SKKN - Đổi mới phương pháp giảng dạy tin học

Phơng pháp giảng dạy Th 10
1. Những vấn đề chung
Thực hiện đổi mới phơng pháp theo hớng tích cực hoá hoạt động học tập của học
sinh, giáo viên cần thực hiện:
a) Tăng cờng học tập thông qua hoạt động theo nhóm, tổ.
b) Tích cực khai thác vốn hiểu biết của HS để vận dụng, liên hệ để học sinh dễ dàng
tiếp kiến thức, kĩ năng của môn học.
c) GV cần khai thác, sử dụng một cách hợp lí thiết bị dạy học nh tranh ảnh, máy
tính, máy chiếu, làm mẫu tạo điều kiện để học sinh tăng cờng hoạt động, phát huy
tính tích cực, sáng tạo chiếm lĩnh tri thức, hình thành kĩ năng.
d) Lu ý tận dụng điều kiện về máy tính ở nhà của học sinh.
e) Có nhiều nội dung học sinh sẽ dễ dàng tiếp thu kiến thức, kĩ năng, tiết học sẽ sinh
động, hiệu quả nếu sử dụng đồ dùng trực quan nh tranh, ảnh, làm mẫu trực tiếp trên
máy tính và sử dụng máy tính nh công cụ để kiểm nghiệm kiến thức, kĩ năng của học
sinh.
f) Giáo viên nghiên cứu toàn bộ nội dung sách giáo khoa để thấy đợc mạch kiến
thức, kĩ năng cần truyền đạt ở từng mục, từng bài, có nhiều khái niệm, kĩ năng đợc đ-
a vào dần dần và đợc bổ sung, chính xác hoá về sau, không yêu cầu hiểu thấu đáo,
chính xác, logic ngay từ lần tiếp cận đầu tiên.
g) Việc tổ chức hoạt động học tập của học sinh ảnh hởng lớn đến chất lợng dạy học
vì vậy cần dành thời gian cho hoạt động tự nghiên cứu, đọc sách giáo khoa, thảo luận
nhóm.
h) Cần chú ý đến mặt bằng kiến thức, kĩ năng của học sinh để phân nhóm học tập,
giao thêm nhiệm vụ cho học sinh khá, giỏi.
i) Tạo điều kiện để học sinh, nhóm học sinh đợc trình bày hiểu biết của mình trớc
lớp để các em tự nhận xét, đánh giá lẫn nhau.
2. Những điểm cần lu ý khi thực hiện đổi PPDH
Mục tiêu môn học đã đổi mới đó là sự kết hợp hài hoà giữa kiến thức và kĩ năng.
Sách giáo khoa thể hiện sự linh hoạt, đáp ứng đợc sự khác nhau về điều kiện cơ sở
vật chất và trình độ của học sinh để đảm bảo thực hiện yêu cầu môn học cũng nh
nâng cao nếu có điều kiện. Sau đây là một số điểm cần lu ý:

a) Tin học 10 (đặc biệt là chơng 1 và chơng 4) đề cập tới nhiều khái niệm mới. Tuy
nhiên, HS cũng đã có một số hiểu biết nhất định về máy tính và phần nào về ngành
Tin học. GV cần kiểm tra các kiến thức có trớc của HS. GV có thể gợi ý HS trình
bày những hiểu biết của mình, sau đó GV uốn nắn lại, đạt độ chính xác của khái
niệm. GV có thể chọn một số câu hỏi ở cuối mỗi bài thành câu hỏi đặt tình huống
ngay đầu tiết học để HS mạnh dạn tự đa ra ý kiến của mình về khái niệm mới.
b) Lần đầu tiên tìm hiểu các khái niệm trong Tin học nên có một số khái niệm hoàn
toàn mới lạ với HS, GV cần lu ý trình bày nguyên nhân và sự cần thiết phải nảy sinh
các khái niệm này trớc khi diễn giảng về khái niệm. Có một số khái niệm nh hệ điều
hành, mã hoá dữ liệu, chơng trình dịch, giao thức việc tìm hiểu định nghĩa của
chúng là thứ yếu, nhng trình bày vai trò, vị trí của chúng lại là cần thiết khi dạy ở
mức Tin học phổ thông.
c) Phơng pháp dạy học trực quan cần đợc khai thác tốt. GV minh hoạ các khái niệm
bằng ví dụ (ví dụ: SGV trang 51 nêu giải thích chức năng hệ thống quản lí tệp của
HĐH bảo đảm độc lập giữa phơng pháp lu trữ và phơng pháp xử lí tệp), minh hoạ
thao tác sử dụng máy và phần mềm bằng tranh vẽ, biểu đồ, hình ảnh, bằng thực hành
thao tác mẫu trên máy tính, bằng quan sát các mẫu thật hoặc hình ảnh qua đèn chiếu,
chạy thử chơng trình v v. Với lứa tuổi HS lớp 10, việc thao tác mẫu của GV có ảnh
hởng quyết định và lâu dài tới thao tác của HS sau này. Cũng ở lứa tuổi này, phơng
pháp dạy học trực quan đã chứng tỏ khả năng làm cho HS dễ hiểu bài, tiếp thu
nhanh, ghi nhớ lâu. GV cần chuẩn bị trớc, chu đáo những phơng tiện dạy học.
d) Cần coi trọng xây dựng các kiến thức phổ thông về Tin học hiểu bản chất các khái
niệm các thao tác đồng thời với coi trọng việc hình thành một số kĩ năng sau: sử
dụng máy tính và phần mềm thông dụng, gõ văn bản tiếng Việt, nắm vững các thao
tác chính trong soạn thảo văn bản nói chung và trên Microsoft Word, biết tìm kiếm
thông tin trên mạng và làm quen với một số dịch vụ cơ bản và cần thiết trên mạng.
Với thời gian học chính khoá còn ít, để hình thành đợc các kĩ năng trên GV cần động
2
viên HS tăng cờng thời gian luyện tập kĩ năng ở nhà đồng thời tổ chức các buổi thực
hành ngoại khoá kết hợp với nội dung dạy nghề Tin học.

e) Do có sự khác nhau về mặt bằng chung kiến thức ở các vùng, miền, các trờng
nên tuỳ tình hình cụ thể của HS mà có thể giảng nhanh hay chậm cho từng mục cụ
thể.
f) Qua quá trình giảng dạy Tin học 10, GV thờng xuyên lu ý tới trách nhiệm xây
dựng nhận thức đúng đắn cho HS về sự cần thiết phải tôn trọng các qui định của pháp
luật khi sử dụng các tài nguyên thông tin chung, xây dựng tác phong làm việc khoa
học trên phòng máy, đồng thời giáo dục HS ý thức không ngừng học tập để có thể
thích ứng đợc với nhịp độ phát triển của xã hội hiện đại. Khuyến khích HS tự tìm
hiểu một số phần mềm và tiện ích thông dụng hoặc một số thao tác xử lí lỗi hoặc xử
lí nhanh (mẹo) trên máy tính. Cũng nên lu ý HS sử dụng Internet vào các mục đích
học tập, vui chơi giải trí lành mạnh đúng mức. Không nhấn mạnh nhng cũng không
né tránh nêu mặt trái của sử dụng Internet, làm cho HS có ý thức và cách nhìn tốt hơn
về Internet.
g) Cần chuẩn bị đầy đủ từ trớc các điều kiện cần thiết cho giờ thực hành (mà GV đã
chọn trong giáo án của mình): MTĐT, biểu đồ, các phần mềm và các chức năng sử
dụng của chúng cần đợc tính toán, cân nhắc thứ tự sử dụng sắp xếp khoa học và đủ
dùng cho bài thực hành.
h) Phân công nhóm đều theo trình độ để những em có điều kiện đã có kĩ năng từ trớc
giúp các em còn lúng túng. Việc học tập theo nhóm sẽ tạo cơ hội phát huy tính chủ
động và cách làm việc tập thể của HS. Giáo viên cần giao nhiệm vụ cụ thể cho cả lớp
hoặc từng nhóm, hớng dẫn các nhóm hoạt động, cần có cả yêu cầu tối thiểu và nâng
cao, cá. Kết quả học tập đánh giá và cho điểm theo nhóm cũng tạo điều kiện cho cả
nhóm cùng nỗ lực.
i) Phối hợp với giáo viên dạy nghề hoặc hớng nghiệp để có thể khai thác giờ thực
hành máy nhiều hơn.
j) GV cần giới thiệu kĩ nội dung, yêu cầu của buổi thực hành và thao tác mẫu trớc
khi cho HS thực hành, tránh tình trạng GV coi giờ thực hành chỉ là giờ để HS tự rèn
luyện kĩ năng. Các kĩ năng cần đợc chuẩn mực ngay từ khi bắt đầu học. Tránh tình
3
trạng không hớng dẫn đầy đủ, để HS tuỳ tiện làm theo ý của các em. Không uốn nắn

kĩ năng đúng chuẩn mực từ giai đoạn đầu sẽ dẫn tới tình trạng sau này rất khó sửa lại
những động tác sai. Không nên nhầm lẫn cho rằng việc rèn luyện kĩ năng theo đúng
khuôn mẫu là vi phạm nguyên tắc phát huy tính độc lập sáng tạo trong học tập của
các em.
Hớng dẫn soạn giáo án
Không nên đồng nhất SGK với bài giảng của GV. SGK chỉ là cơ sở về nội dung và
yêu cầu kiến thức để GV soạn giáo án. GV chủ động biên soạn, sắp xếp bài giảng
của mình sao cho hợp lí, miễn là truyền tải đủ nội dung đã viết trong SGK. Tuy nhiên
việc soạn giáo án cho môn Tin học lớp 10 cũng có một số yêu cầu chung cần thống
nhất.
1. Yêu cầu chung
Hiện nay có nhiều mẫu giáo án lên lớp, mỗi loại có u điểm riêng. Tuy nhiên, khi
tiến hành soạn giáo án giáo viên phải căn cứ vào:
Kế hoạch dạy học (phân phối chơng trình), sách giáo khoa và tài liệu tham khảo
cho bài học.
Điều kiện lớp học, phòng máy, trang thiết bị dạy học.
Đặc điểm nội dung bài học, thực trạng nhận thức, kiến thức, kĩ năng của học
sinh.
Một giáo án cần có các nội dung sau:
Mục tiêu và yêu cầu của tiết học về kiến thức, kĩ năng (nếu có), giáo dục t tởng
hành vi đạo đức (nếu có),
Nêu các phơng tiện dạy học (thiết bị, biểu đồ, phần mềm, vật liệu trắc nghiệm,
)
Trình bày nội dung theo dàn bài chi tiết,
Trình bày phơng pháp tiến hành và các hoạt động của GV, HS trên lớp, nêu dự
kiến phân bổ thời gian tơng ứng. Chú ý tổ chức hoạt động của HS, khuyến khích
HS nêu ý kiến cá nhân và thắc mắc đồng thời khuyến khích HS nhận xét bổ sung
câu trả lời của bạn.
4
Củng cố và đánh giá sự tiếp thu của HS sau giờ học bằng câu hỏi đối thoại hoặc

bằng kiểm tra trắc nghiệm trên giấy.
Các bớc soạn giáo án
1.1 Xác định mục tiêu bài học:
- Mục tiêu xác định cho ngời học : Sau khi học xong HS phải đạt đợc kiến thức, kỹ
năng , thái độ gì?
- Mục tiêu cần đợc viết bằng ngôn ngữ dễ hiểu, phù hợp.
- Mục tiêu phải cụ thể, phù hợp để học sinh có thể đạt đợc và GV, HS có thể đánh
giá và tự đánh giá đợc sau khi xong bài học.
Một số động từ có thể tham khảo khi viết các loại mục tiêu của bài học theo các
mức độ khác nhau (dựa theo thang đánh giá của Bloom):
a. Về kiến thức:
- Biết: Sắp xếp, liệt kê, đánh dấu, gọi tên, vẽ ra, mô tả, nêu tên/ nêu đặc điểm/nêu
ví dụ, xác định, chỉ ra, định nghĩa, giải thích, chứng minh, cho vài ví dụ,....
- Hiểu: Giải thích, minh hoạ , nhận biết, phán đoán
- áp dụng: xử lý tình huống, Phân biệt, chỉ rõ, giải quyết vấn đề
- Phân tích: Xác định, phân biệt, so sánh, phân loại
- Tổng hợp: Tóm tắt, kết luận
b. Về kỹ năng:
Quan sát, nhập, tìm kiếm, sửa đổi, sắp xếp, thực hiện thao tác , biết khởi động ,
trình bày, so sánh, đối chiếu, phân loại, tạo báo cáo, tạo bảng, tính toán, trả lời câu
hỏi, làm bài tập, áp dụng, xác định vị trí, diễn giải, phê phán, đánh giá...
c. Về thái độ
Có ý thức, tự giác, giúp đỡ, bảo vệ, tán thành, tham gia, phản đối, phán xét...
* Lu ý:
- Không nhất thiết bài nào cũng phải nêu đủ các loại mục tiêu, có bài có thể không
có mục tiêu thái độ.
- Mỗi mục tiêu chỉ nên chọn 1 động từ, hãn hữu mới dùng 2 (ví dụ liệt kê và so
sánh, giống và khác nhau )
5
- Không nên dùng các từ số lợng mơ hồ khi yêu cầu HS liệt kê đối tợng có số lợng

cụ thể.
- Mỗi tiết học chỉ nên có 1 đến 3 mục tiêu vì nếu nhiều quá mục tiêu sẽ mất ý
nghĩa.
1.2. Xác định và chuẩn bị Đồ dùng dạy học
- GV cần suy nghĩ xem để đạt đợc mục tiêu của bài học này cần phải sử dụng
những đồ dùng học tập, phơng tiện, thiết bị, các phiếu học tập... cần thiết nào không
thể thiếu trong tiết học. Đối với những trờng có điều kiện GV có thể sử dụng những
trang thiết bị hiện đại để tăng hiệu quả của tiết học (máy chiếu hắt (OverHead), ti vi,
vidio, máy tính, máy chiếu vật thể (Projector), xem phim, phiếu học tập, giấy A
0
, bút
dạ...)
- GV cần kiểm tra lại danh mục, thiết bị và đồ dụng dạy học của nhà trờng hoặc của
cá nhân đã tích luỹ đợc từ trớc để tận dụng hoặc phải chuẩn bị, thu thập chúng.
- Xác định những dụng cụ, đồ dùng dạy học nào HS phải chuẩn bị và GV phải
chuẩn bị cần liệt kê trong kế hoạch bài học.
1.3. Các hoạt động dạy- học
GV cần xác định các hoạt động nhằm thực hiện các mục tiêu của bài học:
- Trong từng hoạt động cần làm rõ hoạt động nào của GV và hoạt động nào của HS.
- Cần áp dụng các phơng pháp nào trong mỗi hoạt động (trình bày có hớng dẫn,
động não suy nghĩ bắt đầu từ một câu hỏi hoặc chủ đề, quan sát, làm thí nghiệm,
đóng vai, trò chơi, giải quyết vấn đề, xử lý tình huống, hoạt động nhóm, làm việc với
phiếu bài tập.). Cách lựa chọn phơng pháp phụ thuộc vào nhiều yếu tố nh GV, HS,
nhà trờng....
- Trong một tiết học số lợng hoạt động không nên quá nhiều.
- Xác định thời gian cho mỗi hoạt động phụ thuộc vào mức độ kiến thức hoặc kỹ
năng mục tiêu đề ra
- Trong từng hoạt động GV nên ghi rõ các bớc:
* Mục tiêu của hoạt động: cụ thể hơn mục tiêu chung
* Cách tiến hành: - GV áp dụng phơng pháp nào?

- HS làm gì ?
6
* Hoạt động của GV: Theo dõi, giúp đỡ, uốn nắn, kết luận... .
1.4. Tổng kết, đánh giá cuối bài:
a. Tổng kết bài : Có thể dới hình thức:
- Tóm tắt bài, nhấn mạnh các điểm chính
- Có thể dùng ngay phiếu đánh giá cuối bài thay cho tổng kết
- Giao nhiệm vụ hoặc bài tập cho HS về nhà.
- Giới thiệu tài liệu hoặc các hình thức tham khảo cần thiết khác
b. Cải tiến cách đánh giá:
- Cải tiến cách đánh giá là một nét đặc trng của quá trình dạy học tích cực. Đánh
giá kiểu này không chỉ thực hiện dới dạng một vài câu hỏi kiểm tra cuối bài mà bằng
nhiều hình thức khác nhau.
- Mục đính chính của đánh giá không phải để xem xét kết quả học tập của từng HS
cụ thể mà để biết:
+ HS học đợc gì và làm đợc gì sau khi học xong bài.
+ Bài học đã đạt các mục tiêu đề ra cha?
+ Thu thập sớm thông tin phản hồi để điều chỉnh quá trình dạy học cho
phù hợp và hiệu quả.
1.5 Khung một bài soạn
Tên Bài
i. Mục tiêu
1. Kiến thức
2. Kỹ năng
3. Thái độ ( có thể không có)
II. Đồ dùng dạy học
1. Chuẩn bị của Giáo viên
2. Chuẩn bị của Học sinh
III. Hoạt động dạy- học
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh

Mở bà i:
1.
- HS tự nghiên cứu SGK
7
* Hoạt động 1:
- Mục tiêu hoạt động :
- Cách tiến hành:
- Kết luận
2 .
* Hoạt động 2:
- Mục tiêu
- Cách tiến hành:
+ Chia lớp thành nhóm
+ Giao bài tập cho các nhóm
+ Gợi ý dẫn dắt học sinh
- Làm việc với phiếu học tập
- Tiến hành thí nghiệm, nhận xét
- Quan sát tranh vẽ, mẫu vật để rút ra
kết luận
- Làm việc theo nhóm
- Các nhóm báo cáo kết quả quan sát
thảo luận
- Nhận xét đánh giá lẫn nhau
- Tự đánh giá
v. đánh giá cuối bài
2. Một bài soạn minh hoạ
Giáo án 1: Sử dụng phơng tiện dạy học hiện đại (máy tính, máy chiếu Projector,
đèn chiếu OverHead và giấy trong, các bộ phận máy tính tháo rời ). Nội dung
bài học tơng đối dài song có nhiều khái niệm HS đã phần nào nhận thức trớc nên
có thể tổ chức học theo nhóm + câu hỏi gợi mở. Tận dụng các phơng tiện dạy học

để thực hiện phơng pháp trực quan và đánh giá theo nhóm học.
Mục TIÊU
- Học sinh nắm đợc khái niệm về hệ thống tin học.
- Cung cấp cho học sinh những hiểu biết cơ bản về kiến trúc của một máy tính.
PHƯƠNG PHáP, PHƯƠNG TIệN
- Sử dụng máy chiếu Projector, máy chiếu hắt (Overhead) làm phơng tiện dạy
học. Kết hợp giảng, viết bảng và trình diễn các hình vẽ trực quan trên màn hình máy
chiếu tơng ứng với các tình huống trong bài giảng.
- Sử dụng một máy tính tháo rời để minh hoạ
- Học sinh nghe giảng, đọc tài liệu, thảo luận, trả lời câu hỏi của giáo viên.
- Học sinh làm việc theo nhóm trên các phiếu học tập bằng giấy trong
NộI DUNG
8
GII THIU V MY TNH
GII THIU V MY TNH
B i 3