Giáo án Lịch sử 6 bài 17: Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40)

ChươngIII.
THỜI KỲ BẮC THUỘC VÀ ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP

Bài 17
CUỘC KHỞI NGHĨA HAI BÀ TRƯNG
A. Mục tiêu bài học:
1.Kiến thức:
Sau thất bại của An Dương Vương, đất nước ta bị Phong kiến phương Bắc thống
trị, sử gọi là thời kỳ Bắc thuộc, ách thống trị tàn bạo của thế lực PK đối với nước ta
là nguyên nhân dẫ đến cuộc khởi nghĩa hai bà Trưng. Cuộc khởi nghĩa hai bà
Trưng được nhân dân ủng hộ đã nhanh chóng thành công. ách thống trị của PK
phương Bắc bị lật đổ, đất nước ta giành được độc lập.
2. Kỹ năng:
Biết tìm nguyên nhân và mục đích của sự kiện lịch sử. Bước đầu biết sử dụng kỹ
năng cơ bản để vẽ và đọc bản đồ lịch sử.
3.Thái độ:
Giáo dục ý thức căm thù quân xâm lược, bước đầu xây dựng ý thức tự hào, tự tôn
dân tộc. Lòng biết ơn hai bà Trưng và tự hào về truyền thống phụ nữ Việt Nam.
B. Chuẩn bị của thầy và trò :
- Lược đồ khởi nghĩa hai bà Trưng
- Đọc trước bài và trả lời câu hỏi SGK. Hoàn thiện sơ đồ H43, điền kí hiệu. Vẽ sơ
đồ bộ máy cai trị nhà Hán
C. Tiến trình dạy học :
1.Giới thiệu bài mới : Năm 179 TCN, An DươngVương do chủ quan, thiếu phòng
bị nên đất nước ta bị Triệu Đà thôn tính. Sau Triệu Đà dưới ách cai trị tàn bạo của
nhà Hán đã đẩy ND ta đến trước những thử thách nghiêm trọng, đất nước mất tên,
ND có nguy cơ bị đồng hoá, nhưng ND ta không chịu sống trong cảnh nô lệ đã liên
tục nổi dậy đấu tranh. Mở đầu là cuộc khởi nghĩa hai bà Trưng (năm 40).Đây là
cuộc khởi nghĩa tiêu biểu cho ý chí bất khuất của DT ta thời kỳ đầu công nguyên.
2. Bài mới :
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt


Hoạt động 1:
? Thất bại của An Dương Vương đã để lại hậu
quả như thế nào ?
( Nước Âu Lạc mất đất, mất tên và trở thành 1 bộ
phận đất đai của TQ. Từ đó các triều đại phong
kiến TQ thay nhau thống trị đô hộ nước ta hơn
1000 năm, 1000 năm bắc thuộc. thời Bắc thuộc
được tính từ khoảng thời gian từ sau thất bại của
An Dương Vương năm 179 –TCN khi nước ta bị
Triệu Đà thôn tính sáp nhập vào nước Nam Việt
cho đến khi Ngô Quyền đánh bại quân Nam Hán
trên sông Bặch Đằng 938 mời kết thúc –sử cũ gọi
là thời Bắc thuộc )
- GV treo lược đồ , chỉ và giảng theo SGK.
GV giảng: Năm 111 TCN nhà Hán đánh Nam Việt.
Nhà triệu chống cự không nổi và bị tiêu diệt, đất
đai Âu Lạc chuyển sang tay nhà Hán. Nhà Hán
chia nước ta thành 3 quận: Giao Chỉ, Cửu Chân,
và Nhật Nam (bao gồm Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ đến
Quảng Nam) gộp với 6 quận của TQ thành Châu
Giao.
GV: Thủ phủ của Châu Giao đặt ở Luy Lâu
(Thuận Thành- Bắc Ninh) và nhà Hán xây dựng bộ
máy cai trị từ trung ương đến địa phương.
- Hoạt động nhóm
? Điền các chức quan vào sơ đồ bộ máy cai trị

của nhà Hán?.
- GV gọi các nhóm lên giải thích.
- GV nhận xét, bổ xung.
? Em hiểu thứ sử, đô uý, thái thú là gì? (Hoặc
GV giải
thích).
+ Thứ sử là 1chức quan do bọn phong kiến TQ đặt
ra để trông coi 1số quận, hoặc đứng đầu bộ máy
cai trị ở nước phụ thuộc.
+ Thái thú, đô uý: là chức quan do bọn phong kiến
TQ đặt ra để trông coi 1quận.
- Thái thú coi chính trị .

1. Nước Âu Lạc từ thế kỷ II
trước công nguyên đến thế
kỷ I có gì thay đổi.?
-Năm 179 TCN Triệu Đà sát
nhập nước Âu Lạc và Nam
Việt, chia Âu lạc làm 2 quận
Giao Chỉ và Cửu Chân .
- Năm 111TCN nhà Hán
chiếm Âu Lạc, chia Âu Lạc
làm 3 quận, gộp với 6 quận
của TQ thành Châu Giao.
- Đặt bộ máy cai trị của nhà
Hán từ trung ương đến địa
phương.Đứng đầu châu Giao
là thứ sử coi việc chính trị ,Đô
uý coi việc quân sự và đều là
người Hán .ở các quân huyện

nhf Hán vẫn để các lạc tướng
trị dân như cũ .


- Đô úy coi quân sự.
? Nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của TQ thành
Châu Giao nhằm mục đích gì?
( Muốn chiếm đóng lâu dài, xoá tên nước ta, biến
nước ta thành quận, huyện của TQ. )
? Em có nhận xét gì về cách đặt quan lại của
nhà Hán?
( Nhà Hán mới bố trí được người cai trị từ cấp
quận, còn cấp huyện, xã chúng chưa thể với tới
nên buộc phải để người Âu Lạc trị dân như cũ.)
- GV giảng theo SGK.
- Ách thống trị của nhà Hán:
Sau khi xây dựng xong bộ máy cai trị nhà Hán ra +Bắt dân ta nộp các loại thuế:
sức bóc lột vơ vét của cải của nhân dân ta.
muối,sắt.
+ Cống nạp nặng nề: ngọc
trai, sừng tê giác, ngà voi…
+ Đưa người Hán sang ở với
dân ta, bắt dân ta theo phong
tục Hán.
? Nhà Hán đưa người Hán sang Châu Giao
nhằm mục đích gì?
(Đồng hoá dân ta, đồng hoá có nghĩa là làm thay
đổi bản chất, làm cho giống như của mình.)
? Em có nhận xét gì về ách thống trị của nhà
Hán?

(Đối sử tàn tệ, dã man, thâm độc…)
- GV dưới ách thống trị tàn bạo của nhà Hán, ND 2 Cuộc khởi nghĩa Hai Bà
ta đã làm gì.
Trưng bùng nổ.
Hoạt động 2:
- GV giảng theo SGK: “ Bấy giờ….giết .” Nguyên nhân:
- Sự áp bức bóc lột tàn bạo
? Vì sao 2 gia đình lạc Tướng ở Mê Linh và Chu của nhà Hán.
Diên lại liên kết với nhau để chuẩn bị nổi dậy?
(Vì ách đô hộ tàn bạo của nhà Hán làm cho dân ta
căm phẫn muốn nổi dậy chống lại. Đó chính là
nguyên nhân của cuộc khởi nghĩa.)
Diễn biến:
- GV: Thi Sách chồng Trưng Trắc bị giết….
- Mùa xuân năm 40 Hai Bà
- GV treo bản đồ- Hướng dẫn HS theo dõi.
Trưng phất cờ khởi nghĩa ở
- GV giảng theo SGK – kết hợp chỉ trên bản đồ.
Hát Môn (Hà Tây).


- GVđọc 4 câu thơ.
? Qua 4 câu thơ trên, em hãy cho biết mục đích
của cuộc khởi nghĩa?
( Trước là giành độc lập cho Tổ quốc, nối lại sự
nghiệp vua Hùng, sau là trả thù cho chồng.)
- GV cho HS đọc đoạn chữ in nghiêng
SGKGV chỉ
các mũi tên của các địa phương tiến về Mê Linh.
? Theo em khắp nơi kéo quân về Mê Linh nói

lên điều gì?
( ách thống trị của nhà Hán đối với nhân dân ta
khiến mọi người đều căm giận và nổi dậy chống
lại. Cuộc khởi nghĩa được nhân dân ủng hộ )
- GV chỉ bản đồ, giảng theo SGK.

- Cuộc khởi nghĩa được các
tướng lĩnh và nhân dân ủng
hộ, chỉ trong thời gian ngắn
nghĩa quân đã làm chủ Mê
Linh, tiến đánh Cổ Loa rồi
Luy Lâu.
* Kết quả:
- Thái thú Tô Định bỏ trốn về
Nam Hải , quân Hán bị đánh
tan, khởi nghĩa giành thắng
lợi.

? Kết quả, ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa?
- GV. Dưới ách thống trị Hán, nhân dân ta nổi dậy
đấu tranh, điển hình là cuộc khởi nghĩa hai bà
Trưng. Đây là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu cho ý trí
bất khuất của DT thời kỳ đầu công nguyên.
3. Kiểm tra HĐNT – Bài
- Kiểm tra HĐNT :
GV treo bản đồ, yêu cầu HS điền kí hiệu thích hợp để thể hiện diễn biến cuộc khởi
nghĩa.
- GV đọc câu nói của Lê Văn Hưu. ? Em có nhận xét gì về câu nói đó.
( Dưới ách thống trị của nhà Hán nhân dân ta sẵn sàng nổi dậy….cuộc khởi nghĩa
này cảnh báo thế lực PK phương Bắc không thể cai trị nước ta vĩnh viễn được.)

- Hướng dẫn học và làm bài ở nhà:
- Học thuộc bài. Đọc trước bài 18. Vẽ lược đồ H 44.
? Sau khi giành độc lập hai bà Trưng đã làm gì.