Lập dàn bài cho bài văn tự sự

Tuần 5 Tiết 13,14,15 Ngày soạn từ 25-29/9/2006.
LậP dàn ý bài văn tự sự
A. Mục tiêu bài học.
Giúp HS:
- Biết cách lập dàn ý bài văn tự sự (kể lại một câu chuyện) tơng tự một truyện ngắn.
- Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc lập dàn ý để có thói quen
lập dàn ý trớc khi viết một bài văn tự sự nói riêng, các bài văn khác nói chung.
B. phơng tiện thực hiện.
SGK,SGV
Thiết kế bài học
C. Tiến trình dạy học.
1. Kiểm tra bài cũ
2. Giới thiệu bài mới.
Trớc khi nói điều gì các cụ ta ngày xa đã dạy Ăn có nhai, nói có nghĩ. Nghĩa là
đừng vội vàng trong khi ăn và phải cân nhác kĩ lỡng khi nói, làm một bài văn cũng
vậy phải có dàn ý, có sự sắp xếp các ý, các sự kiện tơng đối hoàn chỉnh. Để thấy rõ
vai trò của dàn ý chúng ta tìm hiểu bài tập dàn ý bài văn tự sự
Phơng pháp Nội dung cần đạt
GV: (Học sinh đọc phần trích
trong SGK) trả lời các câu hỏi.
GVH: Nhà văn Nguyên
Ngọc nói về ván đề gì ?
GVH Qua lời kể của Nguyên
Ngọc anh (chị) học tập đợc
điều gì trong quá trình hình
thành ý tởng, dự kiến cốt
truyện để chuẩn bị lập dàn ý
cho bài văn tự sự ?
I. Hình thức ý tởng dự kiến cốt truyện
HSĐ&TL:
HSPB: Nhà văn nói về truyện ngắn Rừng Xà Nu:

+ Chọn nhân vật: Anh Đề - mang cái tên Tnú rất miền núi.
+ Dít đến và là mối tình sau của Tnú. Nh vậy phải có Mai
(chị của Dít)
+ Cụ già Mết phải có vì là cuội nguồn của bản làng, của
Tây Nguyên mà nhà văn đã thấy đợc cả thằng bé Heng.
HSPB: Về tình huống và sự kiện để kết nối nhân vật.
+ Cái gì, nguyên nhân nào là nổi bật lên sự kiện, nội dung
diệt cả 10 tên ác ôn những năm tháng cha hề có tiếng súng
cách mạng. Đó là cái chết của mẹ con Mai hay mời ngón
tay của Tnú bốc lửa.
+ Các chi tiết khác tự nó đến nh
+ Các chi tiết khác tự nó đến nh
rừng Xà nu gắn liền với số
rừng Xà nu gắn liền với số
phận mỗi con ng
phận mỗi con ng
ời. Các cô gái lấy n
ời. Các cô gái lấy n
ớc ở vòi n
ớc ở vòi n
ớc đầu làng, các
ớc đầu làng, các
cụ già lom khom, tiếng n
cụ già lom khom, tiếng n
ớc lách tách trong đêm khuya.
ớc lách tách trong đêm khuya.
=> Muốn viết đợc bài văn kể lại một câu truyện hoặc viết
một truyện ngắn ta phải hình thành ý tởng và phác thảo
một cốt truyện (dự kiến tình huồng sự kiện và nhân vật )
Tuần 5 Tiết 13,14,15 Ngày soạn từ 25-29/9/2006.

(H/S đọc SGK)
(H/S đọc SGK)
GVH: Theo suy ngẫm của
GVH: Theo suy ngẫm của
nhà văn Nguyễn Tuân có thể
nhà văn Nguyễn Tuân có thể
kể về hậu thân của chị Dậu
kể về hậu thân của chị Dậu
bằng những câu chuyện (1 và
bằng những câu chuyện (1 và
2). Anh (chị) hãy lập dàn ý
2). Anh (chị) hãy lập dàn ý
cho bài văn kể về một trong
cho bài văn kể về một trong
hai câu chuyện trên ?
hai câu chuyện trên ?
GVH: Dựa vào câu nói của
GVH: Dựa vào câu nói của
Lênin, anh chị hãy lập dàn ý
Lênin, anh chị hãy lập dàn ý
về một câu chuyện một học
về một câu chuyện một học
sinh tốt phạm phải sai lầm
sinh tốt phạm phải sai lầm
trong phút yếu mềm nh
trong phút yếu mềm nh
ng đã
ng đã

