Giáo án Ngữ văn 10 tuần 4: Truyện An Dương Vương và Mỵ Châu Trọng Thủy

Giáo án Ngữ văn 10

TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU- TRỌNG THỦY
(Truyền thuyết)
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Giúp học sinh: :
- Nắm được những sai lầm và thất bại của An Dương Vương. Sai lầm,
tội lỗi và sự đỏng thương, đáng cảm thông của Mị Châu.Tính chất mâu thuẫn của
nhân vật Trọng Thuỷ.
- Nắm được bài học về tinh thần cảnh giác với kẻ thù, cách xử lí đúng
đắn mối quan hệ giữa riêng- chung, giữa gia đình- đất nước, giữa cá nhân- cộng
đồng.
2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự.
3. Thái độ: GDHS thái độ trân trọng đối với VH dân gian, di sản văn hóa
của dân tộc.
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS:
1. Giáo viên: - Sách gíao khoa
- Chuẩn bị sơ đồ cấc bộ phận hợp thành của văn học việt nam.
- Sách giáo khoa Ngữ văn 10 – tập 1. Sách giáo viên Ngữ văn 10 – tập 1..Giới
thiệu giáo án Ngữ văn 10 – tập 1.Bài tập Ngữ văn 10 – tập 1.
2. Học sinh: Đọc và chuẩn bị bài theo hệ thống câu hỏi SGK.
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 1


Giáo án Ngữ văn 10
Hoạt động 1:(8 phút)
1. Kiểm tra bài cũ: Không
a. Câu hỏi: Phân tích nhân vật An Dương Vương:

b. Đáp án: Những chiến công xây thành, chế nỏ, chiến thắng Triệu Đà lần một:
- Xây thành Cổ Loa: Quá trình xây thành: + Thành đắp đến đều lại lở đến đú. Lập
đàn cầu đảo bách thần, trai giới. Nhờ cụ già mách bảo, sứ Thanh Giang giúp  xây
thành xong trong nửa tháng.
- Ý nghĩa của các chi tiết thần kì: Lí tưởng hóa việc xây thành. Nét đẹp của truyền
thống Việt Nam: cha ông luôn ngầm giúp đỡ con cháu đời sau trong công cuộc
dựng nước và giữ nước.
- Khi Rựa Vàng từ biệt, An Dương Vương: Cảm tạ Rựa Vàng. Băn khoăn“Nếu có
giặc ngoài thì lấy gì mà chống?” í thức trách nhiệm cao với đất nước và tinh thần
cảnh giác.
- An Dương Vương chiến thắng quân xâm lược do: Có thành ốc kiên cố. Có nỏ
thần kì diệu trăm phát trăm trúng. Đặc biệt là có tinh thần cảnh giác cao độ.
Từng học sinh trả lời:
2. Nội dung bài mới:
Vào bài:

Nhà thơ Tố Hữu, trong bài thơ Tâm sự đó viết:
“Tụi kể ngày xưa chuyện Mị Châu,
Trái tim lầm chỗ để trên đầu.
Nỏ thần vụ ý trao tay giặc,
Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu.”

Đú là cách đánh giá của ông về một nhân vật trong truyền thuyết đặc sắc: Truyện
An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy. Trải qua hàng nghìn năm đến nay, câu

Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 2

Giáo án Ngữ văn 10
chuyện ấy vẫn đem lại cho chúng ta những bài học sâu sắc. Hôm nay, chúng ta sẽ
cùng tìm hiểu về câu chuyện đó.

Hoạt động của gv

Hoạt động của hs

Hoạt động 2:(30phút)

Nội dung ghi bảng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc- hiểu văn bản:
1.
2.

Gv dẫn dắt: Do mắc phải
nhiều sai lầm nờn An
Dương Vương ko mói
đứng trên đỉnh vinh quang
của chiến thắng mà đó gặp
phải những thất bại cay
đắng...

3. Tìm hiểu văn bản:
3.1. Nhân vật An Dương
Vương:
a. Những chiến công xây
thành, chế nỏ, chiến thắng
Triệu Đà lần một:

b. “Cơ đồ đắm biển sâu”- Sự
thất bại của An Dương
Vương:

GV: - Vì sao An Dương
Vương nhanh chúng thất
HS. “Cơ đồ đắm biển sâu”- Sự
bại thê thảm khi Triệu Đà
thất bại của An Dương Vương:
- Nguyên nhân thất bại:
cất quân xâm lược lần 2?
- Nguyên nhân thất bại:

+ Chủ quan, lơ là, mất cảnh
giác, ko nhận ra dã tâm nham
+ Chủ quan, lơ là, mất cảnh giác, hiểm của kẻ thự.
ko nhận ra dã tâm nham hiểm
của kẻ thù.
 Nhận lời cầu hoà của Triệu
Đà.
+ Phạm nhiều sai lầm nghiêm
trọng:
 Nhận lời cầu hôn cho
Trọng Thuỷ ở rể mà ko giám
Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 3


Giáo án Ngữ văn 10

 Nhận lời cầu hoà của Triệu Đà.

sát, đề phòng.

 Nhận lời cầu hôn cho Trọng  Lơ là việc phòng thủ đất
Thuỷ ở rể mà ko giám sát, đề nước, ham hưởng lạc.
phòng.
 Chủ quan khinh địch.
GV: - Hành động điềm  Lơ là việc phòng thủ đất nước,
nhiên chơi cờ ung dung và ham hưởng lạc.
cười “Đà ko sợ nỏ thần
sao?” nói lên điều gỡ về  Chủ quan khinh địch.
nhân vật này?

Nhận xét:
Các sai lầm nghiêm trọng, liên
tiếp của An Dương Vương chứng
tỏ ông đã tự đánh mất chính
mình. Ông ko còn là một vị vua
anh minh, oai hùng như thuở
trước nữa. Ông đã quá chủ quan,
GV: - Bài học nghiêm tự mãn, mất cảnh giác cao độ, ko
khắc và muộn màng mà hiểu được kẻ thù, ko lo phòng bị - Bài học từ sự thất bại: Tinh
thần cảnh giác với kẻ thự.
nhà vua rút ra được là gì? nên đã tự chuốc lấy bại vong.
Khi nào?
- Bài học từ sự thất bại: Tinh
thần cảnh giác với kẻ thù.
 An Dương Vương chỉ nhận ra
khi nghe tiếng thét của Rùa

Vàng.
GV: - Sáng tạo những chi
tiết về Rựa Vàng, Mị
Châu, nhà vua tự tay chặt
đầu con gái mình,... nhân
dân muốn biểu lộ thái độ,
tình cảm gì với nhân vật
lịch sử An Dương Vương

- í nghĩa của những hư cấu
nghệ thuật:

- ý nghĩa của những hư cấu nghệ + Thể hiện lòng kính trọng
thuật:
của nhân dân đối với thái độ
dũng cảm, kiên quyết đặt
+ Thể hiện lòng kính trọng của nghĩa nước (củi chung) lên
nhân dân đối với thái độ dũng trên tình nhà (của riêng) của

Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 4


Giáo án Ngữ văn 10
và việc mất nước Âu Lạc?

cảm, kiên quyết đặt nghĩa nước An Dương Vương.
(cái chung) lên trên tình nhà (cái
+ Là lời giải thích cho lí do

riêng) của An Dương Vương.
mất nước nhằm xoa dịu nỗi
+ Là lời giải thích cho lí do mất đau mất nước của một dân tộc
nước nhằm xoa dịu nỗi đau mất yêu nước nồng nàn nay lần
nước của một dân tộc yêu nước đầu tiên bị mất nước.
nồng nàn nay lần đầu tiên bị mất
nước (Nhân dân ta khẳng định + Rựa Vàng- hiện thân của
dứt khoát rằng An Dương Vương trớ tuệ sáng suốt, là tiếng nói
và dân tộc Việt mất nước ko do phán quyết mạnh mẽ của cha
kém cỏi về tài năng mà bởi kẻ ông.
thù quá nham hiểm, dùng thủ
đoạn hèn hạ (lợi dụng một người
con gái ngây thơ, cả tin) và vô
nhân đạo (lợi dụng tình yêu nam
nữ).
+ Rùa Vàng- hiện thân của trí tuệ
sáng suốt, là tiếng nói phán - An Dương Vương cầm sừng
tờ bảy tấc theo Rựa Vàng
quyết mạnh mẽ của cha ông.
xuống biển Sự bất tử của An
Dương Vương.

GV: - Em có suy nghĩ gì
về ý nghĩa của chi tiết An
Dương Vương theo Rựa
Vàng xuống thủy phủ? So
sánh với hình ảnh Thánh
Gióng bay về trời, em thấy
thế nào?

Hs thảo luận, trả lời.
- An Dương Vương cầm sừng tê
bảy tấc theo Rùa Vàng xuống
biển Sự bất tử của An Dương
Vương.
 Lòng kính trọng, biết ơn những
công lao to lớn của An Dương
Vương của nhân dân ta.
 So với hình ảnh Thánh Gióng
bay về trời, hình ảnh An Dương
Vương rẽ nước xuống biển khơi
ko rực rỡ, hào hùng bằng. Bởi

Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 5


Giáo án Ngữ văn 10
ông đã để mất nước. Một người,
ta phải ngước nhìn ngưỡng vọng.
Một người, ta phải cúi xuống
thăm thẳm mới thấy  Thái độ
công bằng của nhân dân ta.
3.2. Nhân vật Mị Châu:
Hs thảo luận, tìm các chi tiết, - Mị Châu lấy đưa cho Trọng
Thủy xem nỏ thần là chỉ
phân tích.Nhân vật Mị Châu:
thuận theo tình cảm vợ chồng
- Mị Châu lén đưa cho Trọng mà bỏ quên nghĩa vụ với đất

Thủy xem nỏ thần là chỉ thuận nước.
theo tình cảm vợ chồng mà bỏ
GV: - Em đánh giá ntn về
quên nghĩa vụ với đất nước. Bởi:
chi tiết Mị Châu lộn đưa
cho Trọng Thủy xem nỏ Hs thảo luận, phát biểu.
thần?
+ Nỏ thần thuộc về tài sản quốc
GV: + Mị Châu làm vậy là gia, là bí mật quân sự. Vì thế, Mị
chỉ thuận theo tình cảm vợ Châu lén cho Trọng Thủy xem
chồng mà bỏ quên nghĩa nỏ thần là việc vi phạm vào
+ Nỏ thần thuộc về tài sản
vụ với đất nước?
nguyên tắc của bề tôi với vua
quốc gia, là bí mật quân sự.
cha và đất nước, biến nàng thành
GV: + Mị Châu làm theo ý
giặc, đáng bị trừng phạt.
chồng là lẽ tự nhiên, hợp
đạo lí?
Hs thảo luận, phát biểu.
Hs thảo luận, phát biểu.
Gv định hướng hs hiểu
theo nghĩa thứ nhất.
GV: - Tóm những chi tiết
biểu lộ sự cả tin, ngây thơ
đến mức khờ khạo của Mị
Châu?
Gv nhận xét, bổ sung.

+ Tình yêu, tình cảm vợ chồng
(trái tim) ko thể đặt lầm chỗ lên
trên lí trí, nghĩa vụ với đất nước
(đầu). Nước mất dẫn đến nhà tan
nên ko thể đặt lợi ích cá nhân
(cái riêng) lên lợi ích cộng đồng
(cái chung). Nàng đã gián tiếp + Tình yêu, tình cảm vợ
tiếp tay cho kẻ thù nên đã bị kết chồng (trái tim) ko thể đặt
tội, bị trừng phạt nghiêm khắc.
lầm chỗ lên trên lí trí, nghĩa
vụ với đất nước
- Mị Châu cả tin, ngây thơ đến

Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 6


Giáo án Ngữ văn 10
mức khờ khạo:
+ Tự ý cho Trọng Thủy biết bí
mật quốc gia, xem nỏ thần Tự
tiện sử dụng bí mật quốc gia cho
tình riêng, khiến bảo vật giữ
nước bị đánh tráo mà hoàn toàn
ko biết.

- Mị Châu cả tin, ngây thơ
đến mức khờ khạo:
+ Mất cảnh giác trước những

lời chia tay đầy ẩn ý của
Trọng Thủy.
+ Đánh dấu đường cho Trọng
Thủy lần theo...

+ Mất cảnh giác trước những lời
chia tay đầy ẩn ý của Trọng
Thủy Ko hiểu được những ẩn ý
trong lời từ biệt của Trọng Thủy:
chiến tranh sẽ xảy ra.
+ Đánh dấu đường cho Trọng
Thủy lần theo chỉ nghĩ đến hạnh
phúc cá nhân, mù quáng vì yêu.
- Có phần đáng thương, đáng
cảm thông: Vỡ:
Những sai lầm, tội lỗi đều xuất
phát từ sự vô tình, tính ngây thơ,
nhẹ dạ, cả tin đến mức mù
quáng, đặt tình cảm lên trên lí trí,
thực sự bị “người lừa dối”.
- Các chi tiết hư cấu:
+ máu Mị Châu ngọc trai.
+ xác Mị Châu ngọc thạch.

