Giáo án Lịch sử 10 bài 40: LêNin và phong trào công nhân Nga đầu thế kỷ XX

BÀI 40
LÊ-NIN VÀ PHONG TRÀO CÔNG NHÂN NGA ĐẦU THẾ KỶ XX
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được
1. Kiến thức
- Nắm vững hoạt động của Lênin trong cuộc đấu tranh chống lại chủ nghĩa cơ
hội, qua đó hiểu được nhờ những hoạt động đó của Lê-nin, Đảng công nhân xã
hội dân chủ Nga ra đời đã triệt để đấu tranh vì quyền lợi của giai cấp công nhân
lao động.
- Nắm được tình hình Nga trước Cách mạng; diễn biến của Cách mạng, tính chất
và ý nghĩa của Cách mạng Nga 1905 - 1907.
2. Tư tưởng, tình cảm
Bồi dưỡng lòng kính yêu và biết ơn những lãnh tụ của giai cấp vô sản thế giới,
những người cống hiến cả cuộc đời và sức lực cho cuộc đấu tranh giải phóng
dân tộc lao động bị áp bức bóc lột trên toàn thế giới.
3. Kỹ năng
Phân biệt sự khác nhau giữa các khái niệm: Cách mạng dân chủ tư sản kiểu cũ,
Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới, chuyên chính vô sản.
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Tranh ảnh về cuộc Cách mạng 1905 - 1907 ở Nga, chân dung Lê-nin.
- Tư liệu về tiểu sử của V.I.Lênin.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Nêu những nét nổi bật của phong trào công nhân Quốc tế cuối thế kỷ
XIX?
Câu hỏi 2: Vì sao Quốc tế thứ 2 tan rã?
2. Dẫn dắt vào bài mới
Đầu thế kỷ XIX, kế tục sự nghiệp của Mác và Ăng-ghen, V.I.Lênin đã tiến hành
cuộc đấu tranh không khoan nhượng chống các trào lưu tư tưởng cơ hội chủ
nghĩa, đưa chủ nghĩa Mác ngày càng ảnh hưởng sâu rộng trong phong trào công
nhân Nga và phong trào công nhân quốc tế. Để hiểu cuộc đấu tranh chống chủ

nghĩa cơ hội dưới sự lãnh đạo của Lênin như thế nào? Diễn biến, kết quả, ý
nghĩa cuộc Cách mạng 1905 - 1907 ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài
học hôm nay.
3. Tổ chức các hoạt động trên lớp
Các hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1: Cá nhân và cả lớp
- Trước hết, GV gọi một HS trình bày tóm
tắt về tiểu sử của Lênin kết hợp giới thiệu
chân dung Lênin.
- GV nêu câu hỏi: Trình bày những hoạt
động tích cực của Lê-nin thành lập Đảng
Giáo Viên:

Kiến thức cơ bản HS cần nắm
vững
I. VI.LÊNIN VÀ CUỘC ĐẤU
TRANH CHỐNG CHỦ NGHĨA
CƠ HỘI
- Tiểu sử: Vla-đi-mia Ilích U-kia-nốp tức Lênin sinh ngày 22 - 4
- 1870 trong gia đình nhà giáo


vô sản kiểu mới?
- HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, bổ sung, trình bày và phân
tích:
+ Mùa thu năm 1895, Lênin thống nhất các
nhóm Mác-xít ở Pê-téc-bua lấy tên là Liên
hiệp đấu tranh giải phóng giai cấp công
nhân - mầm mống của Đảng Mác-xit; Năm

