Y4 bệnh amip gan ths trần quang trung

BỆNH AMIP GAN
Ths. Bs Trần Quang Trung
Bộ môn Nội, Đại học Y Dược Huế


Dởch t hoỹc
Amip õaỷi traỡng phỏn bọỳ khừp TG, amip gan
chố phọứ bióỳn nhióỷt õồùi vaỡ cỏỷn nhióỷt.
vuỡng nhióỷt õọỹ ọn hoỡa, coù nhióửu ngổồỡi lnh
mang mỏửm bóỷnh vaỡ cuợng khọng coù caùc ọứ loùet
õỷc trổng cho amip ồớ õaỷi traỡng.
caùc nổồùc nhióỷt õồùi, nhổợng ngổồỡi mồùi õóỳn
dóự, dỏn õởa phổồng ờt mỏựn caớm hồn


Chu kỳ Amip


Bóỷnh nguyón vaỡ cồ chóỳ bóỷnh sinh
Amip gỏy bóỷnh laỡ Entamoeba histolytica. Amip
naỡy coù thóứ phỏn bióỷt vồùi amip khọng gỏy bóỷnh
bũng caùc chố õióứm DNA trón bóử mỷt.
Entamoeba Histolytica tọửn taỷi ồớ ngoaỡi cồ thóứ
dổồùi daỷng keùn vaỡ rỏỳt dóự lỏy nhióựm.
Khi nhióựm vaỡo cồ thóứ, caùc keùn naỡy õi qua daỷ
daỡy ruọỹt maỡ khọng gỏy bóỷnh, cho õóỳn õaỷi traỡng
thỗ bióỳn õọứi thaỡnh thóứ tổ dổồợng. õỏy, noù xỏm
lỏỳn vaỡo nióm maỷc taỷo thaỡnh caùc ọứ loeùt hỗnh chai.


C ch (tt)

Amip õi vaỡo gan qua hóỷ tộnh maỷch cổớa.
Coù thóứ xuyón qua caùc xoang gan õóứ õi vaỡo tuỏửn
hoaỡn chung, gỏy ra caùc ọứ aùp xe ồớ phọứi vaỡ naợo.
Amip nhỏn lón vaỡ laỡm từc caùc nhaùnh tộnh maỷch
cuớa trong gan taỷo thaỡnh caùc ọứ nhọửi maùu nhoớ.
Tióỳt ra enzyme tióu huớy nhu mọ gan.


C ch (tt)
Thổồng tọứn thổồỡng coù hỗnh daùng vaỡ kờch thổồùc
khaùc nhau, thổồỡng gỷp nhỏỳt laỡ ồớ thuỡy phaới
Trung tỏm thng hoaỷi tổớ, khi hoùa loớng seợ taỷo
thaỡnh mọỹt loỹai muớ õỷc, maỡu nỏu õoớ hay maỡu
socola, muớ laỡ do phỏn huớy caùc tóỳ baỡo gan.
Luùc õỏửu ọứ aùp xe thổồỡng khọng coù vaùch roợ róỷt, maỡ
chố coù caùc maớnh mọ gan hoaỷi tổớ.
Tọứ chổùc hoỹc: vuỡng hoaỷi tổớ coù chổùa caùc caùc tóỳ baỡo
gan thoaùi hoùa, baỷch cỏửu, họửng cỏửu, mọ lión kóỳt.
Amip coù thóứ hióỷn dióỷn trong vaùch aùp xe.


C ch (tt)
Thổồng tọứn trong aùp xe gan mang tờnh chỏỳt

tổỡng ọứ vaỡ nhu mọ gan ngoaỡi ọứ coỡn bỗnh
thổồỡng.
Bọỹi nhióựm vi khuỏứn lón ọứ aùp xe gỷp trong
20% trổồỡng hồỹp, khi õoù muớ trồớ thaỡnh maỡu
vaỡng, xanh vaỡ coù muỡi thọỳi.

Trióỷu chổùng lỏm saỡng
Giai õoaỷn õỏửỡu (mọỹt vaỡi ngaỡy õỏửu) laỡ vióm gan
amip vồùi họỹi chổùng nhióựm truỡng luùc õỏửu nheỷ
tng dỏửn sau õoù laỡ gan lồùn vaỡ õau.
Sinh thióỳt gan giai õoaỷn naỡy cho thỏỳy hỗnh aớnh
vióm khoaớng cổớa khọng õỷc hióỷu.
Nóỳu khọng õổồỹc õióửu trở seợ chuyóứn qua aùp xe
gan amip vồùi trióỷu chổùng ngaỡy caỡng roợ.


Giai âoản ạp xe gan
- Säút : säút cao, rẹt run. Khi äø ạp xe nàòm åí sáu thç
säút l triãûu chỉïng duy nháút
- Âau hả sỉåìn phi:
- thỉåìng l liãn tủc, cọ thãø cọ cån träüi lãn.
- Âau tàng khi thåí sáu, ho.
- Khi äø ạp xe nàòm sạt cå honh thç âau thỉåìng lan lãn
vai phi.
- Bãûnh nhán thỉåìng cọ xu hỉåïng nàòm nghiãng trại âãø
cạc khong liãn sỉåìn trại dn räüng hån v gim sỉïc
càng ca bao gan.
- Âau tàng khi thay âäøi tỉ thãú

- Bưn nän hồûc nän.


Khaùm thổỷc thóứ

Gan lồùn nhỏỳt laỡ gan phaới. Gan thổồỡng móửm
hoỷc cng, ỏỳn rỏỳt õau, nhỏỳt laỡ coù õióứm õau
khu truù thổồỡng laỡ õau ồớ keợ sổồỡn 8, 9 trón
õổồỡng naùch trổồùc, rung gan (+)
Phaớn ổùng traỡn dởch maỡng phọứi, coù khi coù
họỹi chổùng giọỳng õọng õỷc ồớ õaùy phọứi phaới.
Laùch khọng lồùn
Vaỡng da hióỳm coù, thổồỡng chố vaỡng da nheỷ.


13


Cạc thãø khäng âiãøn hçnh
- Thãø âau bủng cáúp: tr.ch âau näøi báût, khọ phán biãût
våïi cån âau qûn gan, viãm tủy cáúp, thng dả dy.
- Thãø thiãúu mạu suy kiãût: tr em hồûc ngỉåìi gi, âãún
mün: suy kiãût thiãúu mạu, ph, säút cao kẹo di.
- Thãø gi u: v ạp xe dy, nhiãùm trng êt ráưm räü, gan
låïn näøi gäư lãn chàõc cỉïng êt âau.
- Thãø säút âån âäüc kẹo di.


Xeùt nghióỷm
Xeùt nghióỷm khọng õỷc hióỷu
CTM: BC tng, Chuớ yóỳu laỡ BC trung
tờnh tng, aùp xe nỷng keùo daỡi gỏy họửng
cỏửu giaớm.
VS: thổồỡng tng rỏỳt cao, trổồùc õỏy
thổồỡng õổồỹc duỡng nhổ mọỹt chố sọỳ theo

doợi dióựn tióỳn vaỡ õaùp ổùng õióửu trở.
Transaminase chố tng trong caùc thóứ cỏỳp
nỷng.
Bilirubin ờt khi tng


Xeùt nghióỷm phỏn tỗm amip
Xeùt nghióỷm huyóỳt thanh
xeùt nghióỷm huyỡnh quang tỗm khaùng thóứ, coù thóứ
dổồng tờnh ngay sau khi õaợ laỡnh, khọng giuùp
phỏn bióỷt bóỷnh lyù cỏỳp vaỡ maỷn tờnh
ELISA (+++)


Hình ảnh
• Chủp phim: gan låïn, âäüi cå honh phi
lãn cao, kẹm di âäüng hồûc biãún chỉïng
trn dëch, âàûc phäøi, hồûc ạp xe phäøi âi
km.
• Siãu ám gan: phạt hiãûn, theo di v
hỉåïng dáùn chc hụt.
Giạ trë cháøn âoạn cao khi äø ạp xe >2cm.
Giai âoản âáưu cọ thãø cọ hçnh nh ẹcho
häùn håüp räưi ẹcho ngho
khi â họa lng cho hçnh nh gim ám
r thỉåìng cọ v dy
Cáưn phán biãût våïi cạc kẹn gan, u mạu v
u gan.

Chuỷp CT scan:
nhaỷy vaỡ chờnh xaùc hồn sióu ỏm õọỳi
vồùi caùc ọứ aùp xe nhoớ, phaùt hióỷn caùc
thổồng tọứn xa nhổ ồớ phọứi. Thổồng
tọứn õióứn hỗnh laỡ hỗnh aớnh khọỳi troỡn,
giaớm mỏỷt õọỹ, bồỡ khọng õóửu.
Cọỹng hổồớng tổỡ : kóỳt quaớ tổồng tổỷ.



Choỹc huùt m : dổồùi sổỷ
hổồùng dỏựn cuớa sióu ỏm,
giuùp chỏứn õoaùn vaỡ õióửu trở
bóỷnh, muợ khọng coù muỡi họi,
coù maỡu chocolat.


Chỏứn õoaùn
Tam chổùng Fontan: sọỳt, gan lồùn vaỡ õau.
Sióu ỏm hoỷc CT Scan : hỗnh aớnh õióứn hỗnh.
Huyóỳt thanh hoỹc: mióựn dởch huyỡnh quang,
ELISA dổồng tờnh.
ióửu trở thổớ õỷc hióỷu vồùi Metronidazol


Cáøn âoạn phán biãût
p xe máût qun:
• cọ tiãưn sỉí si âỉåìng máût hồûc GCOM
• tam chỉïng Charcot: âau, säút, vng da - vng

màõt.
• cọ dáúu täøn thỉång tụi máût v âỉåìng máût.
• Xẹt nghiãûm Bilirubin mạu cao ch úu l
trỉûc tiãúp.
• Siãu ám v scanner cho tháúy hçnh nh nhiãưu
äø ạp xe ri rạc c hai thy, thỉåìng nh v
nàòm dc theo âỉåìng máût, thỉåìng kãút håüp
våïi dn âỉåìng máût v hçnh nh si hồûc
giun.
• Chc hụt : mu tràõng âủc hồûc vng âủc,
thỉåìng häi, âem cáúy cọ vi trng gáy bãûnh.



Ung thổ gan








nhỏỳt laỡ thóứ khọỳi nũm sỏu coù keỡm hoaỷi tổớ.
Coù khi õau nhióửu vuỡng gan keỡm sọỳt.
gan lồùn khọng cổùng vaỡ õau, rung gan cuợng (+).
sióu ỏm : lổu lổồỹng maùu õóỳn khọỳi u rỏỳt tng.
CT scan: tng ngm thuc
AFP
Tóỳ baỡo hoỹc.