Con cò.Hay-Xem thì biết.

1
Tiết :117
Soạn :
Giảng :
Con cò
Chế Lan Viên
(Hớng dẫn đọc thêm )
A.Mục tiêu cần đạt :
1Kiến thức : Giúp học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tợng con
cò trong bài thơ đợc phát triển từ những câu hát ru xa để ngợi ca tình mẹ con và
lời ru .
-Thấy đợc sự vận dụng sáng tạo ca dao của tác giả và những đặc điểm về thể thơ
,hình ảnh thơ ,giọng điệu bài thơ .
2Rèn kĩ năng cảm thụ và phân tích rhơ ,đặc biệt là những hình ảnh thơ đợc sáng
tạo bằng trí tợng tởng tợng ,lên tởng .
3.Giáo dục ý thức nâng niu ,trân trọng tình mẹ và lời ru .
B.Chuẩn bị :
1.Giáo viên :Nội dung bài dạy
2Học sinh : Đọc SGK ,t liệu ,soạn bài
C.Cách thức tiến hành :
Phơng pháp :đọc ,phân tích ,giảng bình
D.Tiến trình bài dạy
I.ổn định lớp :
II.Kiểm tra bài cũ :
?Đọc thuộc lòng diễn cảm bài thơ Viếng lăng Bác ?Nêu hoàn cảnh ra đời của
bài thơ
? Phân tích một khổ thơ mà em yêu thích trong bài VLB.
III.Bài mới :
GV:Con ngời ta ai chẳng có tuổi thơ .ở vào cái tuổi nằm nôi hay lớn hơn một
chút khi chập chững những bớc đầu đời ,đó là cái thời đẹp nhất trong cuộc đời
mỗi con ngời .

Sau này khi nhớ lại ,biết bao kỉ niệm ùa về chấp chới nh một giấc mơ hoa
.Trong tâm thức của mọi ngời sự cất cánh của tâm hồn con trẻ không thể rời xa
những cánh đồng bát ngát ,những lơì ru êm ả ngọt ngào .Và cả 2 thờng hoà vào
1 hình ảnh thơ ngây : Con cò cánh trắng ->Hình ảnh mang ý nghĩa biểu tợng sâu
sa ,biểu tợng xuyên suốt trong bài thơ Con cò của nhà thơ CLV
?Hãy nêu những nét chính về tác giả CLV
Gv :Chế Lan Viên Tên khai sinh là Phan Ngọc
Hoan .Trớc CM tháng 8 ông nổi tiếng trong phong trào
thơ mới
I.Giới thiệu tác giả
,tác phẩm
1.Tác giả :Chế Lan
Viên (1920-1989)
-Là nhà thơ xuất sắc
trong nền thơ ca VN
hiện đại
2
-Phong cách nghệ thuật mang đậm chất suy tởng .triết
lí ,đậm chất trí tuệ và tính hiện đại
GV:
-Chế Lan Viên là nhà thơ nổi tiếng từ phong trào Thơ
Mới với những vần thơ mang đậm dấu ấn thời đại ,bộc
lộ tình yêu quê hơng đất nớc tha thiết
-CLV có nhiều sáng tạo trong nghệ thuật xây dựng hình
ảnh thơ .Hình ảnh thơ của ông phong phú đa dạng ,kết
hợp giữa thực và ảo thờng đợc sáng tạo bằng sức mạnh
của liên tởng tởng tợng nhiều bất ngờ ,kì thú.Nhng cũng
do đặc điểm này mà thơ ông không dễ đi vào công
chúng đông đảo .
?Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ

-Sáng tác năm 1962 trong tập thơ Hoa ngày thờng
Chim báo bão năm 1967
?Đây là một bài thơ trữ tình ,nên đọc với giọng nh thế
nào
-Giọng tha thiết mềm mại ,tình cảm thể hiện những lời
ru ngọt ngào và tình cảm của ngời mẹ
GV: Đọc mẫu
HS 1:Đọc đoạn 2
HS2 :Đọc đoạn 3
?Hãy phân tích hình tợng trung tâm của bài thơ
-Hình ảnh Con cò hiện ra từ những câu ca dao quen
thuộc
?Hãy đọc những câu ca dao có liên quan đén hình ảnh
Con cò trong bài thơ
-HS đọc chú thích 1
?Hãy nhận xét về sự lặp lại của hình ảnh Con cò trong
Ca dao của bài thơ
-Bài thơ không phải là sự lặp lại đơn giản những hình
ảnh và tứ thơ có sẵn trong ca dao . Hình ảnh con cò
trong ca dao đợc liên tởng và mở rộng ,ý nghĩa biểu t-
ợng tập trung hớng về biểu hiện tình mẹ ,lòng mẹ lớn
lao ,sâu nặng bền lâu với cuộc đời mỗi con ngời
-ý nghĩa biẻu tợng phát triển qua từng đoạn thơ nhng
vẫn mang tính thống nhất
GV: Nh vậy nói khai thác truyền thống không có nghĩa
là lặp lại quá khứ .Sự sáng tạo của bài thơ tạo nên tính
hiện đại của bài thơ
?Vậy hình tợng Con cò đợc dùng với ý nghĩa gì
-ý nghĩa ẩn dụ :Con cò là làbiểu tợng ớc mơ khát vọng
sáng tạo là cuộc đời mẹ ,là lòng mẹ sẽ theo con đi mọi

