Giáo án Ngữ văn 12 tuần 28 bài: Ông già và biển cả Hê Minh Uê

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
Tiết 109- 110 ) Đọc văn :

ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ
( Hê – ming – uê )

I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp Hs
- Hiểu niềm tin, ý chí và nghị lực của con người được gửi gắm qua tác phẩm
- Phân biệt được các kiểu ngôn ngữ đối thoại, đọc thoại nội tâm và hiểu cách
viết theo “nguyên lí tảng băng trôi” của Hê-minh-uê
II/ Phương pháp và phương tiện :
- Phương pháp thuyết trình kết hợp với phát vấn theo tiến trình quy nạp.
- Phương tiện chính: SGK, SGV, Giáo án, có thể sưu tầm một số tranh ảnh,
phim truyền hình và ấn phẩm về Hê-minh-uê có để trình chiếu tuỳ theo điều kiện
cụ thể.
III/ Tiến trình lên lớp:
- Ổn định lớp
- Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra bài soạn của Hs
- Bài mới: Nhắc lại một số tác phẩm văn học Mĩ mà Hs đã học ở THCS để giới
thiệu bài học mới ( Chiếc lá cuối cùng của O. Hen- ri và đoạn trích Con chó
Bấc – Tiếng gọi nơi hoang dã của G. Lân-đơn )
Hoạt động của GV

Hoạt động của

Yêu cầu cần đạt

trò
Hoạt động 1: Tổ
chức tìm hiểu chung

1 HS đọc phần
Tiểu dẫn (SGK)
và Nêu những ý

I. TÌM HIỂU CHUNG
1. O-nit Hê-ming-uê (1899- 1961):


- GV yêu cầu 1 HS chính

về

đọc phần Tiểu dẫn ming-uê,

Hê- Sinh ra ở Oak Pác, bang I-li-noi, trong
tiểu một gia đình trí thức

(SGK) và Nêu những thuyết Ông già và

+ Cuộc đời, con người : Thích thiên

ý chính về Hê-ming- biẻn cả, vị trí của nhiên hoang dã, thích thể tao, săn bắn,
uê, tiểu thuyết Ông đoạn trích học.
câu cá, thích phiêu lưu mạo hiểm. Sống
già và biẻn cả, vị trí
của đoạn trích học.

xông xáo, giản dị ( Ông từng có mặt ở
- HS làm việc cá nhiều điểm nóng của TG : Đại chiến TG
nhân và tham gia lần I, II, Chiến tranh chống Phát xít ở

- GV nhận xét và tóm phỏt biểu

Tây ban Nha…)+ Được xem là một

tắt những nội dung cơ

trong 2 nhà văn vĩ đại của nước Mĩ thế

bản.

kỉ XX,để lại dấu ấn sâu sắc trong văn
xuôi hiện đại phương Tây và góp phần
đổi mới lối viết truyện, tiểu thuyết của
nhiều thế hệ nhà văn trên thế giới.
+ Những tiểu thuyết nổi tiễng của
Hê-ming-uê: Mặt trời vẫn mọc (1926),
Giã từ vũ khí (1929), Chuông nguyện
hồn ai (1940).Những ngọn đồi xanh
Châu Phi,Bên kia sông và đướ vòm cây
lá…
Hờ-minh-uờ

là

+ Truyện ngắn của Hê-ming-uê được

người đề xướng đánh giá là những tác phẩm mang phong
‘nguyờn lớ tảng vị độc đáo hiếm thấy, được viết theo “
băng trụi” ( Một nguyên lí tảng băng trôi”. Mục đích của

phần nổi, bảy nhà văn là "Viết một áng văn xuôi đơn
giản và trung thực về con người", thể


phần chỡm) với hiện niềm tin bất diệt vào ý chí, nghị
yờu cầu nhà văn lực, lương tri con người
khụng trực tiếp

2. Ông già và biển cả (The old man

cụng khai phỏt and the sea)
ngụn cho ý tưởng
+ Được xuất bản lần đầu trên tạp chí
của mỡnh mà xõy
Đời sống.
dựng
những
+ Tác phẩm gây tiếng vang lớn và
hỡnh tượng cú
nhiều sức gợi để hai năm sau Hê-ming-uê được trao giải
người đọc tự rỳt Nô-ben.
ra ẩn ý. Trong đú

+ Tóm tắt tác phẩm (SGK).

biện phỏp nghệ

+ Tác phẩm tiêu biểu cho lối viết

thuật chủ yếu là "Tảng băng trôi"

dựng độc thoại
3. Đoạn trích
nội tõm và dựng
+ Đoạn trích nằm ở cuối truyện.
cỏc ẩn dụ , cỏc
biểu tượng

+ Đoạn trích kể về việc chinh phục
con cá kiếm của ông lão Xan-ti-a-gô.
Qua đó người đọc cảm nhận được nhiều
tầng ý nghĩa đặc biệt là vẻ đẹp của con
người trong việc theo đuổi ước mơ giản
dị nhưng rất to lớn của đời mình và ý
nghĩa biểu tượng của hình tượng con cá
kiếm.
 Tư tưởng chủ đạo : Niềm tin bất
diệt vào con người


