Giáo án Lịch sử 6 bài 3: Xã hội nguyên thủy

Bài 3
XÃ HỘI NGUYÊN THUỶ
A.Mục tiêu bài học:
Sau khi học xong bài học, HS cần:
1. Kiến thức:
- Nắm được nguồn gốc con người và quá trình phát triển từ người tối cổ
thành người hiện đại, sự khác biệt giữa người tối cổ và người tinh khôn.
- Hiểu được đời sống vật chất và tổ chức xã hội của người nguyên thuỷ cũng
như nguyên nhân dẫn đến sự tan rã của xã hội nguyên thuỷ.
- Nắm được các khái niệm lịch sử trong bài.
2. Tư tưởng:
- Tôn trọng những giá trị của lao động sản xuất trong quá trình chuyển biến
của loài vượn và sự phát triển của xã hội laòi người.
- Giáo dục tinh thzàn yêu lao động, tinh thần lao động.
3. Kĩ năng:
- Bước đầu có kĩ năng quan sát hình ảnh và tập rút ra nhận xét của cá nhân.
B. Chuẩn bị của GV và HS.
- Tranh ảnh SGK, tài liệu liên quan đến bài học.
C. Tiến trình dạy-học:
1. Giới thiệu bài mới:
Các loại tài liệu khoa học cho chúng ta biết con người không phải sinh ra
cùng một lúc với trái đất và các động vật khác, cũng như không phải sinh ra con
người đã coá hình dạng, sự hiểu biết và lao động sáng tạo như ngày nay..Bài học
hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu sơ lược về sự xuất hiện loài người và tổ chức xã hội
loài người đầu tiên.
2. Dạy và học bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1:
Trước hết, GV treo tranh ảnh Người tối cổ lên
bảng.
GV cho HS thảo luận nhóm:

?:Em hãy quan sát hình người tối cổ và so
sánh họ giống với loài động vật nào?
?: Loài vượn cổ này xuất hiện cách đây bao
nhiêu năm?

Nội dung kiến thức cần đạt
1. Con người đã xuất hiện như
thế nào?

- Ở miền Đông châu Phi, đảo Giava ( In-đô-nê-xi-a), gần Bắc kinh
(trung Quốc); cách đây khoảng 34 triệu năm, đã xuất hiện người tối
cổ.


?: loài vượn cổ này đã có những thay đổi gì về
hình dạng để thích nghi với cuộc sống?
?: Dấu tích của người tối cổ được tìm thấy ở
những đâu? Có niên đại như thế nào?
HS dựa vào SGK và vốn hiểu biết của mình để
thảo luận, trình bày kết quả .GV nhận xét, bổ
sung và KL:
Hoạt động 2:
GV cho HS quan sát hình 3 và 4 SGK.
?: Hãy quan sát hình 3 và 4 SGK và trình bày
cuộc sống của người tối cổ?
HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. Cuối
cùng GV KL: Họ sống thành từng bầy trong
các hang đá và lao động .

- Người tối cổ đã biết sống thành

từng bầy , ở trong các hang động
hoặc các túp lều làm bằng cành
cây, lợp lá.
- Họ sống bằng hái lượm và săn
bắt. Công cụ chủ yếu là những
mảnh tước đá được ghè đẽo thô
sơ, họ đã phát hiện và biết dùng
lửa.
2. Người tinh khôn sống như thế
nào?
- Người tinh khôn hình thành vào
khoảng 40 000 trước đây.
- Người tinh khôn tổ chức thành
những thị tộc.
- Về hình thức kiếm sống: hái
Hoạt động 3:
lượm và săn bắt, săn bắn và trồng
GV cần nói rõ về thể tích não của người tối cổ trọt, chăn nuôi…
so với người tinh khôn, về hình dáng…Nhấn
- Về hình thể: Người tinh khôn có
mạnh sự thay đổi đó là do kết quả của một quá cấu tạo cơ thể gần giống như
trình lao động , đấu tranh để sinh tồn trải qua
người hiện đại , thể tích não phát
hàng triệu năm.
triển, khéo léo hơn…
Hoạt động 4:
GV đưa ra gợi ý cho HS thảo luận nhóm, nhận
xét hình vẽ và so sánh, như: về cách sống;
hình thức tìm kiếm thức ăn; vật dụng phục vụ
cho đời sống…giữa người tối cổ và người tinh

khôn…
HS thảo luận , bổ sung giữa các nhóm, sau đó
GV treo bảng so sánh lên bảng thay cho lời
KL:
GV giải thích thêm về thị tộc bao gồm những
nhóm người với vài chục gia đình, có quan hệ
họ hàng gần gũi, thậm chí do cùng một mẹ đẻ
ra, nên có cùng một dòng máu- có quan hệ
huyết thống, sống quây quần bên nhau.
Hoạt động 5:
- Về vật dụng: họ biết làm đồ
GV cần làm rõ sự phát triển từng bước của
trang sức , làm đồ gốm…
công cụ lao động và nguyên liệu chế tạo công


cụ của người tinh khôn. Cho HS quan sát các
vật mẫu.
?: Trong chế tác công cụ, Người tinh khôn có
điểm gì mới so với người tối cổ?
HS trả lời , GV nhận xét , bổ sung và KL:

3. Vì sao xã hội nguyên thuỷ tan
rã?
Hoạt động 6:
- Người tinh khôn luôn cải tiến
?:Tác dụng của việc tìm ra nguyên liệu mới và công cụ đá, 4000 năm TCN con
những công cụ sản xuất mới? Hậu quả của
người đã chế được công cụ bằng
nó?

đồng.
HS dựa vào SGK trả lời, HS khác bổ sung cho - Sản phẩm dư thừa, xuất hiện kẻ
bạn.
giàu, người nghèo. Xã hội nguyên
GV nhận xét và KL:
thuỷ tan rã, xã hội có giai cấp ra
Đồng thời nhấn mạnh: sự phát triển của công
đời.
cụ sản xuất, đặc biệt là công cụ kim loại đã
giúp con người có thể mở rộng khai phá đất
trồng trọt...Sản phẩm làm ra ngày càng nhiều,
một số người lao động giỏi, một số người
đứng đầu thị tộc lợi dụng uy tín chiếm đoạt
của cải dư thừa…Trong xã hội nguyên thuỷ
bắt đầu xuất hiện kẻ giàu, người nghèo.
Phương thức làm chung, ăn chung, cùng làm,
cùng hưởng không còn nữa. Xã hội nguyên
thuỷ tan rã, xã hội có giai cấp ra đời.
3. Kiểm tra HĐNT – Bài tập:
- Kiểm tra HĐNT:
?: Sự khác nhau giữa người tinh khôn và người tối cổ thể hiện tiến bộ của
con người ở những mặt nào?
- Bài tập:
?:Các quốc gia cổ đại phương Đông đã được hình thành ở đâu bao giờ?