Giáo án Ngữ văn 10 tuần 7: Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 10
Tuần 7 - Tiết 24: MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN
TỰ SỰ
A- Mục tiêu bài học: Giúp HS
- Củng cố vững chắc hơn những kiến thức và kĩ năng đã học về miêu tả và biểu cảm
trong văn bản tự sự.
- Thấy rõ được người làm văn tự sự sẽ khó có thể miêu tả hay biểu cảm thành công nếu
không chú trọng đến việc quan sát, liên tưởng và tưởng tượng; từ đó có ý thức rèn luyện để
nâng cao năng lực miêu tả và biểu cảm nói chung, quan sát, liên tưởng và tưởng tượng nói riêng
khi viết bài văn tự sự.
B- Tiến trình dạy học:
1- Ổn định tổ chức:
2- Kiểm tra bài cũ:
? Cô Tấm đại diên cho ai? Cuộc đời cô đã trải qua những khó khăn nào?
? Nêu cảm nghĩ của bản thân về kết cấu và phần kết của Tấm Cám.
3- Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của GV và HS

Yêu cầu cần đạt

HS đọc SGK và làm bài tập
* Luyện tập: Câu hỏi 4(sgk Tr73)

I- ôn lại về miêu tả và biểu cảm trong văn tự
sự:

+Miêu tả:

1. Miêu tả

(+) “Suối reo …cỏ non đang mọc.”

- Dùng các chi tiết, hình ảnh giúp người đọc,
người nghe hình dung ra được đặc điểm nổi bật
của một sự vật, sự việc, con người, phong cảnh
làm cho đối tượng nói đến như hiện lên trước
mặt.

(+) “Một lần ….một luồng ánh sáng”.
(+) “Nàng vẫn …của nhà trời”.
+Biểu cảm:
(+) “Tôi cảm thấy …vai tôi”
(+) “Còn tôi… cao đẹp”
(+) “Tôi tưởng …thiêm thiếp ngủ”.
=> Yếu tố miêu tả mang lại không gian yên
tĩnh của một đêm đầy sao trên trời, chỉ còn

2. Biểu cảm
- Trực tiếp hoặc gián tiếp bày tỏ tư tưởng tình


nghe tiếng suối reo, cỏ mọc, tiếng kêu của
loài côn trùng. Có 2 người cô chủ và chàng
trai (mục đồng, đang thức trắng dõi nhìn
sao).
=> Yếu tố biểu cảm làm nổi rõ vẻ bâng
khuâng xao xuyến của chàng trai trước cô
chủ nhưng anh ta vẫn giữ được mình. Anh
tưởng cô gái đang ngồi cạnh là vẻ đẹp của
ngôi sao lạc đường đậu xuống vai anh và
thiêm thiếp ngủ.

? Và thế nào là miêu tả và biểu cảm.

cảm, cảm xúc, thái độ và sự đánh giá của người
viết đối với đối tượng được nói tới.
3. Sự giống và khác nhau
a. Giống nhau:
+ Miêu tả trong văn tự sự giống với miêu tả
trong văn miêu tả ở cách thức tiến hành
+ Biểu cảm trong văn biểu cảm cũng giống
biểu cảm trong văn biểu cảm ở cách thức
Tóm lại: Miêu tả và biểu cảm làm tăng vẻ đẹp
hồn nhiên của cảnh vật, của lòng người.
b. Khác nhau:

?Sự giống và khác nhau giữa miêu tả và biểu
cảm trong văn tự sự và văn mtả biểu cảm?

Miêu tả và biểu cảm
trong văn tự sự

Miêu tả và biểu cảm
trong văn mtả biểu
cảm

- Không có chi tiết cụ - Cảm xúc xen vào
thể.
trước những sự việc,
chi tiết.
- Miêu tả khái quát
của sự vật, sự việc,

con người để truyện
có sức hấp dẫn.

- Có tác động mạnh
mẽ về tư tưởng, tình
cảm với người đọc,
người nghe.

4. Hiệu quả của miêu tả và biểu cảm trong
văn tự sự:
- Căn cứ vào sự hấp dẫn qua hình ảnh miêu tả
để liên tưởng tới yếu tố bất ngờ rong truyện.
?Vậy thế nào hiệu quả của miêu tả và biểu
cảm trong văn tự sự?

- Căn cứ vao sự truyền cảm mạnh mẽ qua cách
trực tiếp hoặc gián tiếp bày tỏ tư tưởng tình
cảm của tác giả.
II- Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đối với
miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự


1. Khái niệm:
- Quan sát: xem xét để nhìn rõ, biết rõ sự vật
hay hiện tượng.
Ví dụ: (SGK/ tr75)
Chọn và điền từ (quan sát, liên tưởng, tưởng
tượng) vào các ô trống?

- Liên tưởng: từ sự việc hiện tượng nào đó mà

nghĩ đến sự việc hiện tượng có liên quan.

a. điền từ liên tưởng

- Tưởng tượng: tạo ra trong tâm trí hình ảnh
của cái không hề có trước mắt hoặc còn chưa
hề gặp.

b. điền từ quan sát

*Chú ý:

c. điền từ tưởng tượng

+ Không chỉ quan sát trong miêu tả mà phải
liên tưởng, tưởng tượng mới gây được cảm
xúc.Đây chính là sự kết hợp nhuần nhuyễn
giữa các khâu.

? Vậy từ ví dụ trên hãy đưa ra những hiểu
biết về liên tưởng, tưởng tượng,
quan sát ?

? Ta cần chú ý gì khi miêu tả và biểu cảm
trong văn tự sự.
4- Củng cố
- Làm bài tập còn lại SGK- Tr75,76
5- Dặn dũ
- Chuẩn bị "Tam đại con gà" và "Nhưng
nó phải bằng hai mày" theo SGK.

III- Luyện tập