kịp thời tỉnh ngộ chiến
kịp thời tỉnh ngộ chiến
thắng bản thân v
thắng bản thân v
ơn lên
ơn lên
trong học tập.
trong học tập.
theo Nguyên ngọc.
II. Lập dàn ý
HSĐ&TL:
HSPB
HSPB
: Câu chuyện một
: Câu chuyện một
ánh sáng
ánh sáng
Mở bài
Mở bài
: - Chị Dậu hớt hải chạy về h
: - Chị Dậu hớt hải chạy về h
ớng làng mình trong đêm
ớng làng mình trong đêm
tối.
tối.
-
-
Chạy về nhà, trời đã khuya thấy một ng
Chạy về nhà, trời đã khuya thấy một ng
ời lạ đang nói

ời lạ đang nói
chuyện với chồng.
chuyện với chồng.
-
-
Vợ chồng gặp nhau, mừng mừng tủi tủi.
Vợ chồng gặp nhau, mừng mừng tủi tủi.
Thân bài
Thân bài
: - Ng
: - Ng
ời khách lạ là cán bộ Việt Minh tìm đến hỏi
ời khách lạ là cán bộ Việt Minh tìm đến hỏi
thăm tình cảnh gia đình anh Dậu.
thăm tình cảnh gia đình anh Dậu.
-
Từng b
Từng b
ớc giảng giải cho vợ chồng chị Dậu nghe vì sao dân
ớc giảng giải cho vợ chồng chị Dậu nghe vì sao dân
mình khổ, muốn hết khổ phải làm gì ? Nhân dân chung
mình khổ, muốn hết khổ phải làm gì ? Nhân dân chung
quanh vùng họ đã làm đ
quanh vùng họ đã làm đ
ợc gì ? Nh
ợc gì ? Nh
thế nào ?
thế nào ?
-
-

Ng
Ng
ời khách lạ thấy thỉnh thoảng ghé thăm gia đình anh
ời khách lạ thấy thỉnh thoảng ghé thăm gia đình anh
Dậu, mang tin mới, khuyến khích chi Dậu.
Dậu, mang tin mới, khuyến khích chi Dậu.
-
-
Chị Dậu đã vận động những ng
Chị Dậu đã vận động những ng
ời xung quanh
ời xung quanh
-
-
Chị đã dẫn đầu đoàn dân công lên huyện, phủ phá kho thóc
Chị đã dẫn đầu đoàn dân công lên huyện, phủ phá kho thóc
của Nhật chia cho ng
của Nhật chia cho ng
ời nghèo.
ời nghèo.
Kết bài
Kết bài
: - Chị Dậu và bà con xóm làng chuẩn bị đến mừng
: - Chị Dậu và bà con xóm làng chuẩn bị đến mừng
ngày tổng khởi nghĩa.
ngày tổng khởi nghĩa.
+
+
Chị Dậu đón cái Tý trở về.
Chị Dậu đón cái Tý trở về.

III. Củng cố
HS:
HS:
Chép lại phần ghi nhớ (SGK)
Chép lại phần ghi nhớ (SGK)
IV.Luyện tập.
HSLBT:
HSLBT:
Sau Cơn giông
Sau Cơn giông
Mở bài:
Mở bài:
Nam (tên nhân vật) ngồi một mình ở nhà vì cậu
Nam (tên nhân vật) ngồi một mình ở nhà vì cậu
đang bị đình chỉ học tập. Cậu rất buồn.
đang bị đình chỉ học tập. Cậu rất buồn.
Thân bài: +
Thân bài: +
Nam nghĩ về những khuyết điểm, việc làm của
Nam nghĩ về những khuyết điểm, việc làm của
mình trong những lúc yếu mềm. Đó là trốn học đi chởi lêu
mình trong những lúc yếu mềm. Đó là trốn học đi chởi lêu
lổng với bạn. Chuyến đi ấy chẳng mang lại kết quả gì.
lổng với bạn. Chuyến đi ấy chẳng mang lại kết quả gì.
+
Gần một tuần bỏ học, bài vở không nắm đ
Gần một tuần bỏ học, bài vở không nắm đ
ợc, Nam bị
ợc, Nam bị
điểm xấu liên tiếp và hạnh kiểm yếu trong học kỳ một.

điểm xấu liên tiếp và hạnh kiểm yếu trong học kỳ một.
Tuần 5 Tiết 13,14,15 Ngày soạn từ 25-29/9/2006.
GV
GV
: HS về nhà làm bài 2.
: HS về nhà làm bài 2.
+
Nhờ sự nghiêm khắc của bố, mẹ cộng với sự giúp đỡ của
Nhờ sự nghiêm khắc của bố, mẹ cộng với sự giúp đỡ của
thầy, bạn, Nam đã nhìn thấy lỗi lầm của mình.
thầy, bạn, Nam đã nhìn thấy lỗi lầm của mình.
+
Chăm chỉ học hành, tu d
Chăm chỉ học hành, tu d
ỡng mọi mặt.
ỡng mọi mặt.
+
Kết quả cuối năm Nam đạt học sinh tiến tiến.
Kết quả cuối năm Nam đạt học sinh tiến tiến.
Kết bài:
Kết bài:
+Suy nghĩ của Nam sau lễ phát th
+Suy nghĩ của Nam sau lễ phát th
ởng.
ởng.


+ Bạn rủ đi chơi xa, Nam đã từ chối khéo.
+ Bạn rủ đi chơi xa, Nam đã từ chối khéo.
UY-Lít-xơ trở về

UY-Lít-xơ trở về
(
(
Trích khúc ca XXIII - Ô-di-xê- Sử thi Hi Lạp
Trích khúc ca XXIII - Ô-di-xê- Sử thi Hi Lạp
)
)
A. Mục tiên bài học
Giúp HS:
1. Hiểu đợc trí tuệ và tình yêu chung thủy là những phẩm chất cao đẹp mà con
ngời trong thời đại Hô-me-rơ khát khao vơn tới.
2. Thấy đợc đặc sắc cơ bản của nghệ thuật trần thuật đấy kịch tính, lối miên tả
tâm lí, tính cách nhân vật sử thi của Hô-me-rơ.
3. Rèn kỹ năng đọc, hiểu một trích đoạn sử thi.
B. Phơng tiện thực hiện
SGK, SGV.
Thiết kế bài học.
C. Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ.
2. Giới thiệu bài mới.
Tác phẩm ra đời vào thời kỳ con ngời Hi Lạp mở rộng địa bàn hoạt động ra biển cả.
Trong sự nghiệp khám phá và chinh phục thế giới bao la và bí hiểm đó, con ngời ngoài
lòng dũng cảm đòi hỏi phải có những phẩm chất cần thiết nh thông minh, tỉnh táo, mu
chớc, khôn ngoan. Hình tợng Uylitxơ chính là lí tởng hóa sức mạnh của trí tuệ của ngời
Hi-Lạp.
Mặt khác Ô-đi-xê ra đời khi ngời Hi-Lạp sắp bớc vào ngỡng cửa của chế độ chiếm hữu
nô lệ. Từ đây con ngời giã từ chế độ công xã thị tộc để thay vào đó tổ chức gia đình. Hôn
nhân một vợ một chồng xuất hiện. Nó đòi hỏi tình cảm quê hơng, gia đình gắn bó, thủy
chung. Hô-mê-rơ là một thiên tài dự đoán cho thời đại ông. Cả hai ý tởng trí tuệ và tình
yêu chung thủy đợc thể hiện trong đoạn trích Uylitxơ trở về.

Tuần 5 Tiết 13,14,15 Ngày soạn từ 25-29/9/2006.
ph
ph
ơng pháp
ơng pháp
Nội dung cần đạt
Nội dung cần đạt
GV
GV
: Gọi HS đọc phần tiểu
: Gọi HS đọc phần tiểu
dẫn SGK
dẫn SGK
GVH: Phần tiểu dẫn trình bày
GVH: Phần tiểu dẫn trình bày
nội dung gì ? Em biết những gì
nội dung gì ? Em biết những gì
về Hô-mê-rơ ?
về Hô-mê-rơ ?
GVH: Anh(chị) hãy tóm tắt cốt
GVH: Anh(chị) hãy tóm tắt cốt
truyện ?
truyện ?
GVH: Em nêu chủ đề của sử
GVH: Em nêu chủ đề của sử
thi Ô-đi-xê ?
thi Ô-đi-xê ?
-

Chủ
Chủ
-
-
I.
I.
tìm hiểu chung
tìm hiểu chung
1.
1.
Tiểu dẫn
Tiểu dẫn
HSĐ&TL:
HSĐ&TL:
HSPB
HSPB


: Tiểu dẫn giới thiệu vài nét về Hô-mê-rơ và tóm tắt
: Tiểu dẫn giới thiệu vài nét về Hô-mê-rơ và tóm tắt
sử thi Ô-đi-xê.
sử thi Ô-đi-xê.
-
* Đây là nhà thơ mù của Hi-Lạp sống vào thế kỷ IX và
* Đây là nhà thơ mù của Hi-Lạp sống vào thế kỷ IX và
VII tr
VII tr
ớc Công nguyên. Ông sinh tr
ớc Công nguyên. Ông sinh tr
ởng trong một gia đình

ởng trong một gia đình
nghèo bên kia sông Mê-Lét. Ông đã tập hợp tất cả những
nghèo bên kia sông Mê-Lét. Ông đã tập hợp tất cả những
thần thoại và truyền thuyết để hoàn thành hai bộ sử thi đồ
thần thoại và truyền thuyết để hoàn thành hai bộ sử thi đồ
sộ I-li-at và Ô-đi-xê.
sộ I-li-at và Ô-đi-xê.
-
* Ô-đi-xê kể lại cuộc hành trình về quê của Uy-lit- xơ sau
* Ô-đi-xê kể lại cuộc hành trình về quê của Uy-lit- xơ sau
khi hạ thành Tơ-Roa. Tác phẩm gồm 12110 câu thơ chia
khi hạ thành Tơ-Roa. Tác phẩm gồm 12110 câu thơ chia
làm 24 khúc ca. Câu chuyện bắt đầu từ thời điểm Uy-lit-
làm 24 khúc ca. Câu chuyện bắt đầu từ thời điểm Uy-lit-
xơ đang bị nữ thần Ca-lip-xô dâng linh đan để chàng tr
xơ đang bị nữ thần Ca-lip-xô dâng linh đan để chàng tr
-
-
ờng sinh bất tử cùng cung sỗng với nàng. Các thần cầu xin
ờng sinh bất tử cùng cung sỗng với nàng. Các thần cầu xin
Dớt. Thần Dới lệnh cho Ca-lip-xô phải để chàng đi. Uy-
Dớt. Thần Dới lệnh cho Ca-lip-xô phải để chàng đi. Uy-
lit-xơ gặp bão, thần biển trả thù Uy-lit-xơ vì chàng đã đâm
lit-xơ gặp bão, thần biển trả thù Uy-lit-xơ vì chàng đã đâm
thủng mắt Xi-clốp - đứa con trai của thần. Uy-lit-xơ may
thủng mắt Xi-clốp - đứa con trai của thần. Uy-lit-xơ may
mắn dạt vào xứ sở của An-ki-nô-ốt. Biết chàng là ng
mắn dạt vào xứ sở của An-ki-nô-ốt. Biết chàng là ng
ời đã
ời đã