Phong cách :Đậm
chất suy tởng .triết
lí ,đậm chất trí tuệ và
tính hiện đại
2Tác phẩm : -Sáng
tác năm 1962 trong
tập thơ Hoa ngày
thờng Chim báo
bão năm 1967
3.Đọc hiểu chú thích
3
chốn mọi nơi .
?Bài thơ đợc viết theo phơng thức biểu đạt chính nào
,thể thơ nào
-Phơng thức biểu đạt :Biểu cảm
-Thể thơ: tự do
?Bài thơ đợc chia làm 3 đoạn nh 3 khúc ru của ngời
mẹ .Hãy chỉ ra bố cục và nội dung chính của từng phần
trong bài thơ
-3 phần
I. Hình ảnh con cò qua lời ru và tuổi ấu thơ
II. Hình ảnh con cò với cuộc đời mỗi con ngời
III. Những suy ngẫm triết lí đối với lời ru và lòng mẹ
HS đọc đoạn 1
?Con cò trong bài thơ xuất hiện trong hoàn cảnh nào
- Trong lời mẹ hát ru con
?Trong lời mẹ hát ru con có cánh cò nào đang bay
-Con cò bay la ,con cò bay lả
Con cò cổng phủ ,con cò Đồng Đăng (1)
-Con cò ăn đêm ,con cò xa tổ

Cò gặp cành mềm ,cò sợ xáo măng (2)
?Những cánh cò ấy rất quen thuộc trong ca dao VN ,hãy
đọc những câu ca dao có chứa hình ảnh những cánh cò
đó
-HS đọc
?Hãy nhận xét về không gian ,về đời sống củacon ngời
VN qua những câu ca dao ấy
- Con cò bay lả ,bay la ->Gợi tả không gian và khung
cảnh quen thuộc của cuộc sống xa từ làng quê đến phố
xá thị thành ->Hình ảnh cò gợi nhịp sống êm đềm thong
thả bình yên của cuộc sống xa
-Con cò ăn đêm ->Có nội dung t tởng sâu sắc :Con còp
là tợng trng cho ngời dân lao động cụ thể là ngời mẹ ng-
ời phụ nữ nông dân nhọc nhằn vất vả ,lặn lội trong cuộc
mu sinh
?Bài ca dao này gợi nhớ đến những câu ca dao mang ý
nghĩa tơng tự .Hãy đọc những bài ca dao ấy
-Cái cò lặn lội bờ sông
-Cái cò đi đón cơn ma
?Vì sao những ngời mẹ thờng ru con bằng những bài ca
dao có hình ảnh Con cò
-Ca dao là những bài ca dan gian thờng dùng để hát ru
-Hình ảnh con cò trong ca dao là hình ảnh thân thuộc
II.Phân tích :
1.Bố cục : 3 đoạn
2Phân tích:
a.Hình ảnh con cò
qua những lời ru và
tuổi ấu thơ (K1)
4

