NÂNG CAO NĂNG LỰC NGHIÊN CỨU CỦA NGHIÊN CỨU VIÊN TẠI VIỆN NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN VÙNG, BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

LUẬN VĂN THẠC SỸ

NÂNG CAO NĂNG LỰC NGHIÊN CỨU
CỦA NGHIÊN CỨU VIÊN TẠI VIỆN NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN VÙNG, BỘ KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ

Chuyên ngành: Quản lý công
Học viên: Nguyễn Thị Thanh Hương
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Mai Văn Bưu





TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Nhân lực là một trong những yếu tố quyết định đến sự thành công, phát triển của một đơn vị, tổ chức. Đối
với các Viện nghiên cứu, năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên là một trong những vấn đề được các
Viện nghiên cứu quan tâm hàng đầu bởi đây chính là nguồn gốc thúc đẩy phát triển của đơn vị.



Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng có 54 nghiên cứu viên. Hầu hết nghiên cứu viên tại Viện đều là những
nghiên cứu viên trẻ, được đào tạo bài bản tại các trường đại học ở trong nước và nước ngoài nhưng thiếu
kinh nghiệm thực tiễn nên trong thời gian vừa qua đã bộc lộ một số tồn tại, bất cập trong quá trình làm
công tác nghiên cứu tại Viện như: triển khai các nhiệm vụ khoa học công nghệ được giao không đúng tiến
độ, kế hoạch được phê duyệt; các đề tài, dự án được triển khai với chất lượng chưa cao (có nhiều đề tài, dự
án khi nghiệm thu chỉ được đánh giá ở mức “đạt”).



Vì vậy cần có những giải pháp để nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên tại Viện Nghiên
cứu và Phát triển Vùng, đặc biệt là các nghiên cứu viên trẻ.


KHUNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN


CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN

NỘI DUNG

MỞ ĐẦU

Chương 1

Chương 2

KẾT LUẬN

Chương 3


NỘI DUNG CỦA LUẬN VĂN

Chương 2

Chương 3

Cơ sở lý luận về nâng cao năng

Phân tích thực trạng hoạt động

Phương hướng và giải pháp

lực nghiên cứu của nghiên cứu

nâng cao năng lực nghiên cứu của

nâng cao năng lực nghiên cứu

viên tại các Viện nghiên cứu

nghiên cứu viên tại Viện Nghiên

của nghiên cứu viên tại Viện

cứu và Phát triển Vùng

Nghiên cứu và Phát triển Vùng

Chương 1


CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC NGHIÊN CỨU
CỦA NGHIÊN CỨU VIÊN

Một số khái niệm liên quan

•
•
•

Nghiên cứu viên
Năng lực nghiên cứu
Nâng cao năng lực nghiên cứu

Tiêu chí đánh giá năng lực nghiên cứu của

Nội dung hoạt động nâng cao năng lực

nghiên cứu viên

nghiên cứu của nghiên cứu viên

•
•
•
•

Trình độ đào tạo
Kỹ năng thực hiện nhiệm vụ
Kiến thức hiểu biết xã hội
Thái độ, phẩm chất

•
•
•
•

Tuyển dụng và sử dụng nghiên cứu viên
Đào tạo, bồi dưỡng nghiên cứu viên
Đánh giá, phân loại nghiên cứu viên
Tạo động lực làm việc cho nghiên cứu viên


Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên









Yếu tố thuộc các Viện nghiên cứu:
Tư duy và năng lực của Lãnh đạo Viện
Yêu cầu của công việc và vị trí công tác
Điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ cho công tác nghiên cứu và chuyển giao khoa học công nghệ
Nguồn kinh phí dành cho công tác tuyển dụng, đào tạo, lương, thưởng, chế độ đãi ngộ cho nghiên cứu viên
Môi trường làm việc, văn hóa công sở
Yếu tố thuộc về bản thân nghiên cứu viên

- Nhu cầu và khát vọng của nghiên cứu viên








Tư chất, năng khiếu bẩm sinh
Các yếu tố bên ngoài
Điều kiện địa lý, kinh tế và văn hóa xã hội
-Hệ thống các cơ sở giáo dục và đào tạo
Yếu tố cạnh tranh giữa các Viện Nghiên cứu


Thực trạng năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng

1.

STT

 I

KIẾN THỨC
1
2
3

Năng lực

Tiêu chí

Kiến thức pháp luật và các chủ trương, chính sách của nhà nước liên quan đến lĩnh vực Khoa học và công nghệ,
Nông nghiệp, Quy hoạch, Môi trường
Kiến thức về văn hóa, kinh tế – xã hội của các tỉnh, vùng miền

Kiến thức về các lĩnh vực chuyên môn: địa chính, môi trường, công nghệ sinh học, nông nghiệp, khoa học cây
trồng, hóa học…

Khoảng cách chênh lệch giữa thực tế và yêu cầu

yêu cầu
 

Năng lực nghiên cứu thực tế của NCV
 

 

5,0 ± 0,0

3,37 ± 0,61

-1,63

4,0 ± 0,0

3,5 ± 0,68

-0,50

5,0 ± 0,0

3,7 ± 0,60

-1,30

2,83 ± 0,59

-1,17

4

Kiến thức về sản xuất, kinh doanh các sản phẩm, kết quả nghiên cứu khoa học

4,0 ± 0,0

5

Kiến thức về tuyên truyền, truyền thông, quảng cáo…

4,0 ± 0,0

2,9 ± 0,61

-1,10

6

Kiến thức về tài chính

3,0 ± 0,0

3,23 ± 0,63

+0,23

7

Kiến thức về khoa học – công nghệ

5,0 ± 0,0

3,67 ± 0,61

-1,33

II

KỸ NĂNG

 

 

 

1

Kỹ năng xây dựng đề tài nghiên cứu

5,0 ± 0,0

3,53 ± 0,57

-1,47

2

Kỹ năng thiết kế nghiên cứu

4,0 ± 0,0

3,47 ± 0,57

-0,53

3

Kỹ năng thu thập dữ liệu

4,0 ± 0,0

3,73 ± 0,58

-0,27

4

Kỹ năng phân tích dữ liệu và sử dụng công cụ phân tích

4,0 ± 0,0

3,3 ± 0,65

-0,70

5

Kỹ năng phê phán

4,0 ± 0,0

3,1 ± 0,76

-0,90

6

Kỹ năng lập luận

4,0 ± 0,0

3,27 ± 0,64

-0,73

7

Kỹ năng viết báo cáo khoa học

4,0 ± 0,0

3,4 ± 0,56

-0,60

8

Kỹ năng thuyết trình

4,0 ± 0,0

3,63 ± 0,81

-0,37

9

Kỹ năng làm việc nhóm

4,0 ± 0,0

3,37 ± 0,56

-0,63

III

PHẨM CHẤT, ĐẠO ĐỨC

 

 

 

1

Nhiệt tình, say mê khoa học

5,0 ± 0,0

3,7 ± 0,7

-1,30

2

Nhạy bén với sự kiện xảy ra

4,0 ± 0,0

3,3 ± 0,75

-0,70

3

Khách quan, trung thực, nghiêm túc

5,0 ± 0,0

3,73 ± 0,69

-1,27

4

Kiên trì, cẩn thận khi làm việc

5,0 ± 0,0

3,53 ± 0,63

-1,47

5

Tinh thần hợp tác khoa học

5,0 ± 0,0

3,6 ± 0,67

-1,40

6

Hoài nghi khoa học, dũng cảm bảo vệ chân lý khoa học

4,0 ± 0,0

3,2 ± 0,71

-0,80

7

Có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc

5,0 ± 0,0

3,77 ± 0,73

-1,23


Thực trạng hoạt động nâng cao năng lực nghiên cứu của Nghiên cứu viên tại Viện nghiên cứu và
Phát triển Vùng

- Công tác tuyển dụng va sử dụng nghiên cứu viên

- Công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiên cứu viên

- Công tác đánh giá, phân loại nghiên cứu viên hàng năm

- Công tác tạo động lực làm việc cho nghiên cứu viên


Đánh giá hoạt động nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu và Phát triển
Vùng

* Ưu điểm:
- Có 72,22% nghiên cứu viên có trình độ đào tạo sau đại học.
- Chính sách lương, thưởng, đãi ngộ khá tốt đối với nghiên cứu viên.

- Đánh giá, phân loại nghiên cứu viên tương đối khách quan và công bằng.
- Bố trí, sử dụng nghiên cứu viên tư ơn g đ ố i phù hợp với chuyên môn nghiệp vụ và năng lực, sở trường công tác đã được đào tạo.
- Công tác quy hoạch, thăng tiến cho nghiên cứu viên được thực hiện đầy đủ, đúng quy trình, thủ tục.
- Các nghiên cứu viên luôn hoàn thành và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.


Hạn chế

- Công tác tuyển dụng vẫn mang tính truyền thống, qua quen biết giới thiệu.
- Có một số Nghiên cứu viên được bố trí sử dụng chưa đúng với trình độ, năng lực sở trường.
- Việc đánh giá, phân loại cán bộ, viên chức mang tính chung chung và cảm tính.
- Chưa phát huy hết vai trò của Công đoàn, Đoàn thanh niên trong việc nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên.
- Có một số nghiên cứu viên được đưa vào quy hoạch lãnh đạo cấp phòng do có quan hệ tốt, nhưng năng lực nghiên cứu và quản lý chưa thực
sự nổi trội.
- Có nhiều nghiên cứu viên còn hạn chế về ngoại ngữ, thiếu chứng chỉ bồi dưỡng chức danh nghệ nghiệp của nghiên cứu viên.
- Nghiên cứu viên còn trẻ thiếu kinh nghiệm công tác.


Nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên

•

Nguyên nhân chủ quan:

-

Nguyên nhân thuộc về bản thân các nghiên cứu viên
+ Về học vấn
+ Về kinh nghiệm
+ Về nhu cầu khát vọng

-

Nguyên nhân thuộc về phía Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng
+ Cơ chế làm việc của Viện
+ Chưa xây dựng định hướng nghiên cứu khoa học cụ thể của Viện trong thời gian tới.
+ Chưa xây dựng được bản mô tả công việc cụ thể cho từng nghiên cứu viên.
+ Điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện làm việc còn hạn chế.
+ Chưa có kinh phí hỗ trợ cho việc đào tạo, bồi dưỡng cho nghiên cứu viên


Nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên

•

Nguyên nhân chủ quan:

Nghiên cứu viên thường xuyên phải đi công tác tại những vùng sâu, vùng xa.

Chưa có cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực nghiên cứu cho nghiên cứu viên tại các địa phương.


Giải pháp nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu và Phát triển
Vùng

•

Hoàn thiện công tác tuyển dụng và sử dụng nghiên cứu viên

-Tiến hành rà soát nhân sự, căn cứ vào nhu cầu của các phòng để xây dựng kế hoạch tuyển dụng cho Viện. Khi tuyển dụng cần chú trọng các vị trí công việc:

chuyên môn, nghiệp vụ có trình độ cao để nâng dần chất lượng nguồn nhân lực, không nên tuyển dụng theo cảm tính, quan hệ tình cảm thân quen.
- Ưu tiên tuyển dụng những ứng viên có trình độ cao, có năng lực, có kinh nghiệm trong lĩnh vực nông nghiệp, môi trường, công nghệ sinh học.
-Tìm kiếm, thu hút, tuyển dụng nghiên cứu viên từ nguồn nhân lực bên ngoài, hoặc có thể tốt hơn nữa là tổ chức thi tuyển viên chức đối với các vị trí nghiên cứu
viên.
- Xây dựng quy trình tuyển dụng cán bộ cho Viện.


Giải pháp nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng

Hoàn thiện công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiên cứu viên
- Đào tạo bồi dưỡng nâng cao kiến thức về chuyên môn đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa của Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và
Đào tạo.
- Đào tạo bồi dưỡng về phương pháp nghiên cứu khoa học.
- Đào tạo bồi dưỡng về kỹ năng NCKH.
Bồi dưỡng kiến thức về chính trị xã hội:
- Đào tạo bồi dưỡng kiến thức về sản xuất, kinh doanh sản phẩm, kết quả nghiên cứu khoa học cho nghiên cứu viên.
- Bồi dưỡng về ngoại ngữ, tin học.
- Bồi dưỡng về các kiến thức quản lý khác: như kiến thức quản lý hành chính nhà nước, an ninh quốc phòng, chính trị.


Giải pháp nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng

•

Hoàn thiện công tác đánh giá, phân loại nghiên cứu viên

Cần đánh giá, phân loại nghiên cứu viên trên 2 cơ sở: Đánh giá năng lực, Đánh giá thành tích.

Dựa vào kết quả đánh giá năng lực và thành tích công tác để thực hiện khen thưởng, kỷ luật, đề bạt, bổ nhiệm.

Sử dụng kết quả đánh giá, phân loại nghiên cứu viên để bố trí và sử dụng nghiên cứu viên.


Giải pháp nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng

•

Tạo động lực làm việc cho nghiên cứu viên

-

Hoàn thiện chế độ đãi ngộ đối với nghiên cứu viên.

-

Hoàn thiện công tác quy hoạch lãnh đạo quản lý đối với nghiên cứu viên.

-

Tăng cường các biện pháp động viên, tạo tinh thần hào hứng, phấn khởi cho nghiên cứu viên để nghiên cứu viên phấn đấu hết mình cho sự phát triển của Viện.
+ Tạo môi trường làm việc thân thiện, đoàn kết giữa các nghiên cứu viên.
+ Hỗ trợ kinh phí cho tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao cho nghiên cứu viên do Công đoàn và Đoàn thanh niên tổ chức.
+ Tạo điều kiện hỗ trợ cho nghiên cứu viên đưa gia đình mình cùng tham gia các hoạt động của Viện.
+ Xây dựng văn hóa công sở.


Giải pháp nâng cao năng lực nghiên cứu của nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng