Giáo án Ngữ văn 10 tuần 32: Các thao tác nghị luận

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10
CÁC THAO TÁC NGHỊ LUẬN
I . Mục tiêu bài học
- Giúp HS củng cố và nâng cao kiến thức về các thao tác nghị luận thường gặp.
- Có kỹ năng nhận diện các thao tác trên trong các văn bản nghị luận, từ đó biết
vận dụng chúng để tạo lập được những văn bản nghị luận có sức thuyết phục.
II. Chuẩn bị.
SGK + SGV và thiết kế bài giảng.
III. Tiến trình dạy học :
1. Ổn định lớp.
2. Bài cũ:
3. Bài mới.
Họat động của gv và hs

Nội dung cần đạt

Thảo luận theo câu hỏi sgk.
Thao tác là gì ? Thế nào là thao tác
nghị luận?

I. Khái niệm.
- Thao tác: Là quá trình thực hiện những động
tác theo một trình tự nhất định và theo những
yêu cầu kĩ thuật nhất định.
- Thao tác nghị luận là một họat động của tư
duy, mà con người vẫn thường tiến hành trong
cuộc sống nhằm mục đích thuyết phục người
khác đồng ý, đồng tình với những vấn đề mà


mình đưa ra bàn bạc.

II. Một số thao tác nghị luận cụ thể
1. Ôn lại các thao tác đã học
Gv: Các thao tác phân tích và tổng
hợp, quy nạp và diễn dịch là các thao

a. Điền đúng từ theo trình tự là: tổng hợp,
phân tích, qui nạp, diễn dịch.

tác nghị luận vừa có quan hệ chặt chẽ
với nhau vừa đối lập nhau.

b. - Dẫn chứng từ Trích diễm thi tập, tác giả đã
dùng thao tác phân tích, nhằm chia một nhận
định chung thành các mặt riêng biệt, để làm rõ
hơn các nguyên nhân khiến cho thơ văn xưa
không truyền lại đầy đủ đựơc.
- Dẫn chứng từ Hiền tài là nguyên khí của
quốc gia, tác giả sử dụng thao tác: phân tích 
diễn dịch với luận điểm Hiền tài là nguyên khí
của quốc gia.
c. Tác giả sử dụng thao tác tổng hợp : Thâu
tóm những ý bộ phận thành một kết luận chung.
- Với bài Hịch tướng sĩ, tác giả sử dụng thao tác
qui nạp, những ý đầu là dẫn chứng, để phục vụ
cho kết luận: từ xưa các bậc trung…
d.- Nhận định thứ nhất đúng
- Nhận định thứ hai chưa chính xác
- Nhận định thứ ba đúng

2. Thao tác so sánh.
- Thao tác so sánh gồm hai lọai chính: so sánh
nhằm nhận ra sự giống nhau và so sánh nhằm
nhận ra sự khác nhau.
- Để so sánh đúng cách cần chú ý những điều
sau:
+ Những đối tượng được so sánh phải có mối
liên quan với nhau về một mặt nào đó.
Để so sánh đúng cách cần chú ý
những điều gì ?

+ So sánh phải dựa trên những tiêu chí rõ
ràng.
+ Những kết luận rút ra từ so sánh phải chân
thực, mới mẻ, giúp cho việc nhận thức sự vật
được sáng tỏ và sâu sắc.
3. Luyện tập
Bài tập 1 (SGK 134).
- Vấn đề cần chứng minh: Thơ Nôm Nguyễn
Trãi đã tiếp thu … Văn học dân gian.
- Thao tác nghị luận chủ yếu: phân tích, qui nạp.

Gv: Hướng dẫn Hs làm bài tập.
Tác giả muốn chứng minh điều gì?
Sử dụng những thao tác nghị luận


nào, tác dụng?
4. Củng cố- Dặn dò:
- Phân tích và tổng hợp, qui nạp và diễn dịch là các cặp thao tác nghị luận vừa có

quan hệ chặt chẽ vừa đối lập nhau.
- Trong văn bản nghị luận cần cố gắng kết hợp sử dụng nhiều thao tác để bài văn
không đơn điệu.
- Học và làm bài tập.
- Giờ sau học: Tổng kết phần văn học.
5. Rút kinh nghiệm: