Giáo án Ngữ văn 12 tuần 4: Nghị luận về một hiện tượng đời sống

Ngữ văn 12

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG
ĐỜI SỐNG
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp HS :
- Nắm được cách làm bài nghị luận về một hiện tượng đời sống.
- Có nhận thức, tư tưởng, thái độ và hành động đúng đắn trước những hiện tượng
đời sống hằng ngày.
II. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN:
Sách giáo khoa Ngữ văn 12 – tập 1.
Sách giáo viên Ngữ văn 12 – tập 1.
Thiết kế dạy học Ngữ văn 12 – tập 1.
Thiết kế bài giảng Ngữ văn 12 – tập 1.
Giới thiệu giáo án Ngữ văn 12 – tập 1.
- Bài tập Ngữ văn 12 – tập 1
- Giáo án lên lớp cá nhân
III. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:
GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp gợi tìm, kết hợp các hình thức
trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1. Kiểm tra bài cũ:
Đọc thêm: MẤY Ý NGHĨ VỀ THƠ, ĐÔX-TÔI-ÉP-XKI
Câu hỏi:
- Nguyễn Đình Thi đã nêu lên những đặc trưng gì của thơ?
- Nguyễn Đình Thi có quan niệm như thế nào về thơ tự do?
Nghị luận về một hiện tượng đời sống

Page 1

Ngữ văn 12
- Nhận xét về lập luận của Nguyễn Đình Thi?
- Thiên tài Đôx có những mâu thuẫn như thế nào trong cuộc đời và số phận?
- Tác giả đã làm nổi bật chân dung Đôx bằng cách nào?
2. Tiến trình bài dạy :

HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

* Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm 1. Tìm hiểu đề và lập dàn ý:
hiểu đề và lập dàn ý.
- Thao tác 1: Hướng dẫn học sinh tìm a. Tìm hiểu đề:
hiểu đề
+ GV: Đề bài yêu cầu bàn về hiện tượng
gì?
+ Học sinh thảo luận nhóm và trả lời.
+ Giáo viên kết luận bổ sung :
+ GV: Hãy xác định những ý chính sẽ nêu
trong bài viết?
+ Học sinh thảo luận nhóm và trả lời.

- Hiện tượng: việc làm của anh Nguyễn Hữu Ânvì tình thương “dành hết chiếc bánh thời gian của
mình” chăm sóc cho mẹ và những người bị bệnh
hiểm nghèo.
- Một số ý chính:
+ Nguyễn Hữu Ân đã nêu một tấm gương về lòng
hiếu thảo, vị tha, đức hi sinh của thanh niên.
+ Thế hệ ngày nay có nhiều tấm gương như Nguyễn
Hữu Ân.

+ Nhưng bên cạnh đó, vẫn còn một số người có lối
sống ích kỉ, vô tâm đáng phê phán.
+ Tuổi trẻ cần dành thời gian tu dưỡng, lập nghiệp,
sống vị tha......
- Dẫn chứng:
+ Văn bản đọc thêm trang 69.

+ GV: Xác định dẫn chứng và các thao tác
Nghị luận về một hiện tượng đời sống

+ Từ thực tế cuộc sống (biểu dương hoặc phê phán).
Page 2


Ngữ văn 12
lập luận sử dụng trong bài viết?

- Cần vận dụng các thao tác: phân tích, chứng minh,
bác bỏ, bình luận.
b. Lập dàn ý:

* Mở bài:
Giới thiệu hiện tượng Nguyễn Hữu Ân rồi dẫn đề
- Thao tác 2: Hướng dẫn học sinh lập
văn, nêu vấn đề “chia chiếc bánh mì của mình cho
dàn ý
ai”
+ GV: Giới thiệu hiện tượng Nguyễn Hữu
Ân sao cho ấn tượng nhất?

* Thân bài:
- Tóm tắt hiện tượng Nguyễn Hữu Ân
- Phân tích hiện tượng:
+ Ý nghĩa.

+ GV: Tóm tắt hiện tượng Nguyễn Hữu Ân
đồng thời đưa ra ý kiến phân tích và bình
luận hiện tượng?

