Giáo án Lịch sử 8 bài 30: Phong trào yêu nước chống Pháp từ đầu thế kỉ 20 đến năm 1918

Bài 30
PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP TỪ
ĐẦU THẾ KỶ XX ĐẾN NĂM 1918
I. PHONG TRÀO YÊU NƯỚC TRƯỚC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Phong trào Đông Du 1905-1909.
- Phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục 1907.
- Cuộc vận động Duy tân và chống thuế ở Trung kì 1908.
2. Kĩ năng
- Học sinh hình thành kĩ năng so sánh, đối chiếu các sự kiện lịch sử.
- Biết nhận định, đánh giá tư tưởng và hành động của các nhân vật lịch sử.
3. Tư tưởng
- Giáo dục học sinh trân trọng sự cố gắng phấn đấu của các sĩ phu yêu nước tiến bộ, họ
luôn vươn tới những cái mới, muốn vận động cách mạng đi vào quĩ đạo chung của cách
mạng thế giới.
- Học sinh hiểu rõ bản chất tàn bạo, xảo quyệt của chủ nghĩa đế quốc, đế quốc phương
Đông và phương Tây.
II. THIẾT BỊ
Chân dung: Phan Bội Châu, Lương Văn Can, Phan Châu Trinh.
III. TIẾN TRÌNH DẠY-HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Em hãy trình bày về các giai cấp và tầng lớp trong xã hội Việt Nam đầu thế kỉ XX và
thái độ chính trị của từng giai cấp.
3. Bài mới
a. Giới thiệu bài mới
Sau khi phong trào Cần Vương thế kỉ XIX tan rã, phong trào tự vệ vũ trang chống Pháp
của quần chúng cũng tạm thời lắng xuống. Một phong trào cách mạng mới được đẩy lên
ở nước ta-phong trào cách mạng có xu hướng dân chủ tư sản với nhiều hình thức phong
phú. Hôm nay chúng ta tìm hiểu phong trào yêu nước chống Pháp từ đầu thế kỉ XX đến

1918.
b. Nội dung bài mới
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
Hoạt động: Cả lớp
1. Phong trào Đông Du (1905-1909)
* Mức độ kiến thức cần đạt:
HS cần nắm được nét chính về phong trào Đông
du.
* Tổ chức thực hiện:
GV: Hội Duy tân ra đời trong hòan cảnh nào ?
- Năm 1904, Duy tân hội thành lập.
HS dựa vào SGK trả lời
- 1905 đến 1908, Hội phát động phong trào
GV: Phong trào Đông du diễn ra như thế nào ?
Đông du, đưa được khoảng 200 học sinh Việt
GV: Ý nghĩa của phong trào Đông du ?
Nam sang Nhật học tập.
HS quan sát hình 102 SGK, tìm hiểu về cuộc - 9/1908, những người Việt Nam bị trục xuất
đời và sự nghiệp của Phan Bội Châu.
khỏi đất Nhật.


Hoạt động 1: Cả lớp
* Mức độ kiến thức cần đạt:
HS cần nắm được hoạt động của Đông Kinh
nghĩa thục.
* Tổ chức thực hiện:
GV: Đông Kinh nghĩa thục thành lập trong hoàn
cảnh nào ?

HS trả lời
GV: Phạm vi hoạt động ?
HS trả lời
GV: Đông Kinh nghĩa thục có ý nghĩa gì đối với
phong trào yêu nước chống Pháp ở nước ta?
HS trả lời
HS tìm hiểu về Lương Văn Can.
Hoạt động 1: Cả lớp
* Mức độ kiến thức cần đạt:
HS cần nắm được nét chính cuộc vận động Duy
tân và phong trào chống thuế ở Trung Kì.
* Tổ chức thực hiện:
GV: Cuộc vận động Duy Tân ở Trung kì diễn ra
như thế nào ?
HS trả lời
GV: Người khởi xướng ?
HS trả lời
Nội dung cơ bản của phong trào ?
HS trả lời
GV giới thiệu HS xem hình 104.
GV: Trình bày nét chính phong trào chống thuế
ở Trung Kì ?
HS trả lời

- Tháng 3/1909, phong trào tan rã.
- Ý nghĩa: Cách mạng Việt Nam bắt đầu
hướng ra thế giới, gắn vấn đề dân tộc với vấn
đề thời đại.
2. Đông Kinh nghĩa Thục (1907)
- 3/1907, lập trường học lấy tên là Đông

Kinh nghĩa thục.
- Phạm vi hoạt động khá rộng: Hà Nội, Hà
Đông, Sơn Tây, Bắc Ninh,…
- Ý nghĩa: Thức tỉnh lòng yêu nước, truyền
bá tư tưởng dân chủ, dân quyền và một nền
văn hóa mới ở nước ta.
3. Cuộc vận động Duy Tân và phong trào
chống thuế ở Trung kì (1908)
a. Cuộc vận động Duy Tân

- Diễn ra mạnh nhất ở các tỉnh Quảng Nam,
Quảng Ngãi, Bình Định,…
- Người khởi xướng: Phan Châu Trinh,
Huỳnh Thúc Kháng.
- Nội dung cơ bản của phong trào:
+ Mở trường dạy học theo lối mới.
+ Vận dụng làm theo cái mới, cái tiến bộ.
b. Phong trào chống thuế ở Trung Kì
- Phong trào chống thuế sôi nổi.
- Phong trào đã bị thực dân Pháp đàn áp đẫm
máu.

4. Củng cố
Hệ thống lại kiến thức đã học.
5. Dặn dò
- Học bài cũ, làm bài tập 1.
- Xem phần II/bài 30, trả lời các câu hỏi trong SGK.


Bài 30

PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP TỪ ĐẦU THẾ KỶ XX ĐẾN NĂM
1918
(Tiếp theo)
II. PHONG TRÀO YÊU NƯỚC TRONG THỜI KÌ CHIẾN TRANH THẾ GIỚI
THỨ
NHẤT (1914 - 1918)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Vụ mưu khởi nghĩa của binh lính ở Huế và cuộc khởi nghĩa của binh lính ở Thái
Nguyên.
- Bước đầu hoạt động yêu nước của Nguyễn Tất Thành.
2. Kĩ năng
- Học sinh hình thành kĩ năng so sánh,đối chiếu các sự kiện lịch sử.
- Biết nhận định,đánh giá tư tưởng và hành động của các nhân vật lịch sử.
3. Tư tưởng
- Lòng căm ghét bọn thực dân tàn bạo.
- Tinh thần đấu tranh kiên cường bất khuất của nhân dân.
- Lòng kính yêu và biết ơn những anh hùng dân tộc.
II. THIẾT BỊ
- Bản đồ Hồ Chí Minh đi tìm đường cứu nước.
- Tài liệu về khởi nghĩa của binh lính Huế (1916) và khởi nghĩa Thái Nguyên (1917).
III. TIẾN TRÌNH DẠY-HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Phong trào Đông du diễn ra như thế nào ? Ý nghĩa của phong trào Đông du ?
- Đông Kinh nghĩa thục có ý nghĩa gì đối với phong trào yêu nước chống Pháp ở nước
ta ?
3. Bài mới
a. Giới thiệu bài mới
Tiếp nối phong trào yêu nước theo xu hướng dân chủ tư sản đầu thế kỉ XX, trong thời

gian chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918 ), phong trào yêu nước tiếp tục phát triển
và có những đặc điểm riêng biệt. Hôm nay, chúng ta tìm hiểu: Phong trào yêu nước trong
thời kì chiến tranh thế giới thứ nhất.
b. Nội dung bài mới
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Cả lớp/Cá nhân
1. Chính sách của thực dân Pháp ở Đông
* Mức độ kiến thức cần đạt:
Dương trong thời chiến
HS cần nắm được chính sách của thực dân
Pháp ở Đông Dương trong thời chiến.
- Chúng đẩy mạnh việc vơ vét sức người, sức
* Tổ chức thực hiện:
của để phục vụ cho chiến tranh.
GV: Nêu những thay đổi trong chính sách kinh - Tăng cường bắt lính.
tế, xã hội của Pháp ở Việt Nam trong thời kì - Mua công trái
chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Đời sống nông dân cực khổ.
HS: trả lời
2. Vụ mưu khởi nghĩa ở Huế (1916). Khởi


Hoạt động 1: Cá nhân
* Mức độ kiến thức cần đạt:
HS cần nắm được vụ mưu khởi nghĩa của binh
lính ở Huế.
* Tổ chức thực hiện:
GV: Nguyên nhân của vụ mưu khởi nghĩa ở
Huế ?

HS trả lời theo SGK
GV trình bày diễn biến của vụ mưu khởi nghĩa
ở Huế (1916).
Hoạt động 2: Cả lớp
* Mức độ kiến thức cần đạt:
HS cần nắm được cuộc khởi nghĩa của binh
lính ở Thái Nguyên.
* Tổ chức thực hiện:
GV: Nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa của
binh lính Thái Nguyên (1917) ?
HS trả lời
GV trình bày diễn biến của cuộc khởi nghĩa
Thái Nguyên.
Hoạt động 1: Cá nhân/Cả lớp
* Mức độ kiến thức cần đạt:
HS cần nắm được bước đầu những hoạt động
của Nguyễn Tất Thành.
* Tổ chức thực hiện:
GV: Vì sao Nguyễn Tất Thành lại ra đi tìm
đường cứu nước mới ?
HS trả lời
GV: Những hoạt động của Nguyễn Tất Thành
sau khi ra đi tìm đường cứu nước ?
HS trả lời
GV sơ kết bài: Thấy rõ những điểm mới về
mục đích, tính chất, hình thức của phong trào
yêu nước Việt Nam đầu thế kỉ XX. Những hoạt
động của Nguyễn Tất Thành tuy mới là bước
đầu nhưng có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
4. Củng cố

Hệ thống lại kiến thức đã học.
5. Dặn dò
- Học bài cũ.
- Xem trước bài 31, trả lời các câu hỏi trong SGK.

nghĩa của binh lính và tù chính trị ở Thái
Nguyên (1917)
a. Vụ mưu khởi nghĩa ở Huế
- Nguyên nhân:
+ Pháp ráo riết bắt lính đưa sang châu Âu.
+ Binh lính căm phẫn.
- Diễn biến:
+ Dự kiến nổ ra vào đêm mùng 3 rạng sáng
4/5/1916 tại Huế.
+ Kế hoạch khởi nghĩa bị bại lộ.
+ Thái Phiên, Trần Cao Vân bị xử tử, vua
Duy Tân bị bắt đi đày.
b. Khởi nghĩa của binh lính ở Thái Nguyên
- Nguyên nhân: Binh lính Việt Nam bị bạc
đãi, căm phẫn vì phải làm bia đỡ đạn,…
+ Họ quyết tâm khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo
Lương Ngọc Quyến, Trịnh Văn Cấn.
- Diên biến:
+ Nghĩa quân chiếm được tỉnh lị, tuyên bố
“Thái Nguyên độc lập”.
+ Sau 5 tháng chiến đấu, khởi nghĩa đã bị dập
tắt.
3. Hoạt động của Nguyễn Tất Thành sau
khi ra đi tìm đường cứu nước
- Hoàn cảnh: đất nước bị Pháp thống trị, các

phong trào yêu nước chống Pháp đều thất bại.
- Những hoạt động:
+ Ngày 5/6/1911, Người ra đi ra đi tìm đường
cứu nước.
+ Năm 1917, tại Pháp, tham gia các hoạt
động trong Hội những người Việt Nam yêu
nước ở Pa-ri.
+ Người tích cực tham gia hoạt động trong
phong trào công nhân Pháp.
+ Tiếp nhận ảnh hưởng của Cách mạng tháng
Mười Nga.