CƠ sở lý LUẬN về QUẢN lý HOẠT ĐỘNG dạy học THEO CHUYÊN đề của HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG học PHỔ THÔNG TRONG bối CẢNH đổi mới GIÁO dục

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC THEO CHUYÊN ĐỀ CỦA HIỆU
TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC


Cơ sở lý luận
Trên thế giới
Khi xã hội phát triển thì giáo dục ngày càng được quan
tâm về mọi mặt. Vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục nói
chung và chất lượng dạy học nói riêng trong các nhà trường từ
lâu đã trở thành vấn đề quan tâm của các nước. Các nhà lãnh
đạo, nhà nghiên cứu trên thế giới đã thấy rõ được vai trò,
động lực của giáo dục trong phát triển kinh tế – xã hội. Thậm
chí nền kinh kế tri thức đang trở thành một thành phần quan
trọng cho sự phát triển của đất nước. Trước yêu cầu của xã hội
và nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo, nhiều công trình của
nhiều nhà nghiên cứu nước ngoài đã được công bố như :
M.I.Kônđacốp, Cơ sở lý luận khoa học quản lý giáo dục,
trường cán bộ quản lý giáo dục và viện khoa học giáo dục
1984; Harld – Kôntz, Những vấn đề cốt yếu về quản lý, nhà
xuất bản khoa học kỹ thuật 1992; Tác phẩm “Kinh nghiệm
lãnh đạo của Hiệu trưởng” Xukhoomlinxki (dịch và xuất bản
năm 1981) đã đặt ra nhiều tình huống quản lý giáo dục và
quản lý dạy học trong nhà trường, trong đó tác giả đã bàn
nhiều về phương pháp thực hiện mục tiêu, nội dung và


phương pháp dạy học, đặc biệt là vấn đề phân công trong
quản lý dạy học.
- Ở Việt Nam

Trong những năm gần đây, đứng trước nhiệm vụ đổi mới
giáo dục, Đảng và Nhà nước xác định mục tiêu của đổi mới
lần này là: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất
lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt
hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập
của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn
diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của
mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống
tốt và làm việc hiệu quả”.[16]
Đối với giáo dục phổ thông hiện nay : “Tập trung phát
triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công
dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề
nghiệp cho học sinh”.[16]
Trong mỗi nhà trường việc đổi mới để nâng cao chất
lượng dạy học đã được đặc biệt quan tâm, nó được đặt lên
hàng đầu trong phát triển nhà trường phổ thông vì chất lượng
dạy học sẽ quyết định chất lượng đào tạo trong nhà trường.


Để phát triển và nâng cao chất lượng dạy và học đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục hiện nay đã có rất nhiều cán bộ quản lý
các trường THPT trong cả nước tập trung nghiên cứu về các
biện pháp quản lý HĐDH như :
Trần Quyết Tiến (2012), “Biện pháp quản lý hoạt động
dạy học tại các Trường THPT trên thành phố Yên Bái”, Hà
Nội.
Vũ Quang Vình (2013), “Quản lý hoạt động dạy học của
Hiệu trưởng THPT quận Hồng Bàng thành phố Hải Phòng”,
Hà Nội.
Nguyễn Gia Khánh (2015), “ Biện pháp quản lý hoạt

động dạy học ở Trường THPT Lê Quý Đôn-Hà Đông – Hà
Nội trong bối cảnh đổi mới giáo dục”,Hà Nội.
Nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học theo chuyên đề,
có Luận văn thạc sĩ của các tác giả Đỗ Trọng Cử (2017),
“Quản lý hoạt động dạy học theo chuyên đề cấp THPT ở
Trung tâm GDTX huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ”, Hà
Nội.


Nhìn tổng thể, cho đến nay vẫn chưa có một công trình
nghiên cứu nào đề cập đến công tác quản lý hoạt động dạy
học theo chuyên đề ở trường THPT trong bối cảnh đổi mới
giáo dục một cách có hệ thống và phù hợp với điều kiện về
kinh tế - xã hội của thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình.
Vì vậy, trong khuôn khổ luận văn này sẽ đi sâu hơn về cơ
sở lý luận của công tác quản lý hoạt động dạy học theo
chuyên đề ở trường THPT, để tìm hiểu thực trạng quản lý
hoạt động dạy học theo chuyên đề của Hiệu trưởng trường
THPT Lạc Long Quân thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình
trong bối cảnh đổi mới giáo dục và từ đó đề xuất một số biện
pháp quản lý hoạt động dạy học theo chuyên đề trong bối
cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.
- Hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông
- Dạy học
Nhiều nhà khoa học đã tiếp cận khái niệm dạy học từ cơ
sở lý luận của quá trình giáo dục tổng thể. Mặt khác, xét quan
hệ giữa các thành tố cấu trúc của hoạt động, một số tác giả đã
luận giải về nội hàm của khái niệm dạy học từ những góc độ
khác nhau như : giáo dục học, tâm lý học ... dưới đây :

- Tiếp cận dạy học từ góc độ giáo dục học “ Dạy học –
một trong các bộ phận của quá trình tổng thể giáo dục nhân
cách toàn vẹn- là quá trình tác động qua lại giữa giáo viên và
học sinh nhằm truyền thụ và lĩnh hội tri thức khoa học, những
kỹ năng và kỹ xảo hoạt động nhận thức và thực tiễn, để trên
cơ sở đó hình thành thế giới quan, phát triển năng lực sáng
tạo và xây dựng phát triển các phẩm chất của nhân cách
người học theo mục đích giáo dục”.[18]
- Tiếp cận từ góc độ tâm lý học : “Dạy học được hiểu là
sự biến đổi hợp lý hoạt động và hành vi của người học trên
cơ sở công tác hoạt động và hành vi của người dạy và người
học”.[31]
- Tiếp cận dạy học từ góc độ điều khiển học : “ Dạy học
là quá trình cộng tác giữa thầy và trò nhằm điều khiểntruyền đạt và tự điều khiển- lĩnh hội tri thức nhân loại nhằm
thực hiện mục đích giáo dục”.[12]
- Theo Hà Thế Truyền “ Dạy học là một quá trình thống
nhất biện chứng của hai thành tố cơ bản trong quá trình dạy
học – hoạt động dạy và hoạt động học . Dạy và học là hai
hoạt động tác động và phối hợp với nhau, nên thiếu một trong


hai hoạt động đó thì quá trình dạy học không thể diễn ra”.
[30]
Như vậy, dạy học là một quá trình hoạt động thống nhất
giữa giáo viên và học sinh trong đó dưới sự tổ chức, điều
khiển của giáo viên; học sinh tự giác, tích cực hoạt động, điều
chỉnh nhận thức nhằm thực hiện tốt mục đích giáo dục.
- Hoạt động dạy học
Theo ý kiến của Davydov: Các hoạt động dạy- học là các

hoạt động cùng nhau của thầy và trò đã chỉ ra sự tương tác
trong hoạt động dạy học mang tính đặc thù. Nói là đặc thù vì:
Thứ nhất, hoạt động dạy học nằm trong chuỗi hoạt động
của con người nhưng là hoạt động nghề nghiệp, không phải là
hoạt động của mọi người.
Thứ hai, hoạt động dạy học là hoạt động tương tác. Giáo
viên tác động vào HS, HS phát triển, giáo viên căn cứ vào sự
thay đổi ở HS để điều chỉnh hoạt động dạy.
Thứ ba, hoạt động dạy học nhìn từ phía hoạt động của
người thầy trong tương tác với họat động học của trò là
hướng dẫn, tổ chức và điều khiển hoạt động học của HS.


Trong cuốn Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm,
các tác giả đã định nghĩa hoạt động dạy học như sau: “Hoạt
động dạy là hoạt động của người lớn tổ chức điều khiển hoạt
động của trẻ nhằm giúp chúng lĩnh hội nền văn hóa xã hội,
tạo ra sự phát triển tâm lý, hình thành nhân cách của chúng”.
[21]
Hoạt động dạy học là hoạt động được thực hiện theo một
kế hoạch, chương trình đã được xây dựng, thiết kế tác động
đến đối tượng người học nhằm hướng tới mục tiêu hình thành
và phát triển phẩm chất, năng lực của người học.
- Một số đặc điểm cơ bản của hoạt động dạy học ở
trường trung học phổ thông
*. Dạy học ở trường THPT
- Hoạt động dạy học đã được tích hợp hóa trên cơ sở nội
dung dạy học ngày càng hiện đại hóa.
- Trong quá trình học tập, học sinh có xu hướng vượt ra
khỏi nội dung tri thức, kĩ năng do chương trình GDPT quy

định.