Gv nờu cõu hỏi 1
( SGK ) Xỏc định bố HS chia bố cục
cục đoạn trớch
theo định hướng
Hướng dẫn hs nờu của SGk:
nhận xột về sự chặt + Phần 1: Từ
chẽ của bố cục
đầu… “bồng bềnh
theo súng” Miờu
tả

cuộc

chinh

phục con cỏ kiếm
của ụng lóo
+ Phần 2 : cũn lại
– Hành trỡnh trở
về

Hoạt động 2: Tổ 1. HS đọc ở nhà,

II. Đọc- hiểu văn bản đoạn trích

chức đọc- hiểu văn đến lớp tóm tắt

1. Hỡnh tượng ụng lóo và con cỏ

bản đoạn trích
- GV yêu cầu HS đọc
lướt nhanh và tóm tắt
đoạn trích, sau đó nêu
một số câu hỏi và

theo yêu cầu của kiếm:
GV.
a/ Con cỏ kiếm :
HS
đọc
lướt

+ Qua cỏc vũng lượn : Hỡnh ảnh con
nhanh và tóm tắt
cỏ với cỏc vũng lượn ( lặp đi, lặp lại)
đoạn trích, sau đó


hướng dẫn thảo luận.

trả lời và

thảo

=> Sự cố gắng cuối cựng mónh liệt

Câu hỏi 2 ( SGK )Nêu luận một số câu trong cuộc đấu tranh sinh tồn của con
cỏ.
nhận xột của anh ( chị hỏi GV yêu cầu.
) về nghệ thuật miêu

+ Qua cảm nhận của ụng lóo :

tả con cỏ kiếm của tỏc
giả và thỏi độ của ụng
lóo đối với con cỏ

Xỳc giỏc

thị giỏc

như thế nào?

-Những vũng lượn - Cỏi đuụii lớn

Câu hỏi 2: Hình ảnh

-Áp lực sợi dõy

những vòng lượn của

-Cảm giỏc đau đớn - Bộ vi to sụ

- Thõn hỡnh đồ sộ

con cá kiếm được
nhắc đi nhắc lại trong
đoạn

văn

gợi

lên

Giỏn tiếp

Trực tiếp

những đặc điểm gì về

=> Cảm nhận từ xa đến gần, từ giỏn tiếp

cuộc đấu giữa ông lão

đến trực tiếp, từ bộ phận đến toàn thể .

và co cá (thời điểm,

Qua đú tỏc giả khắc họa vẻ đẹp dũng

phong độ, tư thế,…)?

mónh của con cỏ  Biểu tượng cho

Câu hỏi 3: Cảm nhận
về con cá kiếm tập
trung vào những giác
quan nào của ông lão?
Chứng

minh

thiờn nhiờn kỡ vĩ
b/ Cuộc đấu giữa ụng lóo và con cỏ
kiếm:
Con cỏ

><

ễng lóo

rằng

những chi tiết này gợi
lên sự tiếp nhận từ xa
đến gần, từ bộ phận
đến toàn thể.

Đấu tranh sinh tồn Khỏt vọng mưu sinh
Kiên cường vỡ 1

Thụng minh kiờn


Câu hỏi 4: Hãy phát Câu “ Hãy giữ trỡ
hiện thêm một lớp đầu úc tỉnh tỏo và Cỏi chết đẹp
nghĩa mới: phải chăng biết cỏch chịu
ông lão chỉ cảm nhận đựng như một con

niềm tin và ý chớ
Nghị lực phi thường

đối tượng bằng giác người” => tiờu => Cuộc đấu trớ giữa hai cao thủ trong
quan của một người biểu nhất cho ý cuộc sinh tồn nghiệt ngó. Từ đú tỏc giả
đi săn, một kẻ chỉ chớ và niềm tin ngợi ca và tin tưởng vào con người,
nhằm tiêu diệt đối thủ của ụng lóo trong khẳng định trớ tuệ và khả năng chịu
của mình? Hãy tìm cuộc đấu

đựng là hai nhõn tố thể hiện sự khỏc biệt

những chi tiết chứng

của con người và cỏc loài khỏc
c/ Thỏi độ của ụng lóo đối với con

tỏ một cảm nhận khác
lạ ở đây, từ đú nhận
xét về mối, liên hệ

cỏ:
Qua lời độc thoại

giữa ông lão và con cá
kiếm.
Câu hỏi 5: So sánh
hình ảnh con cá kiếm

Trước khi

Sau khi

Khuất phục con cỏ

bắt được con cỏ

Quyết tõm dốc hết

Cảm thụng

trước và sau khi ông
lão chiếm được nó.

Điều này gợi cho anh
(chị) suy nghĩ gì? Vì
sao có thể coi con cá

Sức lực để chiến

với con cỏ

=> Quan hệ + Người đi săn và con mồi

kiếm như một biểu

+ Hai kỡ phựng địch thủ

tượng?

