CHUYÊN ĐỀ: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 1918)

CHUYÊN ĐỀ: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 - 1918)
(1 tiết)
I. XÁC ĐỊNH CHUYÊN ĐỂ
1. Xác định vấn đề cần giải quyết trong dạy học chuyên đề sẽ xây dựng
Nhằm tìm hiểu nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp, diễn biến chính và kết
cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất trong chương trình, SKG 11 THPT gồm:
- Nguyên nhân của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Diến biến của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Kết cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
2. Xây dựng nội dung chuyên đề bài học:
Gồm 3 phần:
I. Nguyên nhân của chiến tranh.
II. Diến biến của chiến tranh.
III. Kết cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Dự kiến số tiết: 1 tiết
II. MỤC TIÊU CHUYÊN ĐỀ
1. Về kiến thức
- Hiểu được nguyên nhân sâu xa và trực tiếp dẫn đến bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ
nhất (1914 - 1918).
- Trình bày được diễn biến chính, kết cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 1918).
- Rút ra được tính chất của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Rút ra được bài học cho cuộc đấu tranh bảo vệ hòa bình thế giới hiện nay.
2. Về kĩ năng
- Rèn luyện phương pháp tư duy, khái quát để đi đến nhận định, đánh giá về những sự
kiện; kĩ năng sử dụng lược đồ trình bày diễn biến sự kiện, phân tích tranh ảnh, giải thích,
lập bảng niên biểu.
- Phân biệt các khái niệm : “Chiến tranh đế quốc”, “Chiến tranh cách mạng”, “Chiến
tranh chính nghĩa”, “Chiến tranh phi nghĩa”.
- Rèn luyện khả năng đánh giá, nhận định về tính chất một cuộc chiến tranh và tác
động của nó đối với nhân loại, nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp,…

3. Về thái độ
- Bồi dưỡng cho HS tinh thần đấu tranh chống áp bức, bảo vệ hòa bình thế giới, ủng
hộ cuộc đấu tranh của nhân dân các nước vì độc lập dân tộc.
- Khơi dậy tính sáng tạo, phát huy tính tích cực của HS trong lao động, học tập.
- Nhận thức đúng đắn về chiến tranh và hậu quả của nó đối với nhân loại. Từ đó nâng
cao ý thức chống chiến tranh, bảo vệ hoà bình.
4. Định hướng các năng lực hình thành
a. Năng lực chung:
* Năng lực tự học
- Đọc và phát hiện kiến thức cơ bản trong sách giáo khoa.
- Khai thác tranh ảnh, bản đồ, lược đồ để tự tìm kiếm nội dung
- Khả năng hệ thống hóa kiến thức, so sánh, khái quát, liên hệ.
* Năng lực sử dụng ngôn ngữ: HS có khả năng sử dụng ngôn ngữ để trình bày các vấn
đề lịch sử.
- Khả năng trình bày, lập luận, thể hiện chính kiến về một vấn đề cụ thể…
b. Năng lực chuyên biệt:
* Năng lực tái hiện sự kiện, hiện tượng.
* Năng lực thực hành bộ môn: Sử dụng tranh ảnh lịch sử, bản đồ, lược đồ để xác định
các khối quân sự trong chiến tranh thế giới thứ nhất.
* Năng lực xác định và giải quyết mối liên hệ, ảnh hưởng, tác động giữa các sự kiện,
hiện tượng lịch sử với nhau mâu thuẫn giữa các nước đế quốc là nguồn gốc của chiến
tranh thế giới thứ nhất.
III. NỘI DUNG CHÍNH CỦA CHỦ ĐỀ:
1. Nguyên nhân của chiến tranh:
- Sự phát triển không đồng đều giữa các nước tư bản về kinh tế và chính trị đã làm
thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc.
- Hình thành hai khối quân sự đối lập: Khối Liên minh (1882) gồm: Đức, Áo – Hung
và Khối Hiệp ước (1907): Anh, Pháp, Nga. Cả hai khối đều tích cực chạy đua vũ trang
nhằm chia lại thế giới.

- Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa đã dẫn đến các cuộc chiến
tranh đế quốc đầu tiên. Đây chính là nguyên nhân cơ bản dẫn đến chiến tranh bùng nổ.

2


- Ngày 28 - 6 - 1914, thái tử Áo – Hung bị ám sát → phe Đức, Áo – Hung chớp thời
cơ gây chiến tranh.
2. Diễn biến chiến tranh:
- Giai đoạn thứ nhất 1914-1916.
+ Sau sự kiện Thái tử Áo - Hung bị một người Xécbi ám sát (ngày 28 - 6 - 1914), từ
ngày 1 đến ngày 3  8, Đức tuyên chiến với Nga và Pháp. Ngày 4 – 8, Anh tuyên chiến
với Đức. Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ.
+ Ở giai đoạn này, Đức tập trung lực lượng về phía tây nhằm nhanh chóng thôn tính
nước Pháp. Do quân Nga tấn công quân Đức ở phía đông, nên nước Pháp được cứu nguy.
Từ năm 1916, chiến tranh chuyển sang thế cầm cự đối với cả hai phe.
+ Chiến tranh bùng nổ, cả hai phe đều lôi kéo thêm nhiều nước tham gia và sử dụng
nhiều loại vũ khí hiện đại đã giết hại và làm bị thương hàng triệu người.
- Giai đoạn thứ hai (1917 – 1918)
+ Tháng 2 – 1917, Cách mạng tháng Hai ở Nga diễn ra, phong trào cách mạng ở các
nước dâng cao buộc Mĩ phải tham chiến và đứng về phe Hiệp ước (4 – 1917), vì thế phe
Liên minh liên tiếp bị thất bại.
+ Từ cuối năm 1917, phe Hiệp ước liên tiếp mở các cuộc tấn công làm cho đồng minh
của Đức lần lượt đầu hàng.
+ Ngày 11 – 11 – 1918, Đức đầu hàng vô điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ nhất kết
thúc với sự thất bại của phe Liên minh.
3. Kết cục của chiến tranh:
- Chiến tranh thế giới thứ nhất gây nên nhiều tai họa cho nhân loại :
+ 10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị thương
+ Nhiều thành phố, làng mạc, đường sá bị phá hủy... chi phí cho chiến tranh lên tới 85

tỉ đô la.
- Chiến tranh chỉ đem lại lợi ích cho các nước đế quốc thắng trận, nhất là Mĩ. Bản đồ
chính trị thế giới đã bị chia lại : Đức mất hết thuộc địa ; Anh, Pháp và Mĩ,... được mở
rộng thêm thuộc địa của mình.
- Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi làm thay đổi cục diện chính trị thế giới.
IV. BẢNG MÔ TẢ KIẾN THỨC
Nội dung

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận

dụng

cao
3


Nguyên
nhân

- Nắm được

- Hiểu được

của tình hình nổi nguyên

chiến tranh.

bật của CNTB sâu

nhân

xa

của

cuối thế kỉ XIX Chiến tranh thế
đầu

XX,

phân

sự giới thứ nhất
chia (1914 - 1918).

thuộc

địa

- Giải thích

không đều giữa được khái niệm
các nước

đế “đế quốc già”

quốc.

và

“đế

quốc

- Trình bày trẻ”.
được

nguyên

- Giải thích

nhân trực tiếp được

trong

của CTTG thứ cuộc

chiến

nhất.

tranh giành giật
thuộc địa Đức
là

kẻ

hung

hăng nhất.
- Hiểu vì sao
Thái Tử Áo –
Hung bị người
Xéc - bi ám sát
là

duyên

cớ

bùng nổ chiến
tranh.
Diễn
của
tranh.

biến

- Nắm được - Hiểu được vì

- Thấy được

chiến diễn biến chính sao cuộc chiến sự thay đổi của
của cuộc Chiến tranh 1914 – cục diện chiến

tranh thế giới 1918 là Chiến tranh.
thứ nhất.

