Giáo án Ngữ văn 10 tuần 4: Truyện An Dương Vương và Mỵ Châu Trọng Thủy

Tuần 4 - Tiết 11,12: Đọc Văn: TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG
VÀ MỊ CHÂU - TRỌNG THỦY
A/ Mục tiêu bài học : Thống nhất theo SGV và SGK
B/ Phương tiện thực hiện : SGK và SGV Ngữ Văn 10 cơ bản .
C/ Phương pháp giảng dạy :
- Yêu cầu HS chuẩn bị bài ở nhà : Xem lại kiến thức về thể loại truyền thuyết đã học ở lớp
6 . Thống kê những chi tiết nghệ thuật liên quan đến từng nhân vật trong truyện .
- Dựa vào kết quả thống kê GV nêu vấn đề để HS thảo luận . Trong thảo luận có thể
xuất hiện nhiều ý kiến khác biệt GV cần hướng dẫn thảo luận giúp HS nhận thức đúng .
D/ Tiến trình lên lớp :
1. Ổn định :
2. Kiểm tra bài cũ : Kiến thức tiết Đọc văn Chiến thắng Mtao Mxây .
3. Bài mới :
-

Lời vào bài : Từ khái niệm truyền thuyết dẫn vào bài mới

- Nội dung bài mới :

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1 :

I/ Giới thiệu :

GV cho h/s đọc phần tiểu dẫn - Giới thiệu thêm
cho h/s về cụm từ di tích Cổ Loa .
-

Đặc điểm của thể loại truyền thuyết ?

1. Khái niệm truyền thuyết :
- Những câu chuyện dân gian – có cốt lõi
lịch sử kết hợp với sự tưởng tượng kỳ ảo .
2. Tóm tắt truyện ADV : 2 phần (4 đoạn )

a/ Phần 1 : Từ đầu … bèn xin hòa , Vua
- Văn bản có thể chia làm mấy phần ? Nội dung
ADV xây thành , làm nỏ và chiến thắng giặc
của mỗi phần ? Tóm tắt câu chuyện ?
lần 1 .
b/ Còn lại :
ADV và Mị Châu mất cảnh giác dẫn
đến bi kịch mất nước - Trọng Thủy tự vẫn .


II/ Đọc hiểu :
Hoạt động 2 : GV hướng dẫn h/s tìm hiểu VB.

1.

Thao tác 1

a. Vai trò ADV trong sự nghiệp dựng nước
và giữ nước:

-Những chi tiết nào thể hiện vai trò của ADV
trong sự nghiệp giữ nước ?

An Dương Vương :

- Xây thành , chế nỏ : có công , có tấm lòng
đối với
đất nước

-Chi tiết kì ảo này có ý nghĩa gì?

-Chi tiết kì ảo: Cụ già xuất hiện bí ẩn
Rùa Vàng từ biển Đông
lên giúp An Dương Vương
#khẳng định việc làm của ADV là chính nghĩa,
được lòng trời, hợp lòng dân
-Kết quả: quân Triệu Đà thua to
=>Các việc làm của ADV nêu cao bài học
cảnh giác, khẳng định vai trò của ADV và sự
ca ngợi của nhân dân với những việc làm có ý
nghĩa lịch sử.
b. Bi kịch nước mất- nhà tan:

-Sự mất cảnh giác của nhà vua biểu hiện thế
nào ?

- Vô tình gả con gái cho con trai Triệu
Đà , cho phép Trọng thuỷ ở rể : tạo cơ hội cho
Mị Châu đánh tráo nỏ thần , mắc sai lầm .
- Cậy có nỏ thần , điềm nhiên đánh cờ
khi giặc đến : chủ quan , xem thường địch
-Kết quả: thất bại , bỏ chạy , giết con ,
sự nghiệp tiêu vong

=> Vua – có trách nhiệm cao đối với vận
mệnh đất nước nhưng mất cảnh giác – rơi vào
bi kịch : nước mất , nhà tan.

- Sáng tạo những chi tiết Rùa vàng , nhà vua
tự tay
chém đầu con gái rồi theo gót Rùa vàng xuống
biển ,

*Chi tiết: - ADV tự tay chém đầu con
gái#hành động quyết liệt dứt khoát đứng về
phía công lí và quyền lợi dân tộc,cũng là sự
thức tỉnh muộn màng của nhà vua#mang tính


nhân dân muốn biểu lộ thái độ , tình cảm gì đối
với
nhân vật lịch sử ADV và việc mất nước Âu
Lạc ?

bi kịch
-ADV cầm sừng tê bảy tấc rồi
theo gót Rùa vàng xuống biển -> huyền thoại
hóa - ngợi ca và thanh minh .
2. Mị Châu - Trọng Thuỷ:
a. Mị Châu:

(Sang tiết 2 )
Thao tác 2
Nhân vật Mị Châu được kể như thế nào ?