- Trong quá trình dạy học hiện nay, các trường đã được
tiến hành trong điều kiện cơ sở vật chất và phương tiện dạy
học ngày càng đồng bộ và hiện đại.
- Đổi mới giáo dục trường trung học phổ thông và yêu
cầu đặt ra đối với dạy học và quản lý dạy học
- Đổi mới giáo dục và yêu cầu đặt ra đối với dạy học
trường trung học phổ thông
Việc xác định đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT và phát
triển nguồn nhân lực được coi là ưu tiên hàng đầu đối với giáo
dục trong giai đoạn hiện nay. Nghị quyết 29-NQ/TW khóa XI
đã đưa ra mục tiêu cụ thể cho đổi mới giáo dục phổ thông :
“Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể
chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và
bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh.
Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục
lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học,
năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực
tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học
tập suốt đời. Hòan thành việc xây dựng chương trình giáo
dục phổ thông giai đoạn sau năm 2015. Bảo đảm cho học


sinh có trình độ trung học cơ sở (hết lớp 9) có tri thức phổ
thông nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau trung
học cơ sở; trung học phổ thông phải tiếp cận nghề nghiệp và
chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thông có chất lượng.
Nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục, thực hiện giáo dục

bắt buộc 9 năm từ sau năm 2020”.[2]
Tại Nghị quyết số 88/2014/QH13 đã chỉ mục tiêu đổi mới
: “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông
nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và
hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và
định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục
nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phá
ttriển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, trí,
thể, mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh”.
[27]
Cũng tại Nghị quyết số 88/2014/QH13 đã chỉ rõ nội dung
đổi mới giáo dục phổ thông : “Đổi mới nội dung giáo dục
phổ thông theo hướng tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp
với lứa tuổi, trình độ và định hướng nghề nghiệp; tăng thực
hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tích hợp cao ở các
lớp học dưới và phân hóa dần ở các lớp học trên. Ở cấp tiểu


học và cấp trung học cơ sở thực hiện lồng ghép những nội
dung liên quan với nhau của một số lĩnh vực giáo dục, một số
môn học trong chương trình hiện hành để tạo thành môn học
tích hợp; thực hiện tinh giản, tránh chồng chéo nội dung giáo
dục, giảm hợp lý số môn học. Ở cấp trung học phổ thông yêu
cầu học sinh học một số môn học bắt buộc, đồng thời được tự
chọn các môn học và chuyên đề học tập theo hình thức tích
lũy tín chỉ”.[27]
Quyết định số 2470/QĐ-BGDĐT ngày 14/07/2015, quy
định về chương trình giáo dục phổ thông mới : “Chương trình
giáo dục phổ thông thể hiện mục tiêu giáo dục phổ thông; quy
định yêu cầu cần đạt đối với học sinh; phạm vi và cấu trúc

nội dung giáo dục phổ thông; phương pháp và hình thức tổ
chức hoạt động giáo dục; cách thức đánh giá kết quả giáo
dục đối với các môn học, chuyên đề học tập và hoạt động trải
nghiệm sáng tạo ở mỗi lớp và mỗi cấp học của giáo dục phổ
thông”.
Những định hướng chung, tổng quát về đổi mới phương
pháp dạy học, cụ thể là :


- Phải phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác của người
học, đặc biệt chú trọng dạy cách học, phương pháp tự học để
người học có thể học tập suốt đời .
- Việc đổi mới phương pháp dạy học trước hết là đáp ứng
yêu cầu cần đạt về năng lực và phẩm chất người học và cuối
cùng là vì mục tiêu đáp ứng bối cảnh của thời đại, nhu cầu
phát triển đất nước.
- Có thể lựa chọn một cách linh hoạt giữa phương pháp
chung và phương pháp đặc thù của môn học để thực hiện. Tuy
nhiên dù sử dụng phương pháp nào thì cũng phải đảm bảo
“Học sinh tự mình hòan thành nhiệm vụ nhận thức dưới sự
giúp đỡ, hướng dẫn của giáo viên”.
- Việc sử dụng các phương pháp dạy học gắn chặt với
hình thức tổ chức dạy học. Tùy theo mục tiêu, nội dung, đối
tựơng và điều kiện cụ thể mà có những hình thức tổ chức
thích hợp như : Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm trong lớp
và ngoài lớp...Cần chuẩn bị tốt nội dung, phương pháp đối với
các giờ dạy học theo chuyên đề nhằm nâng cao hứng thú học
tập cho học sinh.