gần gũi với ngời nông dân VN
-Con cò gợi nỗi buồn thơng về những gì trong sạch và
cuộc sống lận đận nghèo khó
GV:Trong bài thơ ,Tgiả chỉ lấy ra vài chữ trong mỗi câu
ca dao để góp phần thể hiện sự phong phú về ý nghĩa
biểu tợng của hình ảnh con cò
GV:Cò một mình cò phải kiếm ăn .
Con có mẹ con chơi rồi lại ngủ
?Em hiểu câu thơ này nh thế nào
-Ngày xa cò phải vất vả kiếm ăn nơi đồng sâu đồng cạn
-Ngày nay con đã có mẹ nuôi dỡng bế bồng nên chơi rồi
lại ngủ
? Cò trong câu thơ sau là biểu tợng của ai ?Em có cảm
nhận gì về tình mẹ trong câu thơ này
Ngủ yên !ngủ yên !Cò ơi chớ sợ
Cánh cò mềm mẹ đã sẵn tay nâng
-Cò -Đứa con bé bỏng ->Mẹ là lá chắn che chở suốt
cuộc đời con
?Mẹ mong ớc điều gì khi cất lên lời hát
Ngủ yên !ngủ yên !cò ơi chớ sợ
...Sữa mẹ nhiều con ngủ chẳng phân vân
-Ngời mẹ muốn con đợc hởng trọn vẹn sự bình an .Lời
ru của mẹ mang theo hơi xuân ấm áp ,tốt lành sữa mẹ
tràn trề trắng trong sẽ giúp cò con đi vào giấc ngủ say
nồng
?Lời mẹ ru cò hoà lẫn với ru con .?Suy nghĩ của em về
tình mẹ trong lời ru
-Tình mẹ nhân từ rộng mở với những gì nhỏ bé đáng th-
ơng đáng đợc che chở
?Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật đặc sắc nào

trong đoạn thơ 1
+Nghệ thuật :
-Lời thơ :Vận dụng sáng tạo hình ảnh con cò trong ca
dao
-Lặp câu ,lặp từ ngữ
-Biện pháp đối chiếu : Cò một mình........kiếm ăn .
Con có mẹ con chơi rồi lại ngủ
GV :Hình ảnh Con cò đợc xây dựng bằng sự liên tởng t-
ởng tợng phong phú của nhà thơ ,nh đợc bay ra tự những
câu ca dao để sống trong tâm hồn con ngời theo cùng và
nâng đỡ con ngời trong mỗi chặng đờng
-Hình thức nâng cấp ý thơ :Biến nhỏ thành lớn ,biến
riêng thành chung
5
-Giọng thơ thủ thỉ tâm tình ,thiết tha êm ái
?Cảm nhận của em về ý nghĩa của lời ru đối với tuổi ấu
thơ
-Lời ru vỗ về ngọt ngào dịu dàng bao dung rộng mở ấm
nồng che chở cha mẹ dành cho con
GV:Qua lời ru thắm thiết nghĩa tình của mẹ Hình ảnh
cò đã đến với tâm hồn tuổi ấu thơ một cách nhẹ nhàng
thấm thía .Lời ru của mẹ chính là sự khửi đầu thế giới
tâm hồn của mỗi con ngời .ở tuổi nằm nooi đứa trẻ đã
cảm nhận đợc sự vỗ về âu yếm trong âm điệu ngọt ngào
êm dịu .Chúng đón nhận tình yêu thơng che chở của
ngời mẹ bằng trực giác .Đoạn thơ 1 khép lại bằng hình
ảnh thanh bình đáng yêu Sữa mẹ nhiều con ngủ chẳng
phân vân
HS đọc khổ 2
?Trong khúc ru thứ 2 ,hình ảnh cò trắng mang biểu tợng

nào
-BIểu tợng bạn bè
?Biểu tợng bạn bè đợc diễn tả qua những câu thơ nào
-Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh trắng cò 2 đứa đắp chung đôi
-Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân
-Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trớc hiên nhà trong hơi mát câu văn
?Em có nhận xét gì về những hình ảnh trên
-Hình ảnh đợc xây dựng bằng những liên tởng và tởng t-
ợng phong phú của nhà thơ
?Những câu thơ ấy thể hiện quí thời gian nào trong
cuộc đời mỗi con ngời
-Tuổi ấu thơ trong nôi
-Tuổi tới trờng
-Lúc trởng thành
?Mở đầu đoạn thơ thứ 2 ,tác giả sử dụng biện pháp nghệ
thuật gì tác dụng
-Nghệ thuật nhân hoá Cò cũng ngủ 2 đứa -.Cụ thể
hoá sự chăm chút của ngời mẹ đối với con ,Cò và con
thành ngời bạn ,thành hai đứa đều là con của mẹ
cùng nahu sánh bớc vào tơng lai
?Qua những hình ảnh thơ này ,ta thấy cánh cò có quan
hệ h thế nào trong cuộc đời mỗi con ngời
-Cánh cò đi vào tiềm thức tuổi thơ ,là ngời bạn đồng
hành gần gũi thân thiết trong suốt cuộc đời mỗi con ng-
-Lời ru vỗ về ngọt
ngào dịu dàng bao
dung rộng mở ấm

nồng che chở cha mẹ
dành cho con
b.Hình ảnh cò gắn bó
với cuộc đời mỗi con
ng ời .
-Cánh cò đi vào tiềm
thức tuổi thơ ,là ngời