Giáo dục tư tưởng đạo đức hồ chí minh qua một số bài học lịch sử việt nam lớp 11 và 12

Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

1. Lời giới thiệu
Tư tưởng Hồ Chí Minh với nội dung phong phú, liên quan đến nhiều lĩnh
vực khoa học xã hội và nhân văn, có ý nghĩa to lớn trong thực tiễn đấu tranh
cách mạng, xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng ta đã
lựa chọn, khẳng định và lãnh đạo nhân dân kiên trì thực hiện. Vì vậy, tư tưởng
Hồ Chí Minh đã trở thành một khoa học, thu hút đông đảo các nhà khoa học, cán
bộ các ngành, giáo viên các cấp tìm hiểu, nghiên cứu và vận dụng vào thực tiễn
công tác của mình.
Cũng như các môn học khoa học và xã hội và nhân văn khác ở trường
Trung học phổ thông, bộ môn Lịch sử cần phải quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh
vào việc dạy học. Hơn nữa, do nội dung, chức năng, nhiệm vụ, tính đảng của
mình, bộ môn Lịch sử, hơn các môn học khác, cần phải quán triệt sâu sắc sáng
tạo, có hiệu quả tư tưởng Hồ Chí Minh. Qua đó giáo dục đạo đức và ý thức công
dân cho học sinh có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Tuy nhiên, tư tưởng Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh là vô cùng rộng lớn, vì
thế không thể ngày một ngày hai có thể học tập và vận dụng được. Ngay cả
trong việc áp dụng ở các môn học ở trường phổ thông cũng mới giới thiệu cho
học sinh vài nét khái quát về cuộc đời, sự nghiệp, một số tác phẩm tiêu biểu của
Người. Chưa có tài liệu nào đưa ra vấn đề cụ thể về việc học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh trong trường phổ thông. Việc quán triệt tư tưởng
Hồ Chí Minh vào các bộ môn này chỉ thuần tuý là công tác giáo dục chính trị
chung chung, có tính chất tuyên truyền, cổ động mà không có sự hiểu biết khoa
học, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào môn học chỉ làm lấy lệ, công
thức, không chú trọng đúng mức. Do đó không có tác dụng thực tế.
Vì vậy, đề tài này tôi dựa trên cơ sở của những tác phẩm nghiên cứu về
Hồ Chí Minh, những nội dung được tuyên truyền trên thông tin đại chúng. Cùng
với khả năng của bản thân và thực tế trong việc dạy học Lịch sử. Trong đề tài

Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

này tôi chỉ giới hạn: Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài
học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12
2. Tên sáng kiến:
Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt
Nam lớp 11 và 12
3. Tác giả sáng kiến:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
-

Tìm hiểu thực trạng về dạy học lịch sử ở trường THPT nói chung và trường

THPT Triệu Thái nói riêng.
- Giải pháp để tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học
Lịch sử.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử, (ghi ngày nào
sớm hơn) Năm học 2014- 2015
7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
I. THỰC TRẠNG:
1.1: Thực trạng dạy học Lịch sử ở trường THPT:
Qua nắm bắt tình hình và trao đổi với đồng nghiệp về việc giảng dạy các tiết
lịch sử Việt Nam có liên quan đến Hồ Chí Minh ở trường THPT bản thân nhận
thấy:
* Về phía giáo viên:


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

Khi giảng dạy một tiết lịch sử Việt Nam có liên quan đến Hồ Chí Minh
rất đơn giản, chỉ cần kể cho các em một số mẫu chuyện là được và trong giáo án
không cần thể hiện câu chuyện ra, nhưng thông qua câu chuyện thì giáo viên
chưa giáo dục cho các em về các tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh để các em
thấm nhuần và học tập theo. Bên cạnh đó một số giáo viên chưa thật sự chú
trọng và còn tẻ nhạt với các đạo đức tư tưởng của Người thông qua tiết lịch sử
học lịch sử Việt Nam.
* Về phía học sinh:

