Tiêu chuẩn công bố các công trình nghiên cứu khoa học của trường đại học luật hà nội trong bối cảnh xây dựng trường thành trường trọng điểm đào tạo cán bộ về pháp luật

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP CƠ SỞ

TIÊU CHUẨN CÔNG BỐ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
KHOA HỌC CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
TRONG BỐI CẢNH XÂY DỰNG TRƯỜNG THÀNH TRƯỜNG
TRỌNG ĐIỂM ĐÀO TẠO CÁN BỘ VỀ PHÁP LUẬT

MÃ SỐ: LH-2016-49/ĐHL-HN

Chủ nhiệm đề tài: TS. Trần Thái Dương
Thư kí đề tài: ThS. Hoàng Quỳnh Hoa

HÀ NỘI - 2017


DANH SÁCH CỘNG TÁC VIÊN THAM GIA THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

HỌ VÀ TÊN

CHỨC VỤ, ĐƠN VỊ CÔNG TÁC

CHUYÊN
ĐỀ

1.

TS. Trần Thái Dương

Giảng viên chính, Phó trưởng Phòng

Quản lý khoa học và trị sự Tạp chí
Trường Đại học Luật Hà Nội, Thư
kí toà soạn Tạp chí Luật học

1, 5

2.

ThS. Hoàng Quỳnh Hoa

Biên tập viên, Phòng Quản lý khoa
học và trị sự Tạp chí, Trường Đại
học Luật Hà Nội

2

3.

Nguyễn Thị Hải Đường

Chuyên viên, Phòng Quản lý khoa
học và trị sự Tạp chí, Trường Đại
học Luật Hà Nội

2

4.

ThS. Nguyễn Hoàng Lan

Biên tập viên, Phó trưởng Phòng
Quản lý khoa học và trị sự Tạp chí,
Trường Đại học Luật Hà Nội

3

5.

ThS. Nguyễn Thị Thu

Biên tập viên, Phòng Quản lý khoa
học và trị sự Tạp chí, Trường Đại
học Luật Hà Nội

3

6.

PGS.TS. Nguyễn Thị Ánh Vân Giảng viên cao cấp, Giám đốc Viện
Luật so sánh, Trường Đại học Luật
Hà Nội

4

TT


MỤC LỤC

1.

1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
1.7.
2.
2.1.
2.2.
2.3.

2.4.
3.

PHẦN THỨ NHẤT: BÁO CÁO TỔNG HỢP KẾT QUẢ NGHIÊN
CỨU ĐỀ TÀI
MỞ ĐẦU

Tính cấp thiết của đề tài
Tình hình nghiên cứu đề tài
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Các sản phẩm của đề tài
Cơ cấu Báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu đề tài
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Những vấn đề chung về tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
của Trường Đại học Luật Hà Nội
Thực trạng về công bố và tiêu chuẩn công bố các công trình khoa

học của Trường Đại học Luật Hà Nội
Tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của một số trường đại học
trong nước và nước ngoài - Những kinh nghiệm có thể áp dụng
cho Trường Đại học Luật Hà Nội
Phương hướng, giải pháp tiêu chuẩn hoá công bố công trình khoa
học của Trường Đại học Luật Hà Nội
KẾT LUẬN

Trang
1
1
1
3
7
7
8
8
9
10
10
23
34

49
60

PHẦN THỨ HAI: CÁC CHUYÊN ĐỀ

1.
2.

3.

4.

5.

Chuyên đề 1. Những vấn đề chung về tiêu chuẩn công bố công
trình khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội
Chuyên đề 2. Thực trạng về công bố và tiêu chuẩn công bố công
trình khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội
Chuyên đề 3. Tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của một số
trường đại học trong nước và những kinh nghiệm có thể áp dụng
cho Trường Đại học Luật Hà Nội
Chuyên đề 4. Tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của một số
trường đại học trên thế giới và những kinh nghiệm có thể áp dụng
cho Trường Đại học Luật Hà Nội
Chuyên đề 5. Phương hướng, giải pháp tiêu chuẩn hoá công bố
công trình khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội trong bối
cảnh xây dựng Trường thành trường đại học trọng điểm đào
tạo cán bộ về pháp luật

63
112
152

182

213



Bài viết "Nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chuẩn công bố công trình
khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội", Tạp chí luật học, số 5/2017



Phụ lục 1. Các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan



Phụ lục 2. Các văn bản của Trường Đại học Luật Hà Nội



Phụ lục 3. Quy định về tiêu chuẩn công bố sách, bài đăng tạp chí
và kỷ yếu hội thảo của một số trường đại học trong nước



Phụ lục 4. Một số văn bản, tài liệu khác


PHẦN THỨ NHẤT
BÁO CÁO TỔNG HỢP KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
1. MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Nghiên cứu khoa học (NCKH) là một trong những chức năng cơ bản
của trường đại học. Đây là thông lệ và cũng là xu hướng phát triển của các cơ
sở giáo dục đại học trên thế giới. Ở Việt Nam, trong sự nghiệp đổi mới căn

bản và toàn diện giáo dục, hoạt động NCKH của trường đại học ngày càng có
vị trí, vai trò vô cùng quan trọng, bởi lẽ hoạt động này thể hiện một cách đầy
đủ, toàn diện sứ mạng của nhà trường trước yêu cầu phát triển xã hội. Có thể
nói, ở bậc đại học và sau đại học, không có hoạt động giảng dạy, học tập thực
chất nếu không có NCKH. Tuy xuất phát từ nhu cầu thực tế của xã hội và đòi
hỏi từ chính hoạt động dạy và học của nhà trường nhưng hoạt động NCKH
của trường đại học sẽ không phát huy được tác dụng và không có ý nghĩa nếu
kết quả của nó không được chính thức công bố, phổ biến, lan toả và ứng dụng
trong thực tiễn. Bản chất của NCKH đòi hỏi hoạt động này phải hết sức minh
bạch, từ cách thức hay phương pháp nghiên cứu cho đến sự thể hiện kết quả
nghiên cứu. Do vậy, kết quả NCKH nhất thiết phải được công bố. Mặt khác,
do được đầu tư hoặc tài trợ nên việc công bố kết quả nghiên cứu cũng là yêu
cầu có tính bắt buộc đối với hoạt động NCKH. Công bố kết quả nghiên cứu là
thước đo để xác định nhà khoa học có thực sự nghiên cứu hay không, có đáng
được nhận sự hỗ trợ về tài chính hay không. Ở nhiều nước trên thế giới, số
lượng và chất lượng công bố kết quả NCKH là tiêu chí đánh giá trình độ,
năng lực của cá nhân nhà khoa học, của cơ quan nghiên cứu, trường đại học.(1)
Các trường đại học danh tiếng trên thế giới đều là những cơ sở giáo dục đại
học có nhiều kết quả nghiên cứu được công bố trên các tạp chí khoa học quốc
(1). Giới khoa bảng nhiều nước phương Tây xem công bố quốc tế như là “sinh mệnh khoa học” và luôn nghi
nhớ câu thành ngữ “publish or perish” (công bố hay là chết). Nguồn: />News/detail/tabid/73/newsid/13592/language, truy cập ngày 14/7/2017.

1


tế - là các tạp chí mà trong đó các công trình NCKH trước khi công bố chính
thức đều phải được phản biện độc lập theo quy trình kín. Các chuyên gia sẽ
xem xét, đánh giá xem công trình nghiên cứu có đáng tin cậy hay không. Nói
cách khác, để kết quả nghiên cứu đưa ra công bố trước công chúng được bảo
đảm về chất lượng, nhất thiết phải xây dựng và áp dụng hệ tiêu chuẩn về nội

dung, hình thức và quy trình đánh giá một cách khoa học, rõ ràng, chặt chẽ và
phù hợp. Đây không đơn thuần là đòi hỏi của bản thân hoạt động công bố mà
trước hết là vì mục đích, yêu cầu của chính hoạt động NCKH là phải đem lại
cho xã hội, cộng đồng các nhà chuyên môn những sản phẩm có chất lượng cao.
Thực tiễn công bố công trình khoa học của Trường Đại học Luật Hà
Nội thời gian qua cho thấy bên cạnh những kết quả đạt được đáng ghi nhận
cũng còn không ít những bất cập, hạn chế cần khắc phục, nhất là trong bối
cảnh, yêu cầu xây dựng Trường thành trường đại học trọng điểm đào tạo cán
bộ về pháp luật hiện nay. Trong khi đó, việc công bố các công trình khoa học
của các trường đại học trên thế giới và ở trong nước đến nay đã có thành tựu
to lớn với nhiều kinh nghiệm quý báu, chúng ta có thể nghiên cứu, học tập và
áp dụng vào hoạt động thực tiễn của Trường.
Từ góc độ trong nước, có thể thấy hiện nay đã và đang có khá nhiều cơ
sở đào tạo đại học, sau đại học ngành luật đang cạnh tranh với Trường Đại
học Luật Hà Nội. Khi mà hoạt động NCKH được xem là một trong những yếu
tố phản ánh năng lực đội ngũ cán bộ, giảng viên, quyết định chất lượng đào
tạo, thể hiện thế mạnh của mỗi cơ sở đào tạo thì vấn đề số lượng, đặc biệt là
chất lượng công bố công trình khoa học càng trở nên bức thiết.
Ở góc độ quốc tế, chỉ cần nhìn nhận, so sánh với các trường đại học từ
một số quốc gia thuộc ASEAN đã cho thấy NCKH và thực hiện các công bố
quốc tế của các trường đại học Việt Nam nói chung và Trường Đại học Luật
Hà Nội nói riêng có khoảng cách khá xa và để có thể hội nhập, tham gia vào
thị trường đào tạo đại học luật ở khu vực và toàn cầu, chúng ta còn phải phấn
đấu rất nhiều. Trong khi đó, Đề án xây dựng trường đại học trọng điểm (được
phê duyệt theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 549/2013/QĐ-TTg)
2


đã đặt ra mục tiêu là trong giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2020 sẽ tạo được
chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng đào tạo cán bộ pháp luật, tiếp cận trình

độ tiên tiến trong khu vực. Đề án cũng nhấn mạnh nhiệm vụ: Phát huy tiềm
lực đội ngũ cán bộ khoa học của từng trường; có cơ chế hỗ trợ, khuyến khích
nghiên cứu, công bố các công trình, bài viết trên các tạp chí nước ngoài về
chuyên ngành luật. Nhóm nghiên cứu cho rằng tạp chí nước ngoài nói ở đây
theo tinh thần của Đề án chắc chắn không phải là tạp chí ở một nước ngoài bất
kì mà phải là những tạp chí có uy tín, đặc biệt là các tạp chí được công nhận là
tạp chí khoa học theo tiêu chuẩn quốc tế (trong danh mục của ISI, Scopus).
Từ nhận thức trên, có thể khẳng định được rằng việc nghiên cứu đề tài
“Tiêu chuẩn công bố các công trình nghiên cứu khoa học của Trường Đại
học Luật Hà Nội trong bối cảnh xây dựng Trường thành trường trọng điểm
đào tạo cán bộ về pháp luật” có tính cấp bách và cần thiết.
1.2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong thời đại khoa học, công nghệ phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng
như hiện nay, nhất là khi nhân loại bước vào cuộc cách mạng khoa học-công
nghệ thế hệ thứ tư (4.0), những nghiên cứu về công bố công trình khoa học
nói chung và công trình khoa học của các trường đại học đã được giới khoa
học trong và ngoài nước quan tâm và đã thu được những kết quả nhất định cả
về lí luận và thực tiễn. Các công trình có liên quan ở đây được triển khai từ
nhiều góc độ khoa học khác nhau như công bố học (công bố tài liệu, văn kiện)
thuộc ngành lưu trữ; khoa học về báo chí, xuất bản hoặc truyền thông nói
chung; phương pháp NCKH; quản lí khoa học và luật học… Đó là những
công trình tiêu biểu sau:
- Phạm Thị Thu, Lí luận nghiệp vụ xuất bản, Nxb. Thông tin truyền
thông, Hà Nội, 2013;
- Phân viện báo chí và tuyên truyền, Nguyên lí hoạt động biên tập, xuất
bản sách, Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 1998;
- Bộ thông tin và truyền thông, Một số nội dung cơ bản về nghiệp vụ
báo chí, xuất bản, Nxb. Thông tin và truyền thông, Hà Nội, 2011;
3

- E.P. Prôkhôrôp, Cơ sở lí luận của báo chí tập 1, tập 2, Nxb. Thông
tấn, Hà Nội, 2004;
- Trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lí thông tin và truyền thông,
Đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật nhà nước về báo chí, xuất bản
(Tài liệu bồi dưỡng chức danh biên tập viên, phóng viên), Nxb. Thông tin và
truyền thông, Hà Nội, 2013;
- Vũ Cao Đàm, Phương pháp luận nghiên cứu khoa học (tái bản lần thứ
13), Nxb. Khoa học kĩ thuật, Hà Nội, 2006;
- Vũ Cao Đàm, Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa học,
Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 2007;
- Vũ Cao Đàm, Nghiên cứu khoa học, cơ sở lí luận và thực tiễn, Nxb.
Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2008;
- Vũ Cao Đàm, Nghịch lí của khoa học và giáo dục trong xã hội đương
đại Việt Nam, Nxb. Thế giới, Hà Nội, 2009;
- Vũ Cao Đàm, Đánh giá nghiên cứu khoa học, Nxb. Khoa học và kĩ
thuật, Hà Nội, xuất bản lần thứ nhất năm 2005, xuất bản lần thứ 3 năm 2012;
- Nguyễn Văn Tuấn, Đi vào nghiên cứu khoa học, Nxb. Tổng hợp
Thành phố Hồ Chí Minh, 2011;
- Nguyễn Văn Tuấn, Chất lượng giáo dục đại học nhìn từ góc độ hội
nhập, Nxb. Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2011;
- Nguyễn Văn Tuấn, Từ nghiên cứu đến công bố - kĩ năng mềm cho
nhà khoa học, Nxb. Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2013;
- Nguyễn Văn Tuấn, Trò chuyện khoa học và giáo dục, Nxb. Tổng hợp
Thành phố Hồ Chí Minh, 2016;
- Nguyễn Văn Tuấn, Làm gì để quốc tế hoá tạp chí khoa học Việt Nam,
nguồn: />- Nguyễn Tấn Đại, Đạo văn nhìn từ góc độ xuất bản khoa học, nguồn:
o/site/index.php/nckh/3-ppnckh;
- Phạm Quốc Lộc, Đạo văn nhìn từ góc độ lịch sử, văn hóa, giáo dục, nguồn:
/>4

Các công trình nghiên cứu trên đem lại những tri thức lí luận và thực
tiễn có tính nền tảng, cung cấp những luận cứ khoa học định hướng phát triển
hoạt động công bố các tài liệu về kết quả NCKH nói chung và kết quả NCKH
của các trường đại học nói riêng ở trong nước và các nước trên thế giới trong
điều kiện cách mạng khoa học công nghệ phát triển mạnh mẽ như hiện nay.
Ở Trường Đại học Luật Hà Nội, trong quá trình xây dựng và phát triển
nhà trường theo định hướng trở thành trung tâm đào tạo, NCKH và truyền bá
những tư tưởng pháp lí(1) gần 38 năm qua, hoạt động NCKH và công bố kết
quả NCKH đã thu được những thành tựu nhất định. Nhìn vào cơ cấu hệ thống
đề tài, hội thảo, hội nghị, toạ đàm khoa học các cấp do cán bộ, giảng viên nhà
trường tham gia có thể thấy chủ yếu là các công trình nghiên cứu, các hội
thảo, toạ đàm về chuyên môn luật học, về phương pháp giảng dạy, bên cạnh
đó còn có một số đề tài khác nghiên cứu về giải pháp công nghệ phục vụ cho
hoạt động đào tạo mà rất hiếm công trình nghiên cứu về quản lí khoa học nói
chung và tiêu chuẩn công bố kết quả NCKH nói riêng. Theo những khía cạnh
liên quan nhất định, có thể kể đến một số ít những công trình nghiên cứu, các
hội thảo, hội nghị, toạ đàm khoa học nổi bật sau đây:
- Nguyễn Ngọc Hoà (chủ nhiệm), Đề tài khoa học cấp bộ: Đổi mới
phương pháp đào tạo luật bậc đại học trên cơ sở thực tiễn của Trường Đại
học Luật Hà Nội, Bộ tư pháp, Hà Nội, 2005.
- Lê Minh Tâm (chủ nhiệm), Đề tài khoa học cấp bộ: Cơ sở khoa học
nhằm xây dựng bộ giáo trình chuẩn cho Trường Đại học Luật Hà Nội, Bộ tư
pháp, Hà Nội, 2008.
- Hội nghị khoa học cấp trường (2012): “Nghiên cứu khoa học ở
Trường Đại học Luật Hà Nội – thực trạng và giải pháp”.
- Tọa đàm khoa học cấp trường (2014), “Về hoạt động nghiệp vụ của
Tạp chí luật học”;
(1). Ý trong bài phát biểu của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng tại buổi lễ khai giảng khoá học đầu tiên sau khi

thành lập Trường, ngày 7 tháng 3 năm 1980. Xem: Trường Đại học Luật Hà Nội, 35 năm một chặng đường
(1979-– 2014), Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2014, tr. 6.

5


- Trần Thái Dương (chủ nhiệm), Đề tài khoa học cấp cơ sở: Nghiên cứu
cơ sở lí luận và thực tiễn xây dựng hệ tiêu chí đánh giá nội dung, hình thức
bài và quy trình biên tập Tạp chí luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội,
2014. Trong khuôn khổ đề tài, nhóm tác giả đã nghiên cứu, khảo sát, đánh giá
các vấn đề lí luận, thực tiễn, từ đó đề xuất quy định tiêu chuẩn về nội dung,
hình thức và quy trình biên tập của Tạp chí luật học nhằm bảo đảm chất
lượng, hiệu quả công bố bài trên Tạp chí với tính cách là một loại công trình
NCKH của cán bộ, giảng viên nhà trường.
- Hội thảo khoa học cấp trường (2015): “Tăng cường năng lực nghiên
cứu khoa học của Trường Đại học luật Hà Nội đáp ứng yêu cầu trở thành
trường trọng điểm quốc gia về đào tạo cán bộ pháp luật và hội nhập quốc tế”;
- Hội nghị khoa học cấp trường (2017): “Tổng kết hoạt động nghiên
cứu khoa học năm 2016 của Trường Đại học Luật Hà Nội”;
- Toạ đàm khoa học cấp trường (2017): “Về công bố quốc tế”.
- Nguyễn Ngọc Hoà, “Chất lượng hoạt động đào tạo sau đại học về luật
học – Những vấn đề được đặt ra”, Tạp chí luật học, số 2/2017.
Như vậy, đến nay vẫn chưa có bất cứ nghiên cứu độc lập nào về tiêu
chuẩn công bố công trình khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội, nhất là
tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của nhà trường trong bối cảnh xây
dựng Trường thành trường đại học trọng điểm đào tạo cán bộ về pháp luật.
Đây cũng là một trong những chủ đề còn bị bỏ ngỏ hoặc những nghiên cứu đã
có vẫn chưa bảo đảm tính đầy đủ, toàn diện các khía cạnh của công bố công
trình khoa học với tính cách là khâu có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong hoạt
động NCKH của nhà trường. Tình hình nghiên cứu như trên đặt ra vấn đề có

tính cấp bách đối với nhà trường là cần xác định được cơ sở khoa học (lí luận
và thực tiễn) của việc xây dựng, ban hành và thực hiện bộ tiêu chuẩn công bố
công trình khoa học của Trường; đề xuất phương hướng, giải pháp cụ thể xây
dựng Bộ tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của Trường cũng như làm rõ
các yếu tố đảm bảo cho việc thực hiện Bộ tiêu chuẩn này.
6


1.3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Đề tài hướng đến các mục tiêu chủ yếu sau:
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về tiêu chuẩn công bố các công trình khoa
học của Trường như khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa, vai trò của tiêu chuẩn công
bố công trình khoa học; mục đích, yêu cầu và việc bảo đảm tiêu chuẩn công
bố công trình khoa học của Trường trong bối cảnh xây dựng Trường thành
trường đại học trọng điểm đào tạo cán bộ về pháp luật hiện nay.
- Nghiên cứu thực tiễn công bố và tiêu chuẩn công bố công trình khoa
học của Trường thời gian qua; khảo sát kinh nghiệm về công bố và tiêu chuẩn
công bố công trình khoa học của một số trường đại học trong nước và nước ngoài
để rút ra một số kinh nghiệm có thể áp dụng cho Trường Đại học Luật Hà Nội.
- Trên cơ sở những kết quả nghiên cứu lí luận và thực tiễn, đề xuất
phương hướng, các giải pháp tiêu chuẩn hoá việc công bố các công trình khoa
học của Trường đáp ứng yêu cầu xây dựng Trường thành trường đại học trọng
điểm trong giai đoạn hiện nay.
1.4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu như trên, đề tài tập trung làm rõ các
vấn đề nghiên cứu trong phạm vi:
- Về đối tượng nghiên cứu: đề tài nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn
của việc ban hành tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của Trường Đại
học Luật Hà Nội. Cụ thể, đề tài làm rõ các khái niệm công bố công trình khoa
học, tiêu chuẩn công bố công trình khoa học; ý nghĩa, vai trò của công bố và

tiêu chuẩn công bố công trình khoa học; nội dung, mục đích, yêu cầu và các
yếu tố bảo đảm của tiêu chuẩn công bố công trình khoa học; đánh giá thực
trạng công bố và tiêu chuẩn công bố công trình khoa học tại Trường Đại học
Luật Hà Nội; khảo sát kinh nghiệm công bố công trình khoa học của một số
trường đại học trong nước và quốc tế… Trên cơ sở đó, đề tài đưa ra bộ tiêu
chuẩn công bố công trình khoa học của Trường.
- Về phạm vi không gian: Những nghiên cứu về thực trạng tiêu chuẩn
công bố công trình khoa học được đánh giá tại Trường Đại học Luật Hà Nội
7


kết hợp với khảo sát kinh nghiệm tại một số trường đại học trong nước và
nước ngoài. Bộ tiêu chuẩn công bố công trình khoa học và những biện pháp
thực hiện bộ tiêu chuẩn được đề xuất áp dụng tại Trường Đại học Luật Hà
Nội, mà cụ thể là trong hoạt động công bố công trình khoa học của Trường.
- Về phạm vi thời gian: Những nghiên cứu, đánh giá trong đề tài dựa
trên các văn bản, số liệu thống kê trong khoảng thời gian 10 năm trở lại đây,
đặc biệt là tập trung vào bối cảnh hiện nay khi Trường đang triển khai thực
hiện Đề án 549 xây dựng Trường thành trường trọng điểm đào tạo cán bộ về
pháp luật.
1.5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Các phương pháp cơ bản sau đây được sử dụng để nghiên cứu đề tài:
- Phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hoá: Nhóm phương pháp
này được sử dụng trong việc triển khai các nội dung như nhận diện các khái
niệm công trình khoa học, công bố công trình khoa học, tiêu chuẩn công bố
công trình khoa học của Trường; xác định vai trò, ý nghĩa, mục đích, yêu cầu,
các yếu tố bảo đảm tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của Trường.
- Phương pháp so sánh, liên hệ thực tiễn: Các phương pháp này được
tác giả sử dụng khi cần thiết phải đối chiếu các quy định, thực tiễn thi hành
cũng như kinh nghiệm về tiêu chuẩn hoá công bố công trình khoa học ở các

cơ sở đào tạo đại học ở trong nước và nước ngoài. Đặc biệt, khi đánh giá
những vấn đề cơ sở lí luận về tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của
Trường có mối liên hệ gắn bó chặt chẽ, trực tiếp với thực tiễn và yêu cầu xây
dựng Trường Đại học Luật Hà Nội.
- Phương pháp khảo sát, thống kê: Phương pháp này được sử dụng để
nghiên cứu thực trạng công bố và các các yêu cầu về nội dung, hình thức bài,
quy trình công bố công trình khoa học tại Trường Đại học Luật Hà Nội cũng
như tại các trường đại học ở trong và ngoài nước.
1.6. Các sản phẩm của đề tài
Kết quả thực hiện đề tài được thể hiện ở những sản phẩm chủ yếu sau:
8


a. Báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu đề tài
b. 5 chuyên đề:
- Chuyên đề 1: Những vấn đề chung về tiêu chuẩn công bố công trình
khoa học của Trường Đại học luật Hà Nội
- Chuyên đề 2: Thực trạng về công bố và tiêu chuẩn công bố các công
trình khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội hiện nay
- Chuyên đề 3: Tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của một số
trường đại học trong nước và những kinh nghiệm có thể áp dụng cho Trường
Đại học Luật Hà Nội
- Chuyên đề 4: Tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của một số
trường đại học trên thế giới và những kinh nghiệm có thể áp dụng cho Trường
Đại học Luật Hà Nội
- Chuyên đề 5: Phương hướng, giải pháp tiêu chuẩn hoá công bố công
trình nghiên cứu khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội trong bối cảnh
xây dựng Trường thành trường đại học trọng điểm đào tạo cán bộ về pháp luật.
c. Bài báo khoa học: “Nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chuẩn công bố công
trình khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội”, Tạp chí luật học, số

5/2017, tr. 78 - 92.
Ngoài các sản phẩm chủ yếu trên, đề tài còn có Danh mục tài liệu tham
khảo và phần Phụ lục với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan; các
văn bản hiện hành của Trường Đại học Luật Hà Nội; quy định về tiêu chuẩn
công bố công trình khoa học của một số trường đại học trong nước và một số
văn bản, tài liệu khác có liên quan.
1.7. Cơ cấu Báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu đề tài
Ngoài mở đầu, kết luận, Báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu đề tài
gồm 4 phần nội dung sau:
- Phần 1: Những vấn đề chung về tiêu chuẩn công bố công trình khoa
học của Trường Đại học Luật Hà Nội
- Phần 2: Thực trạng về công bố và tiêu chuẩn công bố công trình khoa
học của Trường Đại học Luật Hà Nội
9


- Phần 3: Tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của một số trường
đại học trong nước và nước ngoài - Những kinh nghiệm có thể áp dụng cho
Trường Đại học Luật Hà Nội
- Phần 4: Phương hướng, giải pháp tiêu chuẩn hoá công bố công trình
khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Những vấn đề chung về tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
của Trường Đại học Luật Hà Nội
2.1.1. Khái niệm công bố và tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
2.1.1.1. Khái niệm công bố công trình khoa học
Công trình khoa học là sản phẩm, là kết quả của hoạt động NCKH. Ở
bình diện chung, chúng ta có thể hiểu công trình khoa học cũng chính là
những tác phẩm khoa học – một trong những loại sản phẩm của hoạt động
sáng tạo và xét trong mối quan hệ với các loại tác phẩm khác như tác phẩm

văn học, nghệ thuật.
Công bố nói chung được hiểu là đưa ra công khai cho mọi người biết.
Trong lĩnh vực sáng tạo khoa học, công bố chính là việc đưa tác phẩm khoa
học – kết quả của hoạt động NCKH ra công khai để công chúng, cộng đồng
khoa học có thể tiếp cận được tri thức mới dưới những hình thức nhất định
(tác phẩm) với nội dung có tính đầy đủ, toàn diện chứ không phải chỉ là sự
công khai ý tưởng, nội dung khái quát hoặc một phần nội dung và không theo
một yêu cầu nhất định về hình thức thể hiện. Có như vậy thì tư tưởng, nội
dung sáng tạo của tác giả (nhà khoa học) mới được truyền tải đến công chúng
một cách trung thực, hoàn chỉnh. Đó cũng là điều kiện cần để công chúng có
thể phản hồi trở lại với người nghiên cứu theo đúng bản chất và mục đích của
công trình khoa học. Như vậy, cần tiếp cận khái niệm công bố với hàm ý là
việc xuất bản chứ không phải là sự công khai về bất kì nội dung thông tin nào
đó đến với công chúng. Lẽ đương nhiên, công bố với mục đích và ý nghĩa đó
thì không chỉ đơn thuần là sự tuyên bố công khai mà nó phải được thể hiện
10


dưới hình thái vật chất nhất định để công chúng có thể tiếp cận được nội dung
của kết quả nghiên cứu.
Hoạt động sáng tạo nói chung, nghiên cứu khoa học nói riêng không thể
có mục đích tự thân (nghiên cứu để nghiên cứu) mà luôn hướng đến phục vụ
xã hội nhằm trao đổi, nâng cao hay làm giàu về tri thức, ứng dụng vào thực
tiễn cho con người, vì con người. Do vậy, không kể những trường hợp ngoại
lệ, hầu hết các tác phẩm khoa học tất yếu phải được công bố. Đây cũng là vấn
đề thuộc nội dung quyền con người – quyền nghiên cứu khoa học. Công bố
tác phẩm khoa học là quyền của người nghiên cứu (tác giả) hoặc chủ sở hữu
tác phẩm. Công bố bên cạnh là nhu cầu tự nhiên của nhà khoa học nhằm đưa
sản phẩm của mình đến công chúng, để khẳng định kết quả, thành tựu của
mình trước công chúng, công bố còn có ý nghĩa hết sức quan trọng trong hoạt

động sáng tạo nói chung và nghiên cứu khoa học nói riêng. Sáng tạo khoa học
là một quá trình vận động, phát triển từ thực tiễn cuộc sống đến nhận thức của
nhà khoa học, qua tác phẩm đến công chúng rồi quay trở lại nhà khoa học để
nâng cấp, hoàn thiện ở trình độ cao hơn và trở về với thực tiễn, nhằm cải biến
thực tiễn. Rõ ràng công bố công trình khoa học là phương thức đưa tác phẩm
khoa học đến với công chúng, để họ tiếp nhận, kiểm nghiệm, đánh giá kết quả
nghiên cứu của nhà khoa học. Đây chính cách thức vận hành của hoạt động
nghiên cứu khoa học chân chính trong xã hội hiện đại.
Công bố công trình khoa học của trường đại học có một số đặc điểm sau:
Thứ nhất, về chủ thể công bố
Chủ thể công bố công trình khoa học là trường đại học. Trường đại học
tổ chức, quản lí việc nghiên cứu đề tài, thực hiện nhiệm vụ khoa học công
nghệ và đầu tư kinh phí nên trường nắm quyền công bố tác phẩm với tư cách
là chủ sở hữu tác phẩm. Các nhà khoa học tham gia nghiên cứu là các tác giả
của tác phẩm, được hưởng các quyền của tác giả theo quy định của pháp luật
và hợp đồng nghiên cứu với trường.
Thứ hai, về nội dung hoặc đối tượng công bố
11


Nội dung hoặc đối tượng công bố là kết quả NCKH - kết quả thực hiện
đề tài, nhiệm vụ khoa học thuộc lĩnh vực chuyên môn của tập thể, cá nhân. Chẳng
hạn như kết quả nghiên cứu được công bố ở dạng bài báo khoa học, kết quả
nghiên cứu biên soạn giáo trình, kết quả nghiên cứu được xuất bản thành sách
chuyên khảo, tham khảo, hướng dẫn hoặc kỉ yếu hội thảo khoa học.
Thứ ba, về hình thức và phạm vi công bố
Hiện nay chưa có nghiên cứu nào làm rõ vấn đề này và trên thực tế có
thể có những cách hiểu khác nhau: Một là công bố đồng nghĩa với xuất bản
tác phẩm khoa học.(1) Hai là công bố không bị giới hạn trong hình thức tác
phẩm báo chí hoặc xuất bản phẩm. Ví dụ, đề tài khoa học cấp cơ sở được

nghiệm thu cũng có thể coi như đã được công bố; các kỉ yếu tại các hội thảo
khoa học(2) cũng là một trong những hình thức công bố ra trước công chúng,
cho dù với phạm vi hẹp hơn, chủ yếu ở các tổ chức, cơ quan, đơn vị.
Nhóm nghiên cứu cho rằng công bố công trình khoa học đúng nghĩa
trước hết phải được thể hiện dưới hình thức có tính phổ cập rộng rãi như bài
báo khoa học, sách hoặc tài liệu khoa học khác. Đối với hình thức kỉ yếu hội
thảo khoa học, theo quy định hiện hành, đây cũng là một trong những hình
thức xuất bản phẩm, tuy thuộc loại tài liệu không kinh doanh nhưng cũng phải
được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xuất bản.(3) Đối với đề tài khoa
học cần phải quan niệm việc công bố kết quả nghiên cứu phải có trước khi hội
đồng họp để xem xét vấn đề có nghiệm thu hay không.(4)
Như vậy có 3 hình thức cơ bản để trường đại học có thể thực hiện công
bố công trình khoa học của mình là: bài báo khoa học, sách và kỉ yếu hội thảo
khoa học.
(1). Xuất bản theo nghĩa rộng bao gồm cả xuất bản định kì (báo chí) và xuất bản không định kì (sách và các
xuất bản phẩm khác).
(2). Trong phạm vi nghiên cứu đề tài, khái niệm hội thảo khoa học được hiểu là chỉ các hình thức sinh hoạt
khoa học như hội thảo, hội nghị, toạ đàm nói chung, theo đó chủ đề nội dung khoa học nhất định được đưa ra
trao đổi, tranh luận công khai, trực tiếp giữa các nhà khoa học.
(3). Điều 12 Nghị định số 195/2013/NĐ-CP ngày 21/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và
biện pháp thi hành Luật xuất bản.
(4). Trường Đại học Luật Hà Nội quy định đề tài khoa học phải có sản phẩm như bài báo khoa học được
công bố thì mới đủ điều kiện trình ra hội đồng nghiệm thu.

12


Về ý nghĩa, vai trò của công bố công trình khoa học, có thể khẳng định
rằng trong hoạt động NCKH, công bố công trình khoa học là cần thiết và có ý
nghĩa đặc biệt quan trọng: “không có công bố khoa học thì có thể nói khoa

học không tồn tại”.(1) Điều đó được thể hiện trên các khía cạnh sau:
- Công bố sản phẩm nghiên cứu là nhu cầu tự nhiên của nhà khoa học
nhằm đưa sản phẩm nghiên cứu của mình đến công chúng, khẳng định kết
quả, thành tựu nghiên cứu của mình. Đây cũng thuộc nội dung quyền con
người - quyền NCKH đã được Hiến pháp ghi nhận (Điều 40).
- Công bố công trình khoa học là khâu đưa tác phẩm khoa học ra với
công chúng để họ tiếp nhận, kiểm nghiệm, đánh giá kết quả nghiên cứu của
nhà khoa học. Bên cạnh đó, khi đánh giá về kết quả nghiên cứu cũng có nhiều
mức độ khác nhau: hiệu quả thông tin (công bố); hiệu quả công nghệ; hiệu
quả kinh tế; hiệu quả xã hội…(2) Như vậy, công bố được xem như kết quả đầu
tiên, cơ bản nhất của hoạt động NCKH đồng thời cũng là khâu đặc biệt quan
trọng của hoạt động này.
- Từ góc độ khác, công bố công trình khoa học đóng vai trò là phương
thức thể hiện trách nhiệm giải trình của giới khoa học đối với xã hội bởi:
“Nhà khoa học được nhà nước tài trợ cho nghiên cứu (thực chất là người dân
đóng thuế tài trợ) và tài trợ thực chất là một hình thức đầu tư. Do đó, nhà
khoa học cần phải báo cáo cho người đóng thuế biết họ đã đạt được những
thành tựu nghiên cứu có tương xứng với đồng tiền đầu tư của người dân”.(3)
- Công bố công trình khoa học cũng thể hiện vai trò là phương cách
thực hiện việc chia sẻ tri thức với các đồng nghiệp trong giới khoa học,
qua đó để lại di sản khoa học cho các thế hệ kế tiếp trên những phạm vi
khác nhau.
(1). Tác giả Nguyễn Văn Tuấn còn dẫn câu nói nổi tiếng của Gerard Piel - người đầu tiên xuất bản Tạp chí
Scientific American: “Without publication, science is dead” (nền khoa học sẽ chết nếu không có công bố).
Xem: Nguyễn Văn Tuấn, Trò chuyện khoa học và giáo dục, Nxb. Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, 2016, tr. 40, 318.
(2). Vũ Cao Đàm, Đánh giá NCKH như thế nào, nguồn: truy cập ngày 24/5/2017.
(3). Nguyễn Văn Tuấn, Trò chuyện khoa học và giáo dục, sđd, tr. 38 - 39.

13

2.1.1.2. Khái niệm tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
Về mặt ngữ nghĩa, tiêu chuẩn nói chung được hiểu là điều quy định làm
căn cứ để đánh giá, phân loại, còn tiêu chuẩn hoá là việc xây dựng và thực
hiện các tiêu chuẩn một cách thống nhất.(1) Từ đó có thể định nghĩa tiêu chuẩn
công bố công trình khoa học là những quy định (yêu cầu) về mặt nội dung,
hình thức và quy trình đánh giá kết quả NCKH để thực hiện trong việc xem
xét, đánh giá, quyết định công bố đối với công trình khoa học.
Có thể thấy với tính cách là hệ thống hoàn chỉnh, tiêu chuẩn công bố
công trình khoa học mang đặc điểm là một tập hợp, thể thống nhất các yêu
cầu từ nội dung đến hình thức và quy trình đánh giá đối với công trình khoa
học ở các dạng thức công bố khác nhau như bài báo khoa học, sách (giáo
trình, sách chuyên khảo, tham khảo, hướng dẫn) và kỉ yếu hội thảo khoa
học. Mỗi tiêu chuẩn là một cấu trúc hoàn chỉnh gồm những yêu cầu cụ thể
khác nhau được gọi là các tiêu chí. Từ quan điểm tiếp cận có tính hệ thống
đối với tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của Trường Đại học Luật
Hà Nội, nhóm tác giả gọi đây là “bộ tiêu chuẩn công bố công trình khoa học”
của Trường. Như vậy, tính thống nhất, đồng bộ của các tiêu chuẩn công bố
công trình khoa học của Trường phải được bảo đảm trên cả hai phương diện:
1) Thống nhất, đồng bộ giữa các tiêu chuẩn về nội dung, hình thức và quy
trình đánh giá; 2) Thống nhất, đồng bộ giữa các tiêu chuẩn chung và các tiêu
chuẩn riêng đối với từng loại công trình khoa học và giữa các tiêu chuẩn đó
với nhau.
- Khái niệm tiêu chuẩn về nội dung ở đây chỉ có thể được tiếp cận trên
bình diện khái quát, từ đó có thể xây dựng và xác lập được tiêu chuẩn áp dụng
chung đối với tất cả các công trình khoa học khi xem xét, đánh giá công trình
đó nhằm công bố trước công chúng.
- Khái niệm tiêu chuẩn về hình thức nói chung có thể được hiểu là cách
thức cấu trúc nội dung, diễn đạt, thể hiện nội dung hoặc thể hiện sự tham
(1). Viện ngôn ngữ học, Từ điển tiếng Việt, Nxb. Đà Nẵng – Trung tâm từ điển học, 2002, tr. 990.

14


khảo, trích dẫn trong NCKH và cũng có thể được hiểu với phạm vi rộng hơn,
gồm cả hình thức trình bày văn bản (bản in hoặc điện tử) của xuất bản
phẩm.(1) Tuy nhiên, trong phạm vi đề tài, các tác giả không đề cập hình thức
trình bày văn bản (của tạp chí, sách hoặc xuất bản phẩm nói chung) vì nó
không trực tiếp thể hiện chất lượng công trình khoa học được công bố.
- Tiêu chuẩn về quy trình cần được hiểu là yêu cầu về trình tự, thủ tục
các bước xem xét, đánh giá kết quả NCKH, biên tập, duyệt bản thảo một tác
phẩm báo chí (bài báo khoa học) hoặc xuất bản phẩm (sách, kỉ yếu hội thảo
khoa học), khác với quy trình công bố theo nghĩa rộng bao hàm tất cả các
bước của quá trình công bố đối với tác phẩm gồm các công đoạn, thủ tục,
trình tự xem xét, đánh giá, quyết định công bố, in, phát hành xuất bản phẩm.
Về phân loại tiêu chuẩn công bố, trên quan điểm về tính hệ thống của
bộ tiêu chuẩn công bố công trình khoa học, chúng ta có thể chia các tiêu
chuẩn thành hai nhóm lớn: 1) những tiêu chuẩn chung (quy định đối với tất cả
các công trình khoa học) và 2) các tiêu chuẩn đối với mỗi loại công trình khoa
học. Trong nhóm 2, căn cứ theo các loại đối tượng công bố (bài báo khoa học,
sách hoặc xuất bản phẩm khác), chúng ta thấy có 3 loại tiêu chuẩn công bố cơ
bản là tiêu chuẩn công bố bài tạp chí khoa học, tiêu chuẩn công bố sách và
tiêu chuẩn công bố kỉ yếu hội thảo khoa học. Mỗi tiêu chuẩn nêu trên lại tiếp
tục có sự phân loại ở cấp độ thấp hơn, chẳng hạn, đối với bài đăng tạp chí
khoa học thì có tiêu chuẩn bài nghiên cứu, tiêu chuẩn bài tổng quan, thông tin.
Tiêu chuẩn công bố sách hoặc xuất bản phẩm khác thì được phân loại thành
các tiêu chuẩn đối với giáo trình, sách chuyên khảo, tham khảo, sách hướng
dẫn học tập, nghiên cứu, tiêu chuẩn đối với kỉ yếu hội thảo khoa học.
2.1.2. Vai trò, ý nghĩa của tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
2.1.2.1. Vai trò của tiêu chuẩn công bố công trình khoa học

Đối với trường đại học, nhất là trường đại học theo định hướng nghiên
(1). Xem thêm: Trần Thái Dương (chủ nhiệm), Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn xây dựng hệ tiêu chí
đánh giá nội dung, hình thức bài và quy trình biên tập của Tạp chí luật học, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp
cơ sở, Trường Đại học Luật Hà Nội, 2014.

15


cứu, tiêu chuẩn công bố công trình khoa học có vai trò rất quan trọng. Điều
này được thể hiện ở các khía cạnh chủ yếu như sau:
Thứ nhất, đối với các nhà khoa học: Tiêu chuẩn công bố định hướng chung
cho hoạt động NCKH, nghĩa là nghiên cứu của các nhà khoa học phải hướng đến
việc bảo đảm chất lượng theo quy định chung nhằm tạo ra các sản phẩm khoa
học có chất lượng cao. Nhưng trước hết, đây cũng là yêu cầu tối thiểu đối với
kết quả thực hiện nhiệm vụ, đề tài khoa học của giảng viên, nhà nghiên cứu.
Thứ hai, đối với các cơ sở giáo dục đại học: Tiêu chuẩn công bố công
trình khoa học đóng vai trò là công cụ quản lí hiệu quả trong việc duy trì, bảo
đảm và không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm NCKH nhằm phục vụ
các nhiệm vụ chung của trường đại học đồng thời là yếu tố khách quan nhằm
kiến tạo môi trường học thuật, công bằng, dân chủ trong NCKH của trường.
Thứ ba, đối với công chúng - khách hàng hoặc những đối tượng quan
tâm, sử dụng các sản phẩm khoa học của trường đại học: Tiêu chuẩn công bố
công trình khoa học là cơ sở bảo đảm cung cấp cho khách hàng những sản
phẩm đạt chất lượng, đáp ứng nhu cầu “tiêu dùng” trong học tập, nghiên cứu
của họ; cũng là cơ sở để khách hàng đánh giá, phản hồi thông tin về chất
lượng của sản phẩm khoa học mà trường đại học đã cung cấp cho họ.
2.1.2.2. Ý nghĩa của tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
Việc xây dựng bộ tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của trường
đại học có những ý nghĩa sau:
- Các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng tạp chí khoa học, sách và tài liệu

hội thảo khoa học đóng vai trò phản ánh, thể hiện được chất lượng bài báo
hoặc công trình khoa học khác được đăng tải, công bố.
- Với tính chất là ngưỡng tối thiểu, tiêu chuẩn công bố công trình khoa
học của Trường là căn cứ để Trường xem xét, đánh giá, cho phép hoặc từ chối
công bố kết quả NCKH của giảng viên, nhà nghiên cứu trong và ngoài trường
dưới các hình thức xuất bản nhất định, phát hành đến công chúng với tính
cách là tác phẩm khoa học của Trường.
16


- Tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của cơ sở giáo dục đại học
thể hiện sự phối hợp, liên thông và thống nhất giữa tiêu chuẩn công bố của cơ
sở đào tạo với tiêu chuẩn công bố quốc gia và tiêu chuẩn công bố quốc tế.
2.1.3. Nội dung, mục đích, yêu cầu của tiêu chuẩn công bố công trình
khoa học
2.1.3.1. Nội dung tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
Nội dung tiêu chuẩn (các quy định) công bố công trình khoa học của
một cơ sở giáo dục đại học theo định hướng nghiên cứu có thể được nhận
diện như sau:
a) Về cấu trúc của bộ tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
Cấu trúc bộ tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của Trường bao
gồm 4 cấu phần chính sau:
1) Tiêu chuẩn chung (còn được gọi là nguyên tắc của bộ tiêu chuẩn
công bố): Đây là những quy định có tính xuyên suốt, bao trùm nhằm đảm bảo
tính thống nhất, đồng bộ của các loại tiêu chuẩn theo từng loại hình tác phẩm
được công bố. Đây cũng chính là những tiêu chuẩn áp dụng chung trong đánh
giá đối với tất cả các loại công trình khoa học để quyết định việc công bố
hoặc không công bố. Những tiêu chuẩn chung cũng hàm chứa đầy đủ các tiêu
chuẩn về nội dung, hình thức và quy trình đánh giá nhưng có tính bao trùm, là
những đòi hỏi, điều kiện bắt buộc, có tính cơ bản nhất mà bất kì công trình

khoa học nào muốn được công bố phải đáp ứng.
Với tính cách là sản phẩm báo chí, xuất bản, là tác phẩm khoa học thì
trước hết, nội dung, hình thức của công trình đó phải không vi phạm pháp luật
hiện hành về báo chí, xuất bản, quyền tác giả, tức là không vi phạm những
điều cấm trong các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.
Với tính cách là kết quả của hoạt động nghiên cứu khoa học, từ bản chất
của hoạt động này, công trình khoa học được công bố của cơ sở giáo dục đại
học phải có tính mới, nghĩa là không bị trùng lặp lại với công trình khoa học
được công bố của một cơ sở giáo dục đại học hoặc tổ chức khác.
17


Bất kì một hoạt động nghiên cứu khoa học nào cũng cần bảo đảm người
nghiên cứu không vi phạm các nguyên tắc đạo đức trong quá trình nghiên cứu
và việc thể hiện kết quả nghiên cứu. Điều này đặt yêu cầu công trình khoa học
được công bố phải thể hiện tính trung thực và tính minh bạch trong việc
nghiên cứu của tác giả. Những điểm kế thừa tri thức khoa học cũng như
những điểm sáng tạo, đóng góp mới của tác giả cho sự phát triển của khoa
học cần phải được thể hiện một cách đầy đủ, rõ ràng.
Bên cạnh những yêu cầu trên, đối với công trình khoa học của cơ sở
giáo dục đại học, đặt ra yêu cầu là phải có nội dung khoa học phục vụ cho các
hoạt động đào tạo (giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học) của cơ sở. Nội
dung của các công trình khoa học là thể hiện việc triển khai thực hiện nội
dung chương trình đào tạo, chiến lược, kế hoạch nghiên cứu khoa học của cơ
sở giáo dục đại học. Đây là yêu cầu có tính tất nhiên, vì nếu không thì đó
không phải là sản phẩm mà cơ sở giáo dục quyết định đầu tư kinh phí, tổ chức
thực hiện nghiên cứu, công bố tác phẩm.
Là những tác phẩm khoa học được xuất bản dưới hình thức nhất định
như sách, bài báo khoa học, kỉ yếu hội thảo khoa học, các công trình khoa học
nhất thiết phải đáp ứng được những yêu cầu về hình thức phù hợp với mỗi

loại hình tác phẩm. Đồng thời trình tự, thủ tục đánh giá gồm phản biện, biên
tập, duyệt công bố cũng là những yêu cầu không thể thiếu để bảo đảm tính
khách quan, khoa học trong việc đánh giá, quyết định công bố hay không
công bố với công trình khoa học.
2) Tiêu chuẩn xuất bản sách
Sách là loại xuất bản phẩm không định kì. Nhóm nghiên cứu cho rằng,
về cơ bản cơ sở giáo dục đại học theo định hướng nghiên cứu có thể công bố
các thể loại sách gồm: giáo trình, sách chuyên khảo, tham khảo, hướng dẫn
học tập, nghiên cứu khoa học. Trong đó, giáo trình được coi là loại công trình
khoa học có tính cơ bản nhất, chủ yếu sử dụng cho đào tạo ở đại học và cũng
chiếm một số lượng lớn nhất trong số các loại sách được xuất bản của cơ sở.
18


Các tiêu chuẩn cụ thể đặt ra về nội dung, hình thức và quy trình đánh giá đối
với các thể loại sách như chuyên khảo, tham khảo, hướng dẫn học tập, nghiên
cứu đều phải dựa trên nền tảng yêu cầu đối với giáo trình. Thậm chí, việc xây
dựng những yêu cầu về nội dung của bài báo khoa học đăng trên tạp chí khoa
học của cơ sở giáo dục đại học cũng cần phải dựa trên tiêu chuẩn có tính nền
tảng là yêu cầu đối với giáo trình.
3) Tiêu chuẩn bài đăng tạp chí khoa học;
Qua nghiên cứu, nhóm tác giả khẳng định thông thường, bài tạp chí
khoa học có hai dạng bài cơ bản là: bài nghiên cứu và bài tổng quan, thông
tin. Một mặt phải đáp ứng những đòi hỏi như đối với mọi công trình khoa
học, mặt khác bài tạp chí khoa học cũng vừa phải tuân theo tiêu chuẩn chung
(đối với tất cả các dạng bài) vừa phải tuân theo tiêu chuẩn đối với mỗi loại bài
kể trên, trên tất cả các khía cạnh nội dung, hình thức và quy trình đánh giá.
4) Tiêu chuẩn kỉ yếu hội thảo khoa học.
Là một loại hình khác trong số các xuất bản phẩm không định kì (sách),
kỉ yếu hội thảo khoa học có thể được công bố theo yêu cầu phục vụ hoạt động

đào tạo của cơ sở giáo dục đại học. Sản phẩm khoa học này có tính nhanh
nhạy, kịp thời bắt nhịp theo đời sống xã hội và thực tiễn giảng dạy, học tập,
nghiên cứu khoa học. Những đòi hỏi về nội dung, hình thức và quy trình đánh
giá đối với kỉ yếu hội thảo khoa học vừa bảo đảm được những yêu cầu chung
đối với mọi loại sản phẩm khoa học vừa phải thể hiện được tính đặc thù của
loại hình xuất bản phẩm này.
b) Nội dung các tiêu chuẩn công bố
Mỗi tiêu chuẩn công bố gồm 3 nhóm tiêu chí sau:
- Nhóm tiêu chí về nội dung: Là tổng hợp các yếu tố thuộc về mặt bên
trong của công trình, được chứa đựng, phản ánh, thể hiện qua hình thức của
mỗi công trình. Theo đó, nội dung công trình khoa học bao gồm các yếu tố cơ
bản như nội dung tư tưởng chuyên môn khoa học và cấu trúc các phần nội
dung của một công trình hoàn chỉnh.
19


- Nhóm tiêu chí về hình thức: Là tổng hợp các yếu tố thuộc về mặt bên
ngoài của công trình, là cái để chứa đựng, phản ánh, thể hiện nội dung của
công trình khoa học. Theo đó, hình thức công trình khoa học bao gồm các yếu
tố cơ bản như: ngôn ngữ, văn phong, cách diễn đạt, cách thức trích dẫn, danh
mục tài liệu tham khảo, dung lượng…
- Nhóm tiêu chí về quy trình đánh giá: Là toàn bộ trình tự, thủ tục cần
thiết được thực hiện trong quá trình xem xét, đánh giá để quyết định cho phép
công bố hoặc không công bố một công trình khoa học. Đó là các bước, khâu,
công đoạn, các thủ tục mang tính hoàn chỉnh, thống nhất gắn với trách nhiệm
của từng chủ thể tham gia nhằm hướng đến mục tiêu đánh giá một cách khách
quan, khoa học đối với kết quả nghiên cứu trước khi công bố kết quả nghiên
cứu theo các phương thức tương ứng.
2.1.3.2. Mục đích, yêu cầu của tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
a) Mục đích của tiêu chuẩn công bố công trình khoa học

- Việc xây dựng, ban hành và áp dụng tiêu chuẩn công bố công trình
khoa học Trường nhằm mục đích trực tiếp là tiêu chuẩn hoá việc công bố kết
quả nghiên cứu các đề tài khoa học, các công trình nghiên cứu của các giảng
viên, nhà khoa học, từ đó bảo đảm chất lượng hoạt động NCKH của Trường
thông qua việc bảo đảm chất lượng đầu ra tức là chất lượng các tác phẩm khoa
học mà Trường có trách nhiệm cung ứng cho các đối tượng khách hàng của mình.
- Việc xây dựng, ban hành và áp dụng tiêu chuẩn công bố công trình
khoa học Trường nhằm định hướng cho hoạt động nghiên cứu của các cá
nhân, đơn vị trực thuộc theo mục tiêu chung của nhà trường.
b) Yêu cầu đối với tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
Xuất phát từ bản chất, mục đích của hoạt động NCKH, việc xây dựng,
ban hành, áp dụng tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của Trường phải
dựa trên bốn yêu cầu cơ bản sau:
Một là hợp pháp: Đây là yêu cầu được xếp hàng đầu, theo đó, các tiêu
20


chí cấu thành nên bộ tiêu chuẩn công bố công trình khoa học của Trường đều
phải không được trái với các quy định pháp luật hiện hành.
Hai là quản lí thống nhất chất lượng các loại công trình khoa học của
Trường: Yêu cầu này đòi hỏi bộ tiêu chuẩn phải có tính bao quát cao để thực
hiện được vai trò là công cụ quản lí thống nhất về chất lượng đối với tất cả
các công trình khoa học được công bố của Trường. Đồng thời, bộ tiêu chuẩn
còn phải bảo đảm tính cụ thể để quản lí chất lượng có hiệu quả đối với từng
loại công trình.
Ba là đảo đảm tính tiên tiến (theo tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc
tế): Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng tham gia tích cực, chủ động vào hội nhập
quốc tế trên mọi lĩnh vực, trong đó có giáo dục, khoa học-công nghệ, việc xây
dựng hệ tiêu chuẩn công bố công trình khoa học tại mỗi cơ sở giáo dục đại học,
trong đó có Trường Đại học Luật Hà Nội không thể không tính đến tiêu chuẩn

chung của quốc gia và hướng đến hội nhập quốc tế về tiêu chuẩn công bố.
Bốn là bảo đảm tính khả thi: Yêu cầu này đòi hỏi trước hết, hệ tiêu chí
phải được xác định dựa trên các yếu tố cơ bản gắn liền với sứ mạng, tầm nhìn,
mục tiêu, chương trình đào tạo, chiến lược NCKH của Trường. Mặt khác, hệ
tiêu chí cũng phải được xây dựng dựa trên cơ sở điều kiện thực tế về đội ngũ
các nhà khoa học, cán bộ quản lí, năng lực tài chính của Trường, đặt trong
mối liên hệ với các cơ sở giáo dục đại học luật khác.
2.1.4. Bảo đảm tiêu chuẩn công bố công trình khoa học
Từ phương diện hoạt động của con người (cá nhân, tổ chức), bảo đảm
hàm nghĩa việc chủ thể tích cực, chủ động tạo ra và duy trì các yếu tố, điều
kiện cần thiết để hiện thực hoá những khả năng nhất định, làm cho điều mong
muốn đạt tới xảy ra trên thực tế. Theo nghĩa đó, các yếu tố bảo đảm tiêu
chuẩn công bố công trình khoa học của Trường bao gồm:
Một là nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lí và các nhà khoa học: Đây
yếu tố bảo đảm có tầm quan trọng hàng đầu để tiêu chuẩn với tính cách là
những quy định chính thức của nhà trường trong lĩnh vực công bố khoa học
21