tranh thế giới.
-

Lý

giải
4


được vì sao Mĩ
tham

chiến

muộn.
- Giải thích
được: vì sao Mĩ
nhanh

chóng

trở thành nước
đứng đầu phe
Hiệp uớc.
Kết cục của
chiến
thế

nhất

- Trình bày

Giải

thích

- Phân tích

- Đánh giá

tranh được hậu quả được các thuật được tác động được tác động
giới

thứ của

Chiến ngữ:

“Chiến của cách mạng cuộc

tranh thế giới tranh

phi tháng

chiến

Mười tranh đến tình

thứ nhất (1914- nghĩa”, “Chiến Nga với tình hình Việt Nam

1918).

tranh

chính hình thế giới.

nghĩa”,
“

- Phân tích thế

giới

thứ

Chiến đuợc tính chất nhất.

tranh đế quốc “ của Chiến tranh
và

sau Chiến tranh

“

tranh

Chiến thế
cách nhất.

mạng”.

giới

-

Rút

ra

thứ đuợc bài học
trong việc bảo
vệ hòa bình.

V. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY VÀ HỌC
* Chuẩn bị của giáo viên:
- Lược đồ Chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Bảng thống kê kết quả của chiến tranh.
- SGK, giáo án và các loại sách tham khảo có liên quan.
- Máy tính, máy chiếu.
- Phim tư liệu, tranh ảnh liên quan đến bài học.
* Chuẩn bị của học sinh:
- Đọc bài trước khi đến lớp.
5


- Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh về Chiến tranh thế giới thứ nhất.
VI. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
A. HOẠT ĐỘNG TẠO TÌNH HUỐNG HỌC TẬP
Dự kiến thời gian: 4 phút
1. Mục tiêu.

GV cho HS xem video giới thiệu về Chiến tranh thế giới thứ nhất, các em có thể nhớ
lại sự kiện bắt đầu, kết thúc cũng như sự khốc liệt của cuộc chiến tranh. Tuy nhiên, các
em chưa có thể biết đầy đủ và chi tiết tại sao cuộc chiến tranh bùng nổ, những diễn biến
chính, hậu quả và tác động của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất đối với tình hình thế
giới. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa
biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.
2. Phương thức.
GV cho HS xem 1 số hình ảnh và đoạn video giới thiệu về cuộc Chiến tranh thế giới
thứ nhất và giao nhiệm vụ trả lời 1 số câu hỏi:
- Những hình ảnh và đoạn phim các em vừa xem nói đến sự kiện nào ?
- Em có biết vì sao sự kiện đó nổ ra không ? Các bên tham chiến chính trong sự kiện
đó là những nước nào ?

6


Link: />3. Gợi ý sản phẩm: Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, GV
lựa chọn 01 sản phẩm nào đó của HS để làm tình huống kết nối vào bài mới.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC.
I. Nguyên nhân của chiến tranh
Dự kiến thời gian: 8 phút
1. Nguyên nhân sâu xa
a. Mục tiêu:
Nắm được nguyên nhân sâu xa dẫn đến chiến tranh thế giới thứ nhất.
b. Phương thức:
- Hoạt động theo cặp đôi: 2 HS là 1 cặp
GV yêu cầu HS đọc đoạn thông tin ở SGK (trang 31,32), kết hợp với quan sát
“Lược đồ thể hiện sự phát triển của chủ nghĩa tư bản từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ
XX” và “lược đồ hai khối quân sự trong Chiến tranh thế giới thứ nhất” và hoàn thành
phiếu học tập:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
1. Tình hình nổi bật của CNTB cuối thế kỉ XIX đầu XX? Giải thích khái niệm “đế
quốc già” và “đế quốc trẻ”.
…………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
7


2. Mâu thuẫn lớn nhất giữa các nước đế quốc là gì? Các nước đế quốc làm cách nào
để giải quyết mâu thuẫn đó?
…………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
+ Tại sao Đức là nước hung hăng nhất? Những hành động của Đức tác động như thế
nào đến quan hệ quốc tế?
…………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
- HS suy nghĩ, trao đổi thực hiện theo yêu cầu.
- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp
HS khi các em gặp khó khăn.