1898 tại Minxcơ, Đảng công nhân xã hội
dân chủ Nga tuyên bố thành lập nhưng
không hoạt động vì các Đản viên bị bắt.
+ Năm 1900, Lênin cùng với các đồng chí
của mình xuất bản báo "Tia lửa" nhằm
truyền bá chủ nghĩa Mác vào phong trào
công nhân Nga.
+ Năm 1903, đại hội Đảng công nhân xã
hội Nga được triệu tập ở Luân Đôn dưới sự
chủ trì của Lênin để bàn về cương lĩnh điều
lệ Đảng.
- GV nhấn mạnh: Tại Đại hội đa số đại biểu
(Phái Bôn-sê-vich) tán thành đường lối
Cách mạng của Lênin, còn thiểu số (phái
Men-se-vích) theo khuynh hướng cơ hội
chống lại Lênin.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ trong SGK nói về
việc Lênin viết hàng loạt tác phẩm của
mình phê phán những quan điểm của chủ
nghĩa cơ hội, khẳng định vai trò của giai
cấp công nhân và Đảng tiên phong.
Hoạt động 2: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Cuộc đấu tranh chống lại
phái cơ hội đầu kiểm tra XIX ở Nga diễn ra
như thế nào?
- HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
+ Đầu thế kỷ XX khi các nước đế quốc
chạy đua vũ trang chuẩn bị chiến tranh thì
phái cơ hội trong Quốc tế 2 kêu gọi công

nhân ủng hộ chính phủ tư sản với mình,
ủng hộ chiến tranh.
+ Duy nhất có Đảng Bôn-sê-vich do Lênin
lãnh đạo là đấu tranh chống lại chiến tranh
đế quốc với khẩu hiệu "Biến chiến tranh đế
quốc thành nội chiến Cách mạng".
Hoạt động 1: Cá nhân
Giáo Viên:

tiến bộ.

+ Mùa thu năm 1895 Lênin
thống nhất các nhóm Mác xit ở
Pê-téc-bua.

- Năm 1900, Lênin cùng với các
đồng chí của mình xuất bản báo
"Tia lửa" nhằm truyền bá chủ
nghĩa Mác vào phong trào công
nhân Nga.
- Năm 1903, đại hội Đảng công
nhân xã hội Nga được triệu tập ở
Luân Đôn dưới sự chủ trì của
Lênin để bàn về cương lĩnh điều
lệ Đảng. Hình thành 2 phái Bônsê-vích đa số và phái Men-sêvích thiểu số.

- Đầu thế kỷ XX các phái cơ hội
trong Quốc tế 2 ủng hộ chính
phủ tư sản, ủng hộ chiến tranh.
+ Đảng Bôn-sê-vích do Lênin

lãnh đạo là kiên quyết chống
chiến tranh đế quốc, trung thành
với sự nghiệp vô sản.
- Lênin có những đóng góp quan
trọng về mặt lý luân thông qua
những tác phẩm của mình.
II. CÁCH MẠNG 1905 - 1907 Ở


- GV nêu câu hỏi: Cho biết tình hình nước
Nga trước Cách mạng?
- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
+ Đầu thế kỷ XX kinh tế công thương
nghiệp Nga phát triển, xuất hiện các công
ty độc quyền, đội ngũ công nhân đông đảo.
+ Về chính trị, duy trì bộ máy cai trị của
chính quyền phong kiến, chế độ Nga hoàng
kìm hãm sự phát triển sản xuất, bóp nghẹt
quyền tự do dân chủ, hầu hết các giai cấp
bất mãn...
→ Đời sống nhân dân, nhân dân lao động
cực khổ.
+ Sự thất bại trong cuộc chiến tranh Nga Nhật 1904 - 1905 làm mâu thuẫn xã hội
càng sâu sắc → bùng nổ Cách mạng.
Hoạt động 1: Cả lớp
- GV trình bày những nét chính diễn biến:
+ Ngày 09/01/1905, 14 vạn công nhân Pêtec-bua và gia đình không vũ khí đến cung
điện mùa đông để thỉnh cầu Nga hoàng cải
thiện đời sống nhưng họ bị đàn áp bằng

