Giáo án Ngữ văn 12 tuần 8: Việt Bắc (Phần một: tác giả)

Thiết kế dạy học Ngữ Văn
12

Việt Bắc
(Trích) Tố Hữu
A. Mục tiêu bài học:
1.Về kiến thức
- Khúc hồi tưởng ân tình về Việt Bắc trong những năm cách mạng và kháng chiến gian khổ; bản
anh hùng ca về cuộc kháng chiến; bản tình ca về nghĩa tình cách mạng và kháng chiến.
- Tính dân tộc đậm nét: thể thơ lục bát; kiểu kết cấu đối đáp; ngôn ngữ, hình ảnh đậm sắc thái dân
gian, dân tộc.
2.Về kĩ năng
- Đọc - hiểu một bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại ; rèn luyện kĩ năng cảm thụ thơ.
-Kĩ năng sống : + Tư duy sáng tạo (phân tích, đối chiếu, bình luận)
+Tự nhận thức (tình cảm thuỷ chung CM, rút ra bài học cho cá nhân)
+Giao tiếp: trình bày, trao đổi
3.Về tư tưởng, thái độ
-Bồi dưỡng lối sống tình nghĩa với con người và quê hương đất nước.
-Giáo dục lồng ghép: Cảm nhận được phong thái ung dung tự tại của Bác trong những ngày
kháng chiến.
B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, Tài liệu chuẩn KTKN, TKDH
C. Phương pháp tiến hành: đọc diễn cảm, phát vấn, trao đổi thảo luận,...
D. Tiến trình dạy học:
* Bài cũ: Bài mới: “Nơi ta ở chỉ là nơi đất ở...tâm hồn”. Điều đó được nhà thơ Tố Hữu thấm
thía giãi bày trong trích đoạn “Việt Bắc” mà chúng ta tìm hiểu sau đây.
Hoạt động của GV:

Hoạt động của HS:
 Hoạt động 1:

Nội dung cần đạt:

I/ Tìm hiểu chung:

Y/C HS đọc TD trong
HS đọc TD trong 1. Tác giả : (1920-2002)
SGK.
SGK.
a. Vài nét tiểu sử:
?. Trình bày những hiểu
Tóm tắt những nét - Tên thật Nguyễn Kim Thành, quê ở Huế,
biết về tác giả?
chính về tác giả.
xuất thân trong gia đình nhà nho.
- Sớm giác ngộ và hăng say hoạt động CM.
- Sau CM T8 đảm trách nhiều chức vụ lớn
trong lĩnh vực VH-NT và chính trị.
?. Các chặng đường thơ
Đ2: Đường CM// b. Đường CM, đường thơ:
của TH có đặc điểm gì? Đường thơ.
- Thơ gắn bó và phản ánh chân thực những
chặng đượng CM, những chặng đường vận
1


Thiết kế dạy học Ngữ Văn
12

động trong tư tưởng và nghệ thuật.
- 5 chặng đượng và 7 tập thơ:
? Nêu tên các tập thơ
5 chặng ứng với 7 C 1.Từ ấy: (1937- 1946)

ứng với các chặng tập thơ

C 2. Việt Bắc: (1946- 1954)
đường thơ của TH?
C 3. Gió lộng: (1955- 1961)
C 4. Ra trận (1962- 1971)
Máu và hoa ( 1972- 1977)
C 5.Một tiếng đờn (1992 )
Ta với ta (1999 ):
c. Phong cách nghệ thuật:
- Thơ Tố Hữu mang tính chất trữ tình chính
?. Tóm tắt ngắn gọn
Về Nd: trữ tình – trị rất sâu sắc: thể hiện lẽ sống, lí tưởng, tình
phong cách nghệ thuật
chính trị; về NT: cảm cách mạng của con người Việt Nam
thơ TH?
đậm đà tính dân tộc hiện đại.
- Mang tính dân tộc đậm đà:
+ Thể thơ: lục bát truyền thống và thất ngôn
trang trọng, tự nhiên.
+ Ngôn ngữ:
* Vận dụng cách nói DG.
* Phát huy tính nhạc của TV.
2. Tác phẩm:
?. Nêu hoàn cảnh sáng
tác?

