Giáo án Lịch sử 10 bài 23: Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước bảo vệ Tổ quốc bảo vệ Tổ quốc

Bài 23:
PHONG TRÀO TÂY SƠN VÀ SỰ NGHIỆP THỐNG NHẤT ĐẤT
NƯỚC,
BẢO VỆ TỔ QUỐC CUỐI THẾ KỈ XVIII
A. Mục tiêu: Học sinh cần:
- Trình bày hoàn cảnh bùng nổ phong trào Tây Sơn; nét chính của phong trào Tây Sơn
trong quá trình đánh đổ các tập đoàn phong kiến chúa Nguyễn, tiến quân ra Bắc đánh đổ
chính quyền Lê-Trịnh xóa bỏ tình trạng chia cắt, bước đầu thống nhất đất nước.
- Nét chính về diễn biến cuộc k/c chống Xiêm, chống Thanh để bảo vệ nền độc lập dân
tộc.
- Những c/s cơ bản của vua Quang Trung sau khi thành lập vương triều Tây Sơn và công
lao của ông trong công cuộc xây dựng đất nước.
- Giáo dục truyền thống yêu nước, đấu tranh cho sự nghiệp toàn vẹn lãnh thổ của đất
nước.Tự hào về truyền thống đấu tranh của nông dân Việt Nam.
B. Chuẩn bị:
C. Lên lớp:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra: - Sự phát triển của nông nghiệp, thủ công nghiệp thế kỉ XVI-XVIII?
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên - học
sinh
Sự k/hoảng của chế độ p/k ĐN:
Ruộng đất bị địa chủ cướp đoạt,
thuế khóa nặng nề…
ĐT: “Gạo đắt như vàng, tình trạng
đói khổ bày ra lắm cảnh thương
tâm khó tả, các xác chết chồng
chất lên nhau”.
3 anh em họ Nguyễn (gốc họ Hồ),
lớn lên gặp lúc Quốc phó Trương
Phúc Loan chuyên quyền, nhân

dân lầm than cực khổ => đã xây
dựng căn cứ địa ở Tây Sơn (BĐ)
với khẩu hiệu đánh đổ Trương
phúc Loan, lấy của nhà giàu chia
cho dân nghèo.

Nội dung
I. Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất
nước cuối thế kỉ XVIII:
- Giữa thế kỉ XVIII, chế độ phong kiến ở cả hai đàng
khủng hoảng => phong trào nông dân bùng nổ.

- Năm 1771, khởi nghĩa nông dân bùng lên ở Tây
Sơn (Bình Định) => lật đổ chúa Nguyễn ở Đàng
Trong.

- Năm 1786 -1788, nghĩa quân tiến ra Bắc lật đổ tập
đoàn Lê - Trịnh, thống nhất đất nước.
nghĩa quân Tây Sơn bắt và giết 2 II. Các cuộc kháng chiến ở cuối thế kỉ XVIII:
chúa Nguyễn Phúc Dương, 1. Kháng chiến chống quân Xiêm (1785):


Nguyễn Phúc Thuần, còn người
cháu Nguyễn ánh chạy thoát.
Năm 1782-1783, Nguyễn Huệ 2
lần đem quân đánh Nguyễn ánh ở
Gia Định => Nguyễn ánh chạy
sang Xiêm cầu cứu.
- Nguyễn ánh cầu viện quân Xiêm => 5 vạn quân
Xiêm tiến vào nước ta.

- Năm 1785, Nguyễn Huệ đã tổ chức trận đánh phục
Sông Tiền-Tiền giang.
kích Rạch Gầm- Xoài Mút đánh tan quân Xiêm.
Sau trận thua này, người Xiêm sợ Nguyễn ánh chạy sang Xiêm.
quân Tây Sơn như giặc.
Năm 1786, Nguyễn Huệ kéo quân
ra Bắc tiêu diệt họ Trịnh. Ông tôn 2. Kháng chiến chống quân Thanh (1789):
phù vua Lê, kết hôn với công chúa
Ngọc Hân (con vua Lê Hiển
Tông) => sau đó về Phú Xuân
(Huế).
ở ngoài Bắc, Nguyễn Hữu Chỉnh
giúp Lê Chiêu Thống phản bội
Tây Sơn => bị quân Tây Sơn đánh
bại => LCT cầu cứu nhà Thanh.
Do Tôn Sĩ Nghị chỉ huy.
- Vua Lê Chiêu Thống cầu cứu, 29 vạn quân Thanh
kéo vào nước ta.
Thống trị vùng đất từ Thuận Hóa -Năm 1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế (Hiệu
trở ra Bắc.
Quang Trung) chỉ huy quân tiến ra Bắc.
- Mùng 5 Tết 1789, nghĩa quân thắng lớn ở Ngọc
Hồi- Đống Đa, tiến vào Thăng Long đánh bại quân
xâm lược.
- Phong trào nông dân Tây Sơn đã bước đầu hoàn
thành sự nghiệp thống nhất đất nước và bảo vệ Tổ
Không giải quyết được các yêu quốc.
cầu lịch sử, phong trào khởi nghĩa III. Vương triều Tây Sơn:
vẫn tiếp tục.
- Năm 1778, Nguyễn Nhạc xưng Hoàng đế (Hiệu

N.Nhạc: TW hoàng đế- Qui Nhơn Thái Đức), vương triều Tây Sơn thành lập (tồn tại
N.Lữ: Đông Định Vương- Gia đến 1793).
Định
- Năm 1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế (Hiệu
N.Huệ: Bắc Bình Vương- Thuận Quang Trung), thống trị từ Thuận Hóa ra Bắc (tồn tại
Hóa
đến 1802).
Dịch sách chữ Hán, chữ Nôm.
Chính sách của Quang Trung thể
hiện ý muốn của một ông vua
muốn thực hiện những c/s cải

- Chính sách của Quang Trung:
+ Đối nội: thành lập chính quyền các cấp, kêu gọi
nhân dân sản xuất, lập lại sổ hộ khẩu, tổ chức lại
giáo dục, thi cử, quân đội.


cách => nhưng chưa có ảnh hưởng + Đối ngoại: hòa hảo với nhà Thanh, Lào, Chân Lạp.
lớn trên toàn quốc.
- Năm 1792, Quang Trung qua đời triều đình lục
đục. Năm 1802, Nguyễn ánh tấn công, các vương
triều Tây Sơn lần lượt sụp đổ.
4. Củng cố:
- Tìm hiểu thêm tài liệu về khởi nghĩa Tây sơn và người anh hùng Nguyễn Huệ.
5. Dặn dò: Học bài, làm bài tập sgk tr.120.