GV: - Mị Châu có phần
nào đáng thương chăng?

- Có phần đáng thương, đáng
 Sự an ủi, chứng thực cho lời cảm thông
khấn nguyện của Mị Châu trước

- Các chi tiết hư cấu:
khi bị cha chém.

Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 7


Giáo án Ngữ văn 10
Vì sao? Thái độ và tình
cảm của nhân dân đối với
Mị Chau qua những chi
tiết hư cấu tưởng tượng:
mái nàng hóa thành ngọc
trai, xác nàng hóa thành
ngọc thạch?

- Bài học:

+ máu Mị Châu ngọc trai.

+ Cần đặt cái chung lên trên cái + xác Mị Chõu ngọc thạch.
riêng, đặt lợi ích của quốc gia,
dân tộc lên trên quyền lợi của cá  Sự an ủi, chứng thực cho lời
nhân, gia đình.
khấn nguyện của Mị Châu
trước khi bị cha chộm.
+ Biết cảm xúc bằng lí trí, suy
nghĩ bằng trái tim- giải quyết
mối quan hệ giữa lí trí và tình

cảm đúng mực.

Hs thảo luận, phát biểu.
GV: - Người xưa nhắn gửi . Nhân vật Trọng Thủy:
bài học gì đến thế hệ trẻ
- Cuộc hôn nhân giữa Trọng
qua nhân vật Mị Châu?
Thủy- Mị Châu là một cuộc hôn
nhân mang mục đích chính trị:
Triệu Đà giả cầu hoà, cầu thân
để điều tra bí mật quân sự, đánh
cắp lẫy nỏ thần  Trọng Thủy
đóng vai trò của một tên gián
điệp.

* Bài học:
+ Cần đặt cái chung lên trên
cái riêng, đặt lợi ích của quốc
gia, dân tộc lên trên quyền lợi
của cá nhân, gia đình.
+ Biết cảm xúc bằng lí trí, suy
nghĩ bằng trái tim- giải quyết
mối quan hệ giữa lý trí và tình
cảm đúng mực

Hs thảo luận, phát biểu.
- Thời kì đầu  Trọng Thủy đơn
thuần đóng vai trò của một tên
Gv nêu các ý kiến đánh gián điệp theo lệnh vua cha sang
giá về nhân vật Trọng làm rể An Dương Vương để điều

tra bí mật quân sự, tìm cơ hội
Thủy cho hs thảo luận:
đánh tráo lẫy nỏ thần.
+ Trọng Thủy là một tên
gián điệp nguy hiểm, một - Thời gian ở Loa Thành y ko
người chồng nặng tình với quên nhiệm vụ gián điệp  lợi
dụng, lừa gạt được Mị Châu,
Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

3.3. Nhân vật Trọng Thủy:
- Cuộc hôn nhân giữa Trọng
Thủy- Mị Châu là một cuộc
hân nhân mang mục đích
chính trị:

Page 8


Giáo án Ngữ văn 10
vợ?

thực hiện được mục đích.
Hs thảo luận, phát biểu.

+ Trọng Thủy là nhân vật
truyền thuyết với mâu
thuẫn phức tạp: giữa nghĩa
vụ và tình cảm, vừa là thủ
phạm vừa là nạn nhân?

- Có thể trong thời gian chung - Thời kì đầu  Trọng Thủy
sống, Trọng Thủy đã nảy sinh đơn thuần đúng vai trò của
tình cảm thực sự với Mị Châu  một tên gián điệp
để lộ những sơ hở trong lời tiễn
biệt  ngầm báo trước một cuộc
chiến tranh khó tránh khỏi và
bộc lộ tình cảm có phần chân
thành với Mị Châu. Nhưng y vẫn
trở về, hoàn thành bổn phận với
Triệu Đà.
- Thời gian ở Loa Thành y
- Khi đuổi kịp cha con An ko quên nhiệm vụ gián điệp 
Dương Vương, Mị Châu đã chết lợi dụng, lừa gạt được Mị
 Trọng Thủy ôm xác vợ khóc Châu, thực hiện được mục
đích
lóc, thương nhớ rồi tự tử.
- Cái chết của y cho thấy sự bế
tắc, ân hận muộn màng.

+ Trọng Thủy là một Hs thảo luận, trả lời.
người con bất hiếu, một
người chồng lừa dối, một  Nhận xét:
người con rể phản bội- kẻ
thự của nhân dân Âu Lạc? + Trọng Thủy là nhân vật truyền
thuyết với mâu thuẫn phức tạp:
nghĩa vụ  tình cảm, thủ phạm
 nạn nhân.

- Có thể trong thời gian chung
sống, Trọng Thủy đó nảy sinh

tình cảm thực sự với Mị Châu

+ Là một tên gián điệp đội nốt
con rể-kẻ thù của nhân dân Âu
Lạc (thủ phạm).
+ Là nạn nhân của chính người
cha đẻ đầy tham vọng xấu xa.
Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 9


Giáo án Ngữ văn 10
- Chi tiết ngọc trai- giếng nước:
+ Ko khẳng định tình yêu chung
thủy của Trọng Thủy- Mị Châu.
+ Minh oan, chiêu tuyết cho Mị
Châu.
+ Chứng nhận cho mong muốn
hóa giải tội lỗi của Trọng Thủy,
có thể y đã tìm được sự hóa giải
trong tình cảm của Mị Châu nơi
GV: Qua phân tích em hãy thế giới bên kia...
đưa ra ý kiến nào khái
quát, xúc động nhất về + Cho thấy lòng nhân hậu, bao
nhân vật này?
dung của nhân dân ta.
Hs thảo luận, trả lời.

Hs thảo luận, trả lời.

 Nhận xét:
+ Trọng Thủy là nhân vật
truyền thuyết với mâu thuẫn
phức tạp: nghĩa vụ  tình
cảm, thủ phạm  nạn nhân.
+ Là một tên gián điệp đội
nốt con rể-kẻ thự của nhân
dân Âu Lạc (thủ phạm).

- Truyền thuyết An Dương + Là nạn nhân của chính
Vương và Mị Châu là một cách người cha đẻ đầy tham vọng
giải thích nguyên nhân việc mất xấu xa.
nước Âu Lạc.
- Chi tiết ngọc trai- giếng
- Nó còn đem lại những bài học nước:
quý: bài học về tinh thần cảnh
giác với kẻ thù; cách xử lí đứng + Ko khẳng định tình yêu
Gv nhận xột, định hướng
đắn mối quan hệ giữa cái riêng- chung thủy của Trọng Thủyhs hiểu thao cỏch 2.
cái chung, giữa nhà- nước, giữa Mị Châu...
- Chi tiết ngọc trai- giếng cá nhân- cộng đồng, giữa tình
nước cú phải để khẳng cảm- lí trí.
định tỡnh yờu chung thủy
+ Có sự hoà quyện giữa yếu tố
của Trọng Thủy hay ko?
lịch sử- yếu tố thần kì.
Vỡ sao?
+ Kết hợp bi- hùng, xây dựng
được những hình ảnh giàu chất

tư tưởng- thẩm mĩ, có sống lâu
bền.
Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 10


Giáo án Ngữ văn 10
+ Thời gian nghệ thuật:
+ Kết cấu:

III. Tổng kết bài học:

Hoạt động 3:(5phút)

1. Giá trị nội dung:

Hs đọc phần ghi nhớ-Sgk.

- Truyền thuyết An Dương
Vương và Mị Châu là một
cách giải thích nguyên ...

GV: - Nêu nhận xét, đánh
giá về đặc sắc nội dung và
nghệ thuật của tác phẩm

- Nó cũng đem lại những bài
học quý: bài học về tinh thần
cảnh giác với kẻ thự;

2.Giá trị nghệ thuật:
+ Có sự hoà quyện giữa yếu
tố lịch sử- yếu tố thần kì.
+ Kết hợp bi- hùng, xây dựng
được những hình ảnh giàu
chất tư tưởng- thẩm mĩ, có
sống lâu bền.
+ Thời gian nghệ thuật: quá
khứ- xác định.
+ Kết cấu: trực tuyến- theo
trật tự thời gian.
+ Gắn với các di tích vật chất,
di tích lịch sử, lễ hội.

Hoạt động 4:(2phút)
Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 11


Giáo án Ngữ văn 10
3. Củng cố, dặn dò:Yêu cầu hs: - Làm các bài tập trong phần luyện tập.
- Đọc trước bài: Lập dàn ý cho bài văn tự sự.
4. Hướng dẫn HS học bài và chuẩn bị bài mới: - Học bài theo hướng dẫn trong
SGK

Truyện An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy

Page 12