- Con vua ADV , lén cho Trọng Thủy
xem nỏ thần : cả tin, ngây thơ,quá yêu Trọng
Thủy , mất cảnh giác,quên nhiệm vụ đối với
đất nước .
- Tin lời Trọng Thủy giấu cha việc tráo
nỏ , rắc lông ngỗng : tin mê muội -> vô tình
phạm tội , thành giặc .
- Chấp nhận tội chết không dám xin thần
, xin cha tha tội : đứng trên lợi ích dân tộc để
nhìn nhận tội lỗi , sai lầm 1 cách chân thành ,
nghiêm túc .

Tại sao Mị Châu chấp nhận tội chết mà không
xin vua cha tha mạng ?
(GV có thể cho h/s biết thêm về lời phê phán
Mị Châu của nhà thơ Tố Hữu ) .

=> Ngây thơ , yêu trong sáng , chân thành
-> bi kịch : lừa dối cha , có tội với đất nước chấp nhận chết .
*Chi tiết:
-Lời kết tội của Rùa Vàng Sự giận
thưong minh bạch của nhân dân
- Máu -> ngọc trai , xác -> ngọc thạch :
Sự hóa thân không trọn vẹn – Hư cấu -> bao
dung , thông cảm - nhắc nhở nghiêm khắc :
tình cảm gia đình - đất nước (riêng – chung ) .
- Hình ảnh ngọc trai - giếng nước :

- Chi tiết máu Mị Châu hóa thành ngọc trai ,

xác hóa thành ngọc thạch có ý nghĩa gì ?

+ mối quan hệ nhân quả với lời
nguyền của Mị Châu -> sự tỉnh ngộ của Mị
Châu khi nhìn rõ bản chất lừa dối , xâm lược
của Trọng Thủy .
b. Trọng Thủy :
- Con trai Triệu Đà , sang Âu Lạc làm rể


- Sáng tạo hình ảnh : “ngọc trai - giếng nước” với tham
có phải nhân dân ta muốn ngợi ca mối tình
vọng chính trị .
chung thủy Mị Châu - Trọng Thủy ?
- Giằng co giữa tình yêu cha và Mị
Châu ->chọn cha : tình yêu cha và trách nhiệm
với đất nước -> phản bội tình yêu # bi kịch :
tình yêu tan vỡ , chết bi thảm . => Kẻ xâm
Thao tác 3
lược đầy ảo vọng , si tình .
-Nhân vật Trọng Thủy được kể với những chi
*Chi tiết ẩn dụ kép :
tiết nào ?
+ Với Trọng Thủy : nước giếng thể
hiện nỗi ân hận vô hạn và chứng nhận cho
lòng mong muốn được giải tội của Trọng Thủy
.

-Chi tiết người đời sau đem ngọc biển Đông ,
lấy nuớc giếng mà Trọng Thủy tự vẫn mà rửa

thì ngọc trong sáng thêm có ý nghĩa gì ?

+ Với Mị Châu : tấm lòng của nàng
thêm được sáng tỏ , sự ngây thơ của nàng càng
đáng thương .
III/ Tổng kết :
- Câu chuyện giải thích nguyên nhân sự
kiện mất nước Âu Lạc .
- Sự lựa chọn và sáng tạo các sự kiện và
nhân vật đầy chất thơ và mộng – mang tính bi
kịch .

Hoạt động 3
Đâu là cốt lõi lịch sử trong câu chuyện thần kỳ
này ?

- Quan điểm đánh giá , thái độ và tình cảm
của nhân dân dứt khoát , có lý , có tình .
- Phong phú , hàm súc về nội dung , chặt
chẽ trong kết cấu , độc đáo trong cách thể hiện
.

(Thế kỷ - III -> II )

Bi kịch về sự mất
cảnh giác để mất
nước , bi kịch tình yêu
.

==> ADV-MC-TT
Câu chuyện tình yêu
cha con , tình
yêu lứa đôi và tình
yêu đất nước
hay nhất , tiêu biểu
nhất về thời
kỳ Âu Lạc của dân tộc
ta.

Hoạt động 4 :

IV/ Ghi nhớ :

Hoạt động 5 :

V/ Củng cố : Tình yêu đất nước chi phối toàn
bộ hành động quan trọng của nhân vật .

Hoạt động 6 :

SGK

VI/ Hướng dẫn chuẩn bị bài mới : Lập dàn ý
bài văn
tự sự .