Tiết 56 - Sử dụng từ địa phương Phú Yên

Ở ngoài đầm Ô ngó vô cửa Mỹ
Thấy miệng em cười mủ mỉ mà thương
Ngọn trầu bò dưới đất là ngọn trầu lương
Hồi này mình mới biết nẫu không thương nữa rồi
Đêm năm canh không ngủ mà ngồi
Bỡi chưng thương bạn bồi hồi lá gan
(Ca dao Phú Yên)
1
Thế nào là từ địa phương Phú
Yên?
Là những từ được người dân Phú
Yên sử dụng hàng ngày.
2
Từ địa phương khác với từ toàn
dân ở những điểm nào?
Khác về âm, hoặc về nghĩa hoặc
cả hai
3
Tìm những từ địa phương Phú Yên
diễn tả màu sắc
đỏ chéc, xanh lè, vàng khè…
4
Tìm những từ địa phương Phú Yên
dùng để xưng hô
ba, má, dì, dượng, cậu, mợ…
Đọc bài ca dao sau, chỉ ra từ địa phương và từ tìm
toàn dân tương ứng với các từ địa phương đó?

Ở ngoài đầm Ô ngó vô cửa Mỹ

Thấy miệng em cười mủ mỉ mà thương
Ngọn trầu bò dưới đất là ngọn trầu lương
Hồi này mình mới biết nẫu không thương nữa rồi
Đêm năm canh không ngủ mà ngồi
Bỡi chưng thương bạn bồi hồi lá gan (Ca dao Phú Yên)
Đọc bài ca dao sau, chỉ ra từ địa phương và từ tìm
toàn dân tương ứng với các từ địa phương đó?
nhìn vào
mủm mỉm
người ta

Tiết 56. SỬ DỤNG TỪ ĐỊA PHƯƠNG PHÚ YÊN
I. Từ địa phương Phú Yên
trong văn học: 
1/41. Thay bằng từ toàn dân:
a. bển: bên ấy, ngầy: rầy la
b. đậu phộng: lạc, lăn
chiêng: ngã lăn
c. huỹ: mãi, liệt chiếu liệt
giường: ốm nặng, giả đò:
giả vờ, bớt: thuyên giảm.
d. bánh tráng: bánh đa
Nhận xét: Nếu thay từ toàn
dân, mất đi sắc thái địa
phương - yếu tố quan trọng
để bộc lộ tình cảm.
a. Khuyên anh ở lại chốn này
Để em về bển cha mẹ ngầy em chịu cho
b. Khoai lang Suối Mít,
Đậu phộng Hòn Vung,

Chàng đào thiếp mót đổ chung một gùi.
Bây giờ nhân ngãi sụt sùi
Lấy chân đá hất cái gùi lăn chiêng.
c. Ngọn Chóp Chài cao chi lắm bấy
Trông hũy trông hoài chẳng thấy người thương
Hay là lưu lạc bốn phương
Hay là liệt chiếu liệt giường nơi đâu
Giả đò dạo xóm mua dầu
Hỏi thăm người bạn nhức đầu bớt chưa.
d. Vái ông Tơ một chồng bánh tráng
Vái bà Nguyệt một tán đường Dinh
Đôi ta gá nghĩa chung tình
Dù ăn cơm muối ngủ ngoài đình cũng ưng
Tìm từ địa phương trong các bài ca dao.
Thay thế các từ địa phương bằng từ toàn
dân, nhận xét sự thay đổi giá trị của các bài
ca dao

Tiết 56. SỬ DỤNG TỪ ĐỊA PHƯƠNG PHÚ YÊN
I.Từ địa phương
Phú Yên trong
văn học: 
2/42.Các từ địa
phương:
a. (Xem tiết 31)
b. hung, trả
Tác dụng: nổi bật
tính chất phác,
thật thà, giàu
tình nghĩa của

người Phú Yên.
a. Nó bán quán, mình năng tới lui mua thuốc mua
thùng quẹt rồi sinh quen. Tính tôi ít oi, mua chỗ nào
quen một chỗ để tránh nói thách nói bớt. Có một
bữa ghé lại thấy con Lý nó nóng li bì rồi đổ nói xàm.
Má nó chạy lăng xăng kiếm thuốc kiếm thầy. Uống
mấy ve tiêu ban lộ vẫn như không. Đã lo cuống lên,
mếu khóc. Tôi thấy tội nghiệp, lể cho nó mấy huyệt
rồi sẵn hương đèn đó vái ông Táo cho nó. Sáng ra
ghé lại thấy nó mát. Má nó cảm cái ơn. (Võ Hồng)
b. Như thế là sai hung rồi đó. Thầy coi – ông chỉ tay
về một nhánh mai cao đặt đứng cạnh đó – cành mai
kia bà thiếu tá Sự trả tôi tám trăm mà tôi chưa để.
Mai năm nay hiếm lắm, chặt không ra. (Võ Hồng)
Đây là hai lời thoại của nhân vật. Việc sử dụng từ
địa phương trong hai lời thoại ấy có tác dụng gì?