Hình 1:Sơ đồ sự phát triển của các nước tư bản đầu TK XX

8

Hình 2: Bản đồ các nước đế quốc và thuộc địa ở thế kỷ 19

Hình 3: Hai khối: Liên Minh - Hiệp ước
c. Gợi ý sản phẩm
- Sự phát triển không đồng đều giữa các nước tư bản về kinh tế và chính trị đã làm
thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc.
- Hình thành hai khối quân sự đối lập: Khối Liên minh (1882) gồm: Đức, Áo – Hung
và Khối Hiệp ước (1907): Anh, Pháp, Nga. Cả hai khối đều tích cực chạy đua vũ trang
nhằm chia lại thế giới.
- Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa đã dẫn đến các cuộc chiến
tranh đế quốc đầu tiên. Đây chính là nguyên nhân cơ bản dẫn đến chiến tranh bùng nổ.
2. Nguyên nhân trực tiếp
9


a. Mục tiêu
Nắm được nguyên nhân trực tiếp, duyên cớ dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất.
b. Phương thức
- Hoạt động cá nhân
GV yêu cầu HS đọc đoạn thông tin ở SGK (trang 32,33), kết hợp với quan sát tranh
ảnh và trả lời các câu hỏi:
+ Duyên cớ trực tiếp dẫn đến chiến tranh? Vì sao việc Thái tử Áo Hung bị ám sát lại là
cơ hội để Đức phát động chiến tranh?
- HS suy nghĩ, trao đổi thực hiện theo yêu cầu.
- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp
HS khi các em gặp khó khăn.

Hình 4: Hiện trường vụ ám sát thái tử Áo-Hung ở Sarajevo

Hình 5: Thái tử Áo – Hung
10


c. Gợi ý sản phẩm
- Ngày 28 - 6 - 1914, thái tử Áo – Hung bị ám sát → phe Đức, Áo – Hung chớp thời
cơ gây chiến tranh.
II. Diễn biến của chiến tranh
Dự kiến thời gian: 15 phút
1. Giai đoạn thứ nhất (1914 - 1916).
a. Mục tiêu
- Nắm được những sự kiện dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ.
- Lập niên biểu diễn biến chính trong giai đoạn 1914 – 1916 và rút ra được nhận xét
chung trong giai đoạn này.
b. Phương thức
HS hoạt động theo cặp đôi.
GV phát phiếu học tập yêu cầu học sinh quan sát hình ảnh “Lược đồ chiến trường
châu Âu (1914-1918)” kết hợp đọc SGK để hoàn thành bảng niên biểu sau:

Hình 6: Lược đồ chiến trường châu Âu 1914 – 1918

11


Hình 7: Quân Đức tiến vào Pa-ri
Phiếu học tập – Bảng biểu 1:
Thời gian
28/7/1914
1-3/8/1914
4/8/1914

1914
1915
1916

Sự kiện

Kết quả

- HS suy nghĩ, trao đổi thực hiện theo yêu cầu.
- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp
HS khi các em gặp khó khăn.
- Sau khi HS hoàn thành bảng niên biểu GV tiếp tục yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
Em có nhận xét gì về tình hình chiến sự ở cuối giai đoạn một của chiến tranh?
GV có thể đưa ra một vài gợi ý.
c. Gợi ý sản phẩm
Thời gian
28/7/1914

Sự kiện
Áo - Hung tuyên chiến với Xéc -

Kết quả

bi
1-3/8/1914
4/8/1914
1914

Đức tuyên chiến với Nga, Pháp
Anh tuyên chiến với Đức

- Phía Tây: 3/8 Đức tràn vào Bỉ,
sang Pháp.
- Phía Đông: Nga tấn công Đông

CTTG bùng nổ
- Đức chiếm được Bỉ, uy
hiếp Pa - ri.
- Cứu nguy cho Pa - ri

Phổ
12


1915
1916

Đức, Áo - Hung dồn toàn lực

Hai bên cầm cự trên một mặt

tấn công Nga
trận dài 1200km.
Đức tấn công pháo đài Véc Đức không hạ được Véc
đoong

đoong, hai bên thiệt hại nặng
nề.

Nhận xét: Giai đoạn đầu Đức, Áo - Hung giữ thế chủ động tấn công. Từ cuối 1916 trở
đi Đức, Áo - Hung chuyển sang thế phòng ngự ở hai mặt trận Đông Âu, Tây Âu.