a. Hoàn cảnh ra đời:
Trình bày hoàn
cảnh sáng tác và vị Bài thơ được ra đời vào tháng 10 năm 1954

?. Xác định vị trí đoạn trí đoạn trích.
(nhân sự kiện nhũng người kháng chiến từ
trích?
căn cứ miền núi trở về miền xuôi, Trung
ương Đảng và Chính phủ rời chiến khu Việt
Bắc trở về Thủ đô).
b. Vị trí đoạn trích: Đoạn trích trong SGK là
phần đầu của bài thơ, tái hiện những kỉ niệm
về cách mạng và kháng chiến.
?. Hãy quan sát và nêu
nhận xét về hình thức
trình bày VB bài thơ VB
trong SGK. Theo cách
trình bày như vậy nhận
thấy bài thơ được tổ
chức ntn?
?. TH đã vận dụng hình

c. Kết cấu và nghệ thuật sử dụng từ xưng hô
trong bài thơ:
Tổ chức theo lối
đối đáp giữa người
đi và kẻ ở trong giờ
phút chia tay đầy lưu
luyến sau nhiều năm
từng gắn bó, sẻ chia.

- Kết cấu nghệ thuật: Tổ chức theo lối đối
đáp giữa người đi và kẻ ở trong giờ phút
chia tay đầy lưu luyến sau nhiều năm từng

gắn bó, sẻ chia -> Lối đối đáp giao duyên
trong CD-DC.

(Lối đối đáp giao
2


Thiết kế dạy học Ngữ Văn
12

thức quen thuộc nào duyên trong CD-DC)
trong CD-DC?
?. Những nhân vật trong
cuộc ĐTnày đã lựa chọn
cách xưng hô ntn?

- Chọn cặp đại từ xưng hô Ta-mình (sử dụng
trong CD-DC) linh hoạt, chuyển hóa đa
nghĩa.
=> Chuyện nghĩa tình CM, ân tình k/c
(Uống nước nhớ nguồn) đã hóa thành
chuyện riêng tư đôi lứa -> Màu sắc trữ tình.

?Hiệu quả nghệ thuật
của lối kết cấu và cách
xưng hô này?

-> Đối đáp chỉ là hình thức lựa chọn để giãi
tỏ tâm tình của nhà thơ (những người cán
bộ về xuôi) -> Đối thoại cũng là độc thoại.

 Hoạt động 2:

II. Đọc –hiểu VB

Gọi HS đọc VB:

Đọc đoạn VB theo
Thể hiện được nhạc điệu y/c.
trữ tình tha thiết. Đoạn
cuối âm hưởng hào
Theo kết cấu nghệ
hùng.
thuật:
?. Hướng khai thác VB?

- 2 k đầu: khung
cảnh chia tay và tâm
trạng của con người
- Còn lại: Những
Kniệm về VB hiện
lên qua hoài niệm.

 Hoạt động 3:
Vận dụng phương
Trao đổi và trình
pháp nêu câu hỏi HD bày nhận xét, đánh
học sinh tổng kết bài giá và nêu ý nghĩa
học.
VB.

?. Đánh giá thành công
về nghệ thuật của Vb?
?. Nêu ý nghĩa VB?

III/ Tổng kết
1. Nghệ thuật:
Bài thơ đậm đà tính dân tộc, tiêu biểu cho
phong cách thơ Tố Hữu: thể thơ lục bát, lối
đối đáp, cách xưng hô mình – ta, ngôn từ
mộc mạc, giàu sức gợi,…
2. Ý nghĩa VB:
Bản anh hùng ca về cuộc kháng
chiến; bản tình ca về nghĩa tình cách mạng
và kháng chiến.

 Hoạt động 4: Hướng dẫn tự học:
- Tìm đọc toàn bộ bài thơ Việt Bắc.
3


Thiết kế dạy học Ngữ Văn
12

- Chọn bình giảng một đoạn khoảng từ 8 đến 10 câu thơ (chẳng hạn đoạn từ câu 9 đến câu 16, từ
câu 35 đến câu 42, từ câu 43 đến câu 52,…).
- Phân tích giá trị biểu cảm của cách xưng hô mình – ta trong bài thơ.

4