiểu đoạn 1:

II. Đọc – hiểu chi tiết văn bản

- Dưới con mắt của nhà khoa học Buy HS suy nghĩ 1. Hình tượng cừu dưới ngòi bút
phông, cừu là con vật như thế nào ?

trả lời.

của La Phông Ten và Buy phông

- HS tái hiện qua những chi tiết trong văn

- Dưới mắt nhà khoa học Buy

bản, GV tổng kết lại.

Phông: “Chúng thường tụ tập... làm
theo”

- Từ đó, Buy Phông nêu bật đặc điểm nào

 Cừu là con vật đần độn, sợ hãi,

của cừu ?

thụ động, không biết trốn tránh


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
- Nhận xét của Buy Phông về cừu có

hiểm nguy.

đáng tin cậy không? Vì sao?
Đáng tin, vì Buy Phông đã dựa trên

- Trong con mắt của nhà thơ La

những hoạt động bản năng của cừu do

Phông Ten:

trực tiếp quan sát được để nhận xét

- “Nhưng không chỉ có vậy... đã bú

- HS đọc bài thơ của La Phông ten, sau

xong”.

đó thảo luận câu hỏi 3 sgk
- Để xây dựng hình ảnh con cừu trong HS suy nghĩ
thơ ngụ ngôn, LPT đã làm như thế nào?

trả lời.

+ Đặt chú cừu non bé bỏng vào hoàn
cảnh đặc biệt: đối mặt với chú sói trên
dòng suối.
+ Dựa vào nét tính cách đặc trưng của
loài cừu: nhút nhát
- Nhận xét về cách lựa chọn đối tượng HS suy nghĩ
của La Phông ten và cách khắc họa tính trả lời.
cách ?
+ Khắc họa tính cách qua: thái độ, ngôn
từ, đặc điểm vốn có của loài cừu: hiền

lành, nhút nhát, không hại ai.
Tìm chi tiết minh hoạ ?
+ Gặp chó sói, cừu gọi “bệ hạ”, xưng “kẻ


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
hèn này”
+ Ra sức thanh minh cho mình chứng tỏ
vô tội
- Không uống nước ở dòng suối
- Không nói xấu sói vì chưa ra đời
- Không có anh em.
Thế nhưng cừu vẫn bị chó sói tha vào
rừng ăn thịt.
- Qua cuộc đối thoại với chó sói, em cảm HS suy nghĩ  Ngoài những đặc tính trên, cừu
nhận được gì về cừu non? Trong cái nhìn trả lời.

còn là con vật dịu dàng, tội nghiệp,

của La Phông ten, cừu cóp hải là con vật

đáng thương, tốt bụng, giàu tình

đần độn và sợ hãi không? Vì sao?

cảm.Cừu có sợ sệt nhưng không

- ý thức là kẻ yếu nên hết sức nhún

đần độn. Khi bị sói gầm lên đe dọa

nhường tới mức nhút nhát.

ăn thịt, cừu không dám cãi lại vì

- Nhờ đâu mà La Phông ten viết được
như vậy?
- Nhờ trí tưởng tượng phóng khoáng và
tình yêu thương loài vật. La phông ten đã
động lòng thương cảm với bao nỗi buồn
rầu và tốt bụng như thế...

oan ức mà chỉ một mực dịu dàng,
rành mạch đáp lời sói, gọi là “bệ
hạ”, nhẹ nhàng nhẫn nhục xin sói
nguôi giận mà xét lại rằng mình là
kẻ hèn, còn đang bú mẹ”. Không
phải cừu không ý thức được tình
huống bất tiện của mình mà thể
hiện tình mẫn tử cao đẹp, là sự chịu
đựng tự nguyện, sự hi sinh của cừu


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
mẹ cho con bất chấp nguy hiểm.
3. Hình tượng chó sói trong cái nhìn

2. Hình tượng chó sói trong con

của Buy Phông và La Phông ten

mắt của nhà thơ và của nhà khoa

- Tóm tắt những ghi chép của Buy Phông

học

về chó sói ? ở đây Buy phông đã nhìn

a. Nhà khoa học

thấy những đặc điểm nào của chó sói?

- “Thù ghét mọi sự kết bè kết bạn...

- Tình cảm của ông đối với con vật này

tính hư hỏng”

ra sao?
- Nhận xét của Buy Phông về chó sói có HS suy nghĩ  Đó là những biểu hiện bản năng
đúng không? Vì sao?

trả lời.

về thói quen và mọi sự xấu xí.

+ Đúng, vì dựa trên sự quan sát những

 Chó sói đơn giản là tên bạo chúa

biểu hiện bản năng xấu của loài vật này.

khát máu, đáng ghét... sống gây
hại, chết vô dụng, bẩn thỉu, hôi
hám, hư hỏng...

b. La Phông Ten
? Trong thơ La Phông ten, chó sói hiện
ra như thế nào ?
+ Để xây dựng hình tượng chó sói, nhà
thơ đã làm như thế nào ?
- Chó sói xuất hiện kiếm cớ gây sự với
cừu non bên dòng suối.


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
- Làm đục nước nguồn trên (dù cừu uống
nước nguồn dưới).
- Nói xấu ta ngăm ngoái (dù khi đó cừu

- Tính cách phức tạp: độc ác mà

còn chưa sinh)

khổ sở, trộm cướp bất hạnh, vụng

- Anh của cừu nói xấu (dù cừu chỉ có một

về, gã vô lại thường xuyên đói

mình...)

meo, bị ăn đòn, bị truy đuổi, đáng

- Chó sói đói meo, gầy giơ xương đi

ghét và đáng thương.

kiếm mồi. Gặp chú cừu non đang uống

 Tàn bạo và đáng thương.

nước – muốn ăn thịt, nhưng giấu tâm địa
kiếm cớ bắt tội trừng phạt cừu.
 Lời nói của sói thật vô lí. Đó là lời lẽ
của kẻ gian ngoan, xảo trá, ỷ mạnh, bắt
nạt kẻ yếu.
? La Phông ten dựa trên cơ sở nào để
khắc hoạ tính cách của sói
- Dựa trên đặc tính săn mồi của sói: ăn
tươi nuốt sống những con vật bé nhỏ yếu
hơn mình (giống nhận xét của Buy
Phông).
- Chó sói được nhân hóa dưới ngòi bút
phóng khoáng của tác giả.
- Sói đáng ghét bởi nó gian giảo, hống


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
hách, bắt nạt kẻ yếu, là một bạo chúa.
? Tình cảm của La Phông ten đối với HS suy nghĩ - Tình cảm của tác giả: vừa ghê sợ,
chúng ra sao?

trả lời.

vừa đáng theơng (đó là một tên
trộm cướp, nhưng khốn khổ và bất
hạnh).
- Cách cảm nhận chân thực và gợi
cảm xúc, vừa ghê sợ, vừa thương
cảm.

? Em nghĩ gì về cách cảm nhận này ?
? Trong hai cách nhìn nhận trên về loài
vật, em thích cách nhìn nhận nào hơn?
Vì sao?
HS tự bộc lộ
? Tác giả đã bình luận về 2 cách nhìn ấy HS suy nghĩ 3. Sự sáng tạo của nhà nghệ sĩ
như sau: “Nếu nhà bác học... nên hóa trả lời.
rồ”

- “Đầu óc phóng khoáng”: suy nghĩ

? Em hiểu “đầu óc phóng khoáng” hơn

tưởng tượng không bị gò bó, khuôn

của nhà thơ như thế nào?

phép theo định kiến.

? Nhà thơ đã thấy và hiểu về con sói

- Nhà thơ đã thấy và hiểu con sói là

khác với nhà bác học ở những điểm

một kẻ độc ác khổ sở, trộm cướp

nào ?

ngờ nghệch hóa rồ vì luôn bị đói
khát.


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
? Từ đó em hiểu như thế nào về nhận

- Tính cách phức tạp là tính cách

định của tác giả: “nhưng một tính cách

không đơn giản một chiều, có nhiều

thì phức tạp?

biểu hiện khác nhau trong một tính
cách.

? Em hiểu như thế nào về lời bình luận

- Nhà nghệ thuật thường cảm nhận

sau đây của tác giả:

và xây dựng những tính cách như

- Buy phông dựng một vở kịch về sự độc

thế trong tác phẩm. Điều này làm

ác?

thành tính chân thực của sự phản
ánh bằng nghệ thuật

? La Phông ten dựng hài kịch về sự ngu

- Buy Phông nhìn thấy kẻ ác thú

ngốc?

khát máu trong con sói đã gieo họa
cho những con vật yếu hèn để mọi
người ghê tởm và sợ hãi loài vật
này.