2. Giai đoạn thứ hai 1917 – 1918.
a. Mục tiêu
- Lập niên biểu diễn biến chính trong giai đoạn 1917 – 1918.
- Giải thích được vì sao năm 1917 Mĩ lại tham gia chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Vì sao Nga rút khỏi Chiến tranh thế giới thứ nhất.
b. Phương thức
HS hoạt động theo cặp đôi.
GV phát phiếu học tập yêu cầu học sinh quan sát hình ảnh, kết hợp đọc SGK để hoàn
thành bảng niên biểu sau:

Hình 8: Mĩ tham gia chiến tranh thế giới 1917

13


Hình 9: Cách mạng tháng Mười Nga – 1917

Hình 10: Nga rút khỏi chiến tranh thê giới thứ nhất – 1918

Hình 11: Cách mạng bùng nổ ở Đức - 1918
14


Hình 12: Đức kí hiệp định đầu hàng kết thúc chiến tranh thế giới thứ nhất
Phiếu học tập – Bảng niên biểu 2
Thời gian

Sự kiện – Chiến sự

Kết quả

2/1917
2/4/1917
11/1917
3/3/1918
Đầu 1918
7/1918
11/11/1918
- Học sinh suy nghĩ, trao đổi thực hiện theo yêu cầu.
- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp
HS khi các em gặp khó khăn.
- Sau khi HS hoàn thành bảng niên biểu GV tiếp tục yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
+ Vì sao tới 1917 Mĩ mới tham gia chiến tranh thế giới?
+ Vì sao Nga rút khỏi chiến tranh thế giới thứ nhất?
c. Gợi ý sản phẩm
Thời gian
2/1917

Sự kiện - Chiến sự
CMDCTS ở Nga thành công

Kết quả
CPTS lâm thời tiếp tục chiến

2/4/1917

tranh
- Mỹ tuyên chiến với Đức, tham
- Có lợi cho phe Hiệp ước.
gia phe Hiệp ước.

15


- 1917: chiến sự diễn ra cả ở
11/1917
3/3/1918
Đầu 1918
7/1918

- Hai bên ở thế cầm cự.

Đông và Tây Âu.
CMT10 Nga thành công.
Hòa ước Brét - li - tốp.
Đức tiếp tục tấn công vào Pháp.
Mỹ đổ bộ vào châu Âu, chớp
thời cơ Anh Pháp phản công.

11/11/1918

Đức đầu hàng.

Chính quyền Xô viết ra đời
Nga rút khỏi chiến tranh.
Pa ri bị uy hiếp lần nữa.
Đồng minh của Đức đầu
hàng: Bungari 29/9, Thổ Nhĩ Kỳ
30/10, Áo - Hung 2/11.
Chiến tranh kết thúc.

*GV gợi ý HS trả lời:
Năm 1917 Mĩ tham gia chiến tranh vì:
- Lúc đầu Mĩ giữ thái độ trung lập, đứng giữa buôn bán vũ khí thu lợi
- Năm 1917, PTCM trên các nước dâng cao, đặc biệt CMT10 Nga thắng lợi.
=> Mĩ nhận thấy cần tham gia chiến tranh – phe Hiệp ước.
Nga rút khỏi chiến tranh đế quốc vì:
- CM tháng Mười dưới sự lãnh đạo của Đảng Bôn-sê-vích và Lê-nin giành thắng lợi.
- Nước Nga thông qua Sắc lệnh hòa bình kêu gọi các nước đế quốc chấm dứt chiến
tranh nhưng không được hưởng ứng. Để bảo vệ chính quyền non trẻ Nga rút khỏi chiến
tranh.
III. Kết cục của chiến tranh thế giới thứ nhất
Dự kiến thời gian: 5 phút
1. Kết cục của chiến tranh
a. Mục tiêu
- Nhận xét hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
b. Phương thức:
Hoạt động cá nhân
GV yêu cầu HS đọc SGK, kết hợp với quan sát ảnh “hậu quả của chiến tranh thế
giới thứ nhất” và xem bảng số liệu về thiệt hại của Chiến tranh thế giới thứ nhất, trả lời
câu hỏi sau:
- Hậu quả Chiến tranh thế giới thứ nhất?
- Những nước nào được hưởng lợi khi chiến tranh kết thúc?
- Kết cục nào nằm ngoài dự kiến của các nước đế quốc khi tiến hành chiến tranh. Vì
sao?
16


- HS làm việc và tìm câu trả lời.
- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp
HS khi các em gặp khó khăn.

Hình 13: Xác chết trong chiến tranh thế giới thứ nhất

Hình 14: Hình ảnh hoang tàn sau chiến tranh
Bảng số liệu về thiệt hại của Chiến tranh thế giới thứ nhất
Nước

Thiệt hại về người

Thiệt hại về vật chất
17


(Triệu người)
2,3
1,4
0,7
0,08
2,0
1,4

Nga
Pháp
Anh
Mĩ
Đức
Áo - Hung

(Triệu USD)
7,658

11,208
24,145
17,337
19,884
5,438

Hình 15: Bản đồ châu Âu sau chiến tranh thế giới thứ nhất
c. Gợi ý sản phẩm
- Chiến tranh thế giới thứ nhất gây nên nhiều tai họa cho nhân loại :
+ 10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị thương
+ Nhiều thành phố, làng mạc, đường sá bị phá hủy... chi phí cho chiến tranh lên tới 85
tỉ đô la.
- Chiến tranh chỉ đem lại lợi ích cho các nước đế quốc thắng trận, nhất là Mĩ. Bản đồ
chính trị thế giới đã bị chia lại : Đức mất hết thuộc địa ; Anh, Pháp và Mĩ,... được mở
rộng thêm thuộc địa của mình.
- Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi làm thay đổi cục diện chính trị thế giới.
* Gợi ý trả lời:
- Mĩ và Nhật Bản được hưởng lợi sau chiến tranh và giàu nên nhanh chóng.
- Sự thắng lợi cách mạng tháng Mười Nga nằm ngoài dự kiến của các nước đế quốc đánh dấu bước chuyển lớn trong cục diện chính trị thế giới:
18


+ CNTB không còn là hệ thống duy nhất.
+ Nhà nước XHCN đầu tiên ra đời trên thế giới.
2. Tính chất của chiến tranh thế giới thứ nhất
a. Mục tiêu
- Rút ra được tính chất của chiến tranh thế giới thứ nhất.
- HS giải thích được “chiến tranh phi nghĩa” và “ chiến tranh chính nghĩa”.
b. Phương thức
Hoạt động cá nhân

Từ nguyên nhân, diễn biến, hậu quả GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau:
- Em hãy rút ra tính chất của các cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất?
HS dựa vào những nội dung đã học để trả lời.
c. Gợi ý sản phẩm
- Là cuộc chiến tranh đế quốc xâm lược phi nghĩa.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Dự kiến thời gian: 5 phút
1. Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được
lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về: nguyên nhân dẫn đến chiến tranh, diễn biến
qua hai giai đoạn, kết cục và tính chất của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
2. Phương thức:
- GV giao nhiệm vụ cho HS: chủ yếu cho làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc
HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo:
Câu 1. Nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất?.
Câu 2. Nêu kết cục và tính chất của Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918)
3. Dự kiến sản phẩm
Câu 1:Nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918)
- Nguyên nhân sâu xa:
+ Do quy luật phát triển không đồng đều…
+ Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa.
- Nguyên nhân trực tiếp:
Thái tử Áo Hung bị ám sát….
Câu 2:
a. Kết cục của chiến tranh:
19


- Chiến tranh thế giới thứ nhất gây nên nhiều tai họa cho nhân loại :
+ 10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị thương
+ Nhiều thành phố, làng mạc, đường sá bị phá hủy... chi phí cho chiến tranh lên tới 85

tỉ đô la.
- Chiến tranh chỉ đem lại lợi ích cho các nước đế quốc thắng trận, nhất là Mĩ. Bản đồ
chính trị thế giới đã bị chia lại : Đức mất hết thuộc địa ; Anh, Pháp và Mĩ,... được mở
rộng thêm thuộc địa của mình.
- Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi làm thay đổi cục diện chính trị thế giới.
b. Tính chất:
Chiến tranh đế quốc xâm lược phi nghĩa đối với cả 2 phe Liên minh và Hiệp ước.
D. VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG
Dự kiến thời gian: 7 phút
1. Mục tiêu:
- Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề
mới trong học tập và thực tiễn về:
+ Hòa bình cho thế giới.
+ Học sinh xác định được trách nhiệm của bản thân trong việc gìn giữ hòa bình, an
ninh thế giới.
+ Tác động của Chiến tranh thế giới thứ nhất đến tình hình cách mạng Việt Nam.
2. Phương thức:
- GV giao nhiệm vụ cho HS (bài tập ở nhà):
1. Vì sao hòa bình trở thành yêu cầu cấp thiết của nhân loại tiến bộ? Trách nhiệm của
thế hệ trẻ trong việc gìn giữ hòa bình thế giới.
2. Tác động của Chiến tranh thế giới thứ nhất với tình hình Việt Nam.
- GV đánh giá sản phẩm của HS: nhận xét, tuyên dương, khen gợi…
3. Gợi ý sản phẩm:
1. Vì sao hòa bình trở thành yêu cầu cấp thiết của nhân loại tiến bộ? Trách nhiệm của
thế hệ trẻ trong việc gìn giữ hòa bình thế giới.
- Nêu được khái niệm "bảo vệ hòa bình": Bảo vệ hòa bình là giữ gìn cuộc sống bình
yên, dùng thương lượng và đàm phán để giải quyết mọi mâu thuẫn, xung đột giữa các
dân tộc, tôn giáo, quốc gia, không để xảy ra chiến tranh hay xung đột vũ trang.
- Nêu được lí do cần bảo vệ hòa bình vì:
20

+ Hòa bình đem lại cuộc sống bình yên, ấm no tự do, hạnh phúc, là khát vọng của toàn
nhân loại.
+ Chiến tranh chỉ mang lại đau thương, mất mát, đói khát, bệnh tật, gia đình li tán, là
thảm họa của loài người.
+ Trên thế giới ngày nay vẫn còn xảy ra chiến tranh, xung đột vũ trang, các thế lực
phản động, hiếu chiến vẫn đang âm mưu phá hoại hòa bình, ngòi nổ chiến tranh vẫn đang
âm ỉ nhiều nơi trên hành tinh chúng ta.
- Nêu được trách nhiệm:
+ Bảo vệ hòa bình, ngăn chặn chiến tranh là trách nhiệm của toàn nhân loại. Học sinh
cố gắng phấn đấu học tập góp phần nhỏ vào việc giữ gìn hòa bình cho dân tộc và cả nhân
loại...
+ Ý thức bảo vệ hòa bình, lòng yêu hòa bình cần được thực hiện ở mọi lúc mọi nơi,
trong các mối quan hệ giao tiếp hằng ngày giữa con người với con người.
+ Học sinh phải biết cư xử với bạn bè và mọi người xung quanh một cách thân thiện
và bình đẳng tránh xung đột mâu thuẫn.
+ Tham gia đầy đủ, tích cực các hoạt động vì hòa bình.
2. Tác động của Chiến tranh thế giới thứ nhất với tình hình Việt Nam
- CTTGI bùng nổ, Pháp tham chiến, thất bại nặng nề. Mọi gánh nặng Pháp trút sang
các nước thuộc địa, 10 vạn thanh niên Việt Nam được đưa sang làm lính thợ, bia đỡ đạn ở
châu Âu.
- Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Pháp tiến hành cuộc khác thác thuộc địa lần 2, làm
cho kinh tế, xã hội nước ta biến đổi sâu sắc.
- Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi, Quốc tế cộng sản ra đời; cùng với đó là sự
trưởng thành của giai cấp công nhân đã tạo điều kiện cho sự phát triển phong trào dân tộc
dân chủ ở nước ta.
E. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM.
*Câu 1. Tình hình nổi bật của chủ nghĩa tư bản cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX là
A. Phát triển không đều về kinh tế.

B. Phát triển không đều về chính trị.
C. Phát triển đồng đều về kinh tế và chính trị.
D. Anh là nước giàu nhất trong các nước tư bản

21


**Câu 2. Vấn đề nào dẫn đến âu thuẫn chủ yếu giữa các đế quốc cuối thế kỉ XIX đầu
thế kỉ XX?
A. Tiềm lực quân sự.

B. Thuộc địa.

C. Tiềm lực về kinh tế .

D. Chính trị

*Câu 3. Năm 1882, phe Liên minh hình thành bao gồm:
A. Đức- Áo – Hung

B. Đức –Áo- Hung – Nga.

C. Đức – Nga- Hung

D. Đức- Áo –Hung- Italia.

*Câu 4. Phe hiệp ước bao gồm:
A. Anh - Áo - Hung

B. Anh - Nga - Italia.

C. Anh - Nga - Hung

D. Anh - Nga - Pháp.

****Câu 5. Hệ quả ngoài dự kiến của Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) đối
với các nuớc đế quốc là
A.10 triệu người chết, 20 triệu người bị thương.
B. chi phí chiến tranh là 85 tỉ USD
C. sự thành công của Cách mạng tháng Mười Nga.
D. Mĩ giàu lên nhanh chóng.
**Câu 6. Vì sao trong cuộc chiến tranh giành giật thuộc địa Đức là kẻ hung hăng
nhất?
A. Có tiềm lực về quân sự, kinh tế và ít thuộc địa .
B. Âm mưu muốn làm bá chủ thế giới.
C. Giành giật thuộc địa của Anh và Pháp.
D. Truyền thống quân phiệt
**Câu 7. Cuộc chiến tranh nổ ra năm 1914 giữa hai phe Liên minh và Hiệp ước
nhanh chóng trở thành cuộc chiến tranh thế giới vì
A. lan rộng nhiều nuớc châu Âu.
B. chiến tranh đã lôi cuốn 38 nước và nhiều thuộc địa tham gia.
C. chiến tranh đã sử dụng nhiều loại vũ khí hiện đại.
D. chiến tranh có sự tham gia của nhiều nước đế quốc.
**Câu 8. Nguyên nhân sâu xa dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ là do
A. quy luật phát triển không đều của các nước tư bản.
B. sự hình thành hai khối quân sự đối lập nhau.
C. mâu thuẩn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa.
22

D. hai khối quân sự tăng cường chạy đua vũ trang.
**Câu 9. Tình hình chiến sự trong giai đoạn 1914 - 1916 của cuộc Chiến tranh thế
giới thứ nhất là
A. ưu thế thuộc về phe Liên minh.
B. tình thế cách mạng xuất hiện ở nhiều nước.
C. để lại hậu quả nặng nề cho nhân dân lao động các nước.
D. ưu thế thuộc phe Hiệp ước
****Câu 10. Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc có tác động thế nào đếntình hình
thế giới ?
A. Các nước đế quốc đối đầu về quân sự.
B. Các nước đế quốc tranh giành thuộc địa.
C. Các nước đế quốc có sự thoả thuận với nhau về quyền lợi.
D. Hình thành trật tự thế giới theo hệ thống Véc xai – Oa sinh tơn.
**Câu 11.Tính chất của chiến tranh thế giới thứ nhất là
A. phi nghĩa.

B. xâm lược .

C. chính nghĩa.

D. đế quốc thực dân.

***Câu 12. Yếu tố bất ngờ trong Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) là
A. sự thất bại của phe Liên minh
B. cách mạng tháng Muời Nga thành công.
C. Mỹ tham chiến và đứng về phe Hiệp ước năm 1917.
D. Nga rút khỏi chiến tranh tháng 3/1918.
*Câu 13. Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) là
A. thái tử Áo – Hung bị nguời Xéc – Bi ám sát.
B. mâu thuẩn giữa các nuớc đế quốc về vấn đề thuộc địa.

C. sự hiếu chiến, hung hãn của đế quốc Đức.
D. sự mâu thuẩn giữa Anh và Đức.

23