câu cầu khiến

Ti t 82 - Ti ng Vi t
Câu cầu khiến
I. Đặc điểm hình thức và chức năng
a) Ông lão chào con cá và nói:
-
Mụ vợ tôi lại nổi cơn điên rồi. Nó không
muốn làm bà nhất phẩm phu nhân nữa, nó
muốn làm nữ hoàng
Con cá trả lời:
-
Thôi đừng lo lắng. Cứ về đi. Trời phù hộ
lão. Mụ già sẽ là nữ hoàng.
b) Tôi khóc nấc lên. Mẹ tôi từ ngoài đi vào.
Mẹ vuốt tóc tôi và nhẹ nhàng dắt tay em Thuỷ:
- Đi thôi con.
1. Các câu cầu khiến:
a) Thôi đừng lo lắng.
- Cứ về đi.
b) Đi thôi con.
Khuyên bảo
Yêu cầu
Yêu cầu
Ví dụ 1
a) Thôi đừng lo lắng.
- Cứ về đi.
b) Đi thôi con.
Ví dụ 2
a) - Anh làm gì đấy?
- Mở cửa. Hôm nay trờ nóng quá.
b) Đang ngồi viết thư, tôi bỗng thấy tiếng ai đó

vọng vào:
- Mở cửa!
2. Cách đọc trong (b) nhấn mạnh hơn
Vì: ở (a) là câu trần thuật.
ở (b) là câu cầu khiến.=> Ra lệnh.

Ti t 82 - Ti ng Vi t
Câu cầu khiến
I. Đặc điểm hình thức và chức năng
II. Luyện tập.
Bài tập 1.
Nhận biết qua hình thức:
Có các từ ngữ cầu khiến
a. Có từ: Hãy lấy
b. Có từ: Đi
c. Có từ: Đừng
- Về chủ ngữ:
a. Vắng chủ ngữ.
b. CN: Ông giáo => Ngôi thứ 2.
c. CN: Chúng ta => Ngôi thứ nhất.
- Thêm (bớt) CN:
a. Thêm CN => Không thay đổi lý nghĩa. Đối tượng
tiếp nhận rõ hơn.
b. Bớt CN: ý nghĩa cầu khiến mạnh hơn => kém lịch
sự hơn.
c. Thay CN: Chúng ta = các anh. => ý nghĩa cơ bản
thay đổi. chỉ có người tiếp nhận, không có người nói.

Ti t 82 - Ti ng Vi t
Câu cầu khiến

I. Đặc điểm hình thức và chức năng
II. Luyện tập.
Bài tập 2.
Các câu cầu khiến:
a) Thôi, im đi cái điệu mưa dầm sụt sùi ấy
b) Các em đừng khóc.
c) Đưa tay cho tôi mau!; Cầm lấy tay tôi này!
? Trong trường hợp (c): Tình
huống được mô tả trong truyện
và hình thức vắng chủ ngữ
trong hai câu cầu khiến này
có liên quan gì với nhau không?
- Có. Trong tình huống cấp bách,
gấp gáp, đòi những người có liên
quan phải có hành động nhanh và
kịp thời, câu cầu khiến phải rất
ngắn gọn, vì vậy chủ ngữ chỉ
người tiếp nhận thường vẵng mặt.