Giáo án Ngữ văn 12 tuần 15 bài: Quá trình văn học và phong cách văn học

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
PHONG CÁCH VĂN HỌC

I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs
-

Nắm được phạm vi bao trùm của khái niệm phong cách văn học, đặc biệt là
khái niệm phong cách của nhà văn.

-

Bước đầu biết nhận diện và phân tích phong cách văn học

II/ Phương pháp: Nêu vấn đề , vấn đáp, diễn giảng, minh họa...
III/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế bài dạy
IV/ Tiến trình lên lớp:
-

Ổn định lớp

-

Kiểm tra bài cũ: Trình bày hiểu biết của em về đặc điểm con người và phong
cách nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Tuân?

-

Bài mới:

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hướng HS theo dõi bài học I. Khái niệm:
dẫn HS tìm hiểu khái và câu hỏi , trả lời

1/ PCVH là khái niệm dùng để chỉ

niệm và những biểu - PCVH là gì?
tính độc đáo có ý nghĩa thẩm mĩ của
hiện của PCVH
- PCNT của nhà văn một hiện tượng văn học, bao gồm:
- Yêu cầu Hs theo dõi là gì?
- Nền VH của một dân tộc, một
SGK và trả lời những
thời đại
- PCVH được biểu
câu hỏi trong bài luyện
hiện
ở
những
- Một trào lưu, một trường phái
tập 1


- Gọi HS trả lời, GV phương diện chính
theo dõi , định hướng nào?

VH

-

nắm kiến thức cơ bản,

Toàn bộ sáng tác của một nhà
văn

nhấn mạnh đến mối

-

quan hệ qua lại gữa

Một tác phẩm văn học

 PCVH

các PC.
- VD: SGK

của một thời đại,

PCVH của một dân tộc, PCNT
của một nhà văn, PCNT của
một tác phẩm cụ thể...
 Giữa các hiện tượng văn học

có PC nói trên thường có mối
liên hệ qua lại.
+ PCVH được tạo nên nhờ sự thống

nhất mang tính ổn định của các yếu tố
cấu thành hiện tượng Vh với tư cách
là một chỉnh thể NT bao gồm: Hệ
thống hình tượng, Các phương thức
biểu hiện nghệ thuật...PCVH Thể hiện
một cách khám phá, cảm thụ, chiếm
lĩnh nghệ thuật độc đáo đối với đời
sống con người.
=> Giá trị nhận thức và thẩm mĩ của
-

GV

dựa

vào

những ví dụ nêu
trong

SGK,

phân tích một số

hiện tượng VH trở nên bền vững.
2/ PC nghệ thuật của nhà văn: Biểu
hiện tài nghệ của người nghệ sĩ ngôn
từ trong việc đem đến cho người đọc

biểu hiện cụ thể HS theo dõi, ghi một cái nhìn mới mẻ chưa từng có về
minh họa cho chép
nết

cuộc sống, con người, thông qua

độc

đáo VD: PCNV Nguyễn những hình tượng nghệ thuật độc đáo
trong PC của Công Hoan, Nguyễn và những phương thức, phương tiện
mỗi nhà văn
Tuân, Xuân Diệu, thể hiện đặc thù, in đậm dấu ấn cá
Vũ Trọng Phụng...

nhân chủ thể sáng tạo.
+ PCNT của nhà văn có cội nguồn từ
cá tính sáng tạo của tác giả, gồm các
yếu tố hợp thành như: Thế giới quan,
tâm lí, khí chất, cá tính sinh hoạt...
+ PCNT của nhà văn cũng chịu ảnh
hưởng sâu sắc PCVH của một dân tộc,
một thời đại, một trào lưu, một kiểu
sáng tác...
+ PCNT của nhà văn còn thể hiện ở
sự đa dạng, phong phú và có thể thay
đổi qua từng thời kì sáng tác, từng
thời đại, ở từng thể loại khác nhau.
II. Những biểu hiện của PCVH:

- Từ những tác phẩm

-

PCVH biểu hiện trước hết ở cái

đã được đọc hiểu của

nhìn, cách cảm thụ giàu tính

tác giả Nguyễn Tuân,

khám phá nghệ thuật đối với

GV yêu cầu HS nêu và

cuộc đời. ( yếu tố cốt tử)

phân tích một số biểu HS dựa vào các bài
hiện
của
PCNT đọc hiểu trước nêu

-

Giọng điệu gắn với cảm hứng
sáng tác


Nguyễn Tuân ( Có thể và phân tích các biểu

-

Nét riêng trong lựa chọn, xử lí

liên hệ thêm một số tác hiện

đề tài; xác định chủ đề; xác

giả khác...)

định đối tượng miêu tả...

GV theo dõi, định

-

Tính thống nhất ổn định trong

hướng nắm vững kiến

cách sử dụng các phương thức

thức.

và phương tiện nghệ thuật.
=> Những biểu hiện trên thuộc nhiều
cấp độ, bao hàm nhau tạo thành một
nguyên tắc xuyên suootstrong việc
xây dựng hình thức nghệ thuật, đem
lại cho hiện tượng VH tính chỉnh thể

Hoạt động 2 : Hướng

toàn vẹn.

dẫn Hs luyện tập các

II/ Luyện tập:

bài tập trong SGK:
-

Yêu

cầu

+Baì tập 2: Tìm nét chung trong

HS

phong cách thơ của những nhà thơ

theo dõi yêu cầu

mới được thể hiện qua các bài thơ :

của các bài tập

Vội vàng ( Xuân Diệu), Tràng Giang (

trong SGK, thực

Huy Cận), Đây thôn Vĩ Dạ ( Hàn Mặc

hành luyện tập

Tử), Tương tư ( Nguyễn Bính), Tống

theo

biệt hành ( Thâm Tâm):

nhóm

2

( Thời gian 15 - HS thực hành
- Đều quan tâm thể hiện cái tôi cá
phút)
luyện tập theo nhóm nhân với dòng cảm xúc sống động
- Gọi 1 số HS 2, ghi kết quả, trình của con người cá nhân trước thế giới.
trình bày, theo bày theo yêu cầu.
dõi thảo luận,

- Đều có những cảm nhận mang màu
sắc bi kịch về cuộc đời và đều nhạy


định hướng, cho
điểm.

-

cảm với những gì buồn đau mất mát.
- Lớp theo dõi phần - Đều thích dùng ẩn dụ có tính chất

Thu thêm một trình bày của các cá biệt để biểu thị những tâm trạng
số nhóm, cho nhóm tham gia góp ý cũng có tính cá biệt.
điểm miệng

trao đổi, hoàn thiện - Đều quan tâm xây dựng câu thơ,
bài tập
giọng điệu, biến nó thành một khí cụ
đắc lực cho việc biểu đạt tiếng nói cá
nhân, cá thể.
+ Bài 3: Qua tìm hiểu truyện ngắn Hai
đứa trẻ và đoạntrích Hạnh phúc của
một tang gia, hãy nêu những nhận xét
bước đầu về phong cách cá nhân của
hai tác giả Thạch Lam và Vũ Trọng
Phụng:
- Thạch Lam nghiêng về phíá trữ tình,
đi sâu miêu tả những trạng thái tâm
hồn, những cảm giác tinh tế của nhân
vật . Cốt truyên j rất đơn giản, dành
chỗ cho sự lan tỏa của những nỗi
niềm, những khám phá về chất thơ
của đời sống. Truyện tuy có đề cập
đến tình trạng tù đọng mỏi mòn của
hiện thực mà vẫn gieo vào lòng người
đọc tình cảm trìu mến yêu thương.

- Vũ Trọng Phụng hết sức nhạy cảm


với những sự giả dối bao trùm đời
sống xã hội và đã vạch ra chân tướng
của các sự kiện, các hạng người một
cách sắc sảo. Không có một hành
động cử chỉ nào của lũ người vô
lương thoát khỏi tiếng cười chế nhạo
đả kích cay độc của ông.Ngôn ngữ
tác phẩm đậm đà chất tiểu thuyết, có
tính đa thanh, phản ánh được sự phức
tạp của các mối quan hệ và sự đối
chọi của những ý thức khác nhau
trong cuộc đời.
+Bài tập 4: Sự khác biệt giữa phong
cách nghệ thuật của Tố Hữu và Chế
Lan Viên qua Việt Bắc và Tiếng hát
con tàu:
- Tố Hữu thích dùng những hình thức
dân tộc, đại chúng ( thể thơ, ngôn
ngữ, hình ảnh...)để biểu đạt những
vấn đề lớn của dân tộc và của thời
đại.
- Chế Lan Viên thích một lối thơ đậm
chất trí tuệ với cấu trúc hình ảnh mới
mẻ, độc đáo, nhiều tầng, nhiều lớp.


* Củng cố:

- Các khái niệm phong cách văn học và phong cách nghệ thuật của nhà văn có
vai trò rất quan trọng trong thưởng thức và nghiên cứu văn học , do vậy cần
hiểu kĩ và nắm vững , từ đó vận dụng vào quá trình đọc- hiểu văn bản văn học.
- Tìm hiểu phong cách văn học cần dựa vào những biểu hiện của chính nó trong
các hiện tượng văn học.
* Dặn dò: Chuẩn bị cho tiết học sau: Bài học về làm văn Nghị luận về một tư
tưởng đạo lí