Tác động của nợ công và lạm phát lên tăng trưởng kinh tế ở các nước đang phát triển

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TPHCM

NGUYỄN VĂN BỔN

TÁC ĐỘNG CỦA NỢ CÔNG VÀ LẠM
PHÁT LÊN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ Ở
CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2016
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TPHCM

NGUYỄN VĂN BỔN

TÁC ĐỘNG CỦA NỢ CÔNG VÀ LẠM
PHÁT LÊN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ Ở
CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 62340201
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2016
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả
nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa từng được ai công bố
trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

NGUYỄN VĂN BỔN

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

ii

LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin chân thành gửi lời tri ân sâu sắc đến Thầy Sử Đình Thành, người
mà tôi yêu mến vì luôn luôn tận tình hỗ trợ, giúp đỡ, động viên tôi trong những lúc
khó khăn. Tôi cũng tin Thầy là người đặt nền tảng kiến thức cho tôi từ lúc tôi mới
bắt đầu một lĩnh vực nghiên cứu hoàn toàn mới. Đối với tôi, Thầy cũng là một tấm
gương về đạo đức và tính chuyên nghiệp trong nghiên cứu mà tôi luôn luôn học hỏi
ngay trong hiện tại lẫn tương lai sau này. Tôi cũng xin cầu chúc Thầy và gia đình
luôn có cuộc sống an vui và hạnh phúc.
Tiếp đến, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Quý Thầy Cô trong Khoa Tài chính công
nói riêng như Cô Bùi Thị Mai Hoài, Thầy Nguyễn Hồng Thắng,… và các Quý Thầy
Cô tại Trường Đại học Kinh tế TPHCM nói chung đã từng giảng dạy kiến thức và
các kinh nghiệm cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường.
Sau cùng, tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn cho những người thân yêu của tôi như
Mẹ, Vợ và các con tôi. Họ luôn động viên tôi và là niềm vui cho tôi nỗ lực hoàn
thành tốt luận án này.

TPHCM, ngày 21/5/2016

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


iii

MỤC LỤC

Nội dung

Trang

Trang phụ bìa
Lời cam đoan

i

Lời cảm ơn

ii

Mục lục

iii

Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt

vi

Danh mục các bảng, biểu

vii

Danh mục các hình vẽ, đồ thị

ix

PHẦN MỞ ĐẦU

1

1. Lý do chọn đề tài

1

2. Mục tiêu nghiên cứu

4

3. Phương pháp nghiên cứu

5

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

5

5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài

6

6. Bố cục của luận án

7

Chương 1: Tổng quan lý thuyết
1.1 Nền tảng lý thuyết nợ công và lạm phát

8
8

1.1.1 Lý thuyết nợ công

8

1.1.2 Lý thuyết lạm phát

14

1.1.3 Lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát và nợ công

19

1.2 Khung phân tích lý thuyết nợ công, lạm phát và tăng trưởng

22

1.2.1 Nợ công và các cân đối vĩ mô

22

1.2.2 Nợ công và lạm phát trong các mô hình tăng trưởng nội sinh

27

Chương 2: Tổng quan các nghiên cứu về tác động của nợ công và
lạm phát lên trưởng kinh tế
2.1 Mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

36
36


iv

2.2 Nợ công, lạm phát và tăng trưởng kinh tế

38

2.2.1 Nợ công và tăng trưởng kinh tế

38

2.2.2 Lạm phát và tăng trưởng kinh tế

45

2.2.3 Tác động đồng thời của nợ công, lạm phát và tương tác của
chúng lên tăng trưởng kinh tế
2.3 Một số nhận xét và khoảng trống nghiên cứu
Chương 3: Mô hình nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu

52
53

55

3.1 Khung phân tích thực nghiệm của mô hình

55

3.2 Mô hình nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu

58

3.2.1 Mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát

58

3.2.2 Tác động của nợ công, lạm phát, và tương tác của chúng lên
tăng trưởng
3.2.3 Phương pháp ước lượng sai phân dữ liệu bảng Arellano-Bond
3.3 Dữ liệu nghiên cứu và lựa chọn các biến

60
61
63

3.3.1 Dữ liệu nghiên cứu

63

3.3.2 Lựa chọn các biến trong mô hình thực nghiệm

65

Chương 4: Mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát ở các nước đang
phát triển

71

4.1 Giới thiệu

71

4.2 Các biến trong mô hình thực nghiệm

74

4.3 Kết quả và thảo luận

75

4.3.1 Mối quan hệ nhân quả Granger giữa nợ công và lạm phát

75

4.3.2 Mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát ở 60 quốc gia đang
phát triển (mẫu tổng thể)

79

4.3.3 Mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát ở các nước đang phát
triển ở Châu Á và Châu Phi (các mẫu phụ)
4.4 Kết luận

84
90

Chương 5: Tác động của nợ công, lạm phát và tương tác của chúng
lên tăng trưởng kinh tế các nước đang phát triển

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

92


v

5.1 Giới thiệu

93

5.2 Các biến trong mô hình thực nghiệm

94

5.3 Kết quả và thảo luận

95

5.4 Kết luận

103

PHẦN KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH

106

1. Tổng kết

106

2. Các gợi ý chính sách

108

(a) Những chính sách liên quan đến mối quan hệ giữa nợ công và
lạm phát

108

(b) Những chính sách liên quan đến tăng trưởng kinh tế do tác động
của nợ công, lạm phát, và tương tác của chúng

113

3. Hạn chế của luận án và hướng nghiên cứu trong tương lai

116

(a) Hạn chế của luận án

116

(b) Hướng nghiên cứu trong tương lai

117

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ

118

TÀI LIỆU THAM KHẢO

120

PHỤ LỤC

135

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

CPI

Chỉ số giá tiêu dùng

IMF

Quỹ tiền tệ quốc tế

INFL

Biến lạm phát

LABO

Biến lực lượng lao động

lGDP

Biến log của GDP bình quân đầu người thực

OPEN

Biến độ mở thương mại

PDEB

Biến nợ công

PINV

Biến đầu tư tư nhân

REV

Biến nguồn thu chính phủ

TELE

Biến cơ sở hạ tầng

WB

Ngân hàng thế giới

ODA

Vốn vay ưu đãi dành cho các nước đang phát triển

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


vii

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU

Bảng 3.1 Thống kê mô tả các biến cho mẫu tổng thể (60 quốc gia đang phát triển
trên thế giới)

68

Bảng 3.2 Thống kê mô tả các biến cho mẫu Châu Á (22 quốc gia đang phát triển

ở Châu Á)

69

Bảng 3.3 Thống kê mô tả các biến cho mẫu Châu Phi (27 quốc gia đang phát
triển ở Châu Phi)

70

Bảng 4.1 Ma trận các hệ số tương quan giữa các biến

75

Bảng 4.2 Kiểm định đồng liên kết Westerlund cho mẫu tổng thể

76

Bảng 4.3 Kiểm định Granger từ lạm phát đến nợ công cho mẫu tổng thể

76

Bảng 4.4 Kiểm định Granger từ nợ công đến lạm phát cho mẫu tổng thể

77

Bảng 4.5 Kiểm định đồng liên kết Westerlund cho mẫu Châu Á

77

Bảng 4.6 Kiểm định Granger từ lạm phát đến nợ công cho mẫu Châu Á

78

Bảng 4.7 Kiểm định Granger từ nợ công đến lạm phát cho mẫu Châu Á

78

Bảng 4.8 Kiểm định đồng liên kết Westerlund cho mẫu Châu Phi

78

Bảng 4.9 Kiểm định Granger từ lạm phát đến nợ công cho mẫu Châu Phi

79

Bảng 4.10 Kiểm định Granger từ nợ công đến lạm phát cho mẫu Châu Phi

79

Bảng 4.11 Tác động của nợ công lên lạm phát cho mẫu tổng thể (60 quốc gia
đang phát triển trên thế giới)

81

Bảng 4.12 Tác động của lạm phát lên nợ công cho mẫu tổng thể (60 quốc gia
đang phát triển trên thế giới)

82

Bảng 4.13 Tác động của nợ công lên lạm phát cho mẫu phụ 1 (22 quốc gia đang

phát triển ở Châu Á)

85

Bảng 4.14 Tác động của lạm phát lên nợ công cho mẫu phụ 1 (22 quốc gia đang
phát triển của Châu Á)

86

Bảng 4.15 Tác động của nợ công lên lạm phát cho mẫu phụ 2 (27 quốc gia đang
phát triển ở Châu Phi)

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

87


viii

Bảng 4.16 Tác động của lạm phát lên nợ công cho mẫu phụ 2 (27 quốc gia đang
phát triển ở Châu Phi)

88

Bảng 4.17 Tổng kết tác động của nợ công lên lạm phát ở 3 mẫu nghiên cứu

89

Bảng 4.18 Tổng kết tác động của lạm phát lên nợ công ở 3 mẫu nghiên cứu

89

Bảng 5.1 Ma trận hệ số tương quan giữa các biến

95

Bảng 5.2 Tác động của nợ công, lạm phát, và tương tác của chúng lên tăng
trưởng kinh tế cho mẫu tổng (60 quốc gia đang phát triển)

96

Bảng 5.3 Tác động của nợ công, lạm phát, và tương tác của chúng lên tăng
trưởng kinh tế cho mẫu phụ (22 quốc gia đang phát triển ở Châu Á)

100

Bảng 5.4 Tác động của nợ công, lạm phát, và tương tác của chúng lên tăng
trưởng kinh tế cho mẫu phụ (27 quốc gia đang phát triển ở Châu Phi)

102

Bảng 5.5 Tổng kết tác động của nợ công, lạm phát, và tương tác của chúng lên
tăng trưởng kinh tế cho 3 mẫu nghiên cứu

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

103


ix

DANH MỤC CÁC HĨNH VẼ, ĐỒ THỊ
Hình 1.1: Các thành phần của khu vực công theo định nghĩa của IMF

8

Hình 1.2 Sơ đồ chỉ các cơ chế truyền dẫn chính qua đó nợ công cao hơn
trong dài hạn đưa đến GDP thấp hơn

15

Hình 1.3 Đường cong Phillips

20

Hình 1.4 Đường cong Phillips mới

18

Hình 1.5 Cái vòng luẩn quẩn của sự nghèo khổ

24

Hình 1.6 Mô hình hai khoảng cách

25

Hình 1.7 Mô hình ba khoảng cách

26

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Luận án được thực hiện dựa trên việc xác định khoảng trống nghiên cứu (research
gap) từ bối cảnh nghiên cứu (học thuật) là chủ yếu. Ngoài ra, bối cảnh thực tiễn và
một số vấn đề nội tại ở các nước đang phát triển cũng góp phần đưa đến sự hình
thành của luận án này.
Liên quan đến bối cảnh nghiên cứu, tổng hợp các kết quả đến từ việc lược khảo các
nghiên cứu trước đây cho cả lý thuyết lẫn thực nghiệm (xem thêm chương 2 Tổng
quan các nghiên cứu) cho thấy một số điểm chính như sau: Về chủ đề tác động của
nợ công lên tăng trưởng kinh tế thì chỉ một vài nghiên cứu cho thấy nợ công có tác
động dương (Al-Zeaud, 2014; Fincke & Greiner, 2015b; Spilioti & Vamvoukas,
2015;…) trong khi có khá nhiều nghiên cứu chỉ ra nợ công có tác động âm
(Calderón & Fuentes, 2013; Fincke & Greiner, 2015a; Szabó, 2013; Časni et al.,
2014; Bal & Rath, 2014; Lof & Malinen, 2014; Puente-Ajovin & Sanso-Navarro,
2014; Zouhaier & Fatma, 2014; Akram, 2015; Eberhardt & Presbitero, 201; Lee &
Ng, 2015; Mitze & Matz, 2015;…). Đặc biệt khoảng một nửa các nghiên cứu tìm
thấy tác động phi tuyến của nợ công lên tăng trưởng (Eberhardt, 2013; Égert, 2013;
Kourtellos et al., 2013; Mencinger et al., 2014; Wright & Grenade, 2014; Topal,
2014; Lopes da Veiga et al., 2014; Real et al., 2014; Afonso & Alves, 2014;…).
Tương tự là chủ đề tác động của lạm phát lên tăng trưởng kinh tế (xem thêm
chương 2 Tổng quan các nghiên cứu), chỉ một số ít bài viết cho thấy lạm phát có tác
động dương (Mallik & Chowdhury, 2001; Xiao, 2009; Raza et al., 2013;…) và một
số nghiên cứu cho thấy lạm phát có tác động âm (Chudik et al., 2013; Kaouther &
Besma, 2014; Bittencourt et al., 2015; Samimi & Kenari, 2015;…) trong khi đại đa
số các nghiên cứu khẳng định lạm phát có tác động phi tuyến lên tăng trưởng kinh
tế (Jayaraman et al., 2013; Kremer et al., 2013; Seleteng et al., 2013;

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

2

Vinayagathasan, 2013; Eggoh & Khan, 2014; Baglan &Yoldas, 2014; Thanh,
2015;…).
Đặc biệt, các nghiên cứu phân tích và đánh giá mối quan hệ giữa nợ công, lạm phát
và tăng trưởng kinh tế hiện nay trong lĩnh vực học thuật còn khá ít và có phần
nghiêng về nghiên cứu tác động của nợ công lên lạm phát và tăng trưởng (Taghavi,

2000; Kočner, 2015). Đáng chú ý là nghiên cứu của Chudik et al. (2013) và Lopes
da Veiga et al. (2015) đánh giá các tác động đồng thời của nợ công và lạm phát lên
tăng trưởng nhưng cả hai nghiên cứu này đều không tính đến ảnh hưởng của biến
tương tác giữa hai biến này. Thực vậy, các nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm đều
chỉ ra mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát (chương 2 Tổng quan các nghiên cứu)
và do vậy một cú shock của nợ công hoặc lạm phát hoặc cả hai có thể đưa đến sự
thay đổi tương ứng của lạm phát, nợ công, hoặc cả hai. Mặc dù không đề cập đến
biến tương tác như một biến độc lập nhưng nghiên cứu của Akitoby et al. (2014)
cũng chỉ ra ảnh hưởng của biến tương tác giữa nợ công và lạm phát lên tăng trưởng
kinh tế là một điều có thể nhận thấy được. Akitoby et al. (2014) cho rằng trong điều
kiện lượng nợ công không đổi thì một cú shock lạm phát cao có thể bào mòn giá trị
thực của nợ công đồng thời làm tăng lãi suất vay nợ và hậu quả là tăng trưởng kinh
tế bị giảm đi. Như vậy, ngoài các tác động trực tiếp của nợ công và lạm phát lên
tăng trưởng kinh tế, có thể có một tác động nữa (tác động của biến tương tác) lên
tăng trưởng kinh tế đến từ các cú shock của nợ công, lạm phát, hoặc cả hai biến.
Đây chính là khoảng trống nghiên cứu (research gap) trong học thuật mà luận án
muốn hướng tới. Vì vậy, việc phối hợp nghiên cứu cả nợ công lẫn lạm phát lên tăng
trưởng kinh tế với sự hiện diện của biến tương tác giữa hai biến này có thể mang lại
các khuyến nghị mang tính kết hợp hơn cho các chính phủ ở các nước đang phát
triển hiện nay.
Liên quan đến bối cảnh thực tiễn thì sự gia tăng lượng nợ khổng lồ ở một số quốc
gia trên thế giới, kết quả của cuộc khủng hoảng kinh tế và tài chính toàn cầu ở một

số giai đoạn nhất định, đã dẫn đến các mối quan ngại nghiêm trọng về ổn định tài
khóa và những tác động của chúng lên nền kinh tế và thị trường tài chính (Woo &

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


3

Kumar, 2015). Vấn đề chính nằm ở chỗ sự gia tăng quá mức của nợ công có một tác
động xấu lên tích lũy vốn cũng như năng suất lao động và làm giảm tăng trưởng
kinh tế (Mencinger et al., 2014). Việc này có thể diễn ra thông qua nhiều kênh khác
nhau bao gồm lãi suất dài hạn cao hơn, sự bóp méo của mức thuế cao trong tương
lai, lạm phát gia tăng và khả năng xảy ra khủng hoảng lớn hơn. Nếu tăng trưởng
kinh tế bị tác động âm, vấn đề bền vững tài khóa càng trở nên trầm trọng thêm, điều
này làm gia tăng chi phí lên các nỗ lực điều chỉnh tài khóa để làm giảm lượng nợ ở
các mức bền vững hơn.
Cùng lúc đó, sản lượng tăng bền vững ở các mức lạm phát thấp là mục tiêu chính
của đại đa số các chính sách kinh tế vĩ mô. Ổn định mức giá là yếu tố chính trong
việc quyết định mức tăng trưởng kinh tế; vì thế, các cơ quan quản lý tiền tệ của các
quốc gia thực thi các chính sách tiền tệ để duy trì lạm phát ở một mức mong muốn.
Lạm phát quá cao tác động mạnh lên nền kinh tế, nhưng cũng có bằng chứng cho
rằng lạm phát vừa phải cũng hạ thấp tăng trưởng (Temple, 2000).
Trong bối cảnh như thế, cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính được khơi mào bởi sự
tháo chạy của thị trường cho vay thứ cấp ở Hoa Kỳ đưa đến suy thoái kinh tế trầm
trọng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Phản ứng lại với sự suy thoái này, các chính
phủ và ngân hàng trung ương thực thi ngay lập tức chính sách tài khóa và chính
sách tiền tệ mở rộng chưa từng có về quy mô và cách thức phối hợp giữa các quốc
gia, đặc biệt ở các thị trường phát triển và mới nổi. Việc giải cứu khu vực ngân

hàng giúp ngăn ngừa sự sụp đổ hệ thống tài chính. Trong khi các hành động này rõ
ràng giúp ổn định chu kỳ kinh tế thì việc nới lỏng chính sách tài khóa và giải cứu
khu vực ngân hàng góp phần gia tăng lượng nợ công khổng lồ ở nhiều nước. Điều
này hoàn toàn đi ngược lại với các kết quả nghiên cứu của Reinhart & Rogoff
(2010). Theo đó, Reinhart & Rogoff chỉ rõ sự tác động âm của lượng nợ công cao
lên tăng trưởng kinh tế. Chỉ bằng các thống kê mô tả, họ đã chỉ ra tăng trưởng kinh
tế chậm đi nếu tỷ lệ nợ công theo GDP vượt quá 90%.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


4

Như vậy, bối cảnh thực tiễn và bối cảnh nghiên cứu học thuật phần nào cho thấy nợ
công và lạm phát có tác động nhất định đến tăng trưởng kinh tế của một quốc gia.
Có khá nhiều nghiên cứu lý thuyết lẫn thực nghiệm về tác động của nợ công cũng
như tác động của lạm phát lên tăng trưởng kinh tế ở các nước, đặc biệt cho các nước
đang phát triển (xem thêm chương 2 Tổng quan các nghiên cứu). Các nước đang
phát triển phần lớn tập trung khá đều ở 3 châu lục: Châu Á, Mỹ Latin, và Châu Phi.
Báo cáo thực trạng và triển vọng kinh tế thế giới 2015 của Liên Hiệp Quốc (UN,
2015) cho thấy thâm hụt ngân sách và nợ công ở các nước đang phát triển nói chung
thấp hơn ở các nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên, hầu hết các nước này đều thiếu
vốn và các kỹ năng quản trị cần thiết để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết
việc làm và giảm bớt đói nghèo. Mặc dù nợ công tăng cao có thể gây nên khủng
hoảng kinh tế nhưng bản thân các nước này không thể từ bỏ việc vay nợ (trong
nước và nước ngoài). Vì vậy, lượng nợ công ở những nước này ngày càng tăng cao
và khó kiểm soát (UN, 2015). Bối cảnh nghiên cứu vừa nêu trên cho thấy chưa có
nghiên cứu nào đánh giá tác động đồng thời của nợ công, lạm phát, và tương tác của

chúng lên tăng trưởng kinh tế cho các nước đang phát triển. Như vậy, vấn đề đặt ra
cho những nước đang phát triển này là nợ công và lạm phát có mối quan hệ như thế
nào? Tác động của nợ công, lạm phát và tương tác của chúng lên tăng trưởng kinh
tế ra sao? Những tác động này có sự khác biệt gì giữa các châu lục (Châu Á và
Châu Phi)?
Nhằm trả lời rõ ràng các câu hỏi nghiên cứu này, luận án “Tác động của nợ công
và lạm phát lên tăng trưởng kinh tế ở các nước đang phát triển” đã được lựa chọn
để phân tích và nghiên cứu thực nghiệm.

2. Mục tiêu nghiên cứu
Thông qua việc xác định khoảng trống nghiên cứu trên, để đánh giá tác động của nợ
công và lạm phát lên tăng trưởng kinh tế ở các nước đang phát triển trong giai đoạn
1990-2014, đề tài sẽ hướng đến hai mục tiêu sau:
(1) Làm rõ mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát cho các nước đang phát triển.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


5

(2) Đánh giá thực nghiệm tác động của nợ công, lạm phát, và tương tác của chúng
lên tăng trưởng kinh tế cho các nước này.

3. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành được mục tiêu nghiên cứu của luận án, đề tài sẽ phải tiến hành phân
tích và thực hiện được ba nội dung sau:
 Làm rõ mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát cho các nước đang phát triển
trong mô hình nghiên cứu.

 Đánh giá thực nghiệm các tác động của nợ công, lạm phát, và tương tác của
chúng lên tăng trưởng kinh tế ở các nước này.
 So sánh các tác động này cho ba mẫu nghiên cứu: tổng thể (60 quốc gia đang
phát triển), Châu Á (22 quốc gia) và Châu Phi (27 quốc gia).
Phương pháp ước lượng được sử dụng là GMM sai phân dữ liệu bảng ArellanoBond với ưu điểm là xử lí được hiện tượng tự tương quan chuỗi (thông qua kiểm
định Arellano-Bond test) và hiện tượng nội sinh (thông qua kiểm định Sargan test).
Mô tả cụ thể và chi tiết cho phương pháp nghiên cứu được trình bày ở Chương 3.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát; tác động của nợ
công, lạm phát, và tương tác của chúng lên tăng trưởng kinh tế cho các nước đang
phát triển ở Châu Á, Mỹ Latin, và Châu Phi trong giai đoạn 1990 – 2014 với các
biến kiểm soát như đầu tư tư nhân, lực lượng lao động, nguồn thu chính phủ, cơ sở
hạ tầng, và độ mở thương mại.
Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu được giới hạn cho mẫu nghiên cứu gồm 60 quốc
gia đang phát triển ở ba châu lục (22 ở Châu Á, 11 ở Mỹ Latin, và 27 ở Châu Phi)
trong giai đoạn 1990 – 2014.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


6

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Ý nghĩa khoa học
Hầu hết các nghiên cứu trước đây đánh giá hoặc tác động của nợ công lên tăng
trưởng hoặc của lạm phát lên tăng trưởng. Các nghiên cứu đánh giá các tác động
đồng thời của nợ công và lạm phát lên tăng trưởng kinh tế là khá ít, đặc biệt là việc

xem xét ảnh hưởng của biến tương tác giữa hai biến vĩ mô này lên tăng trưởng kinh
tế vẫn chưa ai thực hiện. Do vậy, hướng nghiên cứu này đóng góp có ý nghĩa khoa
học cho lĩnh vực nghiên cứu về chủ đề này. Ngoài ra, các kết quả đến từ việc phân
tích và đánh giá thực nghiệm của luận án còn đóng góp vào việc nghiên cứu mang
tính học thuật cho một quốc gia cụ thể như Việt Nam và các nước đang phát triển
khác, và có thể sử dụng cho việc nghiên cứu có liên quan sau này.
Ý nghĩa thực tiễn
Việc kết hợp cả hai vấn đề này (nợ công và lạm phát), đặc biệt có tính đến tác động
của tương tác giữa hai biến nợ công và lạm phát trong cùng một nghiên cứu sẽ giúp
cho việc đề xuất các khuyến nghị liên quan đến thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho
các chính phủ ở các nước đang phát triển trở nên thực tiễn hơn và có ý nghĩa tổng
thể bởi lẻ việc điều hành chính sách vĩ mô của chính phủ còn bao gồm cả sự kết hợp
chặt chẽ và hợp lý giữa nợ công và lạm phát.
Thông qua kỹ thuật định lượng phù hợp, có độ tin cậy dựa trên các đặc điểm của bộ
dữ liệu nghiên cứu, kết quả phân tích và đánh giá thực nghiệm của đề tài sẽ được sử
dụng để đưa ra các đề xuất hợp lý hơn, giúp cho các nhà làm chính sách của chính
phủ có thêm cơ sở để việc điều hành các chính sách vĩ mô phù hợp nhằm thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế bền vững, nâng cao mức sống của người dân và tạo nhiều việc
làm. Ngoài ra, nghiên cứu này có thể đưa ra những phát hiện mới mang tính khoa
học về tác động đồng thời của nợ công và lạm phát, đặc biệt là biến tương tác giữa
hai biến này lên tăng trưởng kinh tế ở các nước đang phát triển. Điều này hình thành
nên các cơ sở lý luận cơ bản để giúp các nhà quản lý và đặc biệt những người hoạch
định chính sách công có cái nhìn khoa học hơn trong việc đưa ra các quyết sách

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


7

mang tính chiến lược nhằm phát triển kinh tế mang tính bền vững, tránh được
khủng hoảng nợ công, và đảm bảo cuộc sống ổn định của người dân.
Ngoài ra, việc thực hiện thành công chủ đề nghiên cứu này cũng góp phần hình
thành nền tảng nghiên cứu cho các nghiên cứu tương tự sau này cho riêng Việt
Nam, giúp định hình các gợi ý chính sách cho chính phủ Việt Nam liên quan đến
vấn đề nợ công và lạm phát có ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

6. Bố cục của luận án
Ngoài phần mở đầu thì cấu trúc của luận án được xác định như sau:
Chương 1 trình bày cơ sở lý thuyết về nợ công, lạm phát, ảnh hưởng của lạm phát
lên nợ công và khung phân tích lý thuyết nợ công, lạm phát và tăng trưởng kinh tế.
Chương 2 là tổng quan về mối quan hệ giữa nợ công và lạm phát; tác động của nợ
công và lạm phát lên tăng trưởng kinh tế. Phần này được trình bày dưới dạng phân
tích và tổng hợp từ các nghiên cứu có liên quan trước đây.
Chương 3 mô tả mô hình thực nghiệm và các phương pháp nghiên cứu trong đó xác
định khung phân tích thực nghiệm của mô hình, mô hình thực nghiệm, phương pháp
ước lượng và dữ liệu nghiên cứu.
Chương 4 là kết quả thực nghiệm tác động của nợ công lên lạm phát cho các nước
đang phát triển ở Châu Á, Châu Phi, và Mỹ Latin trong giai đoạn 1990-2014.
Chương 5 nêu bật kết quả thực nghiệm tác động của nợ công, lạm phát, và tương tác
của chúng lên tăng trưởng kinh tế cho các nước đang phát triển ở Châu Á, Châu
Phi, và Mỹ Latin trong giai đoạn 1990-2014.
Phần kết luận và hàm ý chính sách. Phần này xác định lại những phát hiện của đề tài
nghiên cứu và các khuyến nghị được đưa ra cho các chính sách có liên quan. Ngoài
ra, hạn chế của luận án và các hướng nghiên cứu trong tương lai cũng được đề cập.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399

8

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN LÝ THUYẾT
Tóm tắt
Chương này bao gồm hai phần. Phần một xác định nền tảng lý thuyết của nợ công
và lạm phát trong đó nêu rõ các khái niệm và tác động của chúng lên nền kinh tế; và
chỉ rõ lý thuyết về mối quan hệ giữa hai đại lượng này. Phần hai là khung phân tích
nợ công, lạm phát và tăng trưởng kinh tế trong đó mô tả sự cần thiết của nợ công
trong việc ổn định các cân đối vĩ mô; và vấn đề nợ công và lạm phát trong các mô
hình tăng trưởng nội sinh.

1.1 Nền tảng lý thuyết nợ công và lạm phát
1.1.1 Lý thuyết nợ công
Khái niệm nợ công của các tổ chức quốc tế
Khu vực công

Khu vực
Chính phủ
Chính phủ
trung ương

Khu vực các tổ
chức công

Các tổ chức công
phi tài chính

Chính quyền
liên bang
Chính quyền
địa phương

Hình 1.1: Các thành phần của khu vực công theo
định nghĩa của IMF
Nguồn: IMF (2010)

Các tổ chức công
tài chính

Ngân hàng Trung
ương (NHTW)

Các tổ chức nhà
nước nhận tiền
gửi (trừ NHTW)

Các tổ chức tài
chinh công khác

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399


9

Theo IMF (2010), nợ công được hiểu là nghĩa vụ trả nợ của khu vực công. Đi kèm

với đó là định nghĩa cụ thể về khu vực công, bao gồm khu vực Chính phủ và khu
vực các tổ chức công (Hình 1.1).
Còn theo WB (2002), nợ công là toàn bộ những khoản nợ của Chính phủ và những
khoản nợ được Chính phủ bảo lãnh.
Theo quy định của Luật quản lý nợ công năm 2009 của Việt Nam, nợ công được
hiểu bao gồm ba nhóm là nợ Chính phủ, nợ được Chính phủ bảo lãnh và nợ chính
quyền địa phương.
Như vậy, có thể nhận thấy là định nghĩa nợ công của Việt Nam gần giống với
những gì mà World Bank đã xác định và khá hẹp so với những định nghĩa rộng hơn
của IMF (2010). Trong nghiên cứu này, nợ công được xác định theo cách định
nghĩa của IMF (2010). Theo đó, nợ công bao gồm nợ trong nước và nợ nước ngoài.
Bản chất kinh tế của nợ công
Theo nguyên tắc, khi việc chi tiêu vượt quá khả năng của nguồn thu từ thuế, phí, lệ
phí và các khoản thu khác thì chính phủ buộc phải vay nợ để tài trợ và việc này
khiến nợ công phát sinh. Điều này cho thấy nợ công là hệ quả của bội chi ngân sách
của chính phủ và chính phủ có phải có trách nhiệm hoàn trả. Vậy thì các nhà kinh tế
học quan niệm như thế nào về việc vay nợ của chính phủ.
Trong lĩnh vực tài chính công, các nhà kinh tế học cổ điển luôn nêu bật một nguyên
tắc quan trọng và nhất quán về quản lý ngân sách là nguyên tắc ngân sách cân bằng.
Theo đó, ngân sách cân bằng là ngân sách mà thu và chi bằng nhau. Điều này giúp
chính phủ chi tiêu hợp lý, tránh sự hoang phí và hạn chế tình trạng lạm thu thông
qua việc ban hành các chính sách thuế và tăng thuế. Nguyên tắc này được khởi
xướng và ủng hộ triệt để bởi các nhà kinh tế học cổ điển như Adam Smith, David
Ricardo, và John Stuart Mill (Tsoulfidis, 2007). Vì vậy, hầu hết các nhà kinh tế học
cổ điển không đồng tình với việc vay nợ của chính phủ để chi tiêu.

Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail :
Phone: 0972.162.399