làm nên chiến công con ngựa gỗ thành Tơ-roa. Nhà vua
làm nên chiến công con ngựa gỗ thành Tơ-roa. Nhà vua
yêu cầu chàng kể lại cuộc hành trình từ ca khúc I tới ca
yêu cầu chàng kể lại cuộc hành trình từ ca khúc I tới ca
khúc XII. Đ
khúc XII. Đ
ợc nhà vua An-ki-nô-ốp giúp đỡ, Uy-lít-xơ đã
ợc nhà vua An-ki-nô-ốp giúp đỡ, Uy-lít-xơ đã
trở về quê h
trở về quê h
ơng. Lúc này Pê-nê-lốp vợ của chàng tại
ơng. Lúc này Pê-nê-lốp vợ của chàng tại
quê nhà phải đối mặt với 108 tên v
quê nhà phải đối mặt với 108 tên v
ơng tôn công tử đến cầu
ơng tôn công tử đến cầu
hôn. Uy-lit-xơ cùng con trai và đám gia nhân trung thành
hôn. Uy-lit-xơ cùng con trai và đám gia nhân trung thành
lập m
lập m
u trừng trị bọ chúng, gia đình Uy-lit-xơ đ
u trừng trị bọ chúng, gia đình Uy-lit-xơ đ
ợc xum họp
ợc xum họp
một nhà.
một nhà.
HSPB:
HSPB:
Quá trình chinh phục thiên nhiên biển cả đông thời
Quá trình chinh phục thiên nhiên biển cả đông thời

miêu tả cuộc đấu tranh để bảo vệ hạnh phúc gia đình của
miêu tả cuộc đấu tranh để bảo vệ hạnh phúc gia đình của
ng
ng
ời Hi-Lạp thời cổ.
ời Hi-Lạp thời cổ.
2.Vị trí, bố cục, chủ đề của đoạn trích:
2.Vị trí, bố cục, chủ đề của đoạn trích:
HSĐ&TL:
HSĐ&TL:
Tuần 5 Tiết 13,14,15 Ngày soạn từ 25-29/9/2006.
GV: Gọi HS thay nhau đọc.
GV: Gọi HS thay nhau đọc.
+ Giải thích từ khó (SGK)
+ Giải thích từ khó (SGK)
GVH
GVH


: Vị trí đoạn trích ở đâu
: Vị trí đoạn trích ở đâu
trong tác phẩm
trong tác phẩm


? Nó miêu tả sự
? Nó miêu tả sự
kiện gì
kiện gì

?
?


GVH: Đoạn trích có thể chia
GVH: Đoạn trích có thể chia
làm mấy đoạn? Mỗi đoạn nêu
làm mấy đoạn? Mỗi đoạn nêu
bật nội dung gì ?
bật nội dung gì ?
GVH: Pê-nê-lốp đang trong
GVH: Pê-nê-lốp đang trong
hoàn cảnh nh
hoàn cảnh nh
thế nào ?
thế nào ?
GVH: Khi nghe nhũ mẫu báo
GVH: Khi nghe nhũ mẫu báo
tin chồng nàng đã trở về đã
tin chồng nàng đã trở về đã
trừng trị bọn cần hôn, tâm
trừng trị bọn cần hôn, tâm
trạng của Pê-nê-lốp nh
trạng của Pê-nê-lốp nh
thế
thế
nào?
nào?
GVH: Thái độ, suy nghĩ của

GVH: Thái độ, suy nghĩ của
Pê-nê-lốp thể hiện nh
Pê-nê-lốp thể hiện nh
thế nào
thế nào
HSPB:
HSPB:
Tr
Tr
ớc đoạn trích này là Uy-lít-xơ giả vờ làm ng
ớc đoạn trích này là Uy-lít-xơ giả vờ làm ng
ời
ời
hành khất vào đ
hành khất vào đ
ợc ngôi nhà của mình và kể cho Pê-nê-lốp
ợc ngôi nhà của mình và kể cho Pê-nê-lốp
nghe những câu chuyện về chồng nàng mà anh ta biết. Pê-
nghe những câu chuyện về chồng nàng mà anh ta biết. Pê-
nê-lốp tổ chức thi bắn. Dựa vào đó hai cha con Uy-lít- xơ
nê-lốp tổ chức thi bắn. Dựa vào đó hai cha con Uy-lít- xơ
đã tiêu diệt 108 v
đã tiêu diệt 108 v
ơng tôn công tử láo x
ơng tôn công tử láo x
ơc và nh
ơc và nh
ng gia nhân
ng gia nhân
không trung thành. Đoạn trích này bắt đầu từ đó.