súng làm hàng nghìn người chết và bị
thương "Ngày chủ nhật đẫm máu", công
nhân dựng chiến lũy chuẩn bị chiến đấu.
Kết hợp giới thiệu hình 75 SGK "Cuộc biểu
tình ngày 09 - 01 - 1905"
- HS đọc đoạn chữ nhỏ nói về diễn biến
trong SGK.
Tiếp đó, GV tiếp tục trình bày: Mùa thu
năm 1905 phong trào Cách mạng vẫn tiếp
tục dâng cao với những cuộc bãi công
chính trị của quần chúng làm ngừng trệ mọi
hoạt động kinh tế và giao thông trong cả
nước.
- Tại Mat-xcơ-vai trò, tháng 12 - 1905 cuộc
tổng bãi công → khởi nghĩa vũ trang →
cuối cùng thất bại.
Hoạt động 2: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Hãy cho biết tính chất, ý
nghĩa của Cách mạng 1905 - 1907 ở Nga?
- HS đọc SGK và dựa vào vốn hiểu biết của
mình tự trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, bổ sung và kết luận:
Giáo Viên:

NGA
1. Tình hình nước Nga trước
Cách mạng
- Về kinh tế: Công thương
nghiệp phát triển, các công ty
độc quyền ra đời.

- Về chính trị: Chế độ Nga
hoàng kìm hãm sản xuất, bóp
nghẹt tự do dân chủ  đời sống
nhân dân, công nhân khổ cực.
- Sự thất bại trong cuộc chiến
tranh Nga - Nhật  Xã hội mâu
thuẫn sâu sắc dẫn đến bùng nổ
Cách mạng.
2. Cách mạng bùng nổ
- Ngày 09/01/1905, 14 vạn công
nhân Pê téc bua và gia đình
không vũ khí đến Cung điện
mùa đông để thỉnh cầu Nga
hoàng cải thiện đời sống nhưng
họ bị đàn áp, công nhân dựng
chiến lũy chiến đấu.

- Mùa thu năm 1905 phong trào
Cách mạng tiếp tục dâng cao với
những cuộc bãi công chính trị
của quần chúng làm ngưng trệ
mọi hoạt động kinh tế và giao
thông.
- Tại Mat-xcơ-va, tháng 12 1905 cuộc tổng bãi công 
Khởi nghĩa vũ trang song bị thất
bại.


+ Cách mạng 1905 - 1907 là cuộc Cách
mạng dân chủ tư sản lần thứ nhất ở Nga, là

Cách mạng tư sản kiểu mới.
- GV dừng lại hỏi: Tại sao nói đây là cuộc
Cách mạng tư sản kiểu mới?
- HS trả lời câu hỏi.
- GV chốt ý: Đây là cuộc Cách mạng tư sản
kiểu mới vì: Do giai cấp vô sản lãnh đạo
với sự tham gia của đông đảo nhân dân lao
động, giải quyết những nhiệm vụ của cuộc
Cách mạng dân chủ tư sản và đặt cơ sở cho
việc chuyển sang Cách mạng XHCN.
- Ý nghĩa:
+ Giáng một đòn mạnh mẽ vào chế độ Nga
hoàng, có ảnh hưởng đến phong trào đấu
tranh đòi dân chủ ở các nước đế quốc.
+ Thức tỉnh nhân dân các nước phương
Đông đấu tranh.

- Tính chất: Là cuộc Cách mạng
dân chủ tư sản lần thứ nhất ở
Nga. Đây là một cuộc Cách
mạng dân chủ tư sản kiểu mới.

- Ý nghĩa:
+ Giáng một đòn mạnh mẽ vào
chế độ Nga hoàng, có ảnh hưởng
đến phong trào đấu tranh đòi dân
chủ ở các nước đế quốc.
+ Thức tỉnh nhân dân các nước
phương Đông đấu tranh.

4. Sơ kết bài học
Tổ chức cho HS trả lời câu hỏi nhận thức đặt ở phần dẫn dắt vào bài mới để
củng cố kiến thức.
5. Dặn dò, bài tập
- Học bài cũ.
- Ôn tập toàn bộ học kỳ.

Giáo Viên: