Giáo án Ngữ văn 9 bài 5: Hoàng Lê nhất thống chí hồi thứ mười bốn (trích)

HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ
- Hồi thứ mười bốn(Của Ngô Gia Văn Phái-do Nguyễn Đức Vân, Kiều thu hoạch dịch)
A. Mục tiêu bài dạy: Giúp học sinh:
- Cảm nhận được vẻ đẹp hào hùng của người anh hùng dân tộc, với chiến
công hiển hách đại phá quân Thanh; sự thảm bại của bọn xâm lược Tôn Sỹ Nghị
và số phận thê thảm, nhục nhã của bọn vua quan bán nước, hại dân.
- Thấy được ý thức, quan điểm tiến bộ của tác giả, hiểu khác quan về thể
loại và đánh giá giá trị nghệ thuật của thể loại tiểu thuyết lịch sử, lối kể chuyện,
miêu tả rất chân thực, sinh động.
- Tích hợp với Văn – Tiếng Việt – Tập làm văn.
- Rèn luyện kỹ năng đọc, phân tích, tìm hiểu nhân vật trong tiểu thuyết.
B. Chuẩn bị:
- Giáo viên: Giáo án + Tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí;
Bản đồ chiến dịch Tây Sơn.
- Học sinh: Đọc kỹ văn bản  Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
C. Tiến trình bài giảng:
* Hoạt động 1: Khởi động:
1-Tổ chức:
2-Kiểm tra:
- Vì sao mẹ tác giả phải lo chặt bỏ những cây quý, đẹp trước cửa nhà mình?
Chỉ với sự việc đó đã nói lên điều gì về Chúa Trịnh và chính quyền của ông ta?
- Thế nào là tuỳ bút? Tuỳ bút trung đại, hiện đại khác truyện ở điểm nào?
trong xã hội phong kiến trước đây?
3-Bài mới: Giới thiệu bài: Sơ lược về tác giả, tác phẩm.
* Hoạt động 2:

Nội dung bài học:

I-Tiếp xúc văn bản:
1.Hướng dẫn đọc – kể tóm tắt:
- Chú ý đọc với ngữ điệu phù hợp với

- Giáo viên đọc mẫu  Học sinh đọc.

từng nhân vật.

- Gọi 4-5 em học sinh đọc.

TaiLieu.VN

Page 1


- Yêu cầu học sinh kể tóm tắt đoạn trích

*Tóm tắt:

ngắn gọn? Theo trình tự, …

- Quân Thanh kéo vào chiến nước ta một
cách dễ dàng, được tin cấp báo  Nguyễn
Huệ lên ngôi hoàng đế  Thân chinh

- Dùng bản đồ để tóm tắt?

đánh giặc.
- Cuộc tiến quân thần tốc và những thắng
lợi vẻ vang.
- Sự thất bại thảm hại của bọn xâm lược
và lũ bán nước Lê Chiêu Thống.
2.Giải thích từ khó:

- Đọc 30 từ chú thích trong sách giáo

- Đốc xuất đại bình: Chỉ huy, cổ vũ đoàn

khoa?

quân lớn.

- Giải thích thêm các từ?

3.Tìm hiểu thể loại:
- Là tiểu thuyết lịch sử, chương hồi viết
bằng chữ Hán  Chịu ảnh hưởng của

- Theo em văn bản trích thuộc thể loại

Tam Quốc Chí.

nào?

4.Bố cục đoạn trích:
- Đoạn 1: Quân Thanh chiếm Thăng Long,
Nguyễn Huệ xưng vương, trực tiếp cầm

- Đoạn trích chia làm mấy phần? Là

quân đánh giặc.

những phần nào? Nêu nội dung?

- Đoạn 2: Cuộc tiến quân thần tốc và chiến
thắng oanh liệt của ta.
- Đoạn 3: Sự thất bại của quân Thanh và
số phận của vua, tôi Lê Chiêu Thống.
- Đọc diễn cảm văn bản trích.
- Hệ thống nội dung giờ học.
- Học kỹ nội dung bài.
- Chuẩn bị tiếp tiết 2.

* Hoạt động 3: Luyện tập:
* Hoạt động 4: Củng cố, dặn dò:
TaiLieu.VN

Page 2


HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ
- Hồi thứ mười bốn-(Tiếp)
(Của Ngô Gia Văn Phái)
A. Mục tiêu bài dạy: Giúp học sinh:
- Năm vững nghệ thuật, nội dung của văn bản trích.
- Tích hợp với Văn – Tiếng Việt – Tập làm văn.
- Rèn học sinh kỹ năng đọc, phân tích, tìm hiểu nhân vật trong tiểu thuyết.
B. Chuẩn bị:
- Giáo viên: Giáo án + Đọc tài liệu.
- Học sinh: Đọc văn bản chuẩn bị bài.
C. Tiến trình bài giảng:
* Hoạt động 1: Khởi động:
1-Tổ chức:

2-Kiểm tra:
- Văn bản trích chia làm mấy phần? Nội dung?
- Đọc đoạn 1?
3-Bài mới: Giới thiệu bài:
* Hoạt động 2:

Nội dung bài học:
II-Tìm hiểu văn bản:

- Trong khoảng thời gian ngắn từ 20/11

1.Hình ảnh Nguyễn Huệ:

đến 30/12/1788, khi nhận được tin cấp

- Từ đấu đến cuối Nguyễn Huệ luôn tỏ

báo của Đô đốc Nguyễn Văn Tuyết thì

ra là con người có hành động mạnh mẽ,

Nguyễn Huệ đã có thái độ và quyết định

nhanh nhẹn, quả quyết, xông xáo và có

gì? Ông đã làm được những việc gì?

chủ đích rõ ràng, nhưng không phải là

Điều đó chứng minh ông là người có

xốc nổi và độc đoán, mà có tính toán

phẩm chất gì?

trước sau, có tham khảo ý kiến những
cộng sự, những người giúp việc.
- Ông là người chỉ huy quân sự cực kỳ

TaiLieu.VN

Page 3


sắc xảo, nhà chính trị có cáh nhìn nhạy
bén, tự tin.
- Qua những lời phủ dụ của vua Quang

- Lời dụ của nhà vua ở trấn Nghệ An:

Trung trong buổi duyệt binh lớn ở Nghệ

Ngắn gọn, hào hùng, kích động tinh thần

An với bọn Sở, Lân, Ngô Thì Nhậm và

tướng sỹ quyết tâm đánh giặc.

cuộc trò chuyện với cống sĩ La Sơn chứng

- Lời phủ dụ của nhà vua với quan tướng

tỏ nhà vua còn có phẩm chất gì?

thân cận …  Ông là người lãnh đạo tối
cao, rất hiểu sở trường, sở đoản của các
thuộc hạ, lại rất độ lượng, công minh.

- Tìm những chi tiết chứng tỏ tài dùng

- Hành quân thần tốc, đông người lại an

binh và chỉ huy của vua Quang Trung?

toàn, đảm bảo bí mật. Từ ngày 25 đến
ngày 29 hành quân vượt 350km đường
núi đèo,…
 Vua vừa tuyển binh, vừa duyệt binh,
vừa tổ chức đội ngũ.
- Đánh là thắng, chiến đấu dũng mãnh,
quyết tử, quân đội nghiêm minh.

- Hình ảnh vua Quang Trung trong chiến

- Vua Quang Trung là một tổng chỉ huy

trận được miêu tả như thế nào?

thực thụ: Định ra kế hoạch, cách tiến
đánh từng trận cụ thể, tổ chức hành quân

bất chấp nguy hiểm, …
=> Hình ảnh thật oai phong lẫm liệt.

- Taị sao tác giả vốn trung thành với nhà

- Đó là sự thật lịch sử mà các tác giả đã

Lê, không mấy cảm tình với Tây Sơn,

được chứng kiến trực tiếp, là những người

thậm chí xem Tây Sơn như giặc mà tác

trí thức có lương tâm, những người có tâm

giả vẫn viết về Quang Trung và những

huyết và tài năng, nên các ông không thể

chiến công của đoàn quân áo vải một

không tôn trọng lịch sử.

cách cảm tình đầy hào hứng?

- Mặt khác, các ông cũng thấy rõ sự thối
nát, kém cỏi, hèn mạt của vua, chúa thời
Lê - Trịnh.

TaiLieu.VN

Page 4


2-Hình ảnh bọn cướp nước và bán nước:
a-Tổng đốc Tôn Sỹ Nghị:
- Mưu cầu lợi riêng, bất tài, không biết
- Em hãy chỉ ra những chi tiết và phân

mình, biết địch, kiêu căng, chủ quan,

tích những chi tiết kể, tả bọn cướp nước

tự nãm.

và bán nước?

b-Số phận của triều đình bán nước:
- Chịu nỗi sỉ nhục của kẻ đầu hàng, bù
nhìn, đê hèn.

- Em có nhận xét như thế nào về lời kể,

=> Đoạn văn tả chân thực, tác giả vẫn gửi

tả của tác giả ở đoạn văn này?

vào đó tình cảm ngậm ngùi, thương cảm.

* Hoạt động 3:

Tổng kết, luyện tập:

- Nêu nghệ thuật cơ bản tác giả sử dụng

1.Tổng kết:

để làm nổi bật chủ đề?

*Nghệ thuật: Kể, tả chân thực thể hiện
rất rõ cảm xúc.

- Nêu nội dung cơ bản?

*Nội dung: Là bức tranh sinh động về
người anh hùng Nguyễn Huệ-vị vua văn
võ song toàn. Đồng thời, cũng thấy được
tình cảnh thất bại ê chề, khốn đốn, nhục
nhã của bọn vua quan bán nước.

- Đọc ghi nhớ sách giáo khoa trang 72.

*Ghi nhớ: Sách giáo khoa.
2.Luyện tập:
- Vẽ lại chân dung vua Quang Trung
trong trận Ngọc Hồi, …

* Hoạt động 4: Củng cố – dặn dò:
- Hệ thống nội dung toàn bài.
- Đọc ghi nhớ.

- Đọc một đoạn thơ của Ngô Thì Dụ.
- Tìm đọc thêm: Kể chuyện Quang Trung của Nguyễn Huy Tưởng.
- Học kỹ nội dung bài.
- Soạn bài: “Truyện Kiều của Nguyễn Du”.
TaiLieu.VN

Page 5


TaiLieu.VN

Page 6