không trung thành. Đoạn trích này bắt đầu từ đó.
HSPB:
HSPB:
Miên tả hai cuộc tác động đối vói nàng Pê-nê-lốp
Miên tả hai cuộc tác động đối vói nàng Pê-nê-lốp
và cuộc đấu trí giữa Pê-nê-lốp và Uy-lít-sơ qua cuộc thử
và cuộc đấu trí giữa Pê-nê-lốp và Uy-lít-sơ qua cuộc thử
thách để gia đình đ
thách để gia đình đ
ợc đoàn tụ, hạnh phúc.
ợc đoàn tụ, hạnh phúc.
HSPB
HSPB
:
:
Đoạn trích chia làm 3 đoạn:
Đoạn trích chia làm 3 đoạn:
a Từ đầu đến: và ng
a Từ đầu đến: và ng
ời giết chúng: Tác động của nhũ mẫu
ời giết chúng: Tác động của nhũ mẫu
với nàng Pê-nê-lốp.
với nàng Pê-nê-lốp.
b. Tiếp đó đến: Con cũng không phải ng
b. Tiếp đó đến: Con cũng không phải ng
ời kém gan dạ.
ời kém gan dạ.
Tác động của Tê-lê-mac với mẹ.
Tác động của Tê-lê-mac với mẹ.
c.

c.
Còn lại: cuộc đấu trí hay thử thách giữa Pê-nê-lốp và Uy-
Còn lại: cuộc đấu trí hay thử thách giữa Pê-nê-lốp và Uy-
lit-xơ để gia đình đoàn tụ.
lit-xơ để gia đình đoàn tụ.
II. nội dung chính
II. nội dung chính
1.
1.
Tâm trạng của nàng Pê-nê-lốp
Tâm trạng của nàng Pê-nê-lốp
HSĐ&TL:
HSĐ&TL:


HSPB:
HSPB:
Tâm trạng của nàng Pê-nê-lốp tr
Tâm trạng của nàng Pê-nê-lốp tr
ớc hai tác động và
ớc hai tác động và
cuộc đấu trí qua thử thách để gia đình hạnh phúc.
cuộc đấu trí qua thử thách để gia đình hạnh phúc.
+ Tâm trạng của nàng Pê-nê-lốp khi nghe tin chồng trở về.
+ Tâm trạng của nàng Pê-nê-lốp khi nghe tin chồng trở về.
+ Thử thách và sum họp.
+ Thử thách và sum họp.
- Chờ đợi chồng 20 năm trời đằng đẵng.
- Chờ đợi chồng 20 năm trời đằng đẵng.
Tấm thảm ngày dệt đêm tháo làm kế trì hoãn thúc bách của

Tấm thảm ngày dệt đêm tháo làm kế trì hoãn thúc bách của
bọn cầu hôn.
bọn cầu hôn.
+ Cha mẹ đẻ của nàng thúc giục tái giá.
+ Cha mẹ đẻ của nàng thúc giục tái giá.
HSPB:
HSPB:
Tr
Tr
ớc đoạn trích này, Pê-nê-lốp nghe tin đột ngột:
ớc đoạn trích này, Pê-nê-lốp nghe tin đột ngột:
Mừng rỡ cuống cuồng nhảy ra khỏi gi
Mừng rỡ cuống cuồng nhảy ra khỏi gi
ờng ôm chầm lấy bà
ờng ôm chầm lấy bà
lão n
lão n
ớc mắt chan hòa. Đấy là biểu thị lòng thủy chung ,
ớc mắt chan hòa. Đấy là biểu thị lòng thủy chung ,
niềm s
niềm s
ớng vui hạnh phúc của nàng nếu chồng nàng thực sự
ớng vui hạnh phúc của nàng nếu chồng nàng thực sự
trở về.
trở về.
-
-
Đầu đoạn trích tâm trạng của Pê-nê-lốp thể hiện bằng
Đầu đoạn trích tâm trạng của Pê-nê-lốp thể hiện bằng
một thái độ, một suy t

một thái độ, một suy t
.
.
HSPB:
HSPB:
Nàng không c
Nàng không c
ơng quyết bác bỏ ý của nhũ mẫu mà
ơng quyết bác bỏ ý của nhũ mẫu mà
thần bí mọi việc: Đây là một vị thần đã giết bọn cầu hôn
thần bí mọi việc: Đây là một vị thần đã giết bọn cầu hôn