Bài giảng thiên văn học: 10 star evolution

HÌNH THÀNH VÀ TI N HÓA C A SAO
D

à

àĐ NG VŨ TU N S N

VIETNAM ASTRONOMY & COSMOLOGY ASSOCIATION



CÁC N I DUNG CHÍNH
 Sao là gì?
 M t ngôi sao t o thành nh th nào?
 Quá trình ti n hóa
 Cái ch t c a sao
 L đen, l tr ng và l sâu


SAO LÀ GÌ?

Sao là
-Có

-Có

-M

T

:

7%
M T
(70
Sao M .
phát ra ánh sáng
nhân
.
là
ngôi sao.


SAO LÀ GÌ?

T các hành tinh trong H M
sáng
trên
sao trong thiên hà Milky Way.

T

các
là

ngôi


S

ì

à

T O THÀNH SAO

à

à à à
à à
(protostar nebula)

à

à


S

D à

à
à

T O THÀNH SAO

à
à

àà
à à à

àV
à
à

à à à à
à à à

à à
à

à


S

H
V à

à à
à

T O THÀNH SAO

à
à

à
à
à

à
à

à
à

à à
à

à
à

à
à

à

à
à à


S
N

T O THÀNH SAO

có
phóng ra
tinh vân,

co
phát ra
sóng trong
ánh sáng nhìn
.
Ngôi sao

hình thành!

có


PHÂN LO I SAO

Sao

phân chia

vào
mô

Russell.
Sao
chia làm hai
- Sao lùn (dwarf)
- Sao
(giant)

trong
:

kích
và
Hertzsprung-


PHÂN LO I SAO


CÁI CH T C A SAO

-T
gian
sao
vào
-Khi
cháy
hydro, sao không
tâm nên co .
-P
nhân
làm
lên thành sao

.

phóng


CÁI CH T C A SAO

sao
M
phình to
nát các hành tinh nhóm
trong (trong
có Trái Đ
Giai
T

Trong khi

lõi sao

co

.


CÁI CH T C A SAO

•
•

Các sao
M T khi
thành tinh vân hành tinh.
Các sao
có lõi co
nhân, gây ra
supernova.

thì
nhanh

phá


CÁI CH T C A SAO

Các sao

lùn

M T
sau khi lõi sao co

tâm, nó
thành sao
(white dwarf).


CÁI CH T C A SAO

Q

à

à

à

à

àM àT


CÁI CH T C A SAO

Sao có
co
có

M T
thành sao neutron

1,5
gây ra
và

quay

.


CÁI CH T C A SAO

M T
sao neutron,
cong khôngthành
(black hole).

Sao có

và

4

qua
gian xung quanh


L
Tâm

ngôi sao ban
là
(singularity), ranh
không gian
chân
horizon).

kì
vùng
là
(event

Do
cong
khônggian
bên trong

ánh sáng) khi qua chân
không
thoát ra
.

EN


L
Có

lý
coi là phát ra
,
là
Hawking.
M dù
, trên
nó
không ra bên trong
.
Nó là phóng ra
trong
hai
/
sinh ra do
giáng
ngay phía ngoài chân
.

EN


L

M

EN

quan sát gián
do
sao
hành
vào trong
gia
và phát ra
này
không phát ra bên trong

phát ra khi
. Quá trình
.N
,
.


L

EN SIÊU N NG

Theo mô hình ngày nay,
M

T

. Milky Way

trung tâm các thiên hà
có
(hàng
hay hàng
có
.


L
L

là

ra
Dù

TR NG

lý
nó
cho
không vào.
không

nhìn

trong vùng
chúng ta, nó
vùng
có
khác.

tính


L

L sâu (wormhole) là
và
hay là
gian khác nhau. Đ

SÂU

hai
nay sâu

hai vùng khônglà


L

L sâu là

SÂU

tài

trong các tác
qua

không gian và

gian.


D
B

à
à

àĐ NG VŨ TU N S N
à à
àTOÀN NG C ÁNH Đ NG VŨ TU N S N

VIETNAM ASTRONOMY & COSMOLOGY ASSOCIATION