?Theo em, Buy Phông đã tả hai con vật

- La Phông ten nhìn thấy ở con vật

bằng phương pháp nào nhằm mục đích

này những biểu hiện bề ngoài của

gì?

dã thú, nhưng bên trong thì ngu
ngốc tầm thường để người đọc ghe
tởm nhưng không sợ hãi chúng.

? Còn La phông ten, nhà nghệ sĩ, ông HS suy nghĩ * Tóm lại:
cũng tả hai con vật ấy bằng phương trả lời.

- Cùng viết về một đối tượng là chó

pháp nào, nhằm mục đích gì khác ?

sói và cừu, cách viết của nhà khoa
học là nêu lên những đặc tính cơ


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò

bản một cách chính xác dựa trên
quan sát, nghiên cứu, phân tích để
khái quát những đặc tính cơ bản
của từng loài vật, làm cho người
đọc thấy rõ đặc trưng cơ bản của
hai loài vật.
- Nhà nghệ sĩ dựa trên một số đặc
tính cơ bản của loài vật, đồng thời
nhân hóa loài vật như con người.
Người nghệ sĩ tả với sự quan sát
tinh tế, nhạy cảm trái tim, trí tưởng
tượng phong phú. Mục đích là để
xây dựng hình tượng nghệ thuật
(cừu con đáng thương, chó sói độc
ác, đáng ghét.
 Cùng viết về những đối tượng
giống nhau mà hai cách viết hoàn
toàn khác nhau, từ đó nêu bật đặc
trưng sáng tác nghệ thuật.
HS suy nghĩ 4. Nghệ thuật nghị luận của H.ten
? Từ cách viết của La phông ten, tác giả trả lời.

- Phân tích, so sánh, đối chiếu hai

so sánh sự khác biệt giữa hai cách viết

cách nhìn khác nhau về cùng một

của Buy phông và La phông ten nhằm

đối tượng, chứng minh  Tác


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
mục đích gì ?

dụng: luận điểm được nổi bật, sáng
tỏ, sống động, thuyết phục.
- Mạch nghị luận được triển khai
theo trình tự: từng con vật hiện ra
dưới ngòi bút của La phông ten của
Buy phông, rồi của La Phông ten.
- Bố cục chặt chẽ. Theo phương
pháp quy nạp, từ cụ thể đến khái
quát, từ hiện tượng đến quy luật.

? Cách luận chứng của Ten trong văn
bản là gì và như thế nào? Tác dụng?
III. Tổng kết: ghi nhớ sgk
? Mạch lập luận trong văn bản như thế

- HS trả lời dựa vào phần ghi nhớ.

nào ? Tác dụng.

- Nhà nghệ thuật có cái nhìn về
nhân vật phóng khoáng hơn nhà
khoa học.
- Trong khi phản ánh nhân vật, nhà
nghệ thuật thường bộc lộ thái độ
qua cảm xúc.
- Nhân vật trong tác phẩm văn học


Hoạt động của thầy

Hoạt động

Mục tiêu cần đạt

của trò
thường là những tính cách phức
tạp.
- Do đó, nghệ thuật có thể phán ánh
đời sống một cách chân thực và xúc
động.
? Ghi nhớ trong sgk giúp em hiểu gì về

- Quan sát và xúc cảm để có thể

văn bản “chó sói và cừu trong thơ ngụ

cảm nhận và miêu tả đối tượng như

ngôn của La Phông ten”?

những tính cách phức tạp, nhằm
đưa tới người đọc những hình

? Qua phân tích bài văn này, em hiểu

tượng chân thực và xúc động.

thêm đặc trưng nào của sáng tạo nghệ
thuật.
? Từ đó em hiểu gì về lao động nghệ

- Lập luận dựa trên các luận cứ có

thuật của những nhà văn, nhà thơ như

sẵn trong văn bản, được so sánh đối

La Phông ten ?

chiếu.

? Em học tập được gì về nghệ thuật viết
bình luận văn học của Hipôlít ten từ văn
bản này?
? Từ hình tượng cho sói và cừu trong thơ
ngụ ngôn của La Phông ten, em liên
tưởng đến hình tượng loài vật trong các
tác phẩm nào khác mà em được đọc hoặc

Hoạt động của thầy

Hoạt động
của trò

được xem ?

4. Dặn dò về nhà:
Học thuộc ghi nhớ, chuẩn bị bài: Con cò

Mục tiêu cần đạt