Giáo án Lịch sử 10 bài 23: Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước bảo vệ Tổ quốc bảo vệ Tổ quốc

Bài 23
PHONG TRÀO TÂY SƠN VÀ SỰ NGHIỆP THỐNG NHẤT ĐẤT
NƯỚC, BẢO VỆ TỔ QUỐC CUỐI THẾ KỈ XVIII
I- Mục tiêu bài học
1- Về kiến thức:
Giúp hs hiểu và nắm được
- Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước cuối thế kỉ XVIII
- Diễn biến của các cuộc k/c ở cuối thế kỉ XVIII để bảo vệ nền độc lập dân tộc, góp
thêm những chiến công huy hoàng vào sự nghiệp giữ nước anh hùng của dân tộc
2- Thái độ:
- Giáo dục lòng yêu nước, đấu tranh cho sự nghiệp bảo vệ sự toàn vẹn của đất
nước
- Tự hào về tinh thần đấu tranh của người nông dân Việt Nam
3- Về kĩ năng:
Bồi dưỡng cho hs kĩ năng vẽ và sử dụng bản đồ, phân tích nhận định sự kiện lịch
sử
II- Tài liệu, thiết bị dạy học
- Bản đồ Việt Nam với những địa danh cần thiết
- Lược đồ các trận đánh mang tính quyết chiến, một số câu nói của Quang
Trung….
III- Tiến trình giờ học
1- Ổn định
2- Kiểm tra bài cũ
Hỏi: Nêu sự phát triển của TCN và TN của nước ta ở các thế kỉXVI-XVIII ?
3. Dẫn vào bài mới
Hoạt động của GV và HS

Kiến thức cơ bản

* Hoạt động: Cả lớp- cá nhân
I- Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp

- Nêu tình hình nước ta ở cả 2 Đàng vào giữa thống
Thế kỉ XVIII?
nhất đất nước cuối thế kỉ XVIII


- HS: Tìm hiểu sgk rút ra ý chính trả lời
- GV: Nhận xét, bổ sung và chốt ý
+ Đàng ngoài: vào giữa thế kỉ XVIII chế độ
p/k Lâm vào khủng hoảng trầm trọng, nông
dân bị địa chủ chiếm hết ruộng đất, còn bị
chế độ lao dịch, binh dịch, thuế khóa nặng nề,
hạn hán lũ lụt xẩy ra liên tiếp=> phong trào
đ/t của nông dân bùng lên rầm rộ, tiêu biểu
có k/n của N Hữu Cầu (Hải Phòng,H
Dương, Q Ninh ); N Doanh Phương ( V
Phúc); Hoàng C Chất ( T Bình, H Yên)…
+ Đàng trong: 1744 chúa Nguyễn xưng
vương Nhưng c/q mới lại suy thoái, nd khổ
cực=> p/t Nông dân bùng nổ
- GVH: Tìm hiểu về diễn biến của phong trào
nông dân Tây Sơn và vai trò của k/n Tây
Sơn. Một Vài nét về anh em nhà Tây Sơn?
- HS:Theo dõi sgk+ nhớ lại kiến thức cũ trả
lời
- GV: Nhận xét, bổ sung và chốt ý: 3 anh em
Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ ở ấp
Kiên thành thuộc họ đạo Tây Sơn, tổ tiên ở
Nghệ An là Hồ Phi Khang bị chúa Nguyễn
bắt làm tù binh1655 đưa vào TS khai khẩn
đất hoang , cha là Hồ Phi Phúc gia đình nông

dân khá Nguyễn Nhạc là người buôn trầu lấy
con gái Của tù trưởng Ba na.. Trương Thúc
Loan
Chuyên quyền- nd lầm than khổ cực- 1773
Anh em đổi sang họ Nguyễn dựng cờ k/n tại
Tây Sơn – Bình Định

- Vào giữa thế kỉ XVIII chế độ phong kiến
ở cả 2
Đàng khủng hoảng sâu sắc => phong trào
nông dân bùng nổ

- Năm 1771 k/n nông dân bùng nổ ở Tây
Sơn –
Bình Định do 3 anh em nhà Tây Sơn lãnh
đạo.Cuộc k/n nhanh chống phát triển thành
phong
trào lật đổ chúa Nguyễn ở Đàng trong
- 1786-1788 nghĩa quân tiến ra Bắc lật đổ
tập đoàn Lê- Trịnh, thống nhất đất nước

II- Các cuộc kháng chiến ở cuối thế kỉ
XVIII
1- Kháng chiến chống quân Xiêm( 1785)


* Hoạt động: Cả lớp- cá nhân
- GVH: Nêu nguyên nhân, diễn biến, kết quả
Của cuộc kháng chiến chống quân Xiêm?
- HS: Đọc sgk+ suy nghĩ trả lời