- Cần sử dụng hiệu quả các TBDH hiện có, CNTT; có thể
sử dụng các đồ dùng dạy học tự làm, đồ gia dụng sẵn có nếu
thấy cần thiết, phù hợp với nội dung và đối tượng học sinh.
- Đổi mới đặt ra những yêu cầu đối với quản lý dạy học
trường trung học phổ thông
*. Xây dựng kế hoạch dạy học ở trường trung học phổ
thông đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
Xây dựng kế hoạch là công việc đầu tiên của mọi hoạt
động quản lý. Công việc này bao gồm xác định mục tiêu, biện
pháp, giải pháp và thiết lập các bước đi cụ thể để đạt được
mục tiêu trong một thời gian được định sẵn của hệ thống quản
lý.
Để xây dựng KHDH ở trường THPT theo mục tiêu đổi
mới là dạy học theo hướng phát triển toàn diện năng lực và
phẩm chất người học. Hiệu trưởng cần căn cứ vào chủ trương
đổi mới Giáo dục và Đào tạo của Đảng; chỉ thị của các cấp
quản lý; dựa vào hiện trạng của nhà trường để phác thảo một
cách tổng quát khung của bản kế hoạch, bao gồm: Các mục
tiêu, chỉ tiêu; các giải pháp, biện pháp thực hiện; các bước đi
cụ thể tương ứng với những khoảng thời gian nhất định... Kế


hoạch khi soạn thảo xong, yêu cầu các tổ/ nhóm chuyên môn
thảo luận, góp ý kiến để hòan chỉnh. Khi triển khai việc xây
dựng kế hoạch như vậy, hiệu trưởng đã thực hiện hai quy trình
quản lý xây dựng kế hoạch: Từ trên xuống và từ dưới lên.
Trên cơ sở của kế hoạch tổng thể đã được phê duyệt, Hiệu
trưởng chỉ đạo các tổ/nhóm chuyên môn, GV lập kế hoạch
dạy học phù hợp với từng tổ/nhóm chuyên môn và cá nhân.
Cùng với việc xây dựng kế hoạch, điều quan trọng hơn là

hiệu trưởng phải thường xuyên đôn đốc thực hiện và kiểm tra
để đảm bảo kế hoạch được tất cả các thành viên trong nhà
trường thực hiện nghiêm túc đúng mục tiêu đặt ra; kiểm tra
còn giúp Hiệu trưởng nắm bắt điều chỉnh kế hoạch nếu thấy
cần thiết.
*. Nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy về hoạt động dạy
học ở trường trung học phổ thông trong bối cảnh đổi mới
giáo dục
Từ mục tiêu giáo dục chuyển từ chủ yếu trang bị kiến
thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người
học, là một bước chuyển tạo nên sự đột phá trong đổi mới
giáo dục nói chung, GDPT nói riêng. Bước chuyển này đòi


hỏi GV và CBQL trường THPT phải thay đổi tư duy về
HĐDH và quản lý HĐDH. Cụ thể là:
Mục tiêu dạy học phải định hướng vào chuẩn đầu ra.
Nội dung dạy học phải nhằm “phát triển NL và phẩm
chất của người học, hài hòa đức, trí, thể, mỹ; dạy người, dạy
chữ và dạy nghề” .
Phương pháp dạy học phải theo hướng hiện đại; phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ
năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một
chiều, ghi nhớ máy móc; tập trung dạy cách học, cách nghĩ,
khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và
đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực và phẩm chất .
Hình thức tổ chức dạy học phải chuyển từ học chủ yếu
trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các
hoạt động xã hội, chuyên đề, ngoại khóa, nghiên cứu khoa
học; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông

trong dạy và học.


Công tác KTĐG cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến
được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậy và công
nhận.
Để nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy của CBQL và GV
trường THPT về HĐDH theo chuyên đề trong bối cảnh đổi
mới giáo dục hiện nay cần phải tiến hành các công việc như:
Tổ chức phổ biến, quán triệt cho CBQL và GV về chủ trương,
ý nghĩa, sự cần thiết của dạy học theo chuyên đề nhằm phát
triển năng lực và phẩm chất HS, tiếp cận định hướng chương
trình GDPT mới; tập chung chỉ đạo tốt các tổ/nhóm chuyên
môn lựa chọn nội dung sinh hoạt, thảo luận, chuyên đề, ngoại
khóa, đáp ứng mục tiêu đổi mới giáo dục; Chỉ đạo các tổ
chức, đoàn thể trong nhà trường ý thức sẵn sàng phối hợp
thực hiện mục tiêu đổi mới giáo dục hiện nay.
*. Tổ chức bộ máy quản lý và tổ chức hoạt động dạy học ở
trường trung học phổ thông
Tổ chức là sắp xếp, bố trí hợp lý các nguồn lực, đảm bảo
cho cả hệ thống vận hành thông suốt, đạt được mục tiêu quản
lý. Có thể mô tả cơ chế quản lý HĐDH trong bối cảnh đổi


mới giáo dục hiện nay bằng những nét đặc trưng cơ bản sau
đây:
+ Định hướng quản lý trong cơ chế mới là kết quả đầu ra:
những phẩm chất và năng lực mà HS cần phải có sau mỗi
bài/chương/môn học.
+ Kế hoạch quản lý trong cơ chế mới mang tính tương tác

giữa các chủ thể: Hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, GV và
HS.
+ Tổ chức, điều hành trong cơ chế mới mang tính linh
hoạt, chuyển đổi tùy thuộc vào: tình huống dạy học - thực tiễn
đa dạng; vai trò của GV và HS trong quá trình dạy học (lúc là
đối tượng, lúc là chủ thể quản lý).
+ Vai trò của chủ thể quản lý trong cơ chế mới là không
đưa ra các quyết định cũng như các chỉ đạo cụ thể đối với
HĐDH mà hướng dẫn, định hướng để GV, HS tự quyết định
phải làm gì và làm như thế nào. GV và HS phải chịu trách
nhiệm về “sản phẩm giáo dục” do mình làm ra.
+ Giám sát, đánh giá HĐDH trong cơ chế mới dựa trên
tiêu chí, kết quả cuối cùng và mang tính định lượng.


Tổ chức HĐDH ở trường THPT theo định hướng đổi mới
hiện nay thực chất là tổ chức hoạt động dạy của GV và hoạt
động học của HS nhằm phát triển năng lực và phẩm chất HS
trong sự thống nhất biện chứng.
Tổ chức hoạt động dạy của GV
+ Tổ chức thiết kế bài dạy
+ Tổ chức đổi mới phương pháp dạy
+ Tổ chức ứng dụng CNTT và truyền thông trong dạy.
+ Tổ chức đổi mới hình thức tổ chức dạy học.
+ Tổ chức đổi mới hình thức và phương pháp KTĐG kết
quả học tập của HS.
Tổ chức hoạt động học của HS
+ Tổ chức đổi mới phương pháp học tập
+ Tổ chức đổi mới hình thức học tập.
*. Đảm bảo cơ sở vật chất - thiết bị và xây dựng cơ chế,

tạo động lực để giáo viên, học sinh phát huy tốt vai trò dạy
và học của mình trong bối cảnh đổi mới giáo dục


Chỉ đạo đảm bảo CSVC –trang thiết bị dạy học ở trường
THPT
CSVC là hệ thống các phương tiện vật chất và kỹ thuật
được sử dụng để phục vụ cho HĐDH và giáo dục trong nhà
trường.
Còn thiết bị dạy học là các dụng cụ mà GV và HS sử
dụng trong quá trình dạy học. Trong thời đại ngày nay, cùng
với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, hàng
loạt thiết bị dạy học hiện đại đã ra đời. Có được các phương
tiện thích hợp, người GV sẽ phát huy hết năng lực sáng tạo
của mình trong công tác giảng dạy, làm cho hoạt động nhận
thức của HS trở nên nhẹ nhàng và hấp dẫn hơn, tạo ra cho HS
những tình cảm tốt đẹp với môn học.
Chỉ đạo xây dựng cơ chế, tạo động lực để GV và HS phát
huy tốt vai trò của mình trong dạy học
Việc xây dựng chính sách, tạo động lực thúc đẩy mọi
thành viên trong nhà trường nỗ lực hòan thành nhiệm vụ có ý
nghĩa rất lớn. Người Hiệu trưởng có năng lực là người biết
khuyến khích, động viên, kết nối mọi người lại với nhau để
hướng tới một mục đích chung là phát triển nhà trường.


Dạy học trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay đòi hỏi
mọi thành viên trong nhà trường phải “tự vượt chính mình”.
Họ không thể vượt qua được lực cản của cách dạy, cách học,
cách quản lý cũ nếu thiếu động lực thúc đẩy. Động lực này

phải được xây dựng và phát triển từ các chính sách vi mô của
nhà trường đối với GV (động viên bằng tinh thần và bồi
dưỡng về vật chất), đối với HS (tạo nhu cầu, hứng thú học
tập) và đối với các thành viên khác, từ việc kiến tạo bầu
không khí thân thiện và tích cực, tôn trọng những giá trị văn
hóa nhà trường...
*. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt động dạy học ở
trường trung học phổ thông trong bối cảnh đổi mới giáo dục
Kiểm tra, đánh giá là chức năng rất quan trọng của công
tác quản lý nói chung, quản lý HĐDH ở trường THPT trong
bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay nói riêng. Quản lý mà
không có kiểm tra thì quản lý sẽ kém hiệu quả và dễ trở nên
quan liêu.
Để kiểm tra, đánh giá hiệu quả thực hiện HĐDH ở trường
THPT trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, Hiệu trưởng
nên chú trọng và làm tốt một số công việc sau đây:


Lập kế hoạch kiểm tra việc thực hiện HĐDH
Kế hoạch kiểm tra việc thực hiện HĐDH trong bối cảnh
đổi mới giáo dục hiện nay phải chỉ rõ mục đích kiểm tra
(kiểm tra nhằm mục đích gì?); nội dung kiểm tra (kiểm tra cái
gì?); phương pháp kiểm tra (kiểm tra bằng cách nào?) và lực
lượng kiểm tra (ai kiểm tra?).
Xây dựng được bộ tiêu chí phục vụ cho công tác đánh giá
Muốn đánh giá khách quan kết quả thực hiện HĐDH ở
trường THPT theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay cần xây
dựng được bộ tiêu chí cụ thể, tường minh có thể đo đếm được.
Bộ tiêu chí này phải phản ánh được tất cả các nội dung kiểm
tra.

Lựa chọn được phương pháp và hình thức đánh giá phù
hợp cho từng nội dung, từng hoạt động, từng đối tượng
Trong quá trình đánh giá HĐDH ở trường THPT cần tăng
cường đổi mới KTĐG kết hợp hài hòa nhiều phương pháp
như: quan sát, đánh giá qua sản phẩm hoạt động của GV, HS;
đánh giá thực hành, học sinh tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau.
Đồng thời, kết hợp đánh giá theo từng học kỳ và cả năm.


Tổ chức kiểm tra việc thực hiện HĐDH trong bối cảnh đổi
mới giáo dục
Khi tổ chức kiểm tra việc thực hiện HĐDH trong bối cảnh
đổi mới giáo dục hiện nay cần chuẩn bị lực lượng, có sự phân
cấp trong kiểm tra và có quy định rõ về chế độ kiểm tra.
*. Bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý hoạt động dạy
học trong bối cảnh đổi mới giáo dục
Ở trường THPT, đội ngũ hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ
trưởng (gọi chung là cán bộ quản lý) là những người trực tiếp
quản lý HĐDH. Vì thế, muốn nâng cao hiệu quả quản lý
HĐDH phải chú ý đến công tác đào tạo, bồi dưỡng năng lực
quản lý cho đội ngũ này.
Để thực hiện tốt việc đào tạo,bồi dưỡng năng lực quản
lý HĐDH cho CBQL, Hiệu trưởng phải xây dựng kế hoạch
bồi dưỡng cụ thể, trong đó xác định rõ mục đích bồi dưỡng;
chương trình bồi dưỡng; cách thức triển khai… Hiệu trưởng
cũng cần tạo điều kiện để CBQL học tập nâng cao trình độ,
tham gia các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý do Bộ
GD&ĐT, Sở GD&ĐT tổ chức.

Sau bồi dưỡng, hiệu trưởng cần chỉ đạo CBQL tự đánh
giá kết quả bồi dưỡng năng lực quản lý HĐDH trong bối cảnh
đổi mới giáo dục hiện nay, dựa trên những tiêu chí đã được
xây dựng.
- Chuyên đề dạy học
- Khái niệm chuyên đề dạy học
Hiện nay có nhiều cách hiểu và sử dụng các khái niệm
chuyên đề, chuyên đề dạy học trong các tài liệu khác nhau,
nhưng theo tài liệu tập huấn hướng dẫn giáo viên xây dựng
chuyên đề dạy học của Bộ GD&ĐT tháng 4 năm 2016
“CĐDH” được hiểu “Là tập hợp các đơn vị kiến thức gần
nhau hoặc liên quan đến nhau trong một môn hoặc các môn
khác nhau được xây dựng thành một đơn vị kiến thức tương
đối hòan chỉnh, tương đối độc lập có gợi ý cách thức tổ chức
các hoạt động dạy học”. Dạy học theo chuyên đề là một
phương pháp hay một kiểu dạy học mới, trong đó GV hướng
dẫn HS cùng tổ chức quá trình học tập thông qua việc nghiên
cứu các đơn vị kiến thức thuộc phạm vi chuyên môn sâu của
một môn học hoặc liên môn. Nhờ đó học sinh có thể tự hoạt
động nhiều hơn để tìm ra kiến thức và vận dụng vào thực tiễn.


- Ưu thế của dạy học theo chuyên đề so với dạy học theo
cách tiếp cận truyền thống hiện nay
Thay cho việc dạy học đang được thực hiện theo từng
bài/tiết trong sách giáo khoa như hiện nay, giáo viên căn cứ
vào chương trình GDPT hiện hành, lựa chọn những nội dung
từ một số đơn vị, bài học, môn học có liên hệ với nhau để xây
dựng một chuyên đề dạy học.
Dạy học theo chuyên đề rất phù hợp với việc tổ chức hoạt

động học tích cực, giúp tăng cường tương tác, phát huy tính
chủ động và tạo cảm hứng học tập cho học sinh; phát triển
năng lực tự học, tận dụng các kiến thức thực tế của học sinh
và rèn luyện các kỹ năng sống, khả năng áp dụng vào thực
tế...
Căn cứ các nhiệm vụ học tập được giao, học sinh quyết
định chiến lược học tập với sự chủ động hỗ trợ, hợp tác của
giáo viên. Học sinh cũng được tạo điều kiện minh họa kiến
thức mình vừa nhận được và đánh giá mình học được bao
nhiêu. Vai trò của giáo viên chỉ là người hướng dẫn, chỉ bảo
thay vì quản lý trực tiếp học sinh làm việc.


Khi tham gia học tập theo chuyên đề thì trình độ nhận
thức của HS có thể đạt được ở mức độ cao: Phân tích, tổng
hợp, đánh giá.
Kết thúc một chuyên đề học sinh có một tổng thể kiến
thức tinh giản, chặt chẽ có mối liên hệ mạng lưới với nhau và
khác với nội dung trong sách giáo khoa.
Trong mỗi chuyên đề có nhiều kiến thức gần gũi với thức
tiễn mà học sinh đang sống hơn do yêu cầu tìm hiểu, cập nhật
thông tin khi thực hiện chuyên đề.
Sau khi kết thúc một chuyên đề thì hiểu biết của giáo viên
và học sinh được mở rộng do quá trình tìm kiếm, xử lý thông
tin ngoài nguồn tài liệu chính thức ( sách giáo khoa) của giáo
viên và HS.
Chuyên đề còn giúp bồi dưỡng các kỹ năng làm việc với
thông tin, làm việc nhóm, giao tiếp, ngôn ngữ, hợp tác.
Do đó, dạy học theo chuyên đề với những lợi thế về đặc
điểm như đã nêu ở trên so với dạy học theo cách tiếp cận

truyền thống, đặc biệt là nó có thể giải quyết được ba vấn đề: