Giải pháp tài chính phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố hà nội trong thời kỳ hội nhập

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO


NGÔ THỊ MAI LINH

GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH
PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2015
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO


NGÔ THỊ MAI LINH

GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH
PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã số: 62.34.02.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

1. PGS, TSKH. Đỗ Nguyên Khoát
2.PGS, TS.Vũ Văn Ninh

HÀ NỘI - 2015
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, bản luận án là công trình nghiên cứu khoa học độc
lập của cá nhân tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và có
nguồn gốc rõ ràng.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Ngô Thị Mai Linh

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
MỞ ĐẦU

Chƣơng 1: Doanh nghiệp nhỏ và vừa. Giải pháp tài chính và tác động
của giải pháp tài chính đối với phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ....... 12
1.1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa .................................................................... 12
1.1.1. Khái niệm, đặc trưng về DNNVV ................................................ 12
1.1.2. Ưu thế, hạn chế của DNNVV. ...................................................... 15
1.1.3. Vai trò của DNNVV đối với sự phát triển kinh tế xã hội ............. 17
1.2. Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trong thời kỳ hội nhập. ............... 20
1.2.1. Phát triển DNNVV ........................................................................ 20
1.2.2. Nội dung phát triển DNNVV ........................................................ 22
1.2.3. Tác động của hội nhập quốc tế đối với phát triển DNNVV ......... 26
1.3. Giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV ................................... 32
1.3.1. Vai trò của tài chính đối với phát triển DNNVV .......................... 32
1.3.2. Giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV ............................ 36
1.4. Kinh nghiệm về sử dụng giải pháp tài chính để phát triển DNNVV ... 59
1.4.1. Kinh nghiệm quốc tế về sử dụng giải pháp tài chính.................... 59
1.4.2. Kinh nghiệm của một số tỉnh, thành phố của Việt Nam về sử dụng
giải pháp tài chính để phát triển DNNVV và bài học cho Thành phố Hà
Nội ........................................................................................................... 67
Chƣơng 2: Thực trạng sử dụng giải pháp tài chính để phát triển doanh
nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội ...................................................... 73
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

2.1. Thực trạng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội...................... 73
2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà Nội .............................. 73
2.1.2. Thực trạng phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội .. 77
2.2. Thực trạng sử dụng giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV trên
địa bàn Hà Nội. ........................................................................................... 93
2.2.1. Thực trạng sử dụng giải pháp thuế đối với phát triển DNNVV ... 94
2.2.2. Thực trạng sử dụng giải pháp tín dụng để phát triển DNNVV... 110
2.2.3. Thực trạng sử dụng chính sách tỷ giá để phát triển DNNVV..... 129
2.2.4. Thực trạng sử dụng các Quỹ nhằm phát triển DNNVV Hà Nội. 135
2.2.5. Thực trạng hỗ trợ mặt bằng SXKD cho DNNVV Hà Nội .......... 141
2.3. Đánh giá thực trạng sử dụng các giải pháp tài chính đối với phát triển
DNNVV Hà Nội. ....................................................................................... 142
2.3.1. Đánh giá thực trạng sử dụng giải pháp thuế đối với DNNVV ... 142
2.3.2. Đánh giá thực trạng sử dụng giải pháp tín dụng đối với phát triển
DNNVV Hà Nội. ................................................................................... 143
2.3.3. Đánh giá thực trạng sử dụng các Quỹ để phát triển DNNVV .... 147
2.3.4. Đánh giá chính sách tỷ giá đối với sự phát triển các DNNVV ... 149
2.3.5. Đánh giá thực trạng chính sách mặt bằng cho DNNVV............. 151
Chƣơng 3: Hoàn thiện giải pháp tài chính để phát triển doanh nghiệp
nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội .............................................. 154
3.1. Định hướng, quan điểm phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà
Nội đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và năm 2050. ...................... 154
3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô Hà Nội đến năm
2020 và tầm nhìn đến năm 2030, 2050 ................................................. 154
3.1.2. Cơ hội, thách thức đối với phát triển DNNVV Hà Nội .............. 157
3.1.3. Định hướng phát triển DNNVV Hà Nội đến năm 2020 và tầm nhìn
đến năm 2030, 2050. ............................................................................. 161
3.1.4. Quan điểm sử dụng giải pháp tài chính đối với phát triển DNNVV
Hà Nội ................................................................................................... 164
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ

Mail :
Phone: 0972.162.399


3.2. Hoàn thiện sử dụng giải pháp tài chính để phát triển DNNVV trên địa
bàn Thành phố Hà Nội .............................................................................. 166
3.2.1. Hoàn thiện sử dụng giải pháp thuế.............................................. 166
3.2.2. Một số đề xuất hoàn thiện giải pháp thuế ................................... 172
3.2.3. Hoàn thiện giải pháp tín dụng để phát triển DNNVV Hà Nội.... 173
3.2.4. Một số đề xuất về hoàn thiện giải pháp tín dụng ........................ 180
3.2.5. Hoàn thiện chính sách điều hành tỷ giá để phát triển DNNVV.. 181
3.2.6. Hoàn thiện chính sách đầu tư và các quỹ hỗ trợ của Thành phố 186
3.2.7. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ mặt bằng SXKD đối với DNNVV
............................................................................................................... 192
KẾT LUẬN
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN
QUAN ĐẾN LUẬN ÁN.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

AFTA

:

Khu vực thương mại tự do ASEAN

APEC

:

Diễn đàn kinh tế Châu Á Thái Bình Dương

ASEAN

:

Hiệp hội các nước Đông Nam Á

CEPT

:

Hiệp định ưu đãi thuế quan có hiệu lực chung

CNH, HĐH

:

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNTB

:

Chủ nghĩa tư bản

CTTC

:

Cho thuê tài chính

DN

:

Doanh nghiệp

DNNN

:

Doanh nghiệp Nhà nước

DNNVV

:

Doanh nghiệp nhỏ và vừa

DNTN

:

Doanh nghiệp tư nhân

EU

:

Liên minh Châu Âu

GDP

:

Tổng sản phẩm Quốc nội

GTGT

:

Giá trị gia tăng

ICOR

:

Chỉ số vốn đầu tư/sản lượng tăng thêm

KTQD

:

Kinh tế Quốc dân

KTTT

:

Kinh tế thị trường

KTXH

:

Kinh tế - xã hội

NH

:

Ngân hàng

NHNN

:

Ngân hàng Nhà nước

NHTM

:

Ngân hàng thương mại

NSNN

:

Ngân sách Nhà nước

NSTW

:

Ngân sách Trung ương

OECD

:

Các nước công nghiệp phát triển

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


SXKD

:

Sản xuất kinh doanh

TCDN

:

Tài chính doanh nghiệp

TCTD

:

Tổ chức tín dụng

TNCN

:

Thu nhập cá nhân

TNDN

:

Thu nhập doanh nghiệp

TNHH

:

Trách nhiệm hữu hạn

TTĐB

:

Tiêu thụ đặc biệt

UBND

:

Ủy ban nhân dân

UNDP

:

Chương trình hỗ trợ phát triển của Liên hiệp quốc

WB

:

Ngân hàng Thế giới

WTO

:

Tổ chức Thương mại thế giới

XHCN

:

Xã hội chủ nghĩa

XNK

:

Xuất nhập khẩu

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu bảng

Tên bảng

Trang

Bảng 1.1. Tiêu thức xác định DNNVV ở một số nước và vùng lãnh thổ ....... 13
Bảng 1.2. Tiêu thức phân loại các DNNVV ở Việt Nam ............................... 14
Bảng 2.1. Cơ cấu GDP theo ngành kinh tế của Hà Nội (đơn vị tính %) ........ 75
Bảng 2.2. Tốc độ tăng trưởng GDP và GDP/người của Hà Nội (2008-2015) 76
Bảng 2.3. Số lượng DNNVV Hà Nội đang hoạt động, theo tiêu chí lao động79

Bảng 2.4. Số lượng DNNVV Hà Nội đang hoạt động (xét theo tiêu chí vốn) 81
Bảng 2.5. Số lượng các DNNVV Hà Nội đăng ký kinh doanh ...................... 83
Bảng 2.6. Số lượng DN Hà Nội đang hoạt động theo quy mô vốn ................ 84
Bảng 2.7. Chỉ tiêu kinh doanh DNNVV Hà Nội so với cả nước năm 2013 .. 84
Bảng 2.8. Chỉ tiêu kinh doanh của DNNVV Hà Nội ...................................... 86
Bảng 2.9. Tình hình tiếp cận vốn NH của DNNVV Hà Nội (đơn vị tính: %)
....................................................................................................................... 111
Bảng 2.10. Tỷ lệ vốn vay đáp ứng nhu cầu vốn của DNNVV ..................... 112
Bảng 2.11. Những khó khăn khi tiếp cận vốn tín dụng của DNNVV .......... 113
Bảng 2.12. Tình hình hoạt động của NH, TCTD Hà Nội (năm 2010-2014) 116
Bảng 2.13. Tình hình cho vay DNNVV của khối NHTM ngoài nhà nước .. 121
Bảng 2.14. Diễn biến tỷ giá USD/VND giai đoạn 2008-2015 ..................... 132
Bảng 3.1. Cơ cấu giá trị GDP theo ngành kinh tế Hà Nội 2020, 2030 ......... 156
Bảng 3.2. Một số chỉ tiêu phát triển của Hà Nội đến năm 2020,2030 .......... 157
Bảng 3.3. Tốc độ tăng trưởng theo ngành kinh tế của Hà Nội ..................... 157

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Số hiệu biểu đồ

Tên bảng

Trang

Biểu đồ 2.1. Số lượng DNNVV Hà Nội (theo tiêu chí lao động) ................... 80
Biểu đồ 2.2. Số lượng DNNVV Hà Nội đang hoạt động (theo tiêu chí vốn) . 82

Biểu đồ 2.3. Số lượng DNNVV Hà Nội đăng ký kinh doanh (từ 2008-2014) 83
Biểu đồ 2.4. So sánh chỉ tiêu kinh doanh của DNNVV Hà Nội với cả nước . 85
Biểu đồ 2.5. Đóng góp của DNNVV trong GDP của thành phố (đơn vị %) .. 86
Biểu đồ 2.6. Cơ cấu phân bố DNNVV Hà Nội theo ngành ............................ 87
Biểu đồ 2.7. So sánh thu NSNN của Hà Nội qua các năm ........................... 109
Biểu đồ 2.8. Cơ cấu nguồn vốn của DNNVV ............................................... 112
Biểu đồ 2.9. Tỷ lệ vốn vay NH đáp ứng nhu cầu vốn của DNNVV ............ 113
Biểu đồ 2.10. Gia tăng các TCTD trên địa bàn Hà Nội ................................ 114

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


1

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài.
Hiện nay, DNNVV chiếm trên 95% tổng số DN và đóng vai trò rất
quan trọng trong quá trình tăng trưởng, phát triển kinh tế của đất nước. Phát
triển DNNVV là tất yếu và chiến lược lâu dài trong phát triển nền KTTT định
hướng XHCN ở nước ta. Sự ra đời của Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư đã
tác động tích cực đến quá trình phát triển DN Việt Nam, tạo môi trường kinh
doanh bình đẳng, thông thoáng cho tất cả các loại hình DN. Hàng năm,
DNNVV đóng góp hơn 47% GDP, tạo việc làm cho 70% lực lượng lao động.
Các DNNVV phát triển ở tất cả các địa phương, ngành, lĩnh vực của
nền kinh tế, trong đó Thành phố Hà Nội chiếm khoảng 25%. Các DNNVV đã
huy động được nhiều nguồn lực, tạo nhiều việc làm, tăng thu NSNN, góp
phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH,HĐH. Trên thực tế, các

DNNVV đang gặp khó khăn về vốn, năng lực quản lý kinh tế, quản trị tài
chính. Trong quá trình chuyển sang nền KTTT định hướng XHCN và mở cửa
hội nhập vào nền kinh tế thế giới, các chính sách, công cụ quản lý kinh tế, đặc
biệt các giải pháp tài chính luôn được Chính phủ quan tâm hoàn thiện nhằm
tạo điều kiện cho DNNVV phát triển. Tuy nhiên, quá trình vận động, phát
triển của nền KTTT và hội nhập quốc tế luôn nảy sinh những vấn đề mới làm
cho các chính sách, giải pháp luôn có xu hướng lạc hậu, bất cập, đòi hỏi phải
thường xuyên được nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện. Các giải pháp tài chính
bao gồm: Giải pháp tài chính vĩ mô (chính sách tài chính, công cụ tài chính,
thị trường tài chính) và giải pháp tài chính vi mô - tài chính doanh nghiệp
được Chính phủ sử dụng để quản lý có hiệu quả nền kinh tế nhằm thúc đẩy
các DNNVV phát triển. Tuy nhiên các giải pháp tài chính chưa thực sự chú ý
đến đặc điểm đặc thù của DNNVV mà áp dụng chung cho mọi loại hình DN,
đồng thời do “độ trễ” của chính sách, giải pháp nên trong thực tiễn quản lý
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


2

kinh tế tài chính chưa mang lại hiệu quả tương xứng so với mục tiêu và khả
năng của các DNNVV.
Những năm qua, tác động của suy thoái kinh tế toàn cầu, lạm phát, lãi
suất, tỷ giá hối đoái,…đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của DNNVV.
Khả năng chống đỡ của các DNNVV trước khủng hoảng và suy thoái kinh tế
rất yếu ớt, khả năng tái đầu tư rất khó khăn. Điều này đòi hỏi có sự “trợ giúp”
của Chính phủ mà giải pháp tài chính là mắt khâu trọng yếu.
Xuất phát từ mục tiêu phát triển DNNVV, việc nghiên cứu và đề xuất
các giải pháp tài chính với tư cách một công cụ quản lý kinh tế của Nhà nước

nhằm tạo điều kiện môi trường thuận lợi, bình đẳng cho các DNNVV phát
triển từ đó đóng góp vào tăng trưởng, phát triển chung của nền kinh tế và Thủ
đô Hà Nội. Vì vậy, Nghiên cứu sinh (NCS) đã chọn đề tài: "Giải pháp tài
chính phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong thời kỳ hội
nhập" làm đề tài luận án với hy vọng sẽ đóng góp một phần trí tuệ và sức lực
nhỏ bé của mình để kiến giải một vài giải pháp về quản lý kinh tế tài chính
nhằm thúc đẩy sự phát triển của DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
Song, giải pháp tài chính là đề tài rất rộng, bao trùm toàn bộ các hoạt động
trong lĩnh vực tài chính, gồm: Các giải pháp vĩ mô (chính sách tài chính, công
cụ tài chính, thị trường tài chính) và giải pháp vi mô - tài chính doanh nghiệp.
Trong khuôn khổ của luận án, tác giả đi sâu phân tích một số giải pháp vĩ mô:
tín dụng, thuế, qũy đầu tư và các quỹ trợ giúp, chính sách đất đai đối với phát
triển DNNVV Hà Nội.
2. Mục tiêu của đề tài.
Xuất phát từ mục tiêu nghiên cứu các giải pháp tài chính vĩ mô đối với
phát triển DNNVV trên địa bàn Hà Nội, đề tài tập trung làm rõ các vấn đề:
- Nghiên cứu các vấn đề lý luận về DNNVV. Làm rõ nội hàm phát triển
DNNVV (khái niệm, nội dung, tiêu thức đánh giá) trên cơ sở đó phân tích rõ
tác động của HNKTQT (cơ hội, thách thức) đối với phát triển DNNVV.
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


3

- Nghiên cứu thực trạng phát triển DNNVV, sử dụng giải pháp tài
chính đối với phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội từ khi mở
rộng địa giới hành chính (2008 đến nay), chỉ ra bất cập của từng giải pháp.
- Nghiên cứu định hướng, quan điểm phát triển DNNVV, sử dụng giải

pháp tài chính đế phát triển DNNVV trên địa bàn Hà Nội, trên cơ sở đó, đề
xuất hoàn thiện sử dụng giải pháp tài chính nhằm phát triển DNNVV Hà Nội
phát triển đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030, 2050.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
3.1. Đối tượng nghiên cứu.
- Các DNNVV nói chung, DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
- Thực trạng và những vấn đề đặt ra trong sử dụng giải pháp tài chính
của các cơ quan quản lý nhà nước đối với phát triển DNNVV trên địa bàn
Thành phố Hà Nội từ 2008 đến nay.
3.2. Phạm vi nghiên cứu.
- Về không gian: nghiên cứu về DNNVV, việc sử dụng giải pháp tài
chính đối với phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội
- Về thời gian: sự phân tích DNNVV, việc sử dụng giải pháp tài chính
chủ yếu từ năm 2008 (khi Hà Nội mở rộng địa giới hành chính) đến nay.
- Chủ thể nghiên cứu: Giải pháp tài chính từ phía các cơ quan quản lý
Nhà nước đối với phát triển DNNVV.
Do phạm vi của đề tài “các giải pháp tài chính” là quá rộng, NCS chỉ đi
sâu nghiên cứu việc sử dụng giải pháp tài chính từ phía các cơ quan quản lý
nhà nước: thuế, tín dụng, các Quỹ trợ giúp và quỹ đầu tư, chính sách hỗ trợ
mặt bằng sản xuất nhằm phát triển DNNVV trên địa bàn Hà Nội.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu.
- Sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học chung: phân
tích, tổng hợp, diễn dịch, quy nạp, suy luận, logic. Các phương pháp nghiên
cứu của khoa học kinh tế: thống kê, đánh giá, biểu bảng.
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


4

- Nguồn thông tin dữ liệu từ nhiều nguồn như từ các nghiên cứu khoa
học về DNNVV của các nhà nghiên cứu, các dữ liệu từ Tổng cục thống kê, Sở
kế hoạch và Đầu tư, Niên giám thống kê, các kết quả khảo sát về DNNVV
của các tổ chức kinh tế trong nước và Hà Nội, các bài báo, tạp chí, báo điện
tử, nhận định của các chuyên gia về các vấn đề của DNNVV Hà Nội. Số liệu
thứ cấp được sử dụng từ các tài liệu nghiên cứu đã được tổng hợp.
5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài nghiên cứu.
Nhìn nhận, đánh giá đúng vai trò, thực trạng phát triển của DNNVV
trên địa bàn Thành phố Hà Nội, trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp nhằm
hoàn thiện việc sử dụng các giải pháp tài chính từ phía các cơ quan quản lý
nhà nước đối với phát triển DNNVV trên địa bàn Hà Nội, đóng góp vào tăng
trưởng kinh tế của Thành phố và nền kinh tế Việt Nam.
6. Tổng quan về tình hình nghiên cứu xung quanh đề tài luận án.
Trên thế giới đã có nhiều sách, bài viết về DNNVV như:
- “Small and medium-sized enterprises in countries in transition/
Economic commission for Europe" của United Nation - Geneva New York;
Phân tích tình hình hoạt động của các DNNVV ở các nước Đang
chuyển đổi - được mệnh danh là hoa hồng cho kinh tế Châu Âu. Tác giả chỉ
rõ đặc điểm, tiêu thức phân loại, đánh giá sự hoạt động và vai trò của các
DNNVV
- “Accounting and financial reporting guidelines for small and
mediumsized enterprises (SMEGA): Level 3 guidance” của United Nations
Conference on trade and development.
Đây là tài liệu về kế toán và báo cáo tài chính hướng dẫn thực hiện cho
các DNNVV
- Nguyen Hoa Cuong (2007). Donor Coordination in SME
Development in Vietnam: What has been done and How can it be
strengthened?. Vietnam Economic Management Review.
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ

Mail :
Phone: 0972.162.399


5

Phân tích về tình hình hoạt động của các DNNVV Việt Nam, trên cơ sở
đó điều phối các nhà tài trợ nhằm trợ giúp cho DNNVV phát triển. Tác giả đã
phân tích thực trạng hỗ trợ tài chính cho các DNNVV
- Huyen Linh (1998). Situation of Hanoi’s Small and Medium
Enterprises. Vietnam Business.
Tác giả phân tích tình hình hoạt động, phát triển của các DNNVV Hà
Nội. Tuy nhiên, tác giả phân tích thực trạng các DNNVV Hà Nội giai đoạn
trước năm 1998 từ đó chỉ ra những ưu điểm, hạn chế cũng như vai trò của
loại hình DNNVV đối với tăng trường kinh tế của Thủ đô Hà Nội
- Economic Commission for Europe (2003). Small and Medium - sized
enterprises in countries in transition. Geneva New York: United
Nations.Hanoi.
Đây là tài liệu của Ủy Ban kinh tế Châu Âu phân tích về tình hình các
DNNVV ở các nước đang trong quá trình chuyển đổi. Đánh giá vai trò của
các DNNVV trong đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của các nước này.
Ở nước ta, những vấn đề lý luận về DNNVV cũng như chính sách vĩ
mô của Nhà nước tác động đến các DNNVV đã được quan tâm nghiên cứu từ
cuối thập niên 80. Những năm qua, đã có nhiều công trình nghiên cứu, luận
án, luận văn, các bài nghiên cứu về DNNVV dưới góc độ khác nhau, đó là:
- “Sử dụng các công cụ tài chính để khuyến khích và định hướng phát
triển doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam” Luận án PTS của Bạch Đức Hiển,
1996 - ĐH Tài chính Kế toán (nay là Học viện Tài chính)
Tác giả nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về sử dụng các công cụ
tài chính như thuế, chứng khoán, tín dụng trong việc định hướng sự phát triển

các DNNVV ở nước ta từ năm 1986 đến năm 2000. Tư liệu tác giả sử dụng từ
trước 1995 trong đó tác giả đặc biệt quan tâm đến vai trò của thị trường chứng
khóan trong huy động nguồn vốn cho các DNNVV.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


6

- Phát triển các doanh nghiệp công nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội - Lê Văn
Tâm NXB chính trị quốc gia Hà nội, 1996
Tác giả nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực trạng phát triển các
doanh nghiệp công nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội trên góc độ chuyên
ngành quản lý kinh tế. Từ thực tế tồn tại, phát triển của các doanh nghiệp
trong ngành công nghiệp trong qúa trình cổ phần hóa, chuyển đổi mô hình
hoạt động, tác giả đưa ra định hướng và đề xuất một số giải pháp nhằm phát
triển các DNNVV trên địa bàn Hà Nội. Tư liệu về hoạt động, phát triển của
các DNNVV chủ yếu trước năm 1995, đồng thời giới hạn ở các DN trong
ngành công nghiệp.
- “Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam - Thực trạng và giải pháp” NXB Thống kê, Hà Nội 1998, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam.
Các tác giả nghiên cứu sự hình thành, phát triển cũng như tiêu thức
phân loại các DNNVV (gắn với tiêu thức phân loại năm 1996) từ đó đưa ra
các giải pháp đối với sự hoạt động và phát triển các DNNVV nước ta dưới
góc độ quản lý kinh tế. Đặc biệt, các tác giả phân tích ảnh hưởng của quá
trình gia nhập ASean đối với phát triển sản xuất kinh doanh của các DNNVV
Việt Nam.
- “Tài chính hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ” - NXB Tài
chính, Hà Nội, năm 2002 của Cố GS,TS Hồ Xuân Phương, ThS Đỗ Minh

Tuấn, Chu Minh Phương.
Tập thể tác giả nghiên cứu vai trò, tác động của chính sách tài chính với
tư cách là công cụ quản lý kinh tế nhằm hỗ trợ sự phát triển các DNNVV ở
nước ta từ khi đất nước bước vào công cuộc đổi mới kinh tế 1986 đến năm
2000. Các tác giả phân tích vai trò của chính sách thuế, tín dụng ngân hàng,
chính sách đầu tư, đặc biệt phân tích tác động của công cụ tài chính như trợ
cấp tài chính, cho thuê tài chính nhằm đổi mới công nghệ cho các DNNVV.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


7

Các tác giả đặc biệt phân tích vai trò của thị trường chứng khoán nhằm gia
tăng nguồn lực tài chính cho DNNVV.
- “Giải pháp phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam” - NXB
Chính trị quốc gia - Hà Nội 2002 của Nguyễn Đình Hương.
Tác giả phân tích cơ sở lý luận, tiêu thức phân loại và đánh giá thực
tiễn hoạt động của các DNNVV ở nước ta từ khi bước vào công cuộc đổi mới
1986 đến 2000. Đặc biệt tác giả phân tích những cơ hội, thách thức đặt ra với
các DNNVV khi nước ta là thành viên của Asean, trên cơ sở đó đưa ra các
giải pháp nhằm phát triển các DNNVV. Tác giả đề cập đến các giải pháp
chung nhằm phát triển các DNNVV như: Giải pháp hoàn thiện môi trường
pháp lý, chính sách tác động chung của Chính phủ, đào tạo nguồn nhân lực,
nâng cao trình độ của chủ doanh nghiệp, chứ không đưa ra các giải pháp phát
triển các DNNVV dưới góc độ của chuyên ngành tài chính ngân hàng.
- “Đổi mới cơ chế và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt
Nam đến 2005”- NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 2000 của Nguyễn Cúc.

Tác giả nghiên cứu sự tác động của cơ chế quản lý kinh tế trong quá
trình xây dựng, phát triển nền KTTT tác động đến sự phát triển các DNNVV.
Phân tích thực trạng của một số chính sách đối với sự hoạt động của các
DNNVV như: chính sách thị trường, xúc tiến thương mại, chính sách đất đai..
trên cơ sở đó đề xuất cơ sở lý luận và thực tiễn trong hoạch định các chính
sách kinh tế vĩ mô của Nhà nước nhằm hỗ trợ phát triển các DNNVV.
- “Phát triển chiến lược cạnh tranh cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở
Việt Nam hiện nay” - LATS. 2004 của NCS Phạm Thị Thúy Hồng.
Tác giả nghiên cứu lý luận chung về cạnh tranh, chiến lược cạnh tranh
trên cơ sở đó phân tích lợi thế và khó khăn của các DNNVV Việt Nam khi
tham gia thị trường trong nước và đặc biệt thị trường xuất khẩu hàng hóa. Từ
đặc điểm đặc thù của các DNNVV Việt Nam, tác giả đề xuất phương hướng,
giải pháp phát triển chiến lược cạnh tranh của DN khi tham gia thị trường.
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


8

- “Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong điều kiện toàn cầu
hóa” NXB Chính trị quốc gia 2006 của Trần Sửu.
Tác giả nghiên cứu đặc điểm đặc thù và khả năng của các DNNVV khi
tham gia thị trường. Nghiên cứu chỉ ra cơ hội, thời cơ và thách thức, khó khăn
của DNNVV Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa. Phân tích các nhân tố
cấu thành và tác động đến năng lực tham gia của DN trên thị trường tạo nên
năng lực cạnh tranh của DN trong điều kiện hội nhập.
- Quy định về trợ giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa, Bộ Kế hoạch và
Đầu tư -NXB chính trị quốc gia, Hà Nội 2006.
Các bài viết tổng kết, khái quát cơ sở lý luận, thực tiễn, kinh nghiệm

của các nước trong trợ giúp các DNNVV (kinh nghiệm của các nước EU, Hoa
kỳ, Trung quốc, các nước ASean...). Đặc biệt, các tác giả chỉ rõ vai trò quan
trọng của các chính sách trợ giúp của Chính phủ về xúc tiến thương mại, khoa
học công nghệ, đào tạo nhân lực...Trên cơ sở đó kiến nghị nhằm hoàn thiện
các quy định về trợ giúp của Chính phủ đối với sự phát triển các DNNVV.
- Đinh Văn Sơn - Chính sách tài chính với phát triển xuất khẩu của các
doanh nghiệp vừa và nhỏ, NXB Tài chính, Hà Nội 2009.
Tác giả nghiên cứu nhằm chỉ ra vai trò các chính sách tài chính trong
trợ giúp các DNNVV mở rộng thị trường xuất khẩu. Phân tích thực trạng
tham gia thị trường xuất khẩu của các DN Việt Nam và từ đó đưa ra các giải
pháp tháo gỡ về nguồn vốn, thuế xuất khẩu, tiếp cận thị trường, xúc tiến
thương mại, xây dựng thương hiệu…nhằm giúp các DNNVV mở rộng thị
trường xuất khẩu.
- “Phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà
Nội trong điều kiện hội nhập”, LVThS 2010, Phan Thị Lệ Thủy - ĐH Ngoại
thương, chuyên ngành kinh tế thế thế giới và quan hệ kinh tế quốc tế
Nghiên cứu khái niệm, tiêu thức phân loại các DNNVV. Phân tích các
nhóm nhân tố vĩ mô, vi mô tác động đến hoạt động của các DNNVV. Khái
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


9

quát đặc điểm, tình hình phát triển kinh tế xã hội của Thủ đô Hà nội. Đánh giá
sự phát triển của các DNNVV từ năm 2005-2009. Chỉ ra những cơ hội và
thách thức đối với các DNNVV trên cơ sở đó nêu ra định hướng, mục tiêu và
kiến nghị hai hệ thống giải pháp để phát triển các DNNVV Hà Nội. Tác giả
nghiên cứu phát triển DNNVV nói chung chứ không nghiên cứu dưới góc độ

chuyên ngành tài chính ngân hàng.
- “Chính sách tài chính - kế toán phát triển các doanh nghiệp nhỏ và
vừa ở nước ta”- LAST, 2010 của NCS Hà Quý Sáng - Trường Đại học
Thương mại Hà Nội.
Luận án phân tích các khái niệm, nội dung của chính sách tài chính, kế
toán đối với các DNNVV. Trình bày tiêu thức phân loại DNNVV, ưu thế, hạn
chế của các DNNVV. Đưa ra bức tranh thực trạng phát triển các DNNVV,
chính sách tài chính (tín dụng, thuế, tỷ giá...), chính sách kế toán (chế độ kế
toán, công tác tổ chức và chuẩn mực kế toán). Trên cơ sở đó đề xuất các giải
pháp về chính sách tài chính, chính sách kế toán nhằm thúc đẩy các DNNVV
phát triển.
- “Quản lý tài chính các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà
Nội” - LATS 2012, NCS Nguyễn Thị Minh - ĐH Kinh tế quốc dân Hà Nội.
Phân tích những vấn đề chung về DNNVV, khung lý thuyết và khái
niệm quản lý tài chính doanh nghiệp, nội dung cơ bản của quản lý tài chính
như quản lý vốn, tổ chức huy động vốn, quản lý hạch toán chi phí, phân phối
lợi nhuận và tái đầu tư. Phân tích và hoạch định tài chính, đánh gái kết quả
quản lý tài chính thông qua các chỉ tiêu tài chính...
Công trình của tác giả nghiên cứu DNNVV Hà Nội trên góc độ quản lý
tài chính chứ không phân tích giải pháp tài chính tác động đến phát triển
DNNVV. Các số liệu về DNNVV sử dụng trước 2010 và không đề cập đến
tác động của hội nhập kinh tế quốc tế...

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


10

- “Sử dụng công cụ tài chính vĩ mô nâng cao năng lực cạnh tranh của
DNNVV”, LATS 2012 Học viện Tài chính, NCS Nguyễn Thị Việt Nga
Ngoài phần đặc điểm chung của DNNVV, tác giả nghiên cứu khái
niệm, các hình thức cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của DNNVV. Trên cơ sở
đó tác giả phân tích các công cụ tài chính vĩ mô của Chính phủ như: thuế, đầu
tư, thị trường chứng khoán, lãi suất tín dụng...nhằm nâng cao năng lực cạnh
tranh của DNNVV.
- “Giải pháp nâng cao năng lực tài chính của DNNVV”, LATS Học
viện Tài chính 2012, NCS Phạm Thị Vân Anh
Công trình nghiên cứu năng lực tài chính, các yếu tố cấu thành, các chỉ
tiêu đánh giá năng lực tài chính của DNNVV như hiệu quả vốn đầu tư, tài sản
cố định, lợi nhuận trước (sau) thuế, khả năng thanh toán, nợ phải trả... của
DNNVV. Đề tài nghiên cứu trên góc độ tài chính vi mô của DNNVV. Trên cơ
sở đó, tác giả đánh giá và đề xuất hệ thống các giải pháp giúp DNNVV nâng
cao năng lực tài chính trong điều kiện nền kinh tế hội nhập...
Những công trình trên đã nghiên cứu về DNNVV ở nước ta ở những
góc độ khác nhau, trong những giai đoạn nhất định và đưa ra những giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, thúc đẩy các DNNVV phát triển. Tuy
nhiên, hiện chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu làm rõ khái niệm, tiêu
thức đánh giá về phát triển DNNVV, chưa nghiên cứu các giải pháp tài chính
dưới góc độ chuyên ngành kinh tế tài chính - ngân hàng nhằm thúc đẩy sự
phát triển của DNNVV nói chung, DNNVV Hà Nội. Hiện nay, quá trình hội
nhập vào nền kinh tế khu vực, thế giới đặt ra yêu cầu phải thực hiện các cam
kết thuế quan trong WTO và AFTA/ASean, đặc biệt quá trình đàm phán gia
nhập Hiệp định Đối tác Chiến lược Xuyên Thái Bình Dương TPP... đã và
đang tác động rất lớn tới DNNVV nói chung và DNNVV Hà Nội, tác động
đến tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế và Thủ đô Hà Nội đòi hỏi việc

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :

Phone: 0972.162.399


11

sử dụng các giải pháp tài chính cần được tiếp tục hoàn thiện phù hợp nhằm trợ
giúp DNNVV phát triển.
Chính vì những “mảng trống” chưa được giải quyết trong các công
trình trên mà Luận án của NCS nghiên cứu làm rõ 2 điểm mới: phát triển
DNNVV và giải pháp tài chính để phát triển DNNVV trên địa bàn Thành phố
Hà Nội trong thời kỳ hội nhập.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


12

CHƢƠNG 1
DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA. GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH
VÀ TÁC ĐỘNG CỦA GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI
PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
1.1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa
1.1.1. Khái niệm, đặc trưng về DNNVV
1.1.1.1. Khái niệm.
Thuật ngữ “Doanh nghiệp nhỏ và vừa” (DNNVV) được sử dụng phổ
biến ở tất cả các nước trên thế giới và Việt Nam. Khái niệm DNNVV viết tắt
là SMEs (Small and Medium enterprises) được dùng phổ biến ở Cộng đồng
các nước Châu Âu và các Tổ chức quốc tế như World Bank, United Nation,

WTO. Hiện nay, ở các nước khác nhau, khái niệm DNNVV được hiểu khác
nhau, việc phân loại DNNVV phụ thuộc vào loại tiêu thức sử dụng và giới
hạn của từng tiêu thức. Trên thế giới, việc xác định quy mô DNNVV chỉ
mang tính tương đối, bởi nó chịu tác động của trình độ phát triển kinh tế, tính
chất ngành nghề, điều kiện phát triển của mỗi quốc gia hay mục đích phân
loại DN trong từng thời kỳ. Song tựu chung, DNNVV được xác định dựa trên
hai tiêu chí định lượng và định tính:
Tiêu chí định tính: dựa trên các tiêu thức cơ bản như trình độ chuyên
môn hóa, các nghiệp vụ tài chính, bộ máy quản lý, hình thức tổ chức DN. Các
tiêu thức này có thể phản ánh đúng bản chất nhưng lại khó xác định trên thực
tế nên thường được sử dụng để tham khảo khi phân loại DNNVV.
Tiêu chí định lượng: Được xây dựng trên các chỉ tiêu như số lao động
trung bình trong danh sách hoặc số lao động thường xuyên thực tế hoạt động
của DN, tổng giá trị tài sản hay vốn cố định hoặc giá trị tài sản (vốn) thực có
của DN, tổng doanh thu hay lợi nhuận của DNNVV.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


13

Các tiêu chí định lượng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định quy
mô DN. Song ở các thời điểm khác nhau, các tiêu chí này cũng khác nhau
giữa các ngành nghề mặc dù vẫn có yếu tố chung nhất định. Trong mỗi nước,
tiêu thức khái quát quy định về tiêu thức và lượng hoá các tiêu chuẩn giới hạn
các tiêu thức phân loại DNNVV của một số nước tại Bảng 1.1.
Bảng 1.1. Tiêu thức xác định DNNVV ở một số nước và vùng lãnh thổ
Nƣớc và vùng

lãnh thổ
Inđônêxia
Philippin
Xingapo
Thái Lan
Mianma
Hàn Quốc

Đài Loan

Nhật Bản

Ôxtrâylia
EU
Canađa
Mêxicô
Mỹ

Số lao động
<100
<200
<100
<100
<100
<300 trong công
nghiệp xây dựng
<20 trong thương
mại, dịch vụ
<300 trong công
nghiệp xây dựng

<50 trong thương
mại, dịch vụ
<100 trong bán
buôn
<50 trong bán lẻ
<300 trong các
ngành khác
<500 trong công
nghiệp và dịch vụ
<250
<500
<250
<500

Các tiêu thức áp dụng
Tổng vốn hoặc
Doanh thu
giá trị tài sản
0,6 tỷ IDR
<2 tỷ IDR
100 triệu PHP
<499 triệu USD
< 20 triệu THB
<0,6 triệu USD
<0,25 triệu USD
1,4 triệu USD

Trong thương mại, dịch
vụ <1,4 triệu USD
Trong thương mại, dịch

vụ <1,4 triệu USD

<30 triệu JPY
<10 triệu JPY
<100 triệu JPY

<2,7 triệu EUR

40.000 EUR
<20 triệu CAD

< 7 triệu USD

Nguồn: Hồ sơ DNNVV của APEC 1998, định nghĩa DNNVV của các nước
EU 1999, tổng quan các DNNVV của OECD 2000

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


14

Ở nước ta, trước tháng 6 năm 1998, việc phân loại DNNVV dựa vào 2
tiêu thức chủ yếu là lao động và vốn. Theo quy định tại công văn số 681/CPKTN ngày 22/06/1998 của Văn phòng Chính phủ thì: các DN có vốn điều lệ
dưới 5 tỷ VND và số lao động dưới 200 người là DNNVV.
Tại Nghị định số 90/2001/NĐ-CP ngày 23.11.2001 về trợ giúp phát
triển các DNNVV, Chính phủ đưa ra định nghĩa về DNNVV (Điều 3 Chương
1, Nghị định 90): “DNNVV là cơ sở sản xuất kinh doanh độc lập, đã đăng ký
kinh doanh theo pháp luật hiện hành, có số vốn đăng ký không quá 10 tỷ đồng

hoặc số lao động không quá 300 người”.
Việc xác định DNNVV dựa vào quy mô DN chứ không căn cứ vào loại
hình sở hữu. Tuy nhiên, định nghĩa trên chưa phản ánh đầy đủ hết đặc tính
của từng ngành, do đó cần xác định đúng đắn các đặc tính của mỗi ngành khi
phân loại quy mô DN theo yêu cầu của thị trường thì định nghĩa DNNVV sẽ
chính xác và phù hợp hơn.
Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ngày 30/6/2009 của Chính phủ về trợ
giúp phát triển DNNVV, khái niệm DNNVV được điều chỉnh: “DNNVV là
cơ sở đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được chia thành ba cấp:
siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương
đương tổng tài sản được xác định trong Bảng cân đối kế toán của DN) hoặc số
lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên)” (Bảng 1.2)
Bảng 1.2. Tiêu thức phân loại các DNNVV ở Việt Nam
Quy mô
Khu vực
Nông, lâm, thủy sản
Công nghiệp xây dựng
Thương mại, dịch vụ

DN siêu nhỏ
Lao động
(ngƣời)
≤ 10
≤ 10
≤ 10

DN nhỏ
Tổng vốn
(tỷ đồng)
≤ 20

≤ 20
≤ 10

Lao động
(ngƣời)
10 - 200
10 - 200
10 - 50

Nguồn: Nghị Định số 56/2009 -CP ngày 30/6/2009
1.1.1.2. Đặc trưng của DNNVV
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

DN vừa
Tổng vốn
(tỷ đồng)
20 - 100
20 - 100
10 - 50

Lao động
(ngƣời)
200 - 300
200 - 300
50 -100


15

DNNVV ở các quốc gia đều có các đặc trưng cơ bản:
Thứ nhất, DNNVV có quy mô vốn và lao động nhỏ, lao động thủ công
chiếm tỷ trọng lớn. Đây là đặc trưng cơ bản nhất của DNNVV.
Thứ hai, ngành nghề kinh doanh của DNNVV chủ yếu tập trung ở các
lĩnh vực đòi hỏi ít vốn, thời gian chu chuyển vốn nhanh.
Thứ ba, tổ chức bộ máy gọn nhẹ, linh hoạt, hiệu quả.
Thứ tư, thị phần của các DNNVV không lớn, khả năng chi phối thị
trường không cao. Thị trường thường phản ứng ít quyết liệt, thậm chí không
có phản ứng trước những thay đổi chiến lược kinh doanh của DNNVV.
Ở Việt Nam, ngoài những đặc trưng chung, DNNVV còn có đặc trưng:
- DNNVV thuộc nhiều thành phần kinh tế với nhiều hình thức tổ chức
sản xuất, hoạt động trong những ngành nghề, lĩnh vực khác nhau.
- Trình độ của chủ DN và người lao động không cao, đa phần chưa
được đào tạo chính quy.
- Khả năng tổ chức quản lý DN hạn chế, chưa có tính chuyên nghiệp.
- Trình độ công nghệ, khả năng tài chính cho nghiên cứu triển khai
thấp, khả năng tiếp cận thị trường không cao, nhất là thị trường nước ngoài.
- DNNVV thường sử dụng đất đai của mình làm mặt bằng sản xuất.
1.1.2. Ưu thế, hạn chế của DNNVV.
1.1.2.1. Ưu thế của DNNVV.
Thứ nhất, năng động, nhạy bén, dễ thích ứng với biến động của thị
trường là ưu thế nổi trội của DNNVV. Với quy mô nhỏ, tổ chức bộ máy gọn
nhẹ nên DNNVV có tính linh hoạt, nắm bắt nhanh nhu cầu thị trường, xâm
nhập được vào những nơi mà DN lớn không thể hoặc khó tiếp cận như thị
trường “ngách”, nên tạo được thị trường riêng cho từng loại mặt hàng nhằm
thu lợi nhuận khi công việc kinh doanh thuận lợi, hoặc dễ dàng rút khỏi thị
trường “ngách” khi công việc kinh doanh không thuận lợi và kém hiệu quả.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ

Mail :
Phone: 0972.162.399