Học sinh chưa có thói quen tìm hiểu các mẩu chuyện về Hồ Chí Minh hoặc
còn thờ ơ hoặc còn chưa biết đến các tư tưởng đạo đức của Người. Vì những
kiến thức này nó không có sẵn trong sách giáo khoa nên các em chưa có ý thức
học tập hoặc hiểu rõ tư tưởng đạo đức của Bác Hồ.
1.2. Thực trạng về dạy học tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
trong dạy học Lịch sử Việt Nam khối lớp 11-12 ở trường THPT Triệu Thái trong
một số năm qua:
Hầu như các em chưa có thói quen tìm hiểu, sưu tầm mà chỉ quen nghe,
quan ghi chép những gì mà giáo viên nói. Hơn nữa chương trình Lịch sử quá
rộng, tư tưởng đạo đức của Người thì nhiều mà giáo viên chưa rút gọn được
những gì cần truyền đạt, những gì chỉ giới thiệu qua và vấn đề nào cần nhấn
mạnh, giáo dục cho các em.
Qua đó tôi nhận thấy rằng, tỉ lệ học sinh yếu kém vẫn còn nhiều, sự hiểu biết
về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là chưa cao.
II. GIẢI PHÁP
Qua tìm hiểu thực trạng dạy học lịch sử Việt Nam lớp 11, 12 ở trường THPT
nói chung và trường THPT Triệu Thái nói riêng, bản thân đã thực hiện các giải


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

pháp để tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào trong dạy học lịch
sử Việt Nam lớp 11-12 như sau:
2.1 Sự chuẩn bị của giáo viên:

Đối với công việc dạy học nói chung, dạy học lịch sử nói riêng, việc
chuẩn bị của giáo viên là vô cùng cần thiết. Ngoài việc xác định mục đích, yêu
cầu, đồ dùng dạy học liên quan đến bài dạy. Giáo viên còn dự kiến cho bài dạy,
dạy mục nào, chuẩn bị đồ dùng dạy học gì, kiến thức cho mục đó ra sao… Đối
với những bài dạy liên quan đến việc tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí
Minh thì giáo viên phải xác định nội dung cần lồng ghép, thời điểm lồng ghép,
cách tích hợp như thế nào cho phù hợp với bài dạy… dùng hình ảnh tư liệu, nội
dung tài liệu liên quan đến chủ tịch Hồ Chí Minh. Bởi vì tư tưởng đạo đức của
Bác là rộng, trên nhiều lĩnh vực… Cần phải chọn lọc, linh hoạt vận dụng một tư
tưởng nào đó để tích hợp vào bài dạy. Khi áp dụng phải chú ý đến thời gian phân
bố trong tiết học. Không được “tham” kiến thức, sa đà, không được biến giờ dạy
lịch sử thành tiết kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh.
2.2 Tiến hành tích hợp trong giờ học:

Đối với việc tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy
học lịch sử có thể thông qua nhiều hình thức. Trong một bài dạy có thể dùng
hình ảnh tư liệu, phim tư liệu, kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh, trích dẫn những
câu nói của Bác hoặc trích dẫn những danh nhân, tư liệu văn học về Bác để giáo
dục tư tưởng của Bác đối với học sinh. Tôi đã tích hợp giáo dục cho học sinh
một số tư tưởng đạo đức của Bác Hồ thông qua một số bài học như sau:
2.2.1 Để giáo dục cho học sinh tinh thần cứu nước, quyết tâm ra đi tìm

đường cứu nước cho dân tộc.
Khi dạy bài 24 chương trình lịch sử lớp 11: Việt Nam trong những năm
chiến tranh thế giới thứ Nhất (1914- 1918): Sau khi dạy xong các phong trào

Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

yêu nước ở đầu thế kỉ XX : phong trào Đông Du, Đông kinh nghĩa thục, Duy
tân, phong trào chống thuế ở Trung kì…..Giáo viên kết luận: Sau khi phong trào
Cần Vương thất bại đến thế kỉ XX có nhiều xu hướng cứu nước. Nhưng tất cả
các phong trào này đều bị thất bại. Cách mạng Việt Nam bị khủng hoảng về con
đường cứu nước. Trong hoàn cảnh đó Nguyễn Tất Thành đã đáp ứng được yêu
cầu của lịch sử. Nguyễn Tất Thành sinh ra trong gia đình trí thức yêu nước, quê
hương có truyền thống cách mạng. Người rất khâm phục tinh thần yêu nước của
các cụ Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, ….nhưng Người không tán thành
đường lối cứu nước của các cụ. Người quyết định tìm con đường cứu nước mới
cho dân tộc. Ngay từ nhỏ Người sớm có tinh thần yêu nước. Khi vào học trường
Quốc học ở Huế, Người tham gia phong trào chống thuế ở Trung kì và bị buộc
thôi học, Người đã quyết định ra nước ngoài tìm đường cứu nước.
Để giáo dục cho học sinh tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm tìm con
đường cứu nước cho dân tộc, Giáo viên kể chuyện “Hai bàn tay”. “Khi vào Sài
gòn Nguyễn Tất Thành gặp lại anh Tư Lê người quen cũ lúc còn ở Phan Thiết.
Người tâm sự với Tư Lê: Tôi muốn ra các nước phương Tây xem họ làm như thế
nào sau đó trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng chúng ta lấy tiền đâu để đi Tư Lê nói lại. Nguyễn Tất Thành giơ hai bàn tay nói: Đây, tiền đây, chúng ta
làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Tư Lê không giữ lời hứa, Bác một mình làm
phụ bếp trên tàu La-tu-sơ-trơ-rê-vin ra nước ngoài tìm đường cứu nước”. Thông
qua việc tích hợp giáo dục tư tưởng cứu nước, học sinh càng biết ơn Bác đã tìm
ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta để có cuộc sống như ngày nay.


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

2.2.2

Để giáo dục tư tưởng tinh thần đoàn kết quốc tế, “Bốn

phương vô sản đều là anh em” của Hồ Chí Minh.
Sau khi sang Pháp Người nhận xét: “Người Pháp ở Pháp tốt hơn người
Pháp ở Đông Dương”, ở đâu cũng có hai loại người người bóc lột và người bị
bóc lột . Để thấy được chúng ta chống bọn thực dân Pháp kẻ đã gây bao đau
thương, tang tóc cho các dân tộc thuộc địa còn người Pháp tiến bộ là bạn chúng
ta, chúng ta phải tranh thủ sự giúp đỡ của họ. Sau khi dùng lược đồ giới thiệu
hành trình cứu nước của Bác. Từ năm 1911-1917 Bác đi khắp thế giới Bác từng
đi thăm khu phố Hac-lem nơi ở của người da đen ở Mĩ, Người hiểu rõ được bản
chất tàn bạo của chủ nghĩa thực dân. Vì vậy muốn đánh đổ đế quốc thực dân thì
vô sản quốc tế phải đoàn kết lại. Qua việc tích hợp giáo dục tư tưởng tình đoàn
kết quốc tế “ Bốn phương vô sản đều là anh em” từ đó hình thành cho học sinh
cách nhìn nhận “bạn” “thù” một cách rõ ràng, rành mạch. Chúng ta căm thù
chủ nghĩa đế quốc thực dân- kẻ đã xâm lược đất nước ta, gây bao nỗi đau khổ
cho dân tộc ta chứ nhân dân tiến bộ các nước là anh em, như nhân dân Pháp, Mĩ
trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mĩ là những người đã tích cực ủng hộ
cuộc kháng chiến của ta. Như anh Hăng -ri - mác tanh không chịu sang Đông
Dương giết hại nhân dân Đông Dương, chị Ray- mông - điêng nằm trên đường


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

ray để cản đoàn tàu chở vũ khí sang Đông Dương của Pháp. Anh Mo-ri-xơn tự
thiêu trước nhà quốc hội Mĩ để phản đối cuộc chiến tranh của đế quốc Mĩ ở Việt
Nam, và bao nhiêu thanh niên Mĩ đốt thẻ quân dịch không chịu sang Việt Nam
tàn sát đồng bào ta… Ngày nay đất nước đã thống nhất, nhà nước ta thực hiện
đường lối đối ngoại tích cực quan hệ giao lưu với thế giới, nhưng vẫn giữ gìn
bản sắc văn hóa dân tộc. Chúng ta “hòa nhập chứ không hòa tan, Việt Nam
muốn là bạn với tất cả các nước trên thế giới”. Cả dân tộc ta khép lại quá khứ

hướng tới tương lai để xây dựng đất nước. Chúng ta khép lại quá khứ chứ không
bao giờ quên quá khứ, “Ai bắn vào quá khứ bằng phát súng lục, thì tương lại sẽ
trả lời bằng đại bác”. Vì vậy trong dạy học lịch sử tích hợp tư tưởng này để học
sinh nhìn nhận đúng đắn đường lối đối ngoại của Đảng ta.
2.2.3

Để giáo dục tư tưởng: Suốt cuộc đời hoạt động của Bác là

giải phóng giai cấp, giải phóng loài người, xây dựng một xã hội tốt đẹp
không còn người bóc lột người.
Khi dạy bài 12 chương trình lịch sử lớp 12 Phong trào dân tộc dân chủ ở
Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925 phần II.3 Hoạt động của Nguyễn Ái
Quốc.
Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, Nguyễn Ái Quốc thay mặt những người
Việt Nam yêu nước tại Pháp gửi tới Hội nghị Vec-xai bản yêu sách đòi tự do,
quyền bình đẳng cho dân tộc Việt Nam. Tuy không được chấp nhận nhưng việc
làm đó gây tiếng vang rất lớn đối với dân tộc Việt Nam, nhân dân Pháp và các
dân tộc thuộc địa. Tháng 7/1920 Người đọc “Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương
về các dân tộc và thuộc địa” của Lê-nin. Ngồi một mình trong phòng, Người
sung sướng muốn phát khóc lên. Người nói một mình như đang nói với toàn thể
dân tộc “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây
là con đường giải phóng cho chúng ta. Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc
không có con đường nào khác là con đường cách mạng vô sản”. Như vậy từ một


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

người yêu nước chân chính, Người đến với chủ nghĩa Mác -Lê-nin, tìm ra con
đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta.

Tranh biếm họa của Nguyễn
Ái Quốc cho tờ Le Paria, đời
sống người dân dưới ách
thống trị của thực dân Pháp

2.2.4 Giáo dục tư tưởng: Chăm lo, bồi dưỡng cho các thế hệ cách
mạng đời sau.
Suốt trong cuộc đời hoạt động của Người, lúc nào Người cũng chăm lo
bồi dưỡng tinh thần cách mạng cho các thế hệ sau. Năm 1925 trong bài “Gửi
thanh niên An Nam” Người nhắc nhở “Hỡi Đông Dương đáng thương hại!
Người sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cỗi của người không sớm hồi sinh”


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

Khi dạy bài 13 chương trình lịch sử 12 : Thời gian Nguyễn Ái Quốc ở
Trung Quốc giáo viên nêu rõ: để giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp Người
rất chăm lo bồi dưỡng tinh thần cách mạng cho thế hệ thanh niên. Người tập hợp
thanh niên yêu nước trong tổ chức “Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên” giáo
dục, bồi dưỡng chủ nghĩa Mác -Lênin cho thanh niên. Người mở lớp huấn luyện,
đào tạo cho thanh niên yêu nước từ trong nước sang. Một số thanh niên xuất sắc
được chọn đi học trường Đại học Phương Đông ở Liên xô, một số học trường
quân sự ở Trung Quốc và Liên xô, còn lại về nước hoạt động. những người này
trở thành những cán bộ cốt cán của Đảng sau này như đồng chí Trần Phú,
Nguyễn Thị Minh Khai, Lê Hồng Phong….Còn lại cử về nước hoạt động đi vào
phong trào công nhân tổ chức, giác ngộ quần chúng đấu tranh gây dựng cơ sở
cách mạng. Để chuẩn bị ra đời một Đảng của giai cấp công nhân năm 1925
Người thành lập tổ chức ‘Hội cách mạng Việt Nam thanh niên”, Hội cách mạng
Việt Nam thanh niên là tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam sau này. Qua đó
giáo dục tư tưởng suốt cuộc đời hoạt động của Bác lúc nào Người cũng chăm lo

bồi dường đội ngũ kế cận, chăm lo giáo dục tư tưởng cách mạng cho thế hệ
thanh niên bởi vì tổ chức Đoàn là cánh tay đắc lực của Đảng. Ngày nay trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa thanh niên là lực lượng nòng cốt của sự
nghiệp này. Vì thanh niên là lực lượng có sức khỏe, có hoài bão, có nghị lực, có
văn hóa….. Từ việc giáo dục tư tưởng này để cho học sinh nhận thức được vài
trò của thế hệ thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc từ đó ra
sức học tập, chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức nhân loại góp phần xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc.
Bác không chỉ chăm lo bồi dưỡng tư tưởng cách mạng cho thế hệ thanh
niên mà Người còn quan tâm đến các cháu thiếu niên nhi đồng. Khi dạy bài 17
lịch sử 12 : Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa từ sau ngày 2/9/1945 đến trước
ngày 19/12/1946


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

Chủ tịch Hồ Chí Minh Năm 1946
Ngay sau khi khai trường đầu tiên sau cách mạng Hồ chủ tịch căn dặn thế hệ trẻ
“ Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong, chờ đợi các em
rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam
có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để
sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không. Chính là nhờ phần lớn
ở công học tập của các cháu” và Bác căn dặn thanh niên, nhi đồng “Muốn làm
người chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và
lực lượng của mình, phải ra sức làm việc để chuẩn bị cho cái tương lai đó. Ngày
nay các cháu là nhi đồng ngày mai các cháu là chủ của nước nhà, của thế giới.
Các cháu đoàn kết thì thế giới hòa bình, và dân chủ, sẽ không có chiến
tranh.Các cháu phải thi đua, tùy theo sức của các cháu, làm việc gì có ích cho
kháng chiến thì thi đua vậy”. Giáo viên liên hệ thực tế để giáo dục học sinh:
Ngày nay đất nước hòa bình, cả nước tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa

đất nước thì mỗi học sinh phải ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo
đức, chiếm lĩnh đỉnh cao của tri thức để sau này góp phần xây dựng đất nước.


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.
2.2.5 Giáo dục cho học sinh tinh thần vì dân vì nước của Hồ Chí
Minh.
Tư tưởng này xuyên suốt trong cuộc đời hoạt động của Bác, thể hiện qua
nhiều bài dạy. Suốt cuộc đời của chủ tịch Hồ Chí Minh, từ khi ra đi tìm đường
cứu nước đến khi vĩnh biệt chúng ta, Người chỉ có một ham muốn “Ham muốn
tột bậc là làm sao cho nước nhà hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do,
đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành….”. Bác đã từng
căn dặn các vị lãnh đạo “ Độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội
đem lại cơm no, áo ấm cho dân, nếu độc lập, dân còn nghèo đói thì độc lập
không có nghĩa lí gì”. Khi dạy bài 16 lịch sử 12: Phong trào giải phóng dân tộc
và tổng khởi nghĩa tháng Tám (1939- 1945). Nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa ra đời . Giáo viên có thể kể mẩu chuyện: Sau khi Nhật đảo chính Pháp,
quân Pháp bị đánh bại trên toàn Đông Dương, quân Đồng Minh chuẩn bị kéo
vào Đông Dương. Thời cơ tổng khởi nghĩa đã chín muồi. Lúc này, tình hình
quốc tế có những chuyển biến nhanh, phát xít Đức - Ý - Nhật đang trên đà thất
bại thảm hại; Liên Xô và các đồng minh đang thắng lớn. Một tình huống hiểm
nghèo lại đến giữa lúc này: Bác sốt nặng, bệnh tình diễn biến khá nguy kịch.
Thư hỏa tốc triệu tập hội nghị quan trọng đã được gửi đi. Bác chỉ thị: “Chậm


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

nhất là ngày 17”. Ngày họp đã gần kề mà Bác lại ốm. Đồng chí Võ Nguyên Giáp

kể lại: “Đêm đó, trong lán Nà Lừa, lá tre xào xạc... Đôi mắt và má Bác thêm
hõm sâu. Tôi rất lo. Bỗng Bác mở mắt nhìn tôi hỏi: “Chú chưa đi ngủ à?”. Tôi
đáp: “Thưa Bác còn sớm”. Bác thấy trong người thế nào?”. Người không trả lời
câu hỏi mà nói: “ Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh lớn tới đâu, dù
phải đốt cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập…”.
Khi dạy bài 17 lịch sử 12: Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa từ sau ngày
2/9/1945 đến trước ngày 19/12/1946 Mục Tình hình nước ta sau cách mạng
tháng Tám. Ngay sau khi Hà Nội khởi nghĩa thắng lợi từ chiến khu Bác về Hà
Nội, Người rất đau lòng khi thấy nhân ta trải qua trận đói khủng khiếp hậu quả
chính sách cai trị tàn bạo của thực dân, phong kiến. Vì vậy ngay sau khi đọc
“Tuyên ngôn độc lập” khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Người đã
ra sắc lệnh diệt “giặc đói”, bản thân Bác cũng nhịn ăn để dành gạo cứu đói.
2.2.6 Thông qua giờ dạy lịch sử tích hợp giáo dục cho học sinh học tập
đức tính giản dị của Hồ Chủ tịch.
Bởi vì thế hệ thanh thiếu niên hiện nay do bị tác động bởi nhiều yếu tố,
như phim ảnh, lối sống không lành mạnh đã suy thoái về đạo đức, lối sống, từ
trang phục, lối sống, cách cư xử với mọi người… Vì vậy giáo dục học sinh học
tập đức tính giản dị của Bác là vô cùng cần thiết từ đó góp phần hình thành nhân
cách cho học sinh. Bác Hồ của chúng ta vô cùng giản dị. Dù ở cương vị nào lối
sống của Người cũng giản dị, một đôi dép cao su, bộ đồ kaki đã ngả màu theo
thời gian. Người sống giản dị nhưng không tầm thường, trên thế giới không có
vị lãnh tụ nào mà suốt cuộc đời với bộ đồ kaki đã ngả màu với đôi dép cao su đã
mòn gót, sống trong ngôi nhà sàn. Người sống thanh bạch không ham địa vị,
không màng danh lợi. Người nhiều lần tâm sự: “Tôi có một ham muốn, ham
muốn tột bậc là làm sao cho nước nhà hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do,
đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Nếu nhân dân tín
nhiệm tôi đứng ra gánh vác công việc nước, không được nhân dân tín nhiệm thì


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

tôi về làm bạn với trẻ chăn trâu và cụ già hái củi….”. Trong bữa ăn các món ăn
rất giản dị, thịt gà do Người nuôi, cá bắt dưới hồ, có khi Người để lại đĩa thịt gà
mà ăn trọn những quả cà xứ Nghệ. Có lúc nhà nước đề nghị phong tặng huân
chương và tạc tượng Bác. Bác nói “Đất nước có chiến tranh các chú để đồng đúc
đạn để đánh giặc”. Đức tính giản dị của Bác được nhà thơ Tố Hữu ca ngợi
“Mong manh áo vải hồn muôn trượng, hơn tượng đồng phơi những lối mòn”.Có
một nhà báo nước ngoài khi nhận xét về Người “Người giống một thầy giáo ở
nông thôn hơn là vị Chủ tịch nước”.

Bác dùng cơm tại chiến khu Việt Bắc (Ảnh tư liệu)
Bác Hồ của chúng ta lối sống giản dị nhưng không tầm thường, nhân hậu
nhưng không yếu đuối. Khi thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta Người và
Đảng chủ trương nhân nhượng để tránh cho dân tộc ta một cuộc chiến tranh,
nhưng càng nhân nhượng thực dân Pháp càng lấn tới quyết tâm cướp nước ta
một lần nữa, Người kiên quyết kêu gọi nhân dân chiến đấ đến giọt máu cuối
cùng để bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ quốc.
Sau hiệp định Giơ-ne-vơ đất nước ta tạm thời chia làm hai miền miền
Bắc được giải phóng tiến lên xây dựng CNXH, miền Nam vẫn còn nằm trong
vòng kìm kẹp của Mĩ ngụy. Sau khi thất bại trong chiến lược “Chiến tranh đặt


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

biệt” Mĩ trực tiếp nhảy vào miền Nam, Bác kêu gọi cả nước đứng lên chống Mĩ.
Người nói “ Dù Mĩ có đưa mấy chục vạn quân vào miền Nam, nhân dân ta cũng
quyết tâm đánh bại chúng, chúng càng thua đau ở miền Nam thì chúng điên
cuồng ném bom miền Bắc. Đế quốc Mĩ giống như con thú dữ bị thương cố giãy
giụa trước hơi thở cuối cùng. Không có gì quí hơn độc lập tự do. Đến ngày
thống nhất ta xây dựng đất nước đàng hoàng hơn tươi đẹp hơn…” Bác nhiều lần

nói “Miền Nam trong trái tim tôi”. Khi tuổi đã cao, mỗi buổi sáng thức dậy, Bác
đều gọi các chiến sĩ bảo vệ vào hỏi miền Nam hôm nay thắng lợi ở đâu, đồng
bào ta trong đó thế nào. Bác có một ước mơ khi nước nhà thống nhất sẽ vào
thăm đồng bào miền Nam. Nhiều lúc khi còn chiến tranh, Bác đề nghị vào thăm
miền Nam nhưng các đồng chí Trung ương không đồng ý. Cứ mỗi độ Xuân về,
Tết đến Người đều có thư chúc tết đồng bào cả nước. Người căn dặn đồng bào
cả nước” Đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào, Bắc Nam sum họp xuân nào
vui hơn"

Bác Hồ với thiếu nhi
Khi dạy bài 22 lịch sử lớp 12: Nhân dân hai miền trực tiếp chiến đấu chống đế
quốc Mỹ xâm lược. Nhân dân miền Bắc vừa chiến đấu vừa sản xuất (1965-


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

1973) phần III: Chiến đấu chống chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh, Đông
Dương hóa chiến tranh”
Sau khi trình bày âm mưu của Mĩ trong chiến lược “Việt Nam hóa chiến
tranh và Đông Dương hóa chiến tranh”, Giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ
của nhân dân ta ở hai miền Nam Bắc trên đà thắng lợi thì ngày 2-9-1969 chủ tịch
Hồ Chí Minh qua đời. Một tổn thất lớn đối với dân tộc ta. Suốt cuộc đời Người
chiến đấu, hi sinh vì độc lập dân tộc vì sự ấm no của nhân dân ta. “ Nước Việt
Nam đã sinh ra chủ tịch Hồ Chí Minh- Người đã làm rạng rỡ non sông ta, đất
nước...” Người không còn nữa biến đau thương thành hành động, nhân dân hai
miền Nam -Bắc đẩy mạnh cuộc kháng chiến đánh cho Mĩ cút, đánh cho Ngụy
nhào làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975 thống nhất đất nước……

Quang cảnh lễ tang Chủ tịch Hồ Chí Minh ở quảng trường Ba Đình lịch sử

Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh rất rộng trải dài trên nhiều lĩnh vực. Vì
vậy việc tích hợp giáo dục tư tưởng của Bác vào dạy học để góp phần giáo dục
đạo đức, tư tưởng cách mạng cho học sinh là rất nhiều, có thể áp dụng tích hợp
vào nhiều tiết dạy. Trên đây là một vài ví dụ nhỏ áp dụng lồng ghép, giáo dục tư
tưởng của Bác vào dạy học Lịch sử ở trường THPT


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

Qua nhiều năm dạy Lịch sử Việt Nam khối lớp 11, 12 tôi nhận thấy rằng:
Việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong các tiết dạy làm
cho tiết dạy sinh động, học sinh hứng thú học tập hiểu thêm về cuộc đời hoạt
động gian khổ và phẩm chất cao đẹp của Bác. Từ đó giáo dục học sinh kính yêu
Bác và ra sức học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức làm theo lời Bác
dạy. Ngoài tiết học trên lớp tôi cho học sinh về nhà sưu tầm những câu chuyện
về cuộc đời hoạt động của Bác để cho học sinh thi kể chuyện đạo đức Hồ Chí
Minh vào các giờ ngoại khóa. Khi kiểm tra định kì tôi cũng tích hợp trong các
câu hỏi ở đề kiểm tra. Ví dụ khi kiểm tra định kì khối lớp 11 giáo viên ra câu
hỏi: Vì sao Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước hoặc nêu những hoạt
động của Nguyễn Tất Thành từ năm 1911-1917? Hướng đi của Người có gì mới
so với những nhà yêu nước trước đó…..Đối với học sinh lớp 12: Nêu những
đóng góp của của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam. Theo em đóng
góp nào là quan trọng nhất ? Vì sao….
8. Những thông tin cần được bảo mật: Không
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
- Bản thân mỗi giáo viên không ngừng nâng cao trí thức, thực hiện linh hoạt các

phương pháp dạy học
- Giáo viên phải có hứng thú trong dạy học bộ môn, vì có hứng thú, giáo viên
mới say mê công việc, đi sâu vào cải tiến soạn, giảng có chiều sâu, linh hoạt,

tích cực, tiến bộ có tác dụng kích thích lòng ham học hỏi các đức tính của Hồ
Chí Minh cũng như bộ môn lịch sử.
- Giáo viên cần phải tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt động, học

tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
- Giáo viên cần phải tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời hoạt động học

tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

- Tổ chức cho học sinh thi kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh qua các buổi ngoại

khóa.
- Các bài dạy có liên quan giáo viên phải phát động cho học sinh sưu tầm ảnh tư

liệu lịch sử về Bác.
- Nếu có điều kiện phải chú trọng sử dụng thiết bị dạy học hiện đại để thông qua

các kênh hình, kênh chữ để trực quan cho học sinh thấy và dễ hiểu, dễ nắm bắt.
- Giáo viên cần hướng dẫn học sinh chuẩn bị nội dung bài học ở nhà, sau đó

kiểm tra sự chuẩn bị của các em và quan tâm học sinh yếu, kém, tuyên dương,
động viên kịp thời nếu những học sinh này làm tốt nhiệm vụ mà giáo viên giao
để khuyến khích các em phát huy tạo niềm say mê cho các em yêu thích môn
học.
- Phải thường xuyên tìm đọc những mẫu chuyện về cuộc đời, hoạt động hoặc

những câu chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp
dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có) theo các nội dung sau:
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
khảo sát ngẫu nhiên tại hai lớp 11a3 và 12a4 năm học 2017- 2018 trường THPT
Triệu Thái qua bài kiểm tra 15p sau khi dạy một bài học có tích hợp giáo dục tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thông qua các câu chuyện kể:


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

TT Lớp

Sĩ

Giỏi

Số

SL

1

11A3 36

17

2

12a4 20

4

Khá
%

SL

TB
%

SL

47,2 7

19,4

10

20% 8

40% 8

Yếu
%

SL

Kém

%

SL

27,8 2

5,6

0

0

40

0

0

0

0

%

10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng
sáng kiến lần đầu (nếu có):
Số Tên tổ chức/cáĐịa chỉ
TT nhân

1 Trường

Phạm vi/Lĩnh vực

áp dụng sáng kiến
THPTTT Lập Thạch- LậpDạy học

Triệu Thái

Thạch- Vĩnh Phúc

LậpThạch, ngày.....tháng......năm......
Thủ trưởng đơn vị/
Chính quyền địa phương

Lập Thạch, ngày.....tháng......năm......
Tác giả sáng kiến
(Ký, ghi rõ họ tên)

(Ký tên, đóng dấu)
Đào Thị Thúy Ngân


Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài học Lịch sử Việt Nam lớp 11 và 12

LậpThạch, ngày.....tháng......năm......
Thủ trưởng đơn vị/
Chính quyền địa phương

Lập Thạch, ngày.....tháng......năm......

Tác giả sáng kiến
(Ký, ghi rõ họ tên)

(Ký tên, đóng dấu)
Đào Thị Thúy Ngân