+ Hai người bạn
+ Con người và mụi trường


+ Nhà văn miờu tả vẻ đẹp con cỏ là để
đề cao vẻ đẹp của con người. Đối tượng
chinh phục càng cao cả đẹp đẽ thỡ vẻ
đẹp của con người đi chinh phục càng
được tụn lờn . ễng lóo Xan-ti-a-gụ là
biểu tượng cho vẻ đẹp của Con người:
thật giản dị và cũng thật ngoan cường
trờn hành trỡnh sinh tồn và chinh
phục đỉnh cao khỏt vọng
+ Con cỏ kiếm là hỡnh ảnh biểu tượng

ch vẻ đẹp của thiờn nhiờn kỡ vĩ, Nú
cũng là biểu tượng cho ước mơ khỏt
vọng rất bỡnh thường giản dị nhưng
cũng vụ cựng cao cả, kỡ diệu của con
người.
Hoạt động 2: Tổ

2/ Nghệ thuật đặc sắc :

chức cho Hs tìm hiểu

+ Dùng độc thoại nội tâm : Có 24 lần

nghệ thuật đặc sắc

- Hs thống kê xuất hiện cụm từ “Lão nghĩ”=> 24 độc
số lần xuất thoại :

của đoạn trích:
- Nêu câu hỏỉ 4 ( SGK

hiện cụm từ

) yêu cầu Hs làm việc

“Lão

nghĩ’

lần => tất cả đều hướng đến việc

cá nhân và tham gia

và phan bố

phân tích tình hình và tự động viên

hát biểu

số lần theo

bản thân nhằm tăng thêm sức mạnh

mốc trước và

chiến đấu

sau khi giết

- Trước khi lão giết được con cá : 15

Ông lão đã già > < Con cá sung sức


được con cá
- Lớp

tham

gia ý kiến

= > Cuộc chiến đấu rõ ràng là không
cân sức
- Sau khi giết được con cá : 9 lần =>

trao đổi về ý Ông lão hiện lên là một người biết phân
nghĩa
của tích tình hình và ý thức rõ công việc
các
thoại,

độc nhọc nhằn của mình. Đồng thời cho thấy
cá tâm trạng không vui của ông lão, ngược

“khoảng

lại là nỗi lo những bất trắc có thể xảy ra

trống” trong
cách viết của
tác gải

Như vậy, qua độc thoại có thể thấy ông
lão là nhân vật tâm trạng, khiêm tốn, tự
trọng, biết lượng sức mình, biết lo xa
- Có 18 lần Lão nói lớn : ( ( Kiểu ngôn
ngữ đối thoại ) – Trong đoạn văn thực
chất cũng là độc thoại nội tâm => Ông
lão tự phân thân, nói với chính mình để
tìm nguồn sức mạnh bên trong nhằm

vượt qua thử thách.
+ Cách viết dung dị , hành văn có nhiều
“khoảng trống” ; hình tượng mang tính
đa nghĩa … theo “nguyên lí tảng băng
trôi”

Hoạt động 3 : Tìm
chủ đề đoạn trích

HS

tham

phát biểu

gia III/ Chủ đề : Qua hình ảnh ông lão
Xan-ti-a-gô trong đoạn trích, tác giả gửi

- Gọi Hs phát biểu

gắm niềm tin tưởng lớn lao vào con

chủ đề , Gv chốt lại ý

người. Trong bất kì hoàn cảnh nào “Con


cơ bản

người có thể bị hủy diệt nhưng không

thể bị đánh bại”

Hoạt động 3: Tổ
chức tổng kết

III. Tổng kết
- HS tự viết

- Đoạn văn tiêu biểu cho phong cách

- GV tóm tắt lại bài phần tổng kết.

viết độc đáo của Hê-minh-uê: luôn đặt

học, yêu cầu HS rút ra

con người đơn độc trước thử thách. Con

những nhận xét, đánh

người phải vượt qua thử thách vượt qua

giá chung về đoạn

giới hạn của chính mình để luôn vươn

trích.

tới đạt được mước mơ khát vọng của
mình. Hai hình tượng ông lão và con cá

kiếm đều mang ý nghĩa biểu tượng gợi
ra nhiều tầng nghĩa của tác phẩm.
- Đoạn văn tiêu biểu cho nguyên lý
“Tảng băng trôi “ của Hê-minh-uê.

* Củng cố : Gv chốt lại những nội dung cơ bản sau:
- Văn bản cho thấy nghệ thuật kể chuyên bậc thầy của Hê-minh-uê với sự kết hợp
nhuần nhuyễn giữa các kiểu ngôn từ kể và tả, đặc biệt là miêu tả đối thoại, độc
thoại nội tâm
- Cách viết dung dị , chặt chẽ theo nguyên lí “ Tảng băng trôi”
- Thể hiện niềm tin đối với con người
* Dặn dò : Chuẩn bị làm bài viết số 7 ( Nghị luận xã hội - ở lớp )
----------------------------------------------------------------------------------------------