* Kết bài:
Bày tỏ suy nghĩ riêng của mình.

2. Đối tượng và cách làm bài nghị luận về hiện
+ GV: Hiện tượng Nguyễn Hữu Ân đem tượng đời sống:
đến cho em cảm xúc gì, suy nghĩ gì?
* Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm
hiểu đối tượng và cách làm bài nghị luận
về hiện tượng đời sống.
Ghi nhớ (SGK).
+ GV: Qua phần tìm hiểu trên, vậy nghị
II.
LUYỆN
TẬP:
luận về một hiện tượng đời sống có những
đối tượng nào?
+ GV: Nêu cách làm bài nghị luận về hiện 1. Bài tập 1:
tượng đời sống?
+ HS: Dựa và phần Ghi nhớ để trả lời.
* Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh
luyện tập.

Nghị luận về một hiện tượng đời sống

a. Hiện tượng:
Page 3


Ngữ văn 12
- Thao tác 1: Hướng dẫn học sinh luyện - Nhiều thanh niên, sinh viên VN du học nước ngoài
tập Bài tập 1 SGK 68 -69.
dành quá nhiều thời gian cho việc chơi bời, giải trí
mà chưa chăm chỉ học tập, rèn luyện để trở về góp
phần xây dựng đất nước.
+ GV: Hiện tượng mà Nguyễn Ái Quốc
- Hiện tượng ấy diễn ra:
nêu lên trong bài viết là gì?
Diễn ra vào đầu TK XX. Trong xã hội nước ta ngày
nay, hiện tượng ấy vẫn còn.

+ GV: Hiện tượng ấy diễn ra vào khoảng
thời gian nào?
+ GV: Nói thêm: Một số thanh niên, sinh
viên Việt Nam ngày nay du học ở nước
ngoài cũng đang mãi miết kiếm tiền, chơi
bời, lãng phí thời gian cho những việc vô
bổ mà không tập trung tư tưởng, quyết tâm
học tập, rèn luyện chuyên môn, tiếp thu
khoa học kĩ thuật tiên tiến.....:
+ GV: Nguyễn Ái Quốc đã dùng các thao b. Nguyễn Ái Quốc đã dùng các thao tác lập luận:
tác lập luận nào?
- Phân tích: mải chơi bời, không làm gì cả,sống già

cỗi, thiếu tổ chức,, rất nguy hại cho tương lai đất
nước.
- So sánh: nêu hiện tuợng thanh niên sinh viên Trung
Hoa du học chăm chỉ, cần cù.
- Bác bỏ: Thế thì thanh niên chúng ta đang làm gì?
Nói ra thì buồn, buồn lắm: Họ không làm gì cả.
c. Cách dùng từ, diễn đạt:
Dùng từ, nêu dẫn chứng xác thực, cụ thể; kết hợp
nhuần nhuyễn các câu tường thuật, câu hỏi, câu cảm
thán.
+ GV: Nhận xét về cách dùng từ, diễn đạt
Nghị luận về một hiện tượng đời sống

Page 4


Ngữ văn 12
của Bác?

d. Bài học cho bản thân:
Xác định lí tưởng, cách sống; mục đích, thái độ học
tập đúng đắn.

+ GV: Qua bài viết trên, em rút ra được bài
học gì cho bản thân?

V. Hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài:
1. Hướng dẫn học bài:
- Nắm vững các thao tác lập luận trong bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống.
- Nắm vững bố cục bài làm văn nghị luận về một hiện tượng đời sống.

2. Hướng dẫn chuẩn bị bài:
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ KHOA HỌC
Câu hỏi:
-

Đọc ba văn bản a, b và c và xác định mỗi văn bản thuộc loại văn bản khoa học
nào? Từ đó cho biết có mấy loại văn bản khoa học?
Thế nào là ngôn ngữ khoa học?
Ngôn ngữ khoa học có những đặc trưng cơ bản nào?
Xem và suy nghĩ đáp án cho các bài tập luyện tập.

Nghị luận về một hiện tượng đời sống

Page 5


Ngữ văn 12

Nghị luận về một hiện tượng đời sống

Page 6