- GV: Nhận xét, bổ sung
+ Nguyên nhân: từ 1776-1783 quân TS liên
tục mở các cuộc tấn công vào Gia Định giải
phóng hết đất Đàng trong và tiêu diệt lực
lượng cát cứ của Chúa Nguyễn, Nguyễn Ánh
là người sống sót chạy sang cầu cứu vua
Xiêm
+ Diễn biến: 1-1785 thủy binh TS do N Huệ
chỉ huy từ Quy Nhơn vượt biển vào Gia
Định
đóng ở Mỹ Tho. N Huệ chọn khúc sông M
Tho đoạn Rạch Gầm- Xoài Mút làm trận địa
quyết chiến với giặc
* Hoạt động: Cả lớp- cá nhân
- GVH: Do nguyên nhân nào => quân Thanh
Xâm lược nước ta, diễn biến, kết quả của
cuộc k/c chống quân Thanh xl?
- HS: Đọc sgk rút ra ý chính trả lời
- GV: Nhận xét, bổ sung và chốt ý
+ Sau khi chiến thắng quân Xiêm, 1786 N
Huệ Kéo quân ra Bắc tiêu diệt họ Trịnh, xóa
bỏ ranh giới, kết duyên với công chúa Ngọc
Hân ( con gái Lê Hiển Tông)-về Nam. Ở bắc
Nguyễn Hữu Chỉnh giúp vua L C Thống phản
bội TS ,BỊ Quân TS đánh….
+ Việc làm của L C Thống chứng tỏ triều
đình pk nhà Lê không thể duy trì được nữa

- Nguyên nhân: Do Nguyễn Ánh cầu viện
quân

Xiêm => 5 vạn quân Xiêm kéo vào xâm
lược
nước ta

- Diễn biến, kết quả: Năm 1785 Nguyễn
Huệ đã
t/c trận đánh phục kích ở Rạch Gầm- Xoài
Mút
đánh tan quân Xiêm, đập tan tham vọng
của vua
Xiêm, Nguyễn Ánh phải chạy sang Xiêm
2- Kháng chiến chống Thanh ( 1789 )
- Nguyên nhân:
Do vua Lê Chiêu Thống cầu viện Quân
Thanh kéo sang xâm lược nước ta

- Diễn biến, kết quả:
+ Năm 1788 N Huệ lên ngôi hoàng đế lấy
niên hiệu là Quang Trung chỉ huy quân
tiến ra Bắc
+ Mùng 5 tết nghĩa quân TS giành chiến
thắng vang dội Ngọc Hồi- Đống Đa tiến
vào Thăng Long đánh bại hoàn toàn quân
xâm lược


- GV: Cho hs đọc lời dụ của Quang Trung
trong sgk và hỏi:lời dụ đó có ý nghĩa gì?
- HS: Suy nghĩ trả lời: Đánh để giữ phong tục
tập quán của nd ta, đánh cho kẻ thù không

còn 1 mảnh giáp, 1 cổ xe để trở về…bài dụ
Đx cổ vũ, tạo khí thế quyết tâm chiến đấu của
nghĩa quân TS
- GVH :nguyên nhân nào dẫn đến chiến
thắng của nghĩa quân TS trong chống
Thanh, công lao của nghĩa quân TS và N
Huệ?
- HS: Suy nghĩ+ trao đổi trả lời
- GV: Nhận xét, bổ sung: có công lớn trong
việc đập tan chúa Nguyễn ở Đàng trong và
đánh bại quaan lâm lược Xiêm, lật nhào chúa
Trịnh chuyên quyền đánh bại quân xl nhà
Thanh, vừa có công lớn trong việc đánh bại
các thế lực pk để thống nhất đất nước vừa có
công trong việc đánh bại quân xl
* Hoạt động: cả lớp- cá nhân
- GVH: Vương triều TS được thành lập và
phát triển như thế nào?
- HS: Đọc sgk + suy nghĩ trả lời
- GV: Nhận xét, bổ sung và chốt ý
- GVH: Em có nhận xét gì về những việc làm
của Quang Trung?
- HS: Suy nghĩ trả lời: là những c/s tiến bộ,
thể hiện ý tưởng mới của 1 ông vua muốn
thực hiện những c/s cải cách, có tác dụng ổn
định lại đất nước, phạm vi ảnh hưởng chưa

+ Phong trào nông dân TS đã bước đầu
hoàn thành sự nghiệp thống nhất đất nước
và bảo vệ tổ quốc

III- Vương triều Tây Sơn
- Sự thành lập:
+ Năm 1778 N Nhạc xưng hoàng
đế( hiệu Thái
Đức) – vương triều Tây Sơn được thành
lập
+ Năm 1788 N Huệ lên ngôi hoàng
đế( Quang
Trung) thống trị vùng đất Thuận Hóa trở ra
Bắc
- Chính sách:
+ Ban chiếu kêu gọi nd khôi phục sản
xuất, lập Lại sổ hộ, t/c lại giáo dục thi cử
+ Quân đội được tổ chức quy cũ và trang
bị vũ Khí đầy đủ
+ Đặt quan hệ hòa hiếu với nhà Thanh,
quan hệ


lan rộng cả nước.

với Lào và Chân Lạp diễn ra tốt đẹp
- Năm 1792 Quang Trung qua đời
- Năm 1802 Nguyễn Ánh tấn công, các
vương
triều Tây Sơn lần lượt sụp đổ_

4. Củng cố:
- Khái quát lại các kiến thức chính trong bài.

5. Dặn dò
- Nhắc HS về nhà học bài cũ, đọc trước bài mới và trả lời các câu hỏi trong SGK