Giáo án Ngữ văn 10 tuần 4: Truyện An Dương Vương và Mỵ Châu Trọng Thủy

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 10
Tuần 4 - Tiết 11-12: TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ
CHÂU-TRỌNG THUỶ
A- Mục tiêu bài học: Giúp HS
- Qua phân tích một truyền thuyết cụ thể nắm được đặc trưng chủ yếu của truyền thuyết: kết
hợp nhuần nhuyễn yếu tố lịch sử với yếu tố tưởng tượng; phản ánh quan điểm đánh giá, thái độ
và tình cảm của nhân dân về các sự kiện lịch sử và các nhân vật lịch sử.
- Nắm được giá trị, ý nghĩa của truyện An Dương Vương và Mị Châu-Trọng Thuỷ.
- Rèn luyện thêm kĩ năng phân tích truyện dân gian để có thể hiểu đúng ý nghĩa của những hư
cấu nghệ thuật trong truyền thuyết.
B- Tiến trình dạy học:
1- Ổn định tổ chức.
2- Kiểm tra bài cũ:
? Có nhưng loại VB nào. Lấy ví dụ minh hoạ?
3- Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của GV và HS

Yêu cầu cần đạt
I- Tìm hiểu chung

HS đọc SGK (nắm nội dung Tiểu dẫn, đặc
trưng cơ bản của truyền thuyết).

1. Tiểu dẫn: (SGK).

GV khái quát về khu di tích Cổ Loa.

2. Văn bản:

HS đọc văn bản

a. Vị trí: trích “Rùa vàng” trong “Lĩnh nam
chích quái”- Những câu truyện ma quái ở
phương Nam.

GV giải nghĩa từ khó.

- Có 3 bản kể:
+ Rùa vàng,
? Bố cục truyện có thể chia làm mấy đoạn.
HS nêu chủ đè của tác phẩm.

+Thục kỉ An Dương Vương (Thiên nam ngữ
lục),
+ Ngọc trai - giếng nước (Cổ Loa).


b. Bố cục: chia làm bốn đoạn
c. Chủ đề: miêu tả quá trình xây thành, chế nỏ
bảo vệ đất nước của An Dương Vương và bi
kịch nhà tan nước mất. Đồng thời thể hiện thái
độ, tình cảm của tác giả dân gian đối với từng
nhân vật.
GV dựa vào câu hỏi SGK.

II- Đọc hiểu:

HS tìm hiểu:

1. An Dương Vương xây thành, chế nỏ và
bảo vệ đất nước.

? Nguyên nhân ADV được rùa thần giúp đỡ.
=> Cách đánh giá của nhân dân về ADV.

? Nhà vua mất cảnh giác như thế nào.
=> Những chi tiết hư cấu có ý nghĩa gì?

HS xác định sự mất cảnh giác của ADV.
?Chi tiết Mị Châu lén đưa cho Trọng Thuỷ
xem nỏ thần được đánh giá như thế nào.
HS thảo luận
GV hướng dẫn và kết luận.

- An Dương Vương có ý thức cảnh giác, lo xây
thành, chuẩn bị vũ khí từ khi giặc chưa đến.
=> Tưởng tượng ra thần linh giuáp đỡ chính là
cách để nhân dân ca ngợi nhà vua, tự hào về
chiến công xây thành, chế nỏ, chiến thắng giặc
ngoại xâm của dân tộc.
- An Dương Vương mơ hồ về bản chất ngoan
cố của bọn xâm lược nên mở đường cho con
trai kẻ thù vào làm nội gián; lúc giặc đến có
thái độ ỷ lại vào vũ khí không đề phòng.
- Nhân dân sáng tạo để gửi gắm lòng kính
trọng đối với thái độ dũng cảm của vị anh
hùng, phê phán thái độ mất cảnh giác của Mị
Châu. Đây cũng là lời giải thích lí do mất nước
nhằm xoa dịu nỗi đau này.
2. Sự mất cảnh giác dẫn tới bi kịch nhà tan
nước mất của An Dương Vương và Mị Châu.

- An Dương Vương là người đầu tiên mất cảnh
giác.
- Hành động của Mị Châu có những cách lí
giải như sau:
+ Mị Châu làm vậy là chỉ thuận theo tình cảm
vợ chồng mà bỏ quên nghĩa vụ với đất nước.
+ Mị Châu là theo ý chồng là lẽ tự nhiên hợp
đạo lí.


HS suy ra bài học đối với thế hệ trẻ ngày
nay.

=> Mị Châu nặng tình cảm riêng tư, quên đi
nghĩa vụ của một công dân với tổ quốc. Nàng
phải chết. Mặt khác, Mị Châu chết do sự vô
tình, thơ ngây, nhẹ dạ nên nhân dân đã “khuôn
xếp” để cho máu và thân thể nàng biến thành
ngọc trai và ngọc thạch. Nàng không bán
nước.

? Chi tiết “Ngọc trai - giếng nước” được
hiểu và đánh giá như thế nào. Vì sao?

- Bài học cho thế hệ trẻ là phải luôn đặt mối
quan hệ riêng chung đúng mực. Có những cái
chung đòi hỏi con người phải hi sinh tình riêng
để giữ trọn nghĩa vụ và trách nhiệm của mình.
Tình yêu nào cũng đòi hỏi sự hi sinh.

=> Không ca ngợi mối tình thuỷ chung Mị
Châu - Trọng Thuỷ.

3.” Ngọc trai - giếng nước” và cách đánh giá
của tác giả dân gian.

=> Không ca ngợi những kẻ đưa họ đến bi
kịch mất nước.

- Nó là sự kết thúc duy nhất hợp lí cho số phận
đôi trai gái. Chi tiết này có thể hiểu:

=> Thái độ vừa nghiêm khắc vừa nhân hậu
của nhân dân Âu Lạc.

+ Lời khấn của Mị Châu và kết cục “ngọc trai,
ngọc thạch” đã chiêu tuyết cho cho danh dự
của nàng, chứng tỏ tấm lòng nàng trong sáng.

HS thảo luận

+ Nhân dân ta chứng nhận cho sự hối hận của
Trọng Thuỷ.
4. Củng cố:
HS đọc phần ”Ghi nhớ” SGK

+ Ngọc trai rửa nước giếng càng sáng chứng tỏ
Trọng Thuỷ đã tìm được sự hoá giải trong tình
cảm của Mị Châu ở thế giới bên kia.

5. Dặn dò:

III- Tổng kết

- Học bài

- Truyền thuyết bắt nguồn từ cốt lõi lịch sử
được nhân dân tưởng tượng, thần kì hoá nhằm
gửi vào đó tâm hồn thiết tha, thái độ bao dung
nhưng cũng không kém phần nghiêm khắc của
mình./.

- Chuẩn bị Làm văn “Lập dàn ý bài văn